Voorjaarsklanken op de kapitaalmarkt
overstemmen economische misthoorn
W eekoverzicht
Op snelle daling rentevoet moet
onvermijdelijk reactie volgen
Mijnreglement voor
continentaal plat
Synres ontwikkelt
zich bevredigend
Goed resultaat
bij Kemo
bouwende
Coopvaett rookt?
KLACHTEN?
Scheepvaartberichten
Scheepsverband mij
tevreden
U neemt de tijd voor
belangrijke beslissingen.
In het verkeer let u meer
op veiligheid dan op snelheid
Uw pijp hebt u altijd bij u.
Zijn we er dus vèr naast als
we denken dat u
1,25
ZATERDAG 2 5 MAART 1967
10
Premie voor het grijpen
Salomons oordeel
Voor de schatkist
Red opschudden
Behoeften van Philips
I oorraadfinanciering
I oor de rederijen
Scheepjes in de mist
Vingers gebrand
ff
v:
Werktijdverkorting
bij Minkema
Slavenburg neemt firma
Taams en Keijser over
SCHOORSTEEN
(Van een medewerker)
Voorjaarsklanken hebben op de kapitaalmarkt de economische misthoorn
overstemd. Dank zij de door terugkerend vertrouwen in de gulden ontstane
kapitaaltoevloed uit het buitenland is de betalingsbalans gunstiger uitge
vallen dan verwacht was en ook uit de krachtige koersstijging op de staats-
fondsenmarkt zou kunnen worden afgeleid dat de zorgen van de baan zijn.
Op de effectenbeurs is het echter altijd hollen of stilstaan en op de thans
optredende snelle daling van de rentevoet moet onvermijdelijk een reactie
volgen. Economie is nu eenmaal geen spel van Jantje lacht en Jantje huilt.
Veranderingen komen niet met zo'n sneltreinvaart tot stand als de uit de
koersstijging van de staatsfondsen af te leiden daling van de rentevoet zou
doen veronderstellen.
Toevallige omstandigheden hebben ge
wicht in de schaal gelegd bij de inschrij
ving op de nieuew lening van de Bank
voor Nederlandsche gemeenten, waarvan
reeds bij voorbaat vast stond dat de ge
boden condities in de gegeven marktver
houdingen aan de royale kant waren.
De enorme overtekening is aanleiding ge
weest om de speculatieve vraag naar
obligaties op gang te brengen in de ver
wachting dat de daling van de rentevoet
nog enige tijd zal doorgaan, zodat de
obligatiekoersen zullen stijgen. Ook van
buitenlandse zijde is kapitaal aangelokt
door dit gunstig perspectief.
Indien de aanvoer van buitenlands ka-
oitaal van blijvende aard zou zijn, zou er
kans bestaan om over een poosje de mist
hoorn stil te zetten, maar het is met de
kapitaalaanvoer van buitenaf als met
maartse buiten. Zolang er kans is dat er
wat te verdienen valt, is het kapitaal er,
maar zodra de lucht betrekt, kruipen de
buitenlandse kapitaalverschaffers als
slakken in hun huisje. Een kabinetsfor
matie zonder de formule-Zijlstra zou zo'n
aanleiding kunnen zijn, of een nieuwe ron
de van loon- en prijsverhogingen.
Wellicht zou de daling van de rente
voet in een wat minder geforceerd tem-
no zijn gegaan als de Nederlandsche
Bank niet op aandrang van de andere
centrale banken tot een verlaging van
het discontotarief zou zijn overgegaan.
Het psychologisch effect hiervan heeft
meegewerkt om een fabuleuze inschrij
ving op de lening van de Bank voor Ne
derlandsche Gemeenten teweeg te bren
gen. Achteraf kan worden aangenomen
dat de lening tegen minder gunstige con-
dites ook zou zijn geslaagd als het be
drag tot 150,- miljoen beperkt zou zijn
gebleven.
Het zou echter verkeerd zijn om aan te
nemen dat de kapitaalmarkt in de mid
delen zou zwemmen, nu er in plaats van
het gevraagde bedrag van 150,- miljoen
enige duizenden malen meer is aange
boden. Zoveel eieren heeft de kapitaal
markt niet in het mandje.
Door de discontoverlaging en de ver
wachting dat het buitenland op flinke
schaal zou deelnemen aan de inschrij
ving heeft de beurs aanleiding gezien om
vooruit te lopen op een mogelijke koers
stijging zodra de lening in de handel zou
komen. De 6,5 percent rente gevende obli
gaties werden a pari uitgegeven, maar de
reeds uitstaande leningen van dit type
waren de laatste dagen al tot boven de
parikoers opgedreven.
Bij de aanvang van de affaire in de
nieuwe lening liep de koers dan ook
onmiddellijk op tot 102 percent, hetgeen
voor de beroepshandel en voor de bui
tenlandse speculanten een flinke winst
meebracht. De premie lag als het ware
voor het grijpen. Men behoeft geen
vreemdeling in het financieel Jeruzalem
te zijn om te weten dat in zo'n geval ie
dereen er als de kippen bij is om een
paar stukken meer te bemachtigen dan
ten behoeve van de cliënten nodig is. Het
gevolg van deze gang van zaken is ge
weest dat de een over de ander strui
kelde bij de inschrijving en de Bank voor
Nederlandsche gemeenten de inschrij
vingsformulieren best wat groter had kun
nen maken om nog meer nullen op pa
pier te krijgen.
Het is aan het Salomo's oordeel van de
bank overgelaten hoe de verdeling zou ge
schieden. Van veel meer belang dan de
toewijzing is voor het algemene beeld
van de kapitaalmarkt de vraag, hoeveel
kapitaal er werkelijk beschikbaar was om
op de lening in te tekenen. Bij een storm
loop als we thans achter de rug hebben
is het altijd bijzonder moeilijk om er
peil op te trekken. In marktkringen wordt
evenwel aangenomen dat ongeveer het
dubbele van het gevraagde bedrag van
150,- miljoen er wel ingezeten zou heb
ben.
Voor particulieren, die graag wat obli
gaties van 6,5 percent rente zouden bezit
ten, in plaats van een spaartegoed dat
een lager inkomen biedt, is er in het
algemeen weinig gelegenheid geweest om
tamelijk wat spaartegoed om te zetten.
De enige kans is om reeds in omloop
zijnde stukken via de beurs te kopen,
maar dan moet er aankoopprovisie wor
den betaald.
Particuliere spaarders kunnen niet
ADVERTENTIE
deelnemen aan de onderhandse leningen,
die door de Bank voor Nederlandsche Ge
meenten worden afgesloten bij institutio
nele beleggers, zoals levensverzekering
maatschappijen en pensioenfondsen.
Reeds vóór de inschrijving op de obliga
tielening van 6,5 percent openstond werd
er op de onderhandse markt geleend te
gen 61/< percent, dus goedkoper dan
waartegen deobligaties werden afgege
ven. Eerst werden de 6V< percent ren
te gevende onderhandse leningen afgeslo
ten tegen 98,5 percent. Toen bleek dat er
tamelijk wat middelen beschikbaar wer
den gesteld, heeft de gemeentenbank de
condities iets minder gunstig gemaakt
door tegen 99 percent te gaan afsluiten.
Voorlopig blijft de gemeentenbank de
dominerende factor op de kapitaalmarkt,
want als centrale financieringsinstelling
voor de lagere overheden moet zij heel
wat kapitaal aantrekken. Er moet nog
tamelijk wat kortlopende schuld, welke
de drie grote gemeenten verleden jaar
aangingen, worden geconsolideerd en
daarenboven is er veel kapitaal nodig
voor nieuwe objecten. Verleden jaar kon
in totaal aan de lagere overheid (gemeen
ten en provinciën) slechts voor 1.700,-
miljoen aan vaste geldleningen worden
toegewezen tegenover een gerealiseerd
beroep in 1965 van ca. 2.300,- miljoen.
Zolang de centrale financiering in stand
wordt gehouden en de gemeenten niet met
elkaar concurreren om kapitaal te be
machtigen, wordt de rente zo goed mo
gelijk in toom gehouden. Iets anders
wordt het als de overheid in de naaste
toekomst tot uitgifte van een staatsle
ning zou besluiten. In de gegeven om-
standigheden zou een lening van 300,-
miljoen tegen een rente van 61/< per
cent en een emissiekoers van 99 percent
een gretig onthaal vinden, vooral als zou
blijken dat buitenlandse beleggers een
duit in het zakje zouden willen doen.
Met 300,- miljoen is de schatkist ech
ter niet uit de brand. Er is nog een be
langrijk kastekort van verleden jaar te
overbruggen en ook voor 1967 lopen de
zaken niet zo gunstig voor de schatkist
als bij de indiening van de begroting
werd aangenomen. De belastingopbreng
sten nemen minder snel toe dan werd
begroot en vele uitgaven liggen belang
rijk boven de raming.
De uitgifte van een staatslening lijkt
niet erg actueel, omdat de met de af
wikkeling van zaken belaste minister van
Financiën alleen maar het bed kan op
schudden voor zijn opvolger. Zodra er
echter een nieuwe minister uit de politie
ke dampen is getransformeerd, zou een
van zijn eerste daden kunnen zijn te zor
gen dat er door middel van een staats
lening geld in de schatkist komt. Voor
zichtige beleggers zijn geneigd om met de
ze mogelijkheid rekening te houden.
Buiten de gemeenten en de staat is er
nog de nevel, welke hangt boven de ka
pitaalbehoeften van het bedrijfsleven. De
krimpende winstmarges hebben in vele
bedrijven al aanleiding gegeven om de
voorgenomen investeringen nader te be
zien.
Aandere bedrijven zien verlangend uit
naar mogelijkheden om nieuw kapitaal
aan te trekken. Verleden jaar kon voor
niet meer dan 56,7 mihoen aan nieuwe
aandelen worden uitgegeven en dit jaar
is er nog geen enkele emissie van het
bedrijfsleven geweest. Dit wil echter niet
zeggen dat de behoeften niet groot zou
den zijn. De voor de deur staande in
dustriële revolutie van totale mechanise
ring en elektronische controlemiddelen
zullen door het gehele bedrijfsleven heen
tot een ongekende kapitaalnood leiden.
Uit door het CBS verzamelde gegevens
is gebleken dat de investeringen zich op
recordhoogte blijven bewegen.
Scholten-Honig heeft in de jongste aan
deelhoudersvergadering al te kennen ge
geven dat gewacht wordt op het ogen
blik waarop het ijzer heet is om te sme
den. De Nederlandsche Middenstands-
bank acht het met het oog op de groeiende
bedrijfsomvang nodig meer eigen midde
len ter beschikking, te krijgen. Hetzelfde
geluid viel deze week te vernemen uit het
jaarverslag van de eveneens snel groei
ende Slavenburg's bank.
Dan zijn er ook nog de grote interna
tionale concerns, die voor verdere ont
plooiing middelen nodig zouden hebben.
Unilever is in het najaar van 1965 nog
zo fortuinlijk geweest om een grote obli
gatielening te kunnen uitgeven, al waren
de voorwaarden niet erg voordelig. AKU
heeft door middel van onderhandse le
ningen het een en ander bijeen gekre
gen. Men zou er echter niet aan moe
ten denken wat er op de kapitaalmarkt
zou gebeuren als bijvoorbeeld Philips
eens aan de i H zou trekken.
De kapita^'b 1 oef ten van het Philips-
„uncern b m „oorlopig nog in de mist,
maar over enkele weken zal het jaarver
slag er enig licht op laten schijnen. Voor
lopig kan de financiële wereld alleen
maar gissen.
Daarbij valt te zien naar de middelen,
die nodig zijn om de kostbare voorraad
toestellen voor kleuren-tv te financieren.
Dergelijke voorraden moeten worden
aangelegd om de markt bijtijds te kunnen
voorzien als in verschillende landen tege
lijk het zwart-witbeeld door kleuren wordt
vervangen. Dan is er de zware pil van
de overneming van het Britse Pye-con-
cern. Geraamd wordt dat daar wel ƒ300,-
miljoen in zou gaan zitten. De mogelijk
heid is echter niet uitgesloten dat een
belangrijk deel hiervan kan worden ver
kregen door een financieringsovereen
komst met institutionele beleggers.
Deze omstandigheid draagt er toe bij
dat de kapitaalsbehoeften van Philips
voorlopig in de mist zitten. Op de kapi
taalbehoeften van de Koninklijke valt
evenmin peil te trekken. De kans be
staat dat de financiering van de talrijke
in aanbouw zijnde en bestelde reuzentan-
kers voor een deel kan geschieden via
werfkredieten.
Dezelfde financiering zal ook worden
gebruikt door Holland-Amerikalijn en an
dere rederijen, die momenteel druk doen
de zijn om de achterstand van onze koop
vaardij in het moderne vervoer in te lo
pen. Overschakeling kost tijd en geld en
daarom moest de directie van Holland-
Amerikalijn er melding van maken dat
1967 een moeilijk jaar zal worden.
De tot nu toe door de rederijen aan
gekondigde dividenden zijn, gezien de
stand van zaken op de vrachtenmarkt
in het afgelopen jaar, niet tegengevallen.
Doorgaans zijn de reders nogal beducht
om zich aan koud water te branden, doch
ditmaal hebben zij zich wat de dividen
den betreft van de goede kant doen ken
nen. Vooral de vroegere Indische lijnen
hebben haar best gedaan.
De beurs heeft er echter maar lauw
op gereageerd. Voor een aandeel als Ko
ninklijke Rotterdamsche Lloyd, waarop
een dividend vah twaalf percent is aan
gekondigd, wordt met inbegrip van dit
dividend een koers betaald van even
meer dan honderdvijftig percent. Exclu
sief het dividend is de koers dan 138 per
cent, hetgeen uitkomt op een rende
mentsbasis van haast negen percent.
De dividenduitkeringen van de rederij
en zijn echter altijd scheepjes in de mist,
omdat onmiddellijk het anker wordt uit
geworpen als de winsten vaart minderen,
terwijl het jarenlang de gewoonte is ge
weest om de aandeelhouders geen deel
te laten hebben in winststijgingen. Vooral
de KRL is daardoor in een slechte reuk
komen te staan bij beleggers.
Ook voor aandelen Nederlandsche
Scheepvaart Unie valt een fraaie rende
mentsberekening te maken. Dankzij de
aan de Indische lijnen te ontvangen divi
denden zal zij zelf in staat zijn 11,4 per
cent uit te keren. Ook dit fonds staat op
een beurskoers van om en nabij 150 per
cent. Omdat er doorgaans weinig muziek
zit in de koersbeweging van de scheep
vaartfondsen zijn zij niet in trek voor
degenen, die een gokje op de effecten
beurs willen wagen.
Zij die daarvoor voelen hebben zich in
de afgelopen week de vingers gebrand
aan aandelen Havenwerken. Toen bekend
werd dat eerlang de bouwvergunning
voor de pier in Zand voort zou worden af
gegeven, zijn er stoutmoedigen geweest
die meenden wat aan het fonds te kun
nen verdienen. Hun vraag leidde er toe
dat de koers werd opgedreven.
De ontnuchtering kwam evenwel nadat
de directie van Havenwerken mededeel
de dat zij er voorlopig niet aan zou den
ken om met de bouyv te beginnen. De
door het avontuur in de bijlegger Indeco-
Coignet gehandicapte Havenwerken heeft
voorlopig wel andere zorgen. Waar zou
het geld voor de bouw van de pier van
daan moeten komen, zo vraagt de beurs
zich af. Het gevolg is dan ook geweest
dat de koers prompt met 25 punten om
laag tuimelde.
Gelukkig zijn er zo af en toe ook nog
opklaringen die de financiële wereld
deugd doen. Let alleen maar op de di
videndaankondigingen, die er bepaald niet
op duiden dat de Nederlandse economie
in een crisissituatie zou verkeren.
Gedurende de afgelopen week zijn door
23 vennootschappen dividenduitkeringen
in het vooruitzicht gesteld. Door twee
maatschappijen werd aangekondigd dat
er voor aandeelhouders niets op over
kon schieten. Bij de dividendbetalers wa
ren er twaalf, die de uitkering handhaven
op het peil van het voorgaande jaar, zes
vennootschappen zullen minder uitkeren
en in vijf gevallen kon tot verhoging van
het dividend worden overgegaan.
Het mijnreglement continentaal plat is
vandaag gepubliceerd in het staatsblad.
Dit reglement is gebaseerd op artikel 26
van de Mijnwet continentaal plat, dat de
mogelijkheid biedt met betrekking tot
verkennings- of opsporingsonderzoekingen
en het winnen van delfstoffen op het con
tinentaal plat voorschriften vast te stellen
ter bescherming van een aantal verschil
lende belangen.
De voorschriften hebben betrekking op
de belangen van scheepvaart, visserij, het
instandhouden van de levende rijkdom
men der zee, het zuiver wetenschappelijk
onderzoek en het leggen en onderhouden
van kabels en pijpleidingen; verder de
veiligheid, gezondheid en arbeid van de
genen die werkzaam zijn bij het onder
zoek of de winning, de bescherming van
delfstoffen en andere natuurlijke rijk
dommen van het continentaal plat en van
historische, oudheidkundige en andere
wetenschappelijke vondsten, het voorko
men van verontreiniging van de zee en
het gebruik van elektromagnetische gol
ven.
De afdelingen Hilversum van de Koninklijke
Nederlandse middenstandsbond, de christelijke
middenstandsbond en de katholieke ondeme-
mersraad zijn overgegaan tot de stichting van
een ..raad van ondernemers".
De resultaten van nv Chemische Indus
trie Synres hebben zich in 1966, blijkens
het jaarverslag, bevredigend ontwikkeld.
De exploitatierekening werd afgesloten
met een bruto winst van 4,5 miljoen
(vorig jaar 3,3 miljoen). De netto winst
is 2,7 miljoen (vorig jaar 1,8 miljoen).
Synres heeft thans fabrieken in Neder
land, Spanje, Frankrijk, Mexico, Portu
gal. Engeland en Italië.
Blijkens de geconsolideerde cijfers zijn
de exploitatiebaten gestegen van 24,1
miljoen tot 30,2 miljoen en de kosten
van 19,1 miljoen tot 23,4 miljoen. Na
afschrijvingen en belastingen enzovoorts
resteert als saldo winst 2,0 miljoen
(vorig jaar 1,4 miljoen).
Ondanks enkele minder gunstige facto
ren is ook in 1966 het bereikte resultaat
van de n.v. Kemo (Hunkemöller Lexis),
blijkens het yerslag goed geweest. De
bruto-winst op goederen steeg 8.64 (vo
rig jaar 8,22) miljoen. Het nettoresul
taat is 1,09 1,0) miljoen. Voorgesteld
wordt, zoals bekend is, een onveranderd
dividend van twintig percent over een on
gewijzigd kapitaal van 3 miljoen.
ADVERTENTIE
„A Ui
Vertegenwoordigers van de Amster
damse haven zullen volgende maand
in New York een model aanbieden
van de „Onrust", het eerste zee
schip, dat ooit in Noord-Amerika
is gebouwd. Het model is anderhalve
meter lang, schaal 1 10. Het echte
schip werd in 1614 door de Amster
damse koopvaarder Adriaan Block
in Amerika gebouwd.
ADVERTENTIE
C 31
B. Minkema en Zonen nv, die in haar be
drijven te Nieuwpoort en Hardenberg
wasapparaten en centrifuges produceert,
gaat gedurende twaalf weken voor 138
personen de arbeidstijd met twee dagen
per week verminderen.
In het produktiebedrijf te Hardenberg
wordt ook voor derden geproduceerd.
Door stagnaties in afleveringen aan deze
derden is een tijdelijke overcapaciteit
ontstaan. Teneinde onverantwoorde voor-
raadvorming te vermijden, is het noodza
kelijk de ontstane overcapaciteit weg te
werken door arbeidstijdverkorting.
De firma Taams en Keijser te Den Haag
zal met ingang van 1 april 1967 door N.V.
Slavenburg worden overgekomen.
Het ligt in de bedoeling in het pand,
waarin het bedrijf van Taams en Keijser
is gevestigd, na een verbouwing een'stads-
bij kantoor van de bank te openen. De
heer Taams zal de leiding van dit kan
toor op zich nemen.
ADVERTENTIE
Binnen één dag heeft U een
volkomen nieuw rookka
naal. Een „op maat" naad
loos gespoten „ISO-TREK"
binnenvoering zonder hak-
of breekwerk geeft een on
gekend hoge isolatie waar
de Eenvoudiger en voorde
liger dan steeds terugke
rende reparatie. 10 Jaar
Schriftelijke Garantie.
Vraagt inlichtingen bij de
Steenwerf, Spaarndamse-
weg 48, Haarlem. Tel.
02500 - 58211, 5 lijnen.
-THcK
Amstéldijk 23 te Tampico
Khasiella 23 te Tesport verw.
Koratia 23 vn Singapore nr Saigon
Mijdrecht 23 te Kharg el.
Overijsel 23 thv kp Kuardafui nr Colombo
Tamara 23 t.a. Khormusa loodsboot nr Bandar-
mashur
Vitrea 24 te Mena verw
De directie van de n.v. Eerste Neder
landsche Scheepsverband Maatschappij is
tevreden over de resultaten in 1966, zo
blijkt uit het verslag. De winst voor
reservering voor verschuldigde belastin
gen is gestegen van ƒ3,03 miljoen tot
3,28 miljoen.
Door de sterke daling van de koersen
werd op de effectenportefeuille in 1966
een koersverlies geleden van 209.000. De
aandelen van en de vorderingen op de
dochtervennootschappen moeten 451.000
lager worden gewaardeerd. Voorgesteld
wordt de voorziening voor koers- en
waarderingsverschillen ten laste van de
winst met ƒ481.000 aan te vullen tot
2,3 miljoen en het dividend onveranderd
te bepalen op 90 per aandeel van 1000
en op 19 per primair winstdelend aan
deel van 1000, waarop tien percent is
gestort.
VEZEN0 N.V. ZAANDAM STATIONSSTRAAT 81-83 TEL. 6 74-51
