BOEMERANG-WERPEN NU
SPORT VOOR BLANKEN
Hoe werpt men een boemerang?
Retourgarantie
MAGISCH WERPTUIG DER OER-
AUSTRALIËRS WAS EEN ZEER
EFFICIENT WAPEN: HET WAS
SNEL, DOODDE OP GROTE AF
STAND OF KEERDE ALTIJD
NAAR ZIJN EIGENAAR TERUG.
21
Ik
1
ZATERDAG 1 APRIL 1967
Erbij
-nv
/%o, j f
WIE NA LEZING van het bo
venstaande zelf zijn krachten eens
wil proberen op het boemerang-
werpen, die wacht een teleurstel
ling. Goede boemerangs zijn in ons
werelddeel haast niet te krijgen,
of u zou ervoor naar Engeland
moeten reizen. De imitaties van
hout of plastic die men soms in
speelgoedwinkels ziet, zijn voor
nauwkeurig werpen ongeschikt.
i
...v
Links: Nu de meeste „abo's"
(oorspronkelijke inheemsen) de
blanke beschaving hebhen leren
kennen, jagen nog slechts enkele
stammen in afgelegen gebieden
in Noordwest-Australië met
boemerang of werpspies. Rechts:
Boemerang-artiest vertoont zijn
kunsten voor blanke vakantie
gangers.
Ie aanwijzing dat die werphouten de
keer-terug-eigenschap hadden.
BEPAALDE bewegingsprincipes lig
gen ten grondslag aan vervaardiging
en gebruik van de boemerang. Deze
stijgt en daalt in menig opzicht zoals
een modern vliegtuig dat doet. Geen
wonder dus, dat in sommige boeken
over aërodynamica de boemerang uit
voerig wordt behandeld en dat de
auteurs de eigenschappen van dit „to-
verwapen" nauwkeurig analyseren. In
direct heeft dat wapen uit de (Austra
lische) Steentijd dus bijgedragen tot
de ontwikkeling van vliegtuigen en
helikopters. Ook op de scheepsbouw
heeft de boemerang inspirerend ge
werkt. Een eeuw geleden ontwierp Sir
Thomas Mitchell na uitvoerige stu-
dieën van de boemerang een nieuw
model scheepsschroef, dat met goed
resultaat toepassing vond op een jacht
van koningin Victoria en op een En
gels oorlogsschip.
AANVANKELIJK meende men, dat
de boemerang toevallig zou zijn ont
dekt bij het gooien met een gebogen
werpknots. Na zorgvuldiger studie
kwam men tot het inzicht, dat de in
boorlingen bij het gadeslaan van om
laag dwarrelende, door de zon ge
droogde en gekrulde eucalyptusblade
ren het principe van de boemerang
ontdekten. Hoe dit zij, een boemerang
goed te gooien is een kunst, die aanleg
en oefening vergt.
Sommige inboorlingen kunnen hun
werphout tot op de centimeter nauw
keurig laten „vliegen". Een traject van
honderd meter heen en terug behoort
niet tot de uitzonderingen. De keer-
niet-terug-boemerang kan zelfs zo ge
worpen worden, dat hij op honderd-
vijftig meter afstand dodelijk is!
MEESTERS op de boemerang zijn
ook in de wereld der inboorlingen te
genwoordig zeldzaam Maar nog veel
zeldzamer zijn zij onder de blanken.
Een der bekendste was professor Har
vey Sutton, directeur van de School
voor volksgezondheid en tropische ge
neeskunde in Sydney. Deze hoogleraar
had het een heel eind gebracht in de
boemerang-werperij, maar de verbluf-
fendste resultaten zijn tot nu toe be
haald door Frank Donellan, een eer
zaam burger van Sydney, die in zijn
jonge jaren als bokser, acrobaat en
boemerang-werper zijn brood verdien
de. Als hij optrad en zijn boemerang
van het podium of over de hoofden
van het strijkje heen de zaal inslinger-
de en daar alle mogelijke griezelige
capriolen liet maken, nam het publiek
soms van schrik in paniek de benen.
Een andere stunt van hem was, de
boemerang weg te slingeren, een appel
op zijn hoofd te leggen waarna de te
rugkerende boemerang de appel van
's mans hoofd vaagde. Wilhelm Teil
zou stellig jaloers geweest zijn.
De boemerang wordt thans nog
slechts sporadisch gebruikt in verre
uithoeken van het vijfde werelddeel.
Slechts in één opzicht behield hij zijn
oude betekenis: Als een Australische
inboorling ontevreden is over zijn
vrouw, neemt hij zijn keer-niet-terug-
boemerang en werpt die in haar rich
ting (niet om haar te treffen) ten te
ken van zijn ontstemming.
BLANKE Australiërs hebben de
laatste jaren de boemerang heront
dekt! Er is een aantal clubs gevormd
van boemerangwerpers. Zo nu en dan
organiseert men wedstrijden, waaraan
„werpers" uit vele steden en streken
van Australië deelnemen. Enige tech
nici zijn ertoe overgegaan om zélf boe
merangs te maken op grond van we
tenschappelijke principes. Zij hopen
boemerangs te kunnen maken, die be
ter en trefzekerder zijn dan de beste
inheemse. Misschien slagen zij. Maar
of vele blanke werpers ooit de vaar
digheid zullen halen, die de donkere
Australiërs vroeger hadden, staat te
bezien.
AUSTRALISCHE en Engelse militaire deskundigen nemen
reeds veljaren proeven met geleide projectielen in het
„Dode Hart van Australië". Laat men een paar schapen-
boeren en hun helpers buiten beschouwing, dan zijn de
enige toeschouwers bij die geheime proefnemingen de on
geveer duizend inheemse Australiërs, die daar in een gebied
van circa 160.000 km2 in kleine groepjes rondzwerven. Die
donkere Steentijd-mensen leggen vrijwel geen belangstel
ling aan de dag voor het geheimzinnige gedoe der blanken.
Zij begrijpen er de betekenis niet van. Nog minder begrijpen
zij, dat zij zelf een wapen (de boemerang) hanteren dat
uitgevonden in lang vervlogen eeuwen in zekere zin
een soort voorloper van de geleide projectielen is. De boeme
rang is een der merkwaardigste wapenen op aarde. Hij is
befaamd door zijn eigenschap terug te keren tot hem die hem
werpt
DE BENAMING boemerang is af
komstig van de aanduiding „boe-ma-
rin", die een stam nabij Botany Bay
in Nieuw-Zuid-Wales aan het tover-
wapen geeft. In West-Australië noe
men de inboorlingen het wapen „kai-
lie" en in Noord-Australië „won-ki-
oem".
De eigenlijke boemerang, die met
keer-terug-type is aan te duiden, kwam
niet overal in Australië voor. Thans is
hij zelfs uiterst zeldzaam. Maar een
eeuw geleden nog vond men de boe
merang in grote getale in Victoria,
Nieuw-Zuid-Wales, Queensland en
West-Australië. In Midden- en Noord-
Australië was (en is) de keer-niet-
terug-boemerang in gebruik. De terug
kerende boemerang dient voornamelijk
om vogels en ander klein wild te tref
fen. De andere soort, ook wel oorlogs
boemerang genoemd, vindt toepassing
als werphout tegen gangoeroes, emoes
en menselijke vijanden. In West-
Queensland en ir het Noordelijk Ter
ritorium bestond zelfs een heel gevaar
lijk type, zo gemaakt, dat de boeme
rang, als hij het schild van de tegen
stander op de kant trof, tevens achter
dat schild 's vijands hoofd van de
romp scheidde. Bovendien kon deze
keer-niet-terug-boemerang uitstekend
dienst doen als strijdknots in gevech
ten van man tegen man. In het heetst
van het gevecht kwam het voor, dat
de krijger zijn boemerang aan twee
kanten scherp met beide handen als
slagzwaard hanteerde.
keer-terug-boemerang geworpen wordt
naar een vlucht kakatoes, draait en
wentelt en caprioolt hij zo onbereken
baar, dat de dieren het dodelijk hout
niet kunnen ontwijken.
Een andere jachtmethode is deze. De
inboorling wil enige eenden verschal
ken. Hij nadert behoedzaam de plek
waar de dieren zich ophouden. Als hij
door de vogels ontdekt wordt, vliegen
zij op. Dan werpt hij zijn boemerang,
niet om te doden, maar om schrik aan
te jagen. Eerst vliegt de boemerang
omhoog en kiest een horizontale baan,
boven de eenden, draaiend en suizend
en tollend. Van pure schrik gaan de
eenden heel laag vliegen en belanden
zo in de listig door de jagers gespan
nen netten. Om het schrik-effect te
vergroten, bootsen de jagers de kreet
van een roofvogel na, zodat de eenden
in de waan worden gebracht, door een
gevaarlijke vijand te worden belaagd.
SOMMIGE onderzoekers menen, dat
de boemerang in langvervlogen tijden
ook voorkwam in Abessynië, Egypte,
India en Noord-Amerika. Op grond
van prehistorische rotstekeningen en
vondsten achtten zij de conclusie ge
wettigd, dat reeds 200 eeuwen gele
den de oermens in Spanje de boeme
rang kende. Inderdaad is ook elders op
aarde in het verleden het werphout of
de werpknots voor de jacht' en in de
oorlog gebruikt, maar er is geen enke-
DE MEESTE Australische inboor
lingen zijn thans binnen de kring der
beschaving getrokken. Het gebruik van
de keer-terug-boemerang is nu beperkt
tot enige zeer afgelegen delen des
lands. Elders namen messen en gewe
ren de plaats van het oude wapen in.
Toch is het heel wat moeilijker om
een boemerang trefzeker te werpen
dan scherpschutter met een geweer te
zijn.
Wie als toeschouwer een geoefend
boemerangwerper op de jacht heeft
gadegeslagen, kreeg het gevoel, zijn
ogen niet te kunnen geloven. Als zo'n
Authentieke boemerangs van allerlei vorm z(jn bijeengebracht in bet
Australische Museum in Sydney.
V vV
WAHE MEESTERS in het boeme-
rangsnijden zijn een handjevol Austra
lische „Abos", die hun kunst van va
der op zoon overleveren. Het geheim
van die kunst ligt in de vorm van de
top van de boemerang, die een speciale
bewerking krijgt welke het wapen zijn
draaiende beweging èn zijn ba
lans geeft. Men beweert dat die spe
ciale vormgeving nooit fabrieksmatig
te bereiken is.
Maar laat ons aannemen dat u een
authentieke boemerang op de kop weet
te tikken. Hoe leert men dan het wer
pen? Een algemeen misverstand is dat
men door draaiing van de pols het
ding een bepaald effect moet geven,
nodig om de boemerang op zijn basis
te doen terugkeren. Dat is volkomen
onjuist. Er komt geen enkele truc
bij te pas.
De boemerang wordt losjes in de
rechterhand genomen, maar niet met
de volle handpalm. Hij steunt tegen
de muis van de duim en wordt slechts
vastgehouden door wijs- en middelvin
ger. Zo brengt men het wapen (zie af
beelding) bijna verticaal naast de
schouder met de platte kant naar bui
ten, zodat de top recht omhoog wijst.
De werper staat ontspannen in een hal
ve spreidstand, met de linkervoet een
pas voor de rechter. Dan wordt de
boemerang met kracht van achter de
schouder naar voren gebracht en ge
lost zodra de arm op ooghoogte
geheel gestrekt is.
NU IETS over de „retourvlucht'.
Stel dat de werper naar een doelwit
(b.v. een vogel) op ongeveer 20 meter
hoogte en plm. 35 meter afstand gooit.
Hij werpt dan niet lijnrecht in de rich
ting van dat object, maar circa 20 gra
den rechts daarvan. Na het loslaten
koerst de boemerang eerst een tien
tal meters recht vooruit, klimt dan
omhoog en begint een bocht naar
links te maken, zodat als de worp
correct was het doel van terzijde ge
raakt wordt. Mist hij echter zijn doel,
dan voltooit hij zijn bochtige koers om
ongeveer op dezelfde plaats neer te
dalen, vanwaar de werper hem ge
lanceerd heeft. Het ligt dus voor de
hand dat er jaren van oefening nodig
zijn om het boemerangwerpen eniger
mate te kunnen beheersen.
EEN MEESTER in deze kunsten, zo
wel wat het snijden als het werpen be
treft, is Bill Onus (afbeelding), een
rasechte Aboriginal die in de Dande-
nong-bergen nabij Melbourne woont en
daar nog eigenhandig originele boeme
rangs, „woomera's" (een soort kata
pult-werpspiezen, zoals er op de foto
links boven een is afgebeeld) maakt,
die hij desgewenst van authentieke
snijwerk-motieven voorziet. Op gere
gelde tijden komt Bill uit zijn berghut
naar de stad Melbourne om daar in
Fitzroy Gardens of Oueens Gardens
zijn vaardigheid in het werpen te de
monstreren en zijn blanke leerlingen
les te geven. Voor die lessen laat
hij zich goed betalen en terecht.
Want boemeranginstructeurs van zijn
formaat zijn ook in Australië met een
lantaarntje te zoeken. Men beweert
dat hij een vogel ter grootte van een
spreeuw op tachtig meter afstand in
de vlucht kan raken.
In zijn editie van 13 februari j.I.
brengt Newsweek prettig nieuws voor
adspirant-boemerangwerpers in de
Verenigde Staten en daarbuiten. „De
firma Native Weapons in Oakland, Ca-
lifonië, aldus Newsweek, „brengt thans
een verbeterde boemerang in de handel
die van hardhout vervaardigd is, ont
worpen werd voor de sport maar ook
geschikt is om ermee te jagen. De
kleinhandelsprijs is 2,98 dollar (circa
elf gulden) en het geval wordt ver
kocht onder de schriftelijke garantie
dat de koper zijn geld terugkrijgt als
hij er niet in zou slagen, het ding (na
een redelijke oefentijd) op zijn uit
gangspunt te doen terugkeren
In ons land zijn boemerangs in het
algemeen niet „uit voorraad" leverbaar.
Informaties bij een beperkt aantal
sportwinkels en warenhuizen leverden
het volgende resultaat op:
Firma A: „dit artikel voeren wij niet;
er is nimmer vraag naar.".
Firma B: „Een boemerang? Wat mag
dat dan wel zijn?"
Firma C: „Onze speelgoedafdeling
heeft ze wel eens verkocht, maar dan
in een uitvoering als kinderspeelgoed.
Sport-boemerangs moeten uit Enge
land geïmporteerd worden. Adressen
van Britse exporteurs kan waarschijn
lijk de Britse Kamer van Koophandel
of de British Council verschaffen".
