Stationsgebouw biedt reiziger
alle mogelijke voorzieningen
Op rollend tapijt door de
pier naar het vliegtuig
Hiltonhotel
NIEUW SCHIPHOLMODERNSTE
Koningin opent 28 april grootste
project na de deltawerken
Ereplaats onder de groten
■y
f
mm
r*
DINSDAG 2 5 APRIL 1967
14
Vertrek op één niveau
Wachtruimten
Kijkers zijn welkom
(Van een onzer verslaggevers)
SCHIPHOL. Vrijdagmiddag 28 april om
vier uur zal koningin Juliana in aanwezigheid
van duizend genodigden de nieuwe luchthaven
Schiphol officieel in gebruik stellen. Tien dagen
later, op 8 mei, zal het nieuwe, centrale areaal
operationeel in gebruik worden genomen. De
bouw van de nieuwe, nationale luchthaven,
waarmee f 400 miljoen is gemoeid, is het meest
omvangrijke en kostbare project na de Delta
werken. De ingebruikstelling komt geen dag te
vroeg: het oude Schiphol was al jaren niet
meer voor zijn taak berekend. De komende
maanden zullen honderdduizenden nieuwsgieri
gen uit alle delen van het land naar Schiphol
stromen om het gigantische project met eigen
ogen te zien. Zij zijn welkom. Het nieuwe
Schiphol is niet alleen toegerust voor een snelle
en efficiënte afhandeling van vertrekkende en
aankomende luchtreizigers en vracht maar ook
voor de ontvangst van dagtoeristen, waarvan er
tot dusver reeds 1,4 miljoen per jaar het inter
nationale luchtverkeer kwamen gadeslaan.
Sinds 1946
f an de grond af
Roet in eten
ertragingen
Bessenjenever
Haal Henkes in huis
Overzicht van Schiphol nu: lucht foto Behrens en Consenheim, Rotterdam.
Als er ooit een prijs zou worden 'uitgereikt voor het fraaiste, gezelligste
en meest praktische stationsgebouw van de Europese luchthavens zou
Schiphol een goede kans maken te worden bekroond. Het gebouw is uiter
aard niet het werk geweest van één man, maar gegroeid uit omvangrijke
studies en rapporten, waaraan honderden deskundigen hun aandeel heb
ben geleverd. De vormgeving en technische constructie zijn voortgekomen
uit de samenwerking van de architecten prof. M. Duintj er, ir. G. C. van
Wageningen en ir. F. C. de Weger b.i. De finishing touch tenslotte is aan
gebracht door de binnenhuisarchitect Kho Liang Ie uit Amsterdam.
Men is er in geslaagd een ideale op
lossing te vinden voor een uiterst efficiën
te afhandeling van de passagiers. De stro
men van aankomende en vertrekkende
luchtreizigers zijn geheel gescheiden van
de toeristische bezoekers, welke laatsten
wel tot een belangrijk deel van het gebouw
toegang hebben. Voorts moesten de kanto
ren en balies van de luchtvaartmaatschap
pijen. de douane en de marechaussee hun
plaats krijgen en was er accommodatie
nodig voor een vlotte verwerking van ba
gage
Karakteristiek voor het enorme gebouw
dat zes bouwlagen telt van 110 x 110 me
ter, is dat de vertrekkende passagiers via
een verhoogde weg voorrijden op hetzelfde
niveau als de ingang van het vliegtuig.
De gehele eerste verdieping is bestemd
voor deze reizigers.
Bij het betreden van de vertrekhal vindt
de vertrekkende reiziger de door de lucht
vaartmaatschappijen bediende balie-
blokken, waar lichtbakken op duidelijke
wijze de verschillende bestemmingen aan
geven. De bagage wordt hier gewogen en
via transportbanden naar de kelder ge
bracht voor distributie naar de vliegtui
gen.
De reiziger betaalt zijn luchthavenbelas
ting en komt via de paspoortcontrole in
de wachtruimte, die 110 x 33 meter groot
is. Hier bevindt zich ook een met zorg op
gezet winkelcentrum met belastingvrije
artikelen en een snackbar.
Vanuit deze wachtruimte, waar achthon
derd stoelen staan, voert een trap naar
het transitorestaurant op de tweede ver
dieping. Een trap naar beneden leidt
naar een rustkamercomplex, waar 'zich
ook toiletten en douche- en badgelegenhe-
den bevinden, alsmede een ruimte voor
tie verzorging van baby's en een kappers
zaak.
De vertrekkende reiziger vindt in de
wachtruimten op duidelijke wijze aange
geven van welke plaats in welk van de
drie pieren zijn vliegtuig vertrekt. Bij de
25 plaatsen, waar zich de toegangen tot
de vliegtuigen bevinden, zijn opnieuw
wachtruimten. De kortste weg om deze
tc bereiken is 145 meter, maar wie naar
de uiteinden van de pieren wordt ge
stuurd, moet een afstand van 410 meter
afleggen.
Op de luchthaven van Kopenhagen
staan de reizigers voor het vervoer door
de pier autopeds ter beschikking. Schip
hol koos een duurdere oplossing: het „rol
lende tapijt", een transportband. Tenslot
te bereikt men het vliegtuig via een avio-
brug. Op de plaats, waar de middelste
pier zich splitst, is nogmaals een wacht
ruimte met een café-restaurant ingericht.
Deze zal vermoedelijk voornamelijk de
transito-reizigers aantrekken.
Voor de aankomende passagiers zijn er
trappen en roltrappen om zich van de eer
ste verdieping naar de begane-grond-
ruimte te begeven, waar zich de aankomst
hal bevindt. Hier zijn zeven transport
banden die de bagage aanvoeren.
Op borden wordt aangegeven van welke
band men zijn bagage in ontvangst kan
nemen. Na de douanecontrole betreedt
men de afhalersruimte, waar onder meer
gevestigd zijn een bank, een balie voor
autoverhuur, een informatiestand van
A.N.V.V., V.V.V. en A.N.W.B., een inlich
tingen-balie voor de afhalers, een koffie
bar en het autobusstation van de K.L.M.
Wie zijn auto in de keldergarage heeft ge
parkeerd kan deze per lift bereiken.
Het oude Schiphol trok jaarlijks ca. 1,4
miljoen toeristische bezoekers. De nieuwe
luchthaven rekent op een bezoek van min
stens twee miljoen kijkers per jaar. Zij
hebben een aparte toegang tot het stations
gebouw en vinden op het dak van de pie
ren een enorme ruimte, vanwaar men de
bedrijvigheid op het platform kan bekij
ken. De bezoekers hebben bovendien de
gehele derde verdieping van het gebouw
tot hun beschikking, waar zich de café's
en restaurants bevinden met een prachtig
uitzicht over de luchthaven. Op deze ver
dieping zijn ook een luxe restaurant en
een intieme bar.
Op het „piereiland", de plaats waar de
middelste pier zich splitst, wordt een
snackbar ingericht.
Naast het stationsgebouw staat het ne
gen verdiepingen hoge gebouw van de
luchtvaartdirectie met de verkeerstoren.
Beide gebouwen staan met elkaar in ver
binding door een laagbouw, waarin het be
manningscentrum is gevestigd. Hier wor
den de bemanningen voor elke vlucht inge
schreven, hebben zij het het contact met
hun luchtvaartmaatschappij en vinden zij
alle inlichtingen voor het maken van een
vluchtplan.
In het centrum bevindt zich verder de
meteorologische dienst en een computer.
Deze verwerkt de gegevens van de bela-
dingslijsten van de vliegtuigen en geeft
het personeel aan de balies in de vertrek
hal langs elektronische weg allerlei gege
vens, bijvoorbeeld of er nog plaats in een
vliegtuig beschikbaar is, eventuele vertra
ging en het nummer van de opstelplaats
van het vliegtuig.
Dit elektronische check-in-systeem is
slechts één van de communicatiemiddelen
die in het stationsgebouw worden toege
past. Voor het verzenden van tickets,
dienstmededelingen en documenten is er
een buizenpost, een telexsysteem wordt
gebruikt voor het op diverse afdelingen
tegelijk melden van berichten, andere af
delingen zijn via intercom met elkaar in
contact en de bedrijfstelevisie is er voor
controle van de borden, die de vertrektij
den aangeven en voor het doorgeven van
dienstgegevens.
Het gehele gebouwencomplex stati
onsgebouw, bemanningencentrum en ge
bouw luchthavendirectie is voorzien
van air-conditioning. Hierdoor is het mo
gelijk het interieur vrij te houden van ke-
rosinedampen van vliegtuigen. Aan de ge
luidsisolatie is bijzondere aandacht be
steed.
Dezer dagen is in principe overeen
stemming bereikt over de bouw van een
hotel in het centrale areaal van de lucht
haven Schiphol. De luchthavendirectie
verwacht dat nog voor het einde van dit
jaar een begin met de bouw kan worden
gemaakt, waardoor het hotel in het voor
jaar van 1969 in gebruik zal kunnen wor
den genomen.
De exploitatie van het gebouw zal ge
schieden door de Hilton-organisatie, die
in Nederland reeds hotels te Amsterdam
en Rotterdam exploiteert. Het bouwplan
voorziet in een accommodatie voor twee
honderdvijftig tot driehonderd bedden. Er
zal bijzondere aandacht worden besteed
aan de geluidsisolatie, opdat de gasten in
deze bedden ook werkelijk kunnen sla
pen.
De foto hieronder toont enkele
grootheden uit vervlogen tijden. In
het midden de grote vlieger Kings-
ford Smith, die zojuist op Schiphol
is aangekomen. Links de heer Fles-
man, rechts KLM-vlieger Evert van
Dijk. Kingsford Smith was op door
reis naar Londen. De foto dateert uit
1933.
Schiphol zal de komende weken voorts
op de belangstelling kunnen rekenen van
honderden deskundigen uit de gehele we
reld. De nieuwe luchthaven geldt name
lijk als de best-geoutilleerde van alle in
de laatste jaren gebouwde grote lucht
havens. Zü is niet de grootste en zal dat
nooit worden. Maar wel neemt zjj een ere
plaats in onder de grote internationale
luchthavens van de wereld.
Een luchthaven is nooit geheel voltooid.
De snelle ontwikkeling in de luchtvaart
maakt steeds uitbreidingen nodig. Voor
deze uitbreidingen beschikt de nieuwe
luchthaven tot in een verre toekomst over
voldoende ruimte.
Als de koningin op 28 april het nieuwe
Schiphol officieel opent zijn voor de inge
bruikneming gereed:
Het één hectare grote stationsgebouw
met de drie pieren, die naar de opstel
plaatsen van de vliegtuigen leiden
(bouwkosten inclusief inrichting 110
miljoen).
De 53 meter hoge verkeerstoren.
Het gebouw van de Rijksluchtvaart
dienst.
Het bemanningscentrum.
Het negen verdiepingen hoge gebouw
van de luchthavendirectie.
Het luchtvrachtstation (in mei in ge
bruik).
Het negen verdiepingen hoge, bij het
luchtvrachtstation behorende kantoor
gebouw (in mei in gebruik).
De warmtecentrale.
Een energiegebouw, waar de hoogspan
ningskabels samenkomen.
Een gasontvang- en -verdeelstation.
Daarmee is het totaal van 400 miljoen
nog niet uitgegeven. Er zijn nog in aan
bouw.
Een publiek douane-entrepot.
Een busstation voor het door Maarse
en Kroon te verzorgen openbaar ver
voer.
Een complex werkplaatsen en kantoren
van Martin Air Holland.
In de naaste toekomst zal een begin
worden gemaakt met de bouw van:
Een bezoekerscentrum, waarin onder
meer het nationaal luchtvaartmuseum
wordt ondergebracht.
Een Hiltonhotel.
Schiphol heeft, sinds het in 1919 toen
een „militaire vliegweide" een beschei
den rol begon te spelen in de burgerlucht
vaart, een stormachtige ontwikkeling door
gemaakt. De eerste jaren heerste er nog
een algemeen gebrek aan vertrouwen in
de luchtvaart, dat zich uitte in tal van
vooroordelen en wanbegrip.
Daarbij kwam dat de overheid het maar
niet eens kon worden over het beheers-
recht van het vliegveld. De voorzieningen
die noodzakelijk waren werden aanvanke
lijk door de KLM bekostigd. Pas in 1926,
toen de gemeente Amsterdam het beheer
X
i.
V
Twee overzichten van het nieuwe
Schiphol, die een goed beeld geven
van de pieren met aviobruggen. De
middenpier vertoont een splitsing.
Op deze „knoop" is een restaurant
gebouwd. (Luchtfoto's van Behrens
en Consenheim)
van een deel van het militaire vliegkamp
kreeg, werd het mogelijk een goede ac
commodatie te bouwen.
Dankzij de enorme vlucht, die de KLM
in de vooroorlogse jaren nam, en de goede
leiding van de toenmalige havenmeester
U. F. M Dellaert, groeide Schiphol uit tot
een van de eerste luchthavens ter wereld.
In 1945 moest er van de grond af aan
worden begonnen, toen de met zorg opge
bouwde luchthaven door de Duitsers gron
dig was verwoest. Maar Schiphol was een
van de eerste vliegvelden in Europa, die
de oorlogsschade te boven kwamen. Voor de
accommodatie werd gebruik gemaakt van
semi-permanente gebouwen, want reeds in
1946 rees het plan voor de bouw van een
nieuw Schiphol.
Terwjjl onder leiding van de dynamische
„Jan" Dellaert erhter hard werd gewerkt
aan de studies voor een groter Schiphol
gooide KLM-directeur dr. Plesman in 1947
roet in het eten door de bouw van een na
tionale luchthaven bp Burgerveen, in het
zuiden van de Haarlemmermeerpolder, te
propageren. Het plan-Burgerveen heeft
ongetwijfeld vertragend gewerkt op de
voorbereiding van het nieuwe Schiphol-
plan. maar het is wél een extra prikkel
geweest voor Dellaert en zijn staf om met
een zo goed mogelijk plan ter tafel te ko
men.
En Dellaert werd de overwinnaar, Nadat
iedereen er het zijne van had gezegd in
vaak heftige discussies besliste de regering
dat Schiphol de nationale luchthaven zou
blijven en dat Rotterdam over een eigen
vliegveld zou gaan beschikken.
Er zijn vele voor-ontwerpen geweest
voor een nieuw Schiphol, waarin de er
varingen van tal van andere grote lucht
havens waren verwerkt. Uiteraard moest
rekening worden gehouden met de komst
van de grote straalverkeersvliegtuigen
en met een enorme toeneming van te
verwerken passagiers en vracht.
In 1949 werd het eerste „tangentiële"
plan gelanceerd, dat zes startbanen bevat
te rond een eivormig centrum. Een later,
gewijzigd plan omvatte een vijfhoekig cen
trum met vier startbanen, welk aantal tot
zes kon worden uitgebreid. In hetzelfde
jaar werd het ontwikkelingsplan door de
gemeenteraad van Amsterdam aanvaard.
Schiphol is sinds 1957 geen hoofdstedelijk
gemeentelijk bedrijf meer, maar een n.v.,
waarin het rijk en de grootste steden van
de randstad participeren. In 1957 werd het
ontwikkelingsplan-Schiphol, dat toen op
230 miljoen werd begroot, door de rege
ring goedgekeurd. Het was de bedoeling
de gelden te fourneren in het tijdvak 1961-
1966.
De bestedingsbeperking jieeft ook het
plan-Schiphol getroffen. Steeds weer werd
het begin van de werkzaamheden verscho
ven, terwijl werd bestudeerd of er bezui
nigingen in de plannen konden worden
aangebracht of een spreiding van de werk
zaamheden over een langere periode. Het
uiteindelijke plan. dat thans grotendeels
is verwezenlijkt, bevatte enkele wijzigin
gen in het centraal areaal en bracht het
aantal startbanen terug tot drie met de
mogelijkheid in de toekomst een vierde
baan aan te leggen.
In 1963 pas ging de eerste spade in de
grond. Moet men de vele vertragingen, die
in de loop der jaren zijn opgetreden, ach
teraf nog betreuren? Nee, want het heeft
de honderden deskundigen, die bij de
voorbereidingen betrokken zijn geweest,
in de gelegenheid gesteld de meest moder
ne voorzieningen te treffen. Het resultaat
is nu een project, dat het allernieuwste aan
vindingen en technisch vernuft omvat.
Het nieuwe Schiphol heeft grote finan
ciële offers gevraagd. Zij zijn het waard
geweest. Nederland, dat haast de bus had
gemist, kan zijn belangrijke rol in de we
reldluchtvaart blijven meespelen.
ADVERTENTIE
