MM
Kopen of
huren
HUIS „GROEIT
NAAR JE TOE"
EEN EIGEN
PATROONTJES DOOR
BREKEN
Gj
i
DE VROUW-VAN-NU
HEEFT IN THEORIE
GELIJKE RECHTEN,
ZIJ „MAG'' ALLES
EN KAN HAAR EI
GEN WEG KIEZEN.
MAAR ALS MOEDER
VERWERFT ZE PAS
ECHTE VRIJHEID,
ALS HAAR KINDE
REN „GROOT" ZIJN.
21
DOOR JAN HOUWEN
door Harriet Freezer
I
WOENSDAG 26 APRIL 1967
o?o2°
liilfeȣ
„IN MIJN TIJD", zegt de
negentigjarige Haagse schil
deres mevrouw Roelofs-Bleck-
mann, „hadden meisjes maar
twee mogelijkheden. Was ze
snugger dan werd ze onder
wijzeres, en anders verpleeg
ster".
Ik lachte hartelijk.
„En toen ik trouwde in 1900
hield ik op met mijn werk. Ik
zorgde voor man en kinderen
twintig jaar lang. Pas toen ik
weduwe was en mijn kinderen
groot waren, begon ik weer zelf
te schilderen. Zo ging dat toen."
Ik lachte maar weer eens,
maar er was niets te lachen,
want dat is tegenwoordig
nog zo.
O°0O
ER IS verschrikkelijk veel ver
anderd sinds Elise van Calcar, Alet-
ta Jacobs en al die andere vrouwen,
die in de vorige eeuw voor de bevrij
ding van de vrouw streden, en ook
sedert het vrouwenkiesrecht bijna
50 jaar geleden kwam. En aan de
andere kant zijn er gebieden waar
op bijna niets veranderd is.
Honderd jaar geleden schreef
Multatuli:
ALS EEN MEISJE heel ineenge
frommeld braaf is, heeft ze kans
op trouwen. Heerlijke bestemming!
Zij, die vroeger met breikatoen en
kinderlijke onderdanigheid de kou
sen stopte van papa, mag voortaan
met echt vrouwelijke onderdanig
heid en breikatoen de kousen
stoppen van de jonkman. De brei
katoen wordt 's winters wol, maar
de onderdanigheid blijft in alle sei
zoenen tot in eeuwigheid. Zonder
Amen.
DAT IS ALLEMAAL VOORBIJ.
We mogen agent en minister wor
den, kapitaal bezitten en zelf behe
ren, we zijn, ook getrouwd, hande-
lingsbekwaam, mogen studeren, ex
poseren en publiceren en kunnen
op universiteiten, maar ook klok
kenmaker, smid of gasfitter worden.
Maar wat we ook doen: we baren
nog steeds zelf onze kinderen, voe
den man en kinderen en organise
ren onze kleine maatschappij: het
huishouden.
Wat er ook maatschappelijk ver
anderd is, de patroontjes van De
Man en De Vrouw zijn merkwaar
dig weinig veranderd.
Nog altijd tonen populaire films,
tv-series, damesfeuilletons en de
wensen van de ouders de aloude
types.
De Echte Man: flink en stoer
(dus wat autoritair), doortastend
(dus wat bekrompen), onverschil
lig voor zijn uiterlijk (alleen offi
cieel), vervuld van eergevoel (dus
lange tenen), beheerst in zijn ge
voelens (dus emotioneel geremd).
De Echte Vrouw: liefdevol en
koesterend (dus geschikt voor huis
houding), gesteld op haar uiterlijk
(oppervlakkig, of ijdel), afhanke
lijk (zwak), met kronkelig soort in
telligentie, die intuïtie genoemd
wordt.
VOLGENS Simone de Beauvoir is
dat pure oplichterij.
In „De Tweede Sexe" kunt u het
nu ook in het Nederlands lezen. Ze
verklaart dat het geen aangeboren
eigenschappen zijn, maar com
plexen, die ouders en andere vol
wassenen er bij kinderen instoppen.
Het jongetje door te roepen: „Ben
jij nou een jongen! Bang in het
donker!", en door hem stoer speel
goed te geven. Het meisje wordt
gevormd door: „Ben jij nou een
meisje om je broertje zo half dood
te slaan" en door de poppen, die
zij krijgt en het poppenhuisje, het
borduurwerk en het fornuisje.
Zij moet liever, zachter, koeste
naar een haakwerkje, ze zouden
render en huishoudelijker zijn dan
een jongen.
DAT PATROONTJE leeft bij de
ouders. Vooral de jongens krijgen
geen speelruimte. Al snakken ze
zich belachelijk maken door dat
„meisjeswerk".
Maar die jongens en die meisjes
hebben dan toch wel precies de
zelfde kansen. En in de theorie is
dat zo.
MAAR ALS een jongen denkt:
wat zal ik worden, kijkt hij naar
de mannen om zich heen, en kiest
tussen hun beroepen, en als een
meisje dat denkt, kijkt ze naar de
vrouwen om zich heen. En dan ziet
ze moeder, tantes, buurvrouwen,
allemaal bezig met die liefelijke
zaken van het leven, en soms nog
met een tweede functie ernaast. Als
ze dus realiteitsgevoel hebben, zien
ze dat ze waarschijnlijk zullen
trouwen.
En de omgeving weet dat ook en
zegt, als ze zestien is, en alleen aan
jongens en kleren denkt: „Ach, laat
haar toch niet leren, ze trouwt
toch".
Voor meisjes is iedere liefdeskrie
bel aanleiding om met studie of
werk op te houden, voor jongens
is het juist de zweepslag om te sla
gen, zij bouwen aan hun eigen sta
tus en aan die van vrouw en kind.
DAAROM kunnen meisjes van
goeden huize doodeenvoudige baan
tjes nemen. Dat prinses Margriet
verpleegster werd, vond iedereen
even sympthiek, en schaadde haar
status niet. Maar de zoon van prin
ses Beatrix wordt geen verpleger,
en zal ook geen ander eenvoudig
beroep, al is het maar tijdelijk, uit
oefenen. Zo zit dus altijd nog in
het patroon van de vrouw, als haar
Roeping, Taak, gezin en huishouden.
En dat huishouden is een vreemd
stukje jungle. Geen econoom, so
cioloog of vakbondsleider drong ooit
daar binnen. Ongeorganiseerd, on
gesalarieerd, zonder bond, rechten,
vrije uren, controle of inspectie
wordt dat werk gedaan.
WETTELIJK is alles wat de man
bezit ook van haar, maar in de
praktijk beheert zij alleen zijn geld.
Vandaar de behoefte van huisvrou
wen aan een beetje „eigen" geld,
en het succes van het zegeltjes-
plakken, dat haar dat eigen geld
verschaft.
Als al die lofliederen over Hoog
ste, Schoonste Taak van de vrouw
gemeend waren, zou een gezinsver
zorgster evenveel moeten verdienen
als een arts of een notaris.
Maar het werk van de huisvrouw
is kwantitatief verminderd. Confec
tie, mechanisatie, diepvries, al die
hulpmiddelen hebben haar taak
vereenvoudigd, maar het waren
vooral de pil en de andere geboor-
tenregelende middelen die de huis
vrouw hielpen emanciperen.
WANT WELKE vrijheid van keu
zen of zelfbeschikking kan je heb
ben als je 30 tot 35 jaar blijft ba
ren, zwoegen en opvoeden, en daar
na eigenlijk opgeleefd bent. Tegen
woordig duurt de belangrijkste
taak van de huisvrouw, de opvoe
ding van, en zorg voor de kinderen,
meestal niet latiger dan een jaar of
vijftien. Daarna zijn alle kinderen
naar school, ze raken zelfstandig en
zij heeft nog een heel leven voor
de boeg!
DE WERKELIJK Nieuwe Vrou
wen van onze tijd zijn de jonge
meisjes, en deze vrouwen boven de
veertig. De meisjes groeien niet
langer op met Stijfkopje en Joop
ter Heul, die na de eerste kus
trouwden (ik schreef bijna: moes
ten trouwen). Ze lezen Jan Wol
kers en Cremer, Miller en Mailer,
de tienersterren, die zorgeloze ero-
en als ze dat niet doen vereenzel
vigen ze zich met de beatwereld en
tische zangers en dansers, die vol
gens de „in"-krantjes dan weer met
die zijn en dan weer met een ander.
De Pil gaf !hun ook de seksuele
vrijheid, en bij het aloude patroon
van de zorgende vrouw, leren ze
ook nog het vak van minnares.
TENSLOTTE die andere Nieuwe
Vrouwen.
Toen Georges Sand zich uit het
openbare leven terugtrok vond ze
zichzelf een oude afgeleefde vrouw.
Ze was 44 jaar. Tegenwoordig is
dat de leeftijd' waarop veel vrou
wen een nieuwe vrijheid krijgen.
DAN KUNNEN ze werkelijk kie
zen. Velen nemen hun oude beroep
weer op. Anderen beginnen een
studie of een liefhebberij.
En ze houden de kinderen en de
kleinkinderen er dan bij aan als
bijvak, als een liefhebberij.
VOOR ECHTPAREN is het soms
een nieuw begin op een nieuwe ba
sis. En als ze werkelijk „beroeps
oma" worden en zich voor kinderen
en kleinkinderen helemaal inzetten,
is dat een keuze. Het hoeft niet, ze
is vrij. Weduwen en gescheiden
vrouwen reizen en trekken bij
honderdduizenden door de hele we
reld of nestelen zich in zonnige
streken.
STOND DIT beeld de oude fe
ministen voor ogen? Waarschijnlijk
niet. Ze moeten gedacht hebben aan
eminente intelligente vrouwen in
hoge posities, met „het personeel"
voor de huishouding.
EN WELK BEELD staat ons voor
ogen? Wat verwachten we nu nog
voor ontwikkelingen?
Ik geloof dat het huishouden het
kardinale punt is, waarop veel ont
wikkeling en beroepen van de
vrouw afstuiten, en daar kan zij
weinig aan doen. Het lijkt mij dat
het nu de beurt is van de man om
zijn patroon wat te veranderen. Het
geeft mij moed dat sommigen hun
haar laten groeien en vrouwelijker
kleren aantrekken. Misschien wil
len ze meteen wat van de stoerheid
en de ambities laten varen, en wil
len ze wel in de huishouding wer
ken, als ze een vrouwelijke inslag
hebben, en een vrouw met een goe
de baan vinden. Als die „e-vrouw-
cipatie" door wil zetten doet de man
of de vrouw, die het ligt of beiden
de huiselijke taken, en hoeft niet
iedere bruid meteen de studie als
total loss af te schrijven. Voorlopig
zijn we nog niet zover. De afwas
behandelen wij nog. En de zwan
gerschap, want daar helpt zelfs geen
„e-vrouwcipatie" aan.
EBREK aan huurhuizen en
Ie overweging dat een huis,
I hoe zwaar belast ook met
hypotheek, een waardevast bezit
is, doet duizenden een eigen huis
kopen. Een noodsprong dus, maar
voor velen ook de vervulling van
wensen. Want wie zelf een huis
koopt kan zijn keuze zorgvuldig
maken: flat of huis-met-tuin,
nieuw of oud, groot of klein, in de
stad of in het dorp in de huurt
dracht en vijf percent registratie) ze
ven percent, gerekend over de waar
de van de grond en het reeds gebouw
de. Wie koopt, voor er een paal in de
grond is geslagen, betaalt dus alleen
beschrijvingskosten over de grond.
Maar hij moet ook de bouw financi
eren hetgeen tegen de huidige rente
toch zeker niet is te verwaarlozen.
OVER KOSTEN GESPROKEN: de
makelaarscourtage is 1,56 percent van
de koopsom. Voor de hypotheekacte
staan vaste tarieven: de notaris re
kent voor een hypotheek van bij voor
beeld 30.000 gulden 443. Er is een
vuistregel om de waarde van een huis
te bepalen: het aantal dat het huis
een inhoud heeft van 280 kubieke me
ter, dan moet dat bedrag tegen de nu
geldende aanneemsommen verme
nigvuldigd worden met ƒ110 tot ƒ120
per kubieke meter. Afwerking, kwali
teit en comfort spelen in de waarde
een belangrijke rol, zodat deze metho
de niet meer is dan een vuistregel.
Met kubieke meters vermenigvuldigd
met een bepaald bedrag. Stel de aan-
neemsom is pas bepaald wat de bou
wer moet hebben voor zijn werk. Het
honorarium voor de architect en aan
sluitkosten zijn er nog niet bij inbe
grepen, evenmin als de grond die al
gauw voor een eengezinswoning komt
op acht- tot tienduizend gulden. Bouw
prijzen voor een garage liggen rond de
4000 gulden, zonder kosten voor de
grond.
Hoekhuizen zijn duurder dan „tussen
huizen", alleen al omdat het bouwen
duurder is. U betaalt uiteraard ook
WIE HET HUIS niet contant be
taalt, sluit een hypotheek af. Hypo
theek- en spaarbanken geven nooit
meer dan twee derde van de taxatie
waarde, zodat het bedrag aan eigen
geld veiligheidshalve moet worden ge
steld op ruim één derde. Levensverze
keringsmaatschappijen gaan hoger,
soms tot 90 percent van de koopsom.
In tijden van geldschaarste zoals nu
zijn tophyypotheken moeilijk te
krijgen. Maar makelaars weten vaak
nog wel een gaatje. Tophypotheken zijn
echter relatief duur. De rente is thans
zeer hoog, al zakt het percentage iets.
Zeven percent betaalt u al gauw. Om
even vast te houden aan een hypotheek
van dertigduizend gulden: die kost dus
het eerste jaar ƒ2100. Normale hypot
heken lost u af met twee of drie per
cent per jaar, zodat het rentebedrag
ieder jaar vermindert. Levensverze
keringen laten de rente niet verminde
ren. Zij laten niet aflossen, maar zij
eisen wel een levensverzekering, die u
een jaarlijkse premie kost waarin een
„spaarbedrag" is verwerkt.
ANNUïTEITENLENIN GEN. zo als
o.m. het Bouwfonds Nederlandse Ge
meenten geeft, kosten over de gehele
looptijd van de lening eenzelfde jaar
lijks of maandelijks bedrag. Aanvan
kelijk is maar een geringe aflossing
verwerkt in dat vaste bedrag, maar
allengs wordt de aflossing groter.
De voorwaarden van de instellingen
die hypothecaire leningen verstrekken,
kunnen zeer sterk uiteenlopen. Ook de
rentepercentages verschillen vaak.
DE BELASTINGEN betalen een deel
van uw eigen huis. Weliswaar wordt
de huurwaarde bij het inkomen geteld
maar de rente mag worden afgetrok
ken evenals alle onderhoudskosten. Wie
het huurhuis laat schilderen kan dat
bedrag aftrekken. De lasten van het ei
gen huis vallen in de praktijk mee: de
verzekeringsmaatschappijen geven de
tarieven, de gemeenten kunnen vertel
len welke gemeentelijke belastingen
worden geheven. Ook die posten zijn
aftrekbaar voor de inkomstenbelasting.
Het is onmogelijk om alle zaken,
die komen kijken bij de koop van een
huis op te sommen. Het is daarom ver
standig eens een uurtje te gaan praten
met de adviseurs van het Bouwcentrum
in Rotterdam.
van de stad. Mogelijkheden genoeg,
al zal de keuze helaas vaak worden
bepaald door de financierings
mogelijkheden. Wij houden er niet
van verder te springen dan onze
polsstok lang is, zijn gewend aan
lage huren en horen van „die hoge
lasten". Maar als de huiseigenaar
er nu brood in ziet om u een huis
te verhuren, in plaats van zijn
geld op een andere wijze te beleg
gen. waarom zou u dan niet eens
denken over de redenering van de
huiseigenaar? En zyn batig saldo
in eigen zak steken?
WIE IN DE STAD voor 200 of 300
gulden in de maand een nieuwbouw-
flat huurt, betaalt, zeg gedurende veer
tig jaar, 96.000 gulden of 144.000 gul
den voor zijn huur. De totale bedra
gen zijn echt wel aan de veilige kant,
want huurverhogingen liggen zeker in
het verschiet.
WIE EEN huis koopt met hypotheek
betaalt voor de hypotheek eveneens
een fabelachtig bedrag: maar met dit
verschil, na dertig jaar is het huis zijn
eigendom. Wat het dan ook waard
mag zijn. op dat moment heeft hij geen
maandelijkse lasten meer.
Wie een huis koopt, dat al bewoond
is geweest of nog bewoond is, behoeft
maar weinig fantasie te hebben: hij
kan het huis bekijken, de afwerking
keuren en de ligging (let ook even op
de zon) beoordelen. Kwaliteit beoorde
len is het werk van deskundigen: be
tonnen verdiepingsvloeren of houten
vloeren, spouwmuren als scheiding tus
sen het ene huis en het andere, het
maakt allemaal heel wat uit. U kunt
scheuren zien, maar deskundigen ken
nen alleen het verschil tussen „gevaar
lijke en normale scheuren". Hoe nieu
wer het huis des te minder snel re-
Een middenstands
woning (hiernaast)
of een riante villa
(boven)? De keus is
groot genoeg om aan
ieders specifieke ver
langens te kunnen
voldoen, maar de fi
nanciering zal als
op ieder gebied
uiteindelijk de door
slag geven bij het
verwerven van een
eigen woning.
lijkt altijd kleiner. Er zit niet anders
op dan de maten te vergelijken met
die van het huis waarin u woonde.
Van de tekening kopen komt wat
voordeliger uit: de „beschrijvings- kos
ten" zijn in totaal (twee percent over-
meer voor de grond, omdat zijtuinen
vrijwel altijd een grote oppervlakte
hebben. Hoekhuizen zijn echter gewild
zodat de grotere investering geen weg
gegooid geld is.
WIE EEN nieuw huis koopt heeft
wat meer fantasie nodig. De perspec
tieftekeningen zijn mooi genoeg in de
verkoopfolders. Let goed op de maten
die wel „binnenwerks" opgegeven
moeten zijn. Met de maten „buiten
werks" scheelt dat gauw voor de leng
te van een woonkamer ruim een halve
meter. Ga haar het bouwterrein en
kijk hoe uw huis komt te liggen. U
schrikt vast, want braakliggende grond
ziet er nooit fleurig uit. Het bouwter
rein lijkt altijd te klein, zelfs tijdens
de bouw, maar een tuin van tien tot
vijftien meter diepte is al een aardige
lap gras om te maaien.
IN HET BESTEK staat hoe het huis
wordt gebouwd en welke materialen
moeten woeden gebruikt. Een beschrij
ving is aardig om een indruk te krij
gen maar slechts in het bestek staan
de juiste gegevens.
Een huis, dat juist gereed is geko
men, toont zich ook niet zo best: het
paraties. Het bouwjaar is dus ook van
belang. Het Bouwcentrum in Rotter
dam geeft overigens alle informaties,
die u wenst. Er is ook veel uitgebreide
documentatie op dat gebied.
