Mr. J. H. van Wijk ten strijde
tegen plaatselijke verordeningen
SI MCA
1000
G.INIA
wiel
VEILIGHEID
GEBAAT BIJ
VOORTGANG
IN DE
TECHNIEK
NIEUW TYPE CAMARO
Vervoer in Nederlandse
toerwagens stijgt
Aanhouding van Teleraaf-verkopers in
Haarlem koren op zijn molen
Hoofdstuk over
mensenrecht
in A.P.V.
opnemen
4
Nieuwe
nylonband
voor
vrachtwagens
en bussen
ZATERDAG 29 APRIL 1967
(Van een onzer verslaggevers)
Toen de Heemsteedse advocaat en
procureur mr. J. H. van Wijk er op
zaterdag 15 april 's avonds om kwart
over zes bij toeval getuige van was
hoe op het Haarlemse Stationsplein
twee verkopers van het provoblad
„De Teleraaf" werden aangehouden
en met hun kranten in een politie
auto werden weggevoerd, was dat
een kolfje naar zijn hand. Hij ver
diept zich namelijk al enige tijd in
de wijze waarop sommige gemeenten
volgens hem artikel 7 van de Grond
wet, dat handelt over de vrije
meningsuiting, geweld aandoen door
allerlei verboden in te stellen. Hij
heeft daarbij steun aan een omvang
rijke jurisprudentie van de Hoge
Raad, die stelt dat een algemeen ver
bod van alle vormen van versprei
ding van een mening, maar ook van
een bepaald middel en van een be
paalde plaats verboden is. Van deze
gerechtelijke uitspraak maakte hij
nog kortgeleden dankbaar gebruik in
zijn pleitrede voor de Hoge Raad bij
de behandeling van de zaak van en
kele Rotterdammers die met plak
katen met Vietnam-teksten hadden
gedemonstreerd.
Heksenjacht
iWSWI
Hoewel de veiligheid bij de bouw van de
auto ongetwijfeld steeds meer aandacht van
de constructeur zal krijgen in de vorige
Weg en Wielrubriek is daar uitgebreid over
geschreven kan de ontwerper het zich
niet veroorloven daarbij de vooruitgang van
de techniek uit het oog te verliezen. Veilige
auto's zijn uiterst noodzakelijk, maar com
mercieel 'gezien is een auto pas rijp voor
de markt als hij in zijn technische conceptie
niet onderdoet voor het produkt van de
concurrent.
De auto dient even licht in de bediening
te zijn, even snel en even rij vaardig (en
liefst nog iets beter) als de andere model
len in dezelfde klasse. Het is duidelijk dat
bij de jacht op technische verworvenheden
het begrip „veiligheid" gemakshalve soms
even wordt vergeten.
Compressie
Comfort
Automatisch
Resumerend: In de vorige Weg en Wielrubriek
hebben we gezien, dat de constructeur in zijn ont
werp reeds een grote mate van veiligheid kan „in
bouwen". Nu hebben we kunnen lezen, dat de tech
nicus hetzelfde kan doen, ook al is hij zich daar niet
onmiddellijk van bewust.
Conclusie: een auto kan veiliger zijn dan u denkt.
Let wel: hier staat niet: een auto is veiliger dan u
denkt.
In de afgelopen tijd heeft deze ju
rist gestudeerd op en geschaafd aan de
schriftelijke vragen die hij, zoals we
reeds berichtten, als Eerste-Kamerlid
voor de P.S.P. aan de ministers van Bin
nenlandse Zaken en Justitie heeft gesteld
naar aanleiding van de door hem in
in Haarlem waargenomen arrestatie.
Tijdens ons gesprek in zijn werkkamer
aan het Haarlemse Kenaupark neemt
mr. Van Wijk beurtelings verschillende
plaatselijke politieverordeningen, de
Grondwet en het Europees Verdrag van
de rechten van de mens en de fundamen
tele vrijheden ter hand.
Hij constateert dat de gemeente Haar
lem, niet zoals Amsterdam een artikel
in haar algemene politieverordening heeft
staan, op grond waarvan het venten met
gedrukte of geschreven stukken op bepaal
de tijden en plaatsen verboden is. In
Haarlem zijn in 't algemeen allerlei din
gen verboden die hinder voor de mede
mens opleveren.
„Maar als in Haarlem mensen, ventend
met bladen die niet politiek in het oog
lopen, worden opgepakt, dan maakt dat
op mij de indruk van discriminatie. Er
is momenteel een soort heksenjacht op
provo's gaande en door dit soort aan
houdingen ontstaat een scheve situatie.
Trouwens ik vind het gewoon onwijs om
op provocaties in te gaan. Als mensen
door de politie worden meegenomen, zo
als in Haarlem nu is gebeurd, dan heeft
dat op de toeschouwer de suggestie dat
zij van iets worden verdacht," aldus mr.
Van Wijk.
Er is, naar hij meent, alleen een be
perking van de vrijheid van menings
uiting mogelijk door middel van een po
litieverordening als het gaat om de be
veiliging van het openbaar verkeer. Al
gemeen verboden over de meningsuiting
worden door de Hoge Raad onverbindend
verklaard, zegt hij.
Dan gaat hij terug in de geschiedenis
tot 1892, toen op 7 november, door de
Hoge Raad een duidelijke uitspraak over
artikel 7 van de Grondwet werd gedaan.
De boekbinder H.L. had op de Grote
Markt in Den Haag aan de passanten bil
jetten aangeboden. De kantonrechter ont
sloeg hem van rechtsvervolging, maar de
rechtbank veroordeelde hem tot een gul
den boete. „Hier zijn we aan de bron
van de rechtspraak in vrijheidslievende
zin", aldus mr. Van Wijk. „In die situa
tie van 75 jaar geleden stond de Hoge
Raad geen preventieve maatregelen in
een gemeentelijke verordening toe. De
Grondwet laat ons uitdrukkelijk vrij in
in het uiten van onze mening" en
dan citeert hij artikel 7: „Niemand heeft
voorafgaand verlof nodig om door de
drukpers gedachten of gevoelens te open
baren behoudens ieders verantwoorde
lijkheid volgens de wet".
De advocaat-generaal, mr. Gregory,
voerde in de zaak van de boekbinder
aan dat in Den Haag het verspreiden
van drukwerk op of aan de openbare weg
de openbare orde in gevaar bracht,
maar de Hoge Raad concludeerde dat het
fout was dit te verbieden. Die openbare
orde kan alleen de verkeersorde zijn. De
ADVERTENTIE
Maak een proefrit bij:
Voor gem. VELSEN
KENNEMER GARAGE
Kennemerlaan 224—226
IJMUIDEN
Tel. 0 2550 - 4324/6238
SIMCA 1000 v a. 5395.—
De politie in Velsen heeft vrijdag
aan de Lange Nieuwstraat een auto
wrak weggesleept, dat hier reeds
geruime tijd stond. Langer, dan de
wettelijk toegestane termijn zo
werd ons verzekerd. Een auto mag
namelijk alleen rijklaar langs de
weg staan en onmiddellijk op eerste
bevel van politie of brandweer kun
nen wegrijden. Staat een niet-be-
drijfsklare auto langer dan twee
maal vierentwintig uur langs de
weg, dan is de politie gerechtigd dit
voertuig te doen verwijderen. Offi
cieel zijn den de sleepkosten vijf-
en-twintig gulden voor rekening
van de eigenaar van de auto.
gemeenten moeten niet gaan knoeien in
een wet tegen de bedoeling van de wet
gever (koningin en Staten-Generaal) in,
aldus het hoogste rechtcollege in ons
land.
Nu is het begrip drukpers zo verruimd
in de loop der jaren dat niet alleen vlug
schriften, strooibiljetten, kranten enzo
voorts dienen tot het uiten van menin
gen. Van het gedrukte stuk is er dui
delijk een overgang te zien naar het
beeld, de illustratie dus, en het symbool
Het is geloof ik alleen nog te betwijfe
len of beeldhouwwerk onder deze be
gripsverruiming valt. Maar al met al
mag men de bepalingen over het uiten
van de mening niet zo formuleren dat er
geen ruimte blijft voor een bepaald mid
del", aldus mr. Van Wijk.
Dan pakt hij het Europees Verdrag
en slaat artikel 10 op. Dit artikel is vol
gens hem ruimer dan de Grondwet en
hij heeft voor de Hoge Raad bepleit
Waarom breidt u artikel 7 van de Grond
wet niet uit?". Artikel 10 omvat alle
uitingen van de mening. Beperkingen
zijn beperkingen, geen verboden. Ver
der mag volgens artikel 17 van het Eu
ropees Verdrag een enkele staat die par
tij is, het verdrag verder willekeurig
beperken dan het verdrag toestaat. En
artikel 60 verbiedt het verdrag verder
te beperken dan de Grondwet van een
land.
Het zou, zo meent mr. Van Wijk goed
zijn, als de Hoge Raad zich aan het Eu
ropees Verdrag zou houden. „Wij moeten
eens ophouden met al die verboden. Die
stammen nog uit de tijd dat de gemeen
ten onafhankelijke lichamen waren. Wij
moeten leren leven met het mensenrecht,
Waarom niet in de algemene politiever
ordeningen een nieuw hoofdstuk 1 of A
ingelast dat handelt over het mensen
recht? Dat valt tenminste bij al die malle
verboden uit de toon en lijkt mij voldoen
de ter voorkoming van narigheden en ter
bevordering van een goede samenleving
in een stad".
Dan laat mr. Van Wijk het ontwerp
zien van zo'n hoofdstuk over het men
senrecht voor de Amsterdamse algemene
politieverordening, waarmee hij bezig is
op verzoek van de P.S.P. in de hoofdstad
Als zo'n beginselontwerp zou kunnen wor
den opgenomen, zouden daarnaast zake
lijke beperkingen kunnen staan, waarvan
de grondslag in de wet vastligt, meent
de Heemsteedse jurist. „Redelijke, reële
beperkingen, waarvan iedereen zegt: Na
tuurlijk, vanzelf!"
Overigens denkt mr. Van Wijk dat het
mogelijk is via de rechtspraak tot een
zuivering van de verschillende plaatselij
ke verordeningen te komen. „De autori
teiten moeten er dan maar aan gaan
wennen niet alles van bovenaf te kunnen
verbieden en regelen."
<WMWWMMWMWWIIWIAA«WW\Aft>WW
nnfywwwiniwifwnnivMwwuiimiDi
Waarin schuilt de technische vooruitgang van de auto?
Kort gezegd: in het gestegen vermogen, de lichtere be
diening, de aanpassing van de vering en tot op zekere
hoogte ook in de vooruitgang op het gebied van banden.
Uit deze kwaliteiten vloeien voort een verbeterde weg-
ligging, hogere snelheid en meer comfort. (Allemaal
eigenschappen die toch weer iets bijdragen tot de veilig
heid van de auto).
Wat de snelheid betreft, past hier nog een aantekening:
bij de huidige auto valt de nadruk niet zozeer op ver
hoging van de topsnelheid, als we) op het aanwezig zijn
van extra „power", waardoor inhaalmanoeuvres snel en
soepel uitgevoerd kunnen worden. Als snelheid op deze
manier wordt geïnterpreteerd, levert zij een bijdrage aan
de veiligheid van de auto. Een wagen waar in een
eventuele noodsituatie „niets meer uit te halen valt"
herbergt meer risico's voor de berijder dan een auto, die
onder alle omstandigheden nog een reserve overhoudt.
Een stijging van het motorvermogen is zeer eenvoudig
te behalen door vergroting van de cilinderinhoud. Het
uitboren van de cilinder is een allerwegen toegepast tech
nisch procédé, maar in de huidige constructie zoekt de
technicus meer zijn heil in de verhoging van de com
pressie.
Daarnaast maken betere legeringen en smering hogere
toerentallen mogelijk, zodat meer dan vijfduizend om
wentelingen per minuut voor de normale automotor verre
van opzienbarend is.
Vergroting van de prestatie werd eveneens bereikt door
de bovenliggende nokkenas (soms zelfs twee) en een be
paalde vorm van de verbrandingsruimte in combinatie
met hangende kleppen. Maar hier spreken we reeds over
de speciaal voor rally's of rennen geconstrueerde motoren.
De plaatsing van de motor en de daarmee samenhan
gende aandrijving op voor- of achterwielen vormt nog
steeds voldoende stof voor een technische discussie. Wat
de constructeur ook besluit: hij dient zich allereerst vér
gaand bezig te houden met de gevolgen voor zijn toekom
stige passagiers. Naast technische eisen die in een be
paald wagentype de plaats van de motor reeds bij voor
baat bepalen, moet hij zich er rekenschap van geven dat
een onpraktisch gebruik van de ruimte gepaard gaat met
minder comfort voor de toekomstige inzittenden.
In Europa kennen de meeste wagens nog de voorin ge
monteerde motor en de aandrijving op de achterwielen.
Maar een nieuwe constructie is reeds enige tijd in op
komst: de dwars voorin geplaatste motor met aandrijvng
op de voorwielen. De besparing van de ruimte door het
zo goed mokelijk benutten van de wielbasis, komt bij deze
modellen ten goede aan het comfort van de passagiers en
daarmee weer in zekere zin aan de veiligheid van de be
trokken wagens.
Een bijna optimale gewichtsverdeling wordt verkregen
bij plaatsing van de motor vlak voor de achteras. Maar
daarmee is slechts de renwagen gebaat. In de personen
auto zou dit teveel ruimte vergen.
De motor achterin heeft tot nu toe stand gehouden. Er
zijn zelfs een aantal sportieve wagens mee uitgerust
(Porsche) waarbij een verbeterde achterasconstructie aan
het stuurkarakter ten goede is gekomen.
Wagens met de motor voorin of achterin verschillen in
hun gedragingen op de weg. Door het toepassen van aan
gepaste asconstructies kunnen sommige onprettige ge
dragingen bij auto's die de motor achterin hebben worden
gecorrigeerd, zodat thans vele van die verschillen zijn
weggewerkt.
Hoewel het een eis van verdergaande ontwikkeling is,
betekent de automatische versnellingsbak tevens een bij
drage aan de veiligheid. De aandacht kan nu gericht blij
ven op de besturing, het werken met de versnellings-
handel blijft achterwege en vergt geen energie meer.
Niettemin blijven sommige merken uit het oogpunt
van commercie nog modellen leveren die weliswaar
met een automatische bak zijn uitgerust, maar waarmee
naar believen nog geschakeld kan worden.
In welke vorm dan ook: de automatische bak maakt de
bediening van de auto lichter, en het ziet ernaai* uit dat
in de toekomst de automatie het pleit zal winnen.
Nadat reeds lang op grotere modellen de automatische
transmissie als extra is te verkrijgen, volgen nu ook in
snel tempo de kleine auto's.
Bekrachtiging op remmen en stuur hebben intussen
eveneens hun steentje bijgedragen tot verhoging van het
bedieningscomfort.
In de aanhef schreven we, dat veiligheid niet noodzake
lijk de hoofdreden behoeft te zijn, waarom de auto tech
nisch steeds meer vervolmaakt wordt. Eerder zou dit ge
beuren uit concurrentie-overwegingen. Nu wij echter glo-
In Amerika heeft General Motors een speciale
versie van de Camaro uitgebracht: de Z-28
coupé. Deze wagen, uiterlijk te onderscheiden
door twee zwarte banden op de motorkap, is uit
gerust met een V-8-motor van 4951 cc, speciale
vering en een vierversnellingsbak waarvan de
verhoudingen dicht bij elkaar liggen.
De inlaat naar de viervoudige carburateur is
geplaatst vlak onder de vooruit, in een zone van
hoge druk.
De Nederlands-
Amerikaanse ban
denfabriek Vrede-
stein heeft op de
Europese markt een
nylon truckband in
gevoerd, onder de
naam Buffalo. De
banden die ongeveer
vijf percent duurder
zijn dan de conven-
O v v..:: tionele banden, zijn
volgens de fabriek
aanmerkelijk veiliger. Het profiel van deze nylon band
heeft drie loopvlakbanen, waardoor het contact met het
wegdek is verbeterd. Een zeer fijne profilering met la
mellen biedt maximale weerstand tegen slippen. De band
is uitgerust met zogenoemde ronde schouders; de be
sturing wordt mindei zwaar en de wagen is niet langer
gevoelig voor naden in de lengterichting van de weg, zo
als tramrails en middennaden in betonwegen.
Het toegepaste nylon, aldus de fabriek, geeft minder
warmte-ontwikkeling (vooral van belang voor rijden over
grote afstanden) en is aanzienlijk sterker.
Vredestein claimt dat de levensduur van deze nylonband
voor bussen en vrachtwagens langer is dan die van een
conventionele band. Bovendien bestaat de mogelijkheid
het loopvlak verschillende malen te vernieuwen, zonder
dat de bedrijfszekerheid van de wagen wordt aangetast.
Het toeristisch vervoer per autobus beweegt zich nog
steeds in stijgende lijn. Het aantal reizigers steeg van
6,4 miljoen in 1950 tot elf miljoen in 1965. Dit betekent
een toeneming van 72 percent.
Het aantal complete vakantietrips nam door toedoen
van de concurrerende personenwagen en vliegtuig af.
Thans wordt de toerwagen veel gebruikt voor gecombi
neerde reizen; zij vullen het vervoer per schip of vlieg
tuig aan.
Vooral Amerikaanse toeristen reizen op deze manier
over het continent, daarin gevolgd door Japanners en
Engelsen.
Nederland heeft in het toerwagenvervoer een goede
naam. Nederlandse toerwagens worden onder meer ge
charterd voor vervoer door Europa, waarbij ons land met
eens wordt aangedaan.
Terecht werken de ondernemers dan ook hard om hun
toerwagens zo gerieflijk mogelijk te maken. Air-conditio-
ning, luchtvering, verbeterde installaties voor verwar
ming en ventilatie zijn zo langzamerhand gemeengoed
geworden.
Verleden jaar was het toerwagenpark in Nederland ge
stegen tot een aantal van 3.400.
baal enkele punten hebben opgesomd, waaruit de tech
nische vooruitgang van de automobiel blijkt, wordt het
duidelijk dat met deze vooruitgang op zeer vele punten
tevens de veiligheid wordt gediend. Voor de constructeur
snijdt het mes hier dus aan twee kanten.
Een goed voorbeeld van het streven naar technische
perfectie en verhoogde veiligheid vinden we in de ma
nier waarop verschillende merken de constructie van de
achteras verbeteren. Door toepassing van verschillende
veerelementen wordt de werking van een starre achteras
aanzienlijk verbeterd (Opel, Volvo). In combinatie met
een gewijzigde wielophanging levert deze technische in
greep een aanzienlijke winst in rijcomfort, wegligging
en veiligheid op. De verschillende merken hebben
ook hier weer verschillende oplossingen voor gezocht,
maar het bovenvermelde resultaat blijft hetzelfde; zeker
als zulke vernieuwingen worden afgerond door de wagen
het juiste type band mee te geven.
De vooruitgang in de bandenindustrie staat er borg voor
dat er zo'n band is te vinden.
