Geschiedenis van een conflict
De moeilijke jaren van
mr. Gijsbert van Hall
uniebaas
SCHRAVENDIJK
anders dan andere
l
lllir
Provo beschuldigt Haagse
politie van omkoping
Oostenrijker
in Doorn
aangehouden
CREDIET
H.K.C.
I
MMNNi
Acht maanden voor
invoeren van
Indische hennep
Nog een klacht over
politieoptreden
Pinksteren in mei
vaak warmer
dan in juni
Acties voor India
en de zending
vallen samen
8
9
constante kwaliteit
i.- -
if
WOENSDAG 10 MEI 1967
Alléén als er
Uniekaas op staat,
sta ik in
voor de kwaliteit
In Kamercommissie
VOOR MOEDER
mm
I JL
f km
II
Kort
nieuws
(Van onze correspondent)
DEN HAAG. Twee dagen voor Kerstmis 1965 deelt mr. Gijs van Hall
(61 jaar) de Amsterdamse gemeenteraad mee dat hjj zich niet kandidaat
«telt voor het voorzitterschap van de Eerste Kamer. De hoofdstad behoudt
xyn burgemeester. Mevrouw Truus Wijsmuller, raadslid voor de V.V.D.
roept: „Bravo, je weet wat je hebt, maar niet wat je krijgt".
De stemming is nog goed in die dagen.
Er is kritiek op Van Halls beleid, maar
de burgemeester steekt er de draak mee.
.Misschien blijf ik tot mijn 65ste de las
tigste burgemeester van een lastige stad".
En tot de mannen van „Zo is het", die
tenslotte veel eerder van het t.v.-scherm
zullen verdwijnen dan Van Hall uit het
raadhuis: „Het moet voor hen prettig zijn
te weten dat ik nog drie jaar als hoofd
van jut kan fungeren."
De „lange, hete zomer" van 1966 heeft
zijn voorloper al in het vroege voorjaar.
Op 10 maart trouwt prinses Beatrix. Een
hevig versterkte politiemacht treedt
krachtig op tegen rookbommenwerpende
provo's en nozems. Jan Wolkers stuurt de
gemeente Amsterdam een in '65 ontvan
gen novelleprijs terug. Hij stelt geen prijs
op een oorkonde „waarop de handteke
ning voorkomt van de man die voor het
politie-optreden van 10 maart verant
woordelijk is". Hoofd van de Amsterdam
se politie is Van Hall. Zestig vooraanstaan
de Nederlanders schrijven de regering dat
een burgemeester voor zijn politiebeleid
direct verantwoording schuldig behoort te
zijn aan de gemeenteraad. x
Jan Wolkers opent op 19 maart een
tentoonstelling van op 10 maart gemaakte
foto's. Onderwerp is het politieoptreden.
Na de opening raken politie en jongelui
slaags. Het is juist de dag waarop Van
Hall in Mies-en-scène zal plaatsnemen in
„De stoel". Een nerveuze burgemeester
pleit voor een „afkoelingsperiode". Hij
wijst op een groot personeelstekort bij de
hoofdstedelijke politie.
Als Van Hall zich op 16 juni nogmaals
in een t.v.-studio laat ondervragen, is de
spanning in de Amsterdamse binnenstad
twee dagen eerder tot een hevige uitbar
sting gekomen. Een demonstratie van
bouwvakarbeiders mondde uit in een be
storming van het gebouw van De Tele
graaf. Een uur na het begin van die be
storming arriveerde de politie. Eerder in
grijpen was niA verantwoord, verklaart
Van Hall 16 juni voor de t.v.
Het weekeinde na die veertiende juni
meldt onze correspondent in Amsterdam:
Voor het eerst sinds geruime tijd verloopt
een weekeinde rustig. Er zijn geen char
ges uitgevoerd bij „Het Lieverdje". De
hoofdstad heeft dan het onrustige voor-
peus (V.V.D.) en Van Mierlo (D'66) bij
premier De Jong naar de juistheid van
het krantebericht. De premier kan naar
waarheid ontkennen, dat de beslissing al
is genomen.
Maar inmiddels is een andere conse
quentie gezien de conclusies van het rap
port ondenkbaar. Op de nieuwjaarsreceptie
in 1966 betuigt een provo zijn spijt met het
aanblijven van Van Hall, een jaar later
biedt hij hem een toeter aan om de af
tocht mee te blazen. In '66 gaat Van Hall
op de grap in, een jaar later zegt me
vrouw Van Hall boos: „Ga weg, aap van
een jongen."
Als het in april tot een incident komt
■- T-
ADVERTENTIES
zegt de kaasbaas van de
Nederlandse Kaas Unie I
Wie kan het beter weten
Onze kaasbaas is onze
keurmeester en keurt de
kaas voordat ze naar de
winkel gaat. A 11 e e n de
Kaas Unie kent zo'n
scherpe controle en
selectie. A 11 e e n de Kaas
Unie garandeert u daarom
de leeftijd èn de kwaliteit
van de kaas! Uniekaas
da's de beste kaas!
ZIE TOE dat u werkelijk
krijgt.
Groen jonge kaas; rood - jong
belegen; blauw belegen; paars A
extra belegen; geel oud;
bruin overjarige kaas.
ROERMOND. De officier van justi
tie bij de arrondissementsrechtbank in
Roermond heeft dinsdag tegen een 21-ja-
rige student aan de Jan van Eyck-kunst-
academie in Maastricht uit Posterholt acht
maanden gevangenisstraf geëist, waar
van twee voorwaardelijk.
Hij vond de student schuldig aan het in
voeren, in bezit hebben en verspreiden
van Indische hennep. Meer dan een kilo
van dat goedje werd eind januari bij hem
in beslag genomen. Dinsdagmiddag lag
het spul in een plastic zak voor de
rechters op tafel.
jaar achter de rug. Er zijn demonstraties
gehouden, maar ook verschillende keren
verboden. In april hebben de jongelui van
„19-3-'66 hun comité ontbonden. De bur
gemeester had hen tweemaal verboden te
demonstreren. Een van de leuzen luidde
niet onvriendelijk: „Van Hall met vakan
tie."
Inmiddels is de politieke bom gebar
sten. De ministers Smallenbroek (Binnen
landse Zaken) en Samkalden (Justitie)
reizen naar Amsterdam. Zij spreken met
autoriteiten, onder wie Van Hall. Hoofd
commissaris van Politie H. J. van der
Molen is niet van de partij.
In de Tweede Kamer verwijt Smallen
broek (die eerder uit de regering zal ver
dwijnen dan Van Hall uit het raadhuis)
de burgemeester dat deze niet al de der
tiende om versterking heeft gevraagd.
Van Hall repliceert: er is al 11 en 31 mei
schriftelijk om assistentie gevraagd. Het
tweede verzoek was niet eens beant
woord. Meer indruk nog maakt op 20 juni
het bericht dat Van Hall al vier jaar ge
leden aan de toenmalige minister van
Binnenlandse Zaken (Toxopeus) zou heb
ben gevraagd hoofdcommissaris Van der
Molen door een krachtiger figuur te ver
vangen.
Terwijl tussen Den Haag en Amster
dam een welles-nietes-debat ontstaat,
wijst Van Hall de schuldige voor de ge
beurtenissen van 14 juni aan: de provo.
Provo-raadslid Bernard de Vries vindt dit
oordeel erg eenzijdig, jongensboeken
schrijver W. H. M. van den H. gooit vier
ruiten in van Van Halls ambtswoning.
Hij vindt dat zij de burgemeester zouden
moeten ontslaan en niet hoofdcommissa
ris Van der Molen. Op 22 juni vertelt
minister Smallenbroek (zich mede base
rend op gegevens die op een sigarendoos-
je waren gekrabbeld) dat de heer Van
der Molen in het algemeen belang eervol
ontslag zal worden verleend. De hoofd
commissaris blijkt de tweede schuldige te
zijn.
Wanneer Van Hall zich voor een rust
periode heeft teruggetrokken op zijn
woonschip „Awater" in Kudelstaart, in
terviewt verslaggever Maup Reckman van
Elsevier Van der Molen. Deze vertelt tot
op de dag dat Smallenbroek zijn ontslag
bekendmaakte nooit onder vier ogen van
zijn directe chef, Van Hall, te hebben ge
sproken. Altijd was „een waarnemer"
aanwezig. Pogingen om met de burge
meester samen te werken, faalden voort
durend. Van der Molen verzekert Reck
man dat Smallenbroek wel even zou heb
ben gewacht met het verlenen van ont
slag, wanneer hem iets meer was verteld
over het zig-zag-beleid van de hoofdste
delijke burgemeester.
Later in het jaar onthult De Telegraaf
hoe Van Hall en Van der Molen zelfs de
veertiende juni niet konden samenwer
ken: tijdens de aanval op het Telegraaf
kantoor waren de burgemeester, de pro
cureur-generaal en de hoofdcommissaris
in conferentie geweest. Van der Molens
plaatsvervanger richtte tot tweemaal toe
dringende boodschappen tot de burge
meester. Deze schoof de briefjes door
naar de procureur-generaal. Van der Mo
len kreeg niet de gelegenheid van de in
houd kennis te nemen, aldus De Telegraaf.
Er wordt in de zomermaanden gespro
ken over het aftreden van de burgemees
ter, maar Van Hall ontkent. Een landelij
ke opiniepeiling wijst in september uit
dat er voor zijn beleid weinig waarde
ring meer bestaat. Dat beleid wordt on
derzocht door een commissie van wijze
mannen onder leiding van prof. mr. Ch.
J. Enschedé.
Voordat de commissie-Enschedé haar
bevindingen publiceert, slagen wij er op
20 april 1967 in de kern van het rapport
te melden: het rapport is vernietigend
voor het beleid van de Amsterdamse bur
gemeester. De consequentie kan geen an
dere zijn dan: aftreden. In de Tweede Ka
mer informeren de fractieleiders Toxo-
ADVERTENT1E
Een ideale STOEL, om heerlijk lui te
luieren.
SUNNY SEAT69.50 - 76.50
TUINMEUBEL-AFDELING
1e etage - GROTE HOUTSTRAAT 51
Burgemeester Van Hall verlaat het
departement van Algemene Zaken,
begeleid door premier De Jong. „Het
was een heel prettig gesprek", zegt
mr. Van Hall. De waarheid bleek
weinige uren later.
in het Amsterdamse Centraal Station
een incident dat een volgende „hete zo
mer" lijkt aan te kondigen vertelt Van
Hall de Nederlandse t.v.-kijkers dat hij
met „schorrie-morrie" te maken heeft. Op
29 april zegt zelfs de vriendelijke C.H.U.-
voorzitter Tilanus: „Van Hall schiet te
kort." Zo is de algemene opnie.
Na de herdenkingsplechtigheid van de
vierde mei bij het nationaal monument
op de Dam ontvangt Van Hall de minis
ters Beernink (Binnenlandse Zaken) en
Polak (Justitie). Hij kent inmiddels de
inhoud van het nog niet vrijgegeven rap-
port-Enschedé. De bewindslieden dringen
aan op zijn aftreden. Hij vraagt bedenk
tijd. Dinsdag 9 mei ontvangt de regering
Van Hall in het ministerie van Binnen
landse Zaken.
ADVERTENTIE
Toneelspeelster en TV-actrice Jenny Arean
25 STUKS f 1.50.-EEN LAURENS PRODUCT
Provo Den Haag heeft de leden van de
Kamers der Staten-Generaal een brief
gestuurd, waarin politiemensen ervan
worden beschuldigd, dat zjj door chan
tage inlichtingen hebben verzameld. Van
een van deze geheime agenten, tijdens
een ontmoeting in het warenhuis van V en
D in Den Haag met een 21-jarige Hage
naar Peter Walraven, zijn foto's gemaakt.
Vijf prenten worden de Kamerleden toe
gezonden. Een ervan toont de geheime
Haagse politieambtenaar „Gerard" op het
moment, dat hij P. W. een tientje be
taalt voor zijn inlichtingen.
De Haagse politie hee^t ontkend, dat
door chantage mensen worden ge
dwongen tot contact met haar. Het ging
de politie louter om inlichtingen over
provo. Meegedeeld werd, dat met P.W.
een vertrouwelijk contact was opge
bouwd. De identiteit van de betrokken
politieambtenaar werd hierbij geheim ge
houden.
Er is volgens de politie geen sprake
van, dat op P. W. druk is uitgeoefend.
Hiervoor werd nog verwezen naar de pro
cessen-verbaal, die tegen hem zijn opge
maakt en die zijn doorgestuurd naar de
justitie. Wel werd P. voor zijn inlichtin
gen over provo gehonoreerd. In totaal
werd hem 85,- uitbetaald, aldus de
politie.
De politie heeft dit meegedeelrd naar aan
leiding van een brief, die Provo Den Haag
aan de Kamerleden heeft gestuurd. In de
brief staat, dat de geheime politie tracht
op verschillende manieren gegevens over
provo te verzamelen.
Toen de recherche in Den Haag op het
spoor van gebruikers van verdovende
middelen was gekomen, werd een der ver
dachten onder druk gezet, toen bleek, dat
hij vage relaties onderhield met Provo-
Dit is een van de foto's, die door
provo-Den Uaag aan de leden der
Staten-Generaal zijn gestuurd. De
21-jarige Hagenaar P. W. zit in de
lunchroom van de Hema met
politie-ambtenaar Gerard (rechts).
Den Haag. Hij werd overgedragen aan
een geheime dienst, aldus Provo. Hem
zouden geen moeilijkheden in de weg
worden gelegd als hij inlichtingen doorgaf
over linkse groeperingen van jongeren,
speciaal over Provo en in het bijzonder
over de Pacifistisch Socialistische Jonge
ren Werkgroep (PSJW).
In de brief aan de Kamerleden dringt
Provo aan op een onderzoek. Dit zou moe
ten resulteren in vervolging van de be
trokken ambtenaren en hun opdrachtge
vers. Voorts wordt een witte B.V.D.-scho-
lenplan gelanceerd, dat onder meer in
houdt: herscholing van BVD-ers tot vre-
desambassadeurs, die helpen bij de ont
wikkelingshulp, het verstrekken van wit
te gleufhoeden aan ex-BVD-ers, en het
ombouwen van de kelders van het BVD-
gebouw tot B.V.D.-kelder (Beatnik Ver
blijf- en Doorgangshuis).
De Amsterdamse fotojournalist E. S. de
Jongh heeft bij de officier van justitie
een klacht ingediend over het optreden
van een politieruiter tegen hem op 1 mei
bij het nationaal monument op de Dam
in de hoofdstad. Hij zou een klap met
een wapenstok hebben gekregen hoewel
hij na een sommatie doorliep.
(Van onze correspondent)
DOORN. In het centrum van Doorn is
vanmorgen om acht uur een Oostenrijker
G. K. gearresteerd. De man werd aange
houden tijdens het boodschappen doen.
Dertig tot veertig man rijkspolitie heb
ben dinsdag met auto's, motoren, honden
en een vliegtuig vele uren lang in de bos
sen tussen Doorn en Leersum tevergeefs
naar de Oostenrijker en zijn 37-jarige
landgenoot E. H. gezocht. Zij worden ver
dacht van inbraken en autodiefstallen.
De jacht op de mannen was 's morgens
om zeven uur begonnen, nadat een poli
tiepatrouille hen in een in Doorn gesto
len auto, in een laantje dicht bij het dorp
had aangetroffen. Het tweetal slaagde er
in te ontsnappen. Van K. was men spoe
dig het spoor bijster. H. werd 's morgens
elf uur gesignaleerd. Twee keer had hij
getracht een auto te stelen. Het laatst
werd hij gezien bij Leersum door bosar-
beiders. De Oostenrijkers hebben dinsdag
morgen om vijf uur in het Amerongse
bos een in Bilthoven gestolen auto in
brand gestoken.
(Van onze weerkundige medewerker)
Pasen, Hemelvaartsdag en Pinksteren
vallen dit jaar op een zeer vroege datum.
In de laatste 30 jaar was het in 1951 één
dag eerder, in 1940 twee dagen eerder
Pinksteren (jan dit jaar.
Voor Pinksteren zijn 11 en 12 juni de
laatst mogelijke datums. De meeste Pink
sterdagen die in mei vielen zijn vaak war
mer geweest dan die in juni. Met 1940,
1951 en 1948 behoort Pinksteren 1967 tot
de vroegste. In 1940 was Pinksteren veel
te koud, in 1951 eveneens. Maar in 1948
toen 15 en 16 mei de Pinksterdagen wa
ren, werden maxima boven 25 C. (Maas
tricht zelfs 27 graden) gemeten.
Na 1960 hebben wij geen opvallend
warme Pinksterdagen meer gekregen. In
dat jaar steeg het kwik op 5 en 6 juni tot
29 graden in het noorden en oosten van
ons land, 's maandags in de middag en
avond gevolgd door onweer.
Een heel enkele keer beleeft Nederland
tropische Pinksterdagen waarvoor het
kwik tot boven 30 graden moeten stijgen.
In de laatste dertig jaar gebeurde dit in
1944, toen op 28 en 29 mei 28 tot 33 graden
werd gemeten, en in 1953 toen op 25 mei
Pinksteren in Limburg 31 graden haalde.
Het is in ons land maar zelden mogelijk
enkele dagen vooruit met enige zekerheid
te zeggen hoe het weer met Pinksteren
gaat worden. Normaal voor midden mei is
een temperatuur van 14 tot 16 graden. Elke
graad meer is een meevaller.
Adjunct directeur. Met ingang van 1
augustus 1967 wordt drs. D. N. A.
Verburg, thans werkzaam bij de inspec
tie technische dienst van de Konink
lijke Landmacht, adjunct-directeur van
het staatsbedrijf Artillerie-inrichtingen
Hembrug.
ADVERTENTIE
&NRO°ogkap
Een ritoomvanewd'^8a0Pta
Unieke Hand.g
'kaP if 'ingaan en vooral
ook bi') h®t °a^ur9van 2C?t°t
r Ohe&scbi.AH^
KALORIK
UW HANDELAAR HÉÉFT'T
De raad voor de zending der Neder
landse hervormde kerk heeft zijn be
zorgdheid uitgesproken over het samen
vallen van de actie „Eten voor India"
met de jaarlijkse pinkstercollecte voor het
zendingswerk. De actie „Eten voor India"
wordt, zoals bekend is, zaterdag gehou
den en de collecte heeft plaats op eerste
pinksterdag.
De raad voor de zending staat wel ach
ter de actie maar vertrouwt dat de ge
meenten met pinksteren haar gaven voor
het sterk groeiende zendingswerk van on
ze kerk, ondanks de actie „Eten voor In
dia", niet zullen verminderen", aldus een
brief van de raad voor de zending aan
alle hervormde predikanten. Ds. P. J.
Machaay, secretaris van de raad voor
de zending, heeft er in een toelichting op
dit schrijven op gewezen, dat de eerste
verantwoordelijkheid voor de hervormde
kerk het zendingswerk is.
ADVERTENTIE
Dames,- Heren- en
kinderkleding
Betaling v.a. 2,— p. week
Ziet onze etalages
Jansstraat 51-63 - Haarlem
