Henny Vonk, dienares van twee Muzen: de jazz en de poëzie
R UIMTE-
PRAAT
'ftmt-
VsÉM. "'""S
11
m
WOENSDAG 17 MEI 1967
21
Oude reeks
was groot
ste troef
der B.B.C.
in oorlog
om gunst
der Engelse
kijkers.
Toch wordt
formule her
zien en de
bemanning
gewijzigd.
Naar Nederland?
IN DIT stadium van de produktie
van de nieuwe Z-Cars-serie zijn er
nog geen contacten met eventuele
buitenlandse kopers geweest, maar
bij de BBC heeft men de ervaring
opgedaan dat de landen waar Z-
Cars succesvol is geweest, overgin
gen tot aankoop van nieuwe afle
veringen, zodat de kans dat Neder
land kennis zal maken met Z-Cars,
nieuwe-stijl, vrij groot is.
AMSTERDAM Het gaat goed
met Henny Vonk, een jazz-zange-
resje dat in de publiciteit kwam
doordat zij als nieuwelinge in 1965
op het jazz-concours in Loosdrecht
de tweede prijs behaalde. Dat was
de start van haar carrière, want na
zo'n prijs regent het uitnodigingen.
i/7?i sf?
s £-
DE RUIMTEVAART ver
schaft ons niet alleen de sen
satie, dat mensen in anderhalf
uur een tocht om de aarde ma
ken, maar ook een stuk kennis,
dat vroeger onmogelijk te ver
werven zou zijn geweest. Bij zijn
pogingen om het weerbericht
betrouwbaarder te maken, heeft
de meteoroloog een nieuw hulp
middel gekregen in de weer-
satellieten; de eerste daarvan
was de Amerikaanse Tiros I, in
1960 gelanceerd. Het grote voor
deel van het gebruik van zulke
satellieten is, dat hun camera's
in één oogopslag óók gebieden
overzien waar geen enkel weer
station is gevestigd de oceaan
bijvoorbeeld waardoor vroe
ger geen waarnemingen uit
zulke gebieden beschikbaar
waren.
gekenmerkt door een karakte
ristiek spiraalvormig wolken
patroon, dat op de foto's uit de
ruimte duidelijk herkenbaar is.
WEERSATELLIETEN ZIEN
DE BUI ALTIJD AANKOMEN
Vooral bij het signaleren van
tropische wervelstormen hebben
weersatellieten hun nut be
wezen. Deze orkanen worden
De omvangrijkste evacuatie
uit de geschiedenis der Verenig
de Staten is te danken geweest
aan een Tiros-satelliet, die in
september 1961 op de oceaan het
begin van de orkaan Carla waar
nam. In de zuidelijke kustgebie
den der Verenigde Staten
vluchtten 350.000 mensen uit een
streek waar een soortgelijke
storm eens duizenden levens
had gekost.
Weersatellieten zijn vooral
nuttig wanneer ze een baan om
de aarde beschrijven die over de
poolgebieden loopt, zoals het
type Nimbus doet. Doordat de
aarde vrijwel loodrecht onder
zo'n baan door wentelt, bestrij
ken de camera's van een polaire
satelliet in de loop van 24 uur
het gehele aardoppervlak.
Nieuwe serie „Z-Cars'
in Engeland op stapel
EEN VAN ENGELANDS meest populaire tv-acteurs van dit ogenblik
is Joseph Brady, een wat luidruchtige, goedlachse Brit, verstoken
van alle „glamour" van een ster. Na een onderbreking van een jaar
is hy deze maand weer op de schermen verschenen in de rol, die hem de
afgelopen jaren wereldbekendheid bezorgcfe: lid van de bemanning van
een Z-Car, Sinds korte tyd kunnen de Britten hun hart weer ophalen aan
de typische humor van Liverpool en zijn bewoners, aan de fascinerende
sfeer rond de monding van de Mersey en aan het levensechte spel, dat de
tv-serie Z-Cars beroemd maakte.
„IK BEN BLIJ te horen, dat Z-Cars
het ook in Nederland goed doet. Hoe
doen ze dat eigenlijk bij jullie, nage
synchroniseerd?", vraagt Brady in de
theepauze tussen twee opnamen in de
BBC Riverside Studio. Hij is zichtbaar
teleurgesteld als hij hoort, dat Z-Cars
met ondertitels op de Nederlandse
schermen verschijnt. „Dan moeten jul
lie veel missen van de typische hu
mor en de woordspelingen", zegt hij en
zelfs de verzekering, dat vrij veel Ne
derlanders in staat zijn de oorspronke
lijke tekst voor een groot deel te vol
gen, neemt zijn bezorgdheid niet weg.
„Dat geloof ik niet. Dit Liverpoolse
of zo je wilt, dit Lancashire accent, dat
kun je haast niet volgen als buiten
lander, lijkt me. Wel verstaan mis
schien, maar vast niet met alle grap
jes en woordspelingen. En die zijn juist
zo belangrijk in deze serie". Joseph
Brady/Police Constable Jock Weir in
de serie is een van de twee oude Z-
Cars acteurs, die overstappen naar de
nieuwe serie, die onlangs in Engeland
van stapel is gegaan. Alleen hij en Ja
mes Ellis (Sergeant Bert Lynch)
zijn oude „maat" op de Z-Car ma
ken deel uit van een verder geheel
nieuwe rolbezetting, waarmee de al
«ven nieuwe producer Collin Morris
(50) gaat trachten de faam van de vo
rige series voort te zetten.
„HET IS nooit van tevoren te zeggen
of het vervolg op een goedlopende se
rie even goed zal worden ontvangen
door het publiek. Je kunt wel zeggen:
we kopen de beste tekstschrijvers, de
beste acteurs en we kiezen het onder
werp misdaad dat gaat erin
maar dan nog ben je niet zeker van
succes. Het publiek beslist in aller
laatste instantie of een tv-serie succes
vol is of niet. Het is net zo bij de film.
Neem een geldverslindende produktie
als „Cleopatra". Een regelrechte mis
lukking. Nee, als je wist wat het pu
bliek graag wil hebben, zou je in kor
te tijd rijk zijn", aldus Joseph Brady.
VOLGENS het draaiboek voor de
nieuwe Z-Cars-serie is Jock Weir
(Joseph Brady) een van het platte
land afkomstige Schot met een zeer
kalm karakter. Hij weet de namen
van vrijwel alle bomen en vogels en
zijn hobby is jagen.
Brady's rol was in de oude afleve
ringen van Z-Cars altijd wat beschei
den en zo kent Nederland hem ook op
het ogenblik. Maar in de nieuwe serie
is zijn collega in de Z-Car wat minder
De oude Z-Car bemanningen van links naar rechts de agenten Herb Lynch (James Ellis), David Graham (Colin Welland),
„Jock' Weir (Joseph Brady) en „Fancy" Smith (Florian Blessed) gaan uiteen. Alleen „police constable" Weir stapt
over naar de nieuwe reeks, samen met rechercheur-in-burger sergeant Bert Lynch. Kardinale vraag: zal het kijkerspubliek de
nieuwe bezetting „slikken"?
ervaren en daardoor krijgt Brady de
kans een meer leidende rol te spelen.
„Nee, ik vind het niet vervelend om
zo lang achter elkaar dezelfde rol te
doen. Bovendien: in de Z-Cars-serie
is geen aflevering dezelfde en een van
de belangrijkste taken van de acteur
is daardoor het instandhouden van het
karakter van de figuur, die je uitbeeldt
De kijkers zijn aan je gewend, je kunt
niet van de ene op de andere week
veranderen. Elke aflevering wordt door
een andere schrijver geleverd en daar
door bestaat altijd de kans op een der
gelijke wisseling in de karakters" al
dus Brady. Hij is in de periode dat
hij in Z-Cars speelt ontzettend populair
geworden in Engeland. Te populair
vindt hij zelf, omdat hij vrijwel ner
gens meer kan komen zonder herkend
te worden. Waaraan schrijft hij het
grote succes van Z-Cars toe?
„DAT IS natuurlijk moeilijk te zeg
gen van een serie waaraan jezelf mee
werkt. Maar ik geloof dat een van de
belangrijkste redenen wel is, dat Z-
Cars écht is. Daar streeft ons team
voortdurend naar: realisme en men
selijkheid."
COLLIN MORRIS de nieuwe pro
ducer van de t.v.-serie zegt: Z-Cars
is echt! Dat is de rede waarom de oude
serie zo goed liep en daar ben ik van
overtuigd dat is ook de reden waar
om de nieuwe serie zo goed zal lopen.
Ik heb mijn tekstschrijvers opgedragen
uit te zoeken hoe zich een bepaald ver
haal in werkelijkheid zou afspelen. Ik
heb ze ook allemaal het zijn er zo'n
stuk of twaalf naar Liverpool ge
stuurd om er sfeer op te doen en om
daar contact op te nemen met onze ad
viseur in politiezaken, de ex-sergeant
van de Liverpoolse politie William
Prendergast". De nieuwe Z-Cars-serie
gaat ruim 3,5 miljoen gulden kosten Het
aantal afleveringen staat nog niet vast,
maar de serie moet ongeveer een half
jaar gaan lopen. Z-Cars bestaat nu uit
twee gedeelten die kort na elkaar wor-
denuitgezonden. 's Maandags het eerste
deel (24 minuten), dinsdag de ontkno
ping.
OP DIE MANIER krijgt het verhaal
meer kans zich te ontwikkelen, maar
een andere reden voor deze splitsing is
volgens insiders in Britse tv-kringen de
felle (maar zeer sportieve) strijd om de
gunst van de kijker tussen de verschil
lende Engelse t.v.-stations. Als Z-Cari
erin slaagt de kijkers naar de BBC te
doen overschakelen niet een avond,
maar twee avonden achter elkaar
zijn de producenten pas echt tevreden.
(Van onze RTV-medewerkster)
WAT ZE vóór 1965 deed? „Van alles
en niets. Ik heb op kantoor gezeten en
in 1960 ben ik getrouwd. Voor die tijd
liep ik maar met mijn ziel onder mijn
arm. Ik had het gymnasium niet afge
maakt, ik heb maar wat aangeklun-
geld. Maar in 1962 heb ik staatsexamen
gedaan. Eigenlijk belachelijk dat je je
zelf met zo'n papiertje moet bewijzen
En op een goed moment ben ik opeens
gaan zingen. Vroeger had ik wat aan
piano en solfège gedaan. Maar dat heb
ik toen ook weer in de lap laten han
gen. Ik heb een jaar zang gehad van
Ellen Stroïnk, ik zit nu op het conser
vatorium met hoofdvak zang en heb
zangles van Jan Keizer. Mijn presta
ties zijn wel goed, maar de vorderingen
gaan me eigenlijk te langzaam. Een
kwestie van geduld en hard werken.
Ik neem mijn werk serieus, want ik
weet waarom ik het doe: ik heb er nu
tenminste zin in. Wat musiceren bete
kende, is pas tot me doorgedrongen
toen ik jazz ging zingen. Ik heb nu
eenmaal een grote affiniteit tot jazz
muziek en het samenspelen met ande
re mensen, het naar elkaar luisteren
en het met je allen een geheel maken
i» een geweldige zaak. Echt samenspe
len had ik namelijk nog nooit eerder
gedaan.
HENNY VONK krijgt het drukker.
Ze doet onvermoeid de ronde langs
vele jazz-clubs en doet er ook radio
en televisie bij. TV vindt ze druk, ver
moeiend, maar erg fijn. Haar laatste
TV-opname vond ze zelf wel aardig,
maar ze zit nog steeds vol aanmer
kingen, omdat ze zelfcritiek heeft.
„Applaus van buitenstaanders of vrien
den doet me overigens toch wel goed,
je verwarmt je eraan".
Henny Vonk heeft nog een interes
se: ze schrijft poëzie. Twee jaar gele
den won zij met een kleine gedich
tenbundel de Herman van Kuilen
burg-prijs. „Ik schrijf al sinds lang,
zij het met grote tussenpozen. Als
kind schreef ik hele verhalen. In
1964 heb ik mijn eerste gedichten
geschreven".
Ik heb die gedichten ingestuurd,
maar omdat ik niets hoorde ben ik
met de muziek aan de gang gegaan. Ik
heb mijn dehuut in een schoolband ge
maakt en kort daarna een eigen trio
bij elkaar gescharreld, toen kwam de
tweede prijs in Loosdrecht. Op het mo
ment dat ik hoorde dat ik de Van Kui
lenburg-prijs gewonnen had, dacht ik:
hé, nu wordt het leven ingewikkeld,
twee dingen waar ik op letten moet.
Muziek is nog steeds mijn hoofdpunt.
Met muziek kun je ieder moment van
de dag bezig zijn, bij gedichten heb
je een flits nodig".
MIJN stijl? Die is moeilijk te om
schrijven. Er wordt vaak verband ge
legd tussen deze twee activiteiten ik
zie het maar niet. Poëzie is compact
schrijven. Zingen, en dan vooral im
proviseren, wal ik doe, is exact het
tegenovergestelde. Poëzie is vastleg
gen, muziek is uitspuiten, wellicht zijn
het eikaars tegenpolen. In mijn poëzie
zie je voornamelijk de levenservarin
gen van de auteur zelf, die op een be
paalde manier geabstraheerd, op papier
gezet zijn. Het opschrijven van die er-
varingen is misschien een rancune,
maar dan een waarmee ik heb afgere
kend. Misschien is het ook een klein
verzoek om begrip, dat onbeantwoord
mag blijven. En dat blijft het meestal
ook".
„CRITIEK is inconsequent, het be
dreigt je, als ze tegen je schrijven.
Sommige critici hebben vreemde denk
wijzen. De een noemt mij cynisch, de
ander te oppervlakkig, een derde te
zielloos. De waarheid zal wel in het
midden liggen. Iedereen die mijn ge
dichten leest reageert weer op zijn
eigen manier. Dat heeft op de een de
uitwerking dat hij boos wordt, de an
der vindt het leuk, de derde kan het
niets schelen. Dat heb ik ook in een
van mijn gedichten gezegd.
„Poëzie is belletrie, zegt men.
Ik noem het meer belletje trekken
en dan direct
suspect weglopen.
De lezer denkt zich
dwars tussen de regels door
de dichter op het spoor,
houdt met een grijns
het blad tegen het licht
maar in zijn hand, haha,
het enkele gedicht
een piepklein robotje dat
wanneer je heel goed kijkt
een beetje op hem lijkt,
maar dat zich los en heel alleen
op avontuur begaf
God-weet-waarheen.
Er zijn mensen die uit mijn gedich
ten alleen de agressie gehaald hebben,
met voorbijzien van de rest. Het is niet
waar. maar het zou ook een manier
zijn. Het vreemde van dit land vind
ik dat je extreme emoties hier nooit
legaal kunt uiten. Het zal wel aan het
klimaat liggen. Wanneer het zich uit
dan zijn het illegale erupties. Vandaar
dat de mensen weieens kwaad worden
als het over jazzmuziek gaat. Per slot
van rekening is jazz een explosie van
emoties waartoe de een wel en de an
der niet in staat is.
IK VIND het overigens jammer dat
de jazz zo verandert. Swing „hoeft"
met meer tegenwoordig. Maar ik vind:
zonder swing geen jazz. Daar heb ik
het tenminste altijd aan kunnen her
kennen. Simplistisch wellicht, maar ik
houd me erbij. Het is geen ramp als je
voor jezelf blijft voortbouwen op een
idee dat dan wel niet gloednieuw is,
maar als je dat idee artistiek kunt
waarmaken, dan moet je dat niet nala
ten. Je moet niet iets nieuws maken
omwille van het nieuwe, maar omdat
jezelf van binnenuit iets nieuws wilt".
I
