Mortiergranaten overvielen
ontbijtende kibboetsbewoners
I
DE MANTELSPECIAUST
J
Reacties op de oorlog
in het Nabije Oosten
Arabische landen dreigen
met stopzetting van
olieleveranties
de
Zo begon oorlog langs Israels grenzen
Van dag tot dag
Onrust in Aden:
negen doden
Beigen hamsteren
levensmiddelen
Rey president van
Europese commissie
Investeringen
in Nederland het
grootst van EEG"
„Life"-fotograaf bij
tankslag gedood
Oorlogvoerenden
beschikken over
kerncentra
Steun aan Israel vijandige daad
amm
DINSDAG 6 JUNI 1967
Lakoniek
's Ochtends
Onze reisredacteur
mr. H. L. Leffelaar
aan de Gaza-grens
DE LAATSTE MODE
DE GROOTSTE SORTERING
DE BESTE KWALITEITEN
DE FIJNSTE AFWERKING
DE LAAGSTE PRIJZEN
HAARLEM Grote Houtstraat 180
Tysmuc
ïSÈÊXm
LI BYE
mrm#} én
Lmaue
Doodstraf voor Speek
Volmacht
helpt nu
werkt nu
Hoofdpijn,
verkoudheid, griep..
2'ASPRO
U ife*it(0ee% fit/
Sentimenten zijn in de politiek niet
alleen onbruikbaar, zij zijn ook gevaar
lijk. Maar niet iedereen denkt als een
politicus of handelt als een diplomaat.
Daarom is het begrijpelijk en bemoedi
gend dat over de gehele wereld het lot
van Israel zoveel bewogenheid en mede
leven wekt. Het beeld van David en Go
liath rijst op uit de vergeelde bladzijden
van de oudste menselijke geschiedschrij
ving maar het is een beeld dat de
huidige situatie niet eens meer dekt.
David omringd door meer dan tien Go-
liaths, een muis te midden van bloed
dorstige katers, een drenkeling die om
zijn leven vecht terwijl van de kant af
een menigte lafaards stenen naar hem
gooien al die vergelijkingen benade
ren de realiteit waarin de situatie in het
Midden-Oosten zich voltrekt, beter en
navranter.
De politieke verwikkelingen rondom
hel strijdtoneel zijn een afspiegeling van
de grofste chantage die denkbaar is: De
Sovjet-Unie en haar satellieten beijveren
zich om het doodvonnis over Israel zo
snei mogelijk te doen voltrekken. De
\vesteiijke mogendheden zijn aan handen
en voeten gebonden door hun zorg voor
de wereldvrede en hun oliebelangen. De
Arabische landen onder inspiratie van
Nasser spannen zich in om een eventueel
ge Drek aan militaire successen aan de
fronten bij voorbaat te compenseren door
ae grote mogendheden tegen elkaar in
het harnas te jagen. Fictieve of oncon
troleerbare berichten over militaire hulp
van het Westen aan Israel worden door
de Sovjet-Unie gebruikt om dreigementen
te motiveren. De Westelijke mogendheden
he o ben zich tot dusver niet kunnen of
aurven verweren, ook niet tegen de door
niets gestaafde beschuldiging dat Israel
„de agressie is begonnen". Wie het eerste
schot gelost heeft en wie de eerste stap
over de eigen grens heeft gezet, zal wel
nooit meer worden onthuld. Maar in het
Westen kan men niet officieel aannemen,
dat de Arabische legers de oorlog zijn
begonnen, omdat men dan automatisch
tot militaire steun aan Israel verplicht
zou zijn.
Chantage is ook in het burgerlijke le
ven een van de misdrijven waartegen
het slachtoffer zich het moeilijkst kan
verweren. In de internationale politieke
situatie van vandaag neemt de gfpersenj
tegenover het Westen schaamteloze Vor
men aan. Olie en Suez-kanaal zijn de in
zet ervan, Israel moet worden verkocht
aan zijn beulen voor de prijs van deze
twee onmisbare factoren in de Westelijke
economie.
De sluiting van het Suez-kanaal is ge
schied onder het belachelijke voorwend
sel, dat Westelijke militaire acties tegen
Arabische legereenheden zouden zijn ge
constateerd. Het recept van „Mein
Kampf" wordt wel bijzonder nauwkeurig
toegepast. Het „bevriende staatshoofd"
Nasser heeft al uren voor de ontbranding
van de strijd in de Sinaï in een interview
voor de Engelse televisie verklaard dat
„vernietiging van Israel" zijn doel was.
Toch heet het dat Israel agressie heeft
gepteegd. De Sovjet-Unie ziet in de huidi
ge situatie grote winst voor haar invloed
in net Midaen-Oosten. Zij speelt in deze
tragedie bij wijze van uitzondering eens
niec de rol van de grote beschermster der
kteinen, de kampioene der verdrukten,
doch veroorlooft zich een waarlijk ont
hullende sympathie voor de overweldi
gers van een staat, die op de kaart nau
welijks meer te zien is tussen zijn gigan
tische belagers.
Natuurlijk vergist men zich in Moskou
ten aanzien van de publieke opinie in de
Westelijke landen. Men beseft er blijk
baar niet, dat voor vele mensen in het
Westen een stuk oorlog herleeft, het
meest barbaarse stuk, de uitroeiing der
joden. In Moskou zet men in een keer
alle respect voor de nieuwe Sovjetrussi-
sche wereldpolitiek op het spel. „Vredes
politiek" noemt het Kremlin datgene, wat
het onderneemt om onder het dreigement
van een derde wereldoorlog het Westen
werkeloos te doen toezien hoe een klein
volk wordt afgeslacht.
De Nederlandse regering zit in dezelfde
klem als haar bondgenoten. Zij zal de
openbare mening moeten negeren en tot
het uiterste toe moeten buigen voor de
chantage. De vraag is echter, waar dat
uiterste ligt. De toestand ontwikkelt zich
zodanig, dat een breuk tussen de grote
mogendheden angstwekkend nader komt.
ADEN (Reuter). Bij vechtpartijen in
Aden zijn acht Arabieren en een Brit om
het leven gekomen.
Rond tweehonderd mensen, die pro-
Egyptische leuzen schreeuwden, be-
«tormden een politiebureau in een van de
wijken van de stad. De politie gebruikte
traangas om de betogers te verspreiden.
Toen de vechtpartijen elders werden voort
gezet, grepen Britse troepen in. Voor en
kele delen van Aden is een uitgaansver
bod afgekondigd.
In Nahal Oz, een kleine Kibboets op een halve kilometer van de Gaza-
grens' begon vanmorgen om negen uur de tweede Egyptisch-Israelische
oorlog. Een uur lang vielen driehonderd mortiergranaten op de neder
zetting. Toen de beschieting ophield, lagen in de grote stal vijftien koeien
dood tussen de loeiende dieren die twee voltreffers hadden overleefd. Hun
bloed sijpelde over de lemen vloer naar buiten. In Kefar Aza, een nog klei
nere gemeenschap binnen zichtsafstand van de stad Gaza, overviel het mor
tiervuur de bewoners tijdens hun ontbijt- In de gemeenschappelijke eet
zaal stonden nog half-lege glazen, borden met aangesneden tomaten en
paprika's. De vrouwen en kinderen zaten in hun ondergrondse verblijf
plaatsen.
Zo begon op verschillende plaatsen
langs Israels grenzen vanmorgen een
oorlog die iedereen had verwacht, behal
ve vandaag. Terwijl ik in Nahal Oz en
Kefar Aza was, waren Israëlische troe
pen met gericht artillerievuur aan een
tegenoffensief begonnen. Om de kibboet
sen heen stegen onregelmatig rookplui
men van geschut op uit de akkers, ge
volgd door het geluid van een dicht
slaande deur de granaat-explosie. Vol
gens een legerzegsman waren de Israë
lische troepen bezig de in de Gaza-strook
gelegerde Egyptische troepen met een
omsingeling uit te schakelen.
Met de laconieke nonchalance van
mensen die aan meer gewend zijn, reden
kort nadat het Egyptische bombarde
ment was opgehouden twee gehelmde
mannen in boerenkleding met een trak-
tor de koestal binnen, en sleepten het
eerste dode beest naar buiten. Een hun
ner had daarvoor even zijn mitrail
leurstelling verlaten waar hij op een
Egyptische tegenaanval had gewacht die
niet was gekomen. Nahal Oz werd in de
Sinaï-campagne van 1956 ook enkele da
gen belegerd en nog geen week geleden
schoten Egyptische troepen op machines
die het land van de kibboets bewerkten.
Vijfhonderd hectaren oogstrijp koren
brandde tot de grond toe af.
Tijdens de Israëlische tegenaanval die
ik waarnam, was van Egyptische tegen
stand niets te merken. Er waren geen
straaljagers in de lucht en van oprukken
de troepen kon ik ook met een verrekij
ker niets zien. Op deze afstand ziet de
stad Gazaer uit als een woud van daken
en spitsen, schijnbaar zwevend in het
hete zonlicht.
Alleen onderweg naar de Gaza-grens
was er iets te bespeuren van troepen.
Zij lagen half slapend in eenmansgaten
tussen de bomen bij vrachtwagens en
tanks. Sommigen lazen een krant, ande
ren aten een uit het veld geplukte si
naasappel, ze wuifden en lachten alsof
er geen oorlog was, het Israëlische le
ger is een wonderlijke verzameling van
mannen in uiteenlopende uniformen, vaak
ongeschoren, ogenschijnlijk ongediscipli
neerd vormen zij toch een duidelijke een
heid.
Van het begin van de oorlog merkte
ik pas iets om kwart voor acht 's och
tends, toen ik wakker werd van het eer
ste luchtalarm in Tel Aviv. Beneden bij
de ingang van de schuilkelder van het
hotel vond ik een groep huilende kamer
meisjes. Op dat tijdstip had de Israëli
sche radio alleen bekend gemaakt dat
een Egyptische aanval had plaatsgevon
den, maar de plaats daarvan werd niet
vermeld.
Kort na het tweede alarm om onge
veer half tien, richtte premier Levi Esj-
kol zich via de radio tot het Israëlische
volk met een boodschap in ernstige maar
algemene bewoordingen. Hij zette in het
kort de toestand uiteen en maande tot
uiterste paraatheid. Kort daarna was de
zondag geïnstalleerde minister van De
fensie, generaal-majoor Mosje Dayan,
voor de microfoon en sprak het leger
toe.
„Soldaten van de Israëlische strijd
krachten" zei hij onder meer, „wij heb
ben geen territoriale veroveringsambi
ties. Ons enige doel is de pogingen van
de Arabische legers om ons land te ver
overen, tot niets te reduceren, en om de
omringende blokkade en agressie te ver
nietigen. Zij zijn groter in aantal. Maar
wij zullen ze tegenhouden. Wij zijn een
klein land. Maar wij zijn vastberaden".
ADVERTENTIE
AMSTERDAM Leidsestraat 67-71 DEN HAAG Schoolstraat 42 BREDA Ginneken9traat 29
LEIDEN Haarlemmerstraat 163 HAARLEM Grote Houtstraat 180 hoek Raamvest
ROTTERDAM (Oude) Binnenweg 127 en Zwaanshals 244B AMERSFOORT Langestraat 11
De eerste gewonden aan Israëlische
kant worden naar een eerste hulp
post gebracht.
Uit tal van landen zijn reacties geko
men op de gisteren uitgebroken oorlog in
het Nabije Oosten. Dit zijn enkele van
deze reacties:
Joegoslavië: President Tito heeft Is
rael de „agressor" in het huidige con
flict genoemd en volledige steun toege
zegd aan de Arabische landen. Hij be
loofde „alles te zullen doen om hun te
helpen bij hun rechtvaardige strijd".
China: „De Russische revisionisten
werken hand in hand met het Ameri
kaanse en Britse imperialisme om de
strijd van de Arabische volkeren te sa
boteren", aldus een verklaring van het
communistische persbureau Nieuw China
over de strijd in het Nabije Oosten.
Japan: De Japanse minister van Bui
tenlandse Zaken Takeo Miki heeft ver
klaard, dat Japan in het conflict strikt
neutraal zal blijven.
BRAZILIË: De Braziliaanse regering
heeft op alle landen die bij het conflict
in het Nabije Oosten zijn betrokken, een
beroep gedaan onverwijld de gevechts
handelingen te staken.
Italië: De Italiaanse regering heeft
een reeks van dringende oproepen ge
richt aan de regeringen van Egypte en
Israel en aan de Verenigde Naties om
snelle pogingen te doen om de strijd in
het Nabije Oosten te staken.
Vaticaan: De Paus heeft in een bood
schap gezegd: „Wij zijn diep bedroefd en
bezorgd over de ontwikkeling der gebeur
tenissen in het Nabije Oosten, terwiil
wij bidden, dat de goddelijke barmhar-
(Van onze correspondent)
BRUSSEL Waarschijnlijk uit angst
voor mogelijke gevolgen van de oorlogs
gebeurtenissen in het Nabije Oosten zijn
de Belgische huisvrouwen aan het ham
steren geslagen.
Zij hebben gisteren vooral in grote ste
den als Brussel en Antwerpen grote hoe
veelheden van bepaalde goederen, o.a.
van olie, meel, peulvruchten en suiker,
ingeslagen die in geen verhouding ston
den tot hun normale aankopen. Verschei
dene winkeliers zijn in één dag door hun
voorraden van twee of drie weken heen.
Maandagochtend hadden ook de leve
ranciers van huisbrandolie plotseling gro
tere bestellingen te noteren. In de loop
van de dag is de animo daarvoor wat af
genomen na berichten dat de olie-voor
ziening van West-Europa nog voor maan
den verzekerd zou zijn.
tigheid dat gebied en de wereld voor lij
den en verwoesting moge bewaren.
Denemarken: Als de Verenigde Na
ties daarom vragen, kan Denemar
ken in drie dagen tijd 200 militairen naar
het Nabije Oosten zenden. Zo heeft het
ministerie van Buitenlandse Zaken in
Kopenhagen bekendgemaakt. Duizend
Deense militairen bevinden zich onder
de V.N.-troepen op Cyprus.
Wenen: Bruno Pittermann, de Oos
tenrijkse voorzitter van de Socialistische
Internationale, heeft een buitengewone
vergadering uitgeschreven van 't bestuur
van de internationale over de oorlog in
het Nabije Oosten. De bijeenkomst zal 8
juni in Londen worden gehouden.
UNESCO: De Opvoedkundige Weten
schappelijke en Culturele organisatie van
de V.N., de UNESCO, heeft op Israel
en de Arabische regeringen een beroep
gedaan, oude monumenten en cultureel
goed in het huidige gewapende conflict
te sparen.
BRUSSEL (AP). De Belg Jean Rey
is gisteren eenstemmig gekozen tot toe
komstig president van de samengevoegde
uitvoerende commissie van de drie Euro
pese gemeenschappen.
Jean Rey, de EEG-commissaris die de
Kennedy-ronde voor de Europese Gemeen
schap tot een goed einde heeft gebracht
is sedert de oprichting van de EEG lid
van de Europese Commissie.
Rey is een protestantse liberale Belg.
Hij werd op 15 juli 1902 in Luik geboren
als zoon van een predikant. Hij studeerde
ook in Luik en was daar na 1926 advocaat
bij het hof van beroep.
Rey, die in de EEG-commissie de por
tefeuille van Buitenlandse Handelsbetrek
kingen beheert, bezit vele buitenlandse on
derscheidingen waaronder het groot
kruis in de orde van Oranje Nassau.
Nederland heeft vorig jaar de sterk
ste stjjging van de investeringen, naar
volume gerekend, van de Europese Ge
meenschap bereikt. De toename beliep
7,5 percent tegen 3,5 percent voor de
EEG als geheel. In 1965 had die stijging
in Nederland 5 percent bedragen, aldus
het jaarverslag van de Europese Inves
teringsbank over 1966.
De groei der investeringen liep in de
zes EEG-landen vrij sterk uiteen. In
Duitsland zette de vertraging in de bru-
to-vorming van vast kapitaal zich in ver
scherpte mate voort en bereikte in de
laatste maanden van 1966 het punt waar
op van een volstrekte teruggang sprake
was.
In Frankrijk bleef het groeitempo naar
volume gemeten op 6 percent. Italië gaf
een herleving van de investeringen te
zien na een daling in de twee vooraf
gaande jaren bereikte het groeitempo daar
3,7 procent. In België werd een versnel
ling van het groeitempo waargenomen,
van 1,4 percent in 1965 tot 4 percent in
1966 en in Luxemburg ten slotte daalde
de investeringsactiviteit opnieuw met 6,5
percent.
PEORIA (Reuter) Richard Speck,
de 25-jarige zeeman, die vorig jaar in
Chicago acht verpleegsters vermoordde,
is tot de doodstraf veroordeeld. Het von
nis zal op de elektrische stoel worden vol
trokken.
Verwacht wordt dat er een reeks be
roepen tegen het vonnis zal worden aan
getekend, waarvan de behandeling maan
den, misschien zelfs jaren kan duren.
TEL AVIV (AP). Paul Schutzer uit
Parijs een fotograaf van „Life", is van
morgen vroeg om het leven gekomen toen
hij met een Israëlische rupsbandvoertuig
meereed, dat door Egyptisch vuur werd
getroffen.
Schutzer maakte foto's van de Israelisch-
Egyptische tankslag in de Sinaï.
CAIRO (AFP) In Egypte is de cen
suur ingesteld. Alle buitenlandse corres
pondenten en radioverslaggevers moeten
hun teksten ter inzage geven.
PARIJS (AFP). Zowel Egypte als
Israel beschikt over kerninstallaties,
die bij bombardering plaatselijk gevaar
voor radioactieve besmetting kunnen op
leveren.
Van beide landen is Israel het verst
gevorderd op nucleair gebied en beschikt
over verscheidene kerncentra, met als be
langrijkste dat in Dimona, ten westen
van de Dode Zee. Het centrum werd in
1964 in gebruik genomen. De hier aan
wezige kernreactor voedt een stroomgene
rator van 50.000 kilowatt. Waarschijnlijk
is er ook een fabriek voor de bwerking
van kernmateriaal in gebruik, waarmee
jaarlijks enige kilo's plutonium kunnen
worden geproduceerd.
In Birsjeba staat een zwaar-waterreac-
tor van 24.000 kilowatt en het Weizmann-
instituut in Rechovoth bij Tel Aviv be
schikt over een cyclotron en laboratoria
voor radio-isotopen.
De belangrijkste Egyptische kerncen
trale staat in Ins jas, een buitenwijk van
Cairo. Buiten een kleine reactor voor on
derzoekingsdoeleinden bestaat het cen
trum uit een versneller en een centrum
voor radio-isotopen. Het geheel is met
Russische hulp gebouwd.
Sinds 1965 wint Egypte uranium lang»
de Rode Zee.
BAGDAD (AFP-AP) Irak dat vanmor
gen het transport van ruwe olie via de
pijpleiding naar de Middellandse zee,
heeft gestaakt, behoort tot de acht Ara
bische olielanden, die gisteren hebben ver
klaard, dat zij de olieleveranties aan alle
landen die de zijde van Israël kiezen, of
Israël in het huidige conflict steunen, zul
len stopzetten.
De collectieve Arabische boycot treft
ook oliemaatschappijen, die Israël van
brandstoffen voorzien. De Arabische lan
den beschouwen het als een tegen hen ge
richte agressie, als een derde land Israël
steunt. De acht Arabische oliestaten, die
samen 63 percent van de totale olie-uit
voer in de wereld voor hun rekening ne
men, hebben ook sancties tegen particu
liere, buitenlandse vestigingen in hun land
aangekondigd, als de regeringen van het
land van herkomst zich openlijk vijandig
tegen de Arabische belangen opstellen.
De conferentie, waar deze besluiten wer
den genomen, deed een beroep op alle
Islamitische en bevriende mogendheden,
om te verhinderen dat Israël olie ont
vangt. Met name werd een beroep op
Iran gedaan, dat voor het uitbreken van
de crisis, 90 percent van de Israëlische
olie-import voor zijn rekening nam.
Twaalf mohammedaanse staten hebben
een oproep tot de Britse regering gefor
muleerd, om op straffe van economi
sche vergeldingsmaatregelen neutraal
te blijven in het conflict om Israël.
In Koeweit zijn alle oliemaatschappijen
onder rechtstreeks beheer van de militaire
gouverneur geplaatst. In net sheikdom
heerst de staat van oorlog.
Libanon heeft alle uitvoer van geraffi
neerde olie verboden overeenkomstig de
ADVERTENTIE
Ontdek 'mlcroflned' 'ASPRO'
met dubbele actie:
resolutie van de Arabische olielanden. De
gelden van oliemaatschappijen die „bij de
agressie betrokken zijn", worden gekon-
fiskeerd. De regering heeft blanco vol
macht voor de duur van een maand ge
kregen.
Jordanië heeft West-Duitsland om leve
ring v an 20.000 gasmaskers gevraagd.
Het verzoek is door Bonn in welwillende
overweging genomen. Uit vrijwel alle lan
den in het Nabije Oosten, die bij het con
flict betrokken zijn, evacueren momenteel
de buitenlanders. Lucht- en scheepvaart
routes zijn reeds, voordat het Suezkanaal
werd gesloten, omgelegd of geannuleerd.
Assuradeurn in verschillende landen heb
ben een extra molestrisicopremie inge
steld voor scheepvaart en lading in het
Nabije Oosten.
Kernproef. De Fransen hebben een kern
proef de eerste van een serie ge
nomen in het zuidelijke deel van da
Stille Oceaan, zo is in Parijs bekendge
maakt.
De proef werd genomen boven de eilan
dengroep, bekend onder de naam Moe-
roeroa. Na deze serie proeven zullen de
Fransen volgend jaar hun eerste water
stofbom tot ontploffing brengen.
Afgezet. De leider van het Hongaarse
„Centrale Comité voor Toezicht op het
Volk", Gyoergy Varga, is van zijn func
tie ontheven en uit de partij gestoten
wegens corruptie.
OAS-ministers. De raad van de Organisa
tie van Amerikaanse Staten heeft be
sloten een bijeenkomst van de minis
ters van Buitenlandse Zaken van de
lidstaten te beleggen over de Cubaanse
inmenging in de binnenlandse aange
legenheden van de Latijns-Amerikaan
se landen.
Barka-proces. De plaatsvervangend chef
van de Marokkaanse geheime politie,
kolonel Achmed Dlimi, is in Parijs vrij
gesproken van medeplichtigheid aan de
ontvoering van de Marokkaanse oppo
sitieleider Mehdi Ben Barka, op 29 ok
tober 1965 in de Franse hoofdstad. An-
toine Lopez, voormalig agent van de
Franse contraspionagedienst, is veroor
deeld tot acht jaar gevangenisstraf.
Onlusten. Drie avonden van ongeregeld
heden, plundering, gevechten, brand
stichting en verspreide activiteiten van
sluipschutters in de voornamelijk door
negers bewoonde wijk Roxbury van
Boston hebben tot dusver meer dan ze
ventig gewonden, zestig arrestaties en
een materiële schade, die in de miljoe
nen dollars loopt, opgeleverd.
„Opzettelijk". De Russische regering
heeft in een nota gezegd, dat de aanval
die Amerikaanse vliegtuigen gedaan
zouden hebben op het Russische schip
„Turkestan" duidelijk een opzettelijke
geweest was. De nota werd overhandigd
aan de Amerikaanse ambassade in Mos
kou.
