PENDANT VAN ACHTER T
NIEUWS, GEEFT DE KRAN
TEN VAAK HET NAKIJKEN
WAT BRENGT DE BEELDBUIS
BIJ ONZE OOSTERBUREN? II
HIER UND HEUTE, DUITSE
LEO AKKERMANS, SOCIOLOOG
EN TELEVISIE-REGISSEUR,
SCHUWT EXPERIMENT NIET
Misschien zijn mijn
programma's nog te
schoolmeesterachtig
Erbij
Moed gekregen
Critiek
Correspondenten
(Van onze R.T.V.-medewerkster)
BUSSUM Satirische docu
mentaires heten officieel de in
wezen experimentele programma's
die K.R.O .-televisieregisseur Leo
Akkermans eens in de twee, drie
maanden maakt. Maar de critici
hehhen nog wel eens moeilijkheden
met deze benaming. De een zegt
het is geen satire, de ander zegt
het heeft niets met documentaire
te maken en verder heeft men nog
wpl enige bezwaren. Leo Akker
mans zelf durft zijn geesteskind
eigenlijk geen naam te geven. Hij
weet echt niet in welk vakje hij
het zou moeten onderbrengen en
ziet trouwens ook de noodzaak niet
om dit te doen.
Wim Kan
Wim lbo
Nieuwe formule
Songfestival
Het enorme hoofdgebouw
van de Westdeutsche
Rundfunk in Keulen.
Links vooraan de ingang
naar de studio's vanwaar
Hier und Heute dagelijks
de lucht ingaat. Op de
achtergrond de Dom.
heer Jesse met nadruk, „wij doen dat
niet met het idee: er kijken daar
ook mensen naar ons programma en
daarom moeten we ook wat voor die
kijkers iets brengen. We nemen alleen
maar die onderwerpen in het buiten
land, die voor het Duitse publiek en
in het bijzonder voor de kijkers in
Noordrijn-Westfalen op de één of
andere manier interessant zijn of met
Duitsland in verband staan. We be
moeien ons nooit met uitsluitend bin
nenlandse problemen zoals bijvoor
beeld het Amsterdamse provovraag-
stuk. Dat zou mijns inziens een on
toelaatbare inmenging in de binnen-
V i-lri r
IN HET BEGIN was ik als de dood
voor vergelijkingen van met b.v. „Zo
is het". Niet dat ik mijn programma's
daarop wilde laten lijken, maar je weet
nooit wat men erin ziet. Gelukkig was
iedereen bij de. KRO, bij de collega's en
in 't theatervak enthousiast en dat heeft
mij de moed gegeven ermee door te
gaan. Het succes, moet ik zeggen, was
nogal wisselend. Ons tweede program
ma „Galg en rat" dat over de pro
vo's ging, heeft nogal wat deining en
boze brieven uitgelokt.
Ik begin altijd met een onderwerp
te zoeken. Dat ga ik grondig uitzoe
ken, vaak ook met hulp van het so-
icologisch instituut van Utrecht. Dan ga
ik er een soort scriptie van maken. Ik
haal er nog een socioloog bij om mijn
mening aan de zijne te toetsen per
slot ben ik toch nooit praktiserend so
cioloog geweest. Als ik mijn opzet
klaar heb ga ik naar Alex de Haas
en die zoekt er dan een passend, oud
liedje bij. Ik probeer ondanks de lied
jes de satire die er toch nog wel inzit,
en de cabaretteske effecten altijd do
cumentair te blijven werken. Ik wil de
mensen een speels, maar gegrond be
toog voorzetten om ze toch te laten den
ken.
Vermoeiend is het wel; ik zou lie
ver een team van tekstschrijvers om me
heen hebben. Het laatste programma
dat dinsdag 30 mei werd vertoond was
er weer een dat niet zo'n beste ont
vangst kreeg.
TREKT LEO Akkermans zich iets
van de kritiek aan? „Natuurlijk doe ik
dat, als ze door kundige en gerenom
meerde critici wordt gegeven. Geluk
kig kreeg ik geen trap na, al schreef
men ronduit dat het niet goed was. Ik
erken, mijn programma's zijn wat bele
rend. Een gevolg van 't feit dat 't docu
mentaire karakter er toch ook in moet
zitten. Je moet soms zoeken naar je
vorm en dat lukt niet altijd even best".
OF AKKERMANS in het nieuwe
seizoen met deze programma's zal
doorgaan, is nog niet bekend. De zend-
schema's van de K.R.O. voor het nieu
we winterprogramma liggen nog niet
vast. Mocht er voor hem tijd worden
ingeruimd, dan wil hij opnieuw pro
beren, een andere vorm van documen
taire te maken.
landse aangelegenheden van een an
der land zijn".
Dezelfde mening is ook de Neder-
land-„expert" van Hier und Heute,
Günther Ernst, toegedaan. Hij is één
van de 15 verslaggevers die samen
met 15 redacteuren en 12 cameraploe
gen de staf van Hier und Heute vor
men, en hij kent ons land goed. (zijn
vrouw is verwant aan d# Enschedese
textielfamilie Van Heek). Desondanks
is de heer Jesse („Nederland is mij
na aan het hart gebakken") niet vies
van het aanpakken van hete Holland
se hangijzers voorzover Duitsland er
iets mee te maken heeft.
Van hem is bijvoorbeeld de gerucht
makende reportage van verleden jaar
waarin werd afgerekend met het
sprookje dat de Duitse toeristen de
Hollandse stranden, molens en gevel
tjes meden na de incidenten tijdens de
bruiloft van Beatrix.
Ernst bewees nuchter en zake
lijk dat niet de provorookbommen,
maar de verminderde service en de
verhoogde prijzen van de Nederland
se hotels verantwoordelijk waren voor
de teruggang van het aantal Duitse
„Feriengaste"Ook baarde hij opzien
door het openbaarmaken van de schan
dalige praktijken van de Duitse die
renhandelaar Heinz Vieter, die in Ne
derland huisdieren opkocht om ze
daarna als vivisectiemateriaal te ver
kopen.
DEZE REPORTAGES hebben ertoe
bijgedragen dat de belangstelling in
Nederland voor de Duitse tv „een
dagblad in tijdschriftopmaak", zoals
Hans Jesse Hier und Heute definieert,
nog is toegenomen. De zogenaam
de Infra test enquêtes onder de kij
kers hebben uitgewezen dat ruim vijf
tig percent van de tv-toestelbezitters
in de Bondsrepubliek iedere avond het
fragment uit de Rheinische Sympho-
nie van Schumann horen, waarmee
Hier und Heute begint. Op een waar
deringsscala (van min 10 tot plus 10)
kreeg Hier und Heute van de toeschou
wers het cijfer plus vijf, wat in verge
lijking tot andere progamma's erg
hoog is.
HAAR INFORMATIES krijgt de re
dactie van correspondenten overal in
Noordrijn-Westfalen en via de grote
stroom kijkerspost, die elke dag bin-
nenvloeit. De Nederlandse VVV-verte-
genwoordiging in Keulen zorgt, mét de
VVV in Arnhem en vele Nederlandse
briefschrijvers, voor informaties uit
ons land. Tijdens de dagelijkse redac
tievergadering 's ochtends wordt een
keus gemaakt uit de berg tips en idee-
en en aan de hand daarvan gaan
de reporters en de cameraploegen op
weg. Ieder filmpje duurt normaal
slechts drie tot vier minuten behalve
het „Schwerpunksthema", het belang
rijkste onderwerp, dat meestal wat
meer achtergrondinformatie geeft.
Steeds blijven enkele minder actuele
onderwerpen is reserve voor het geval
een filmpje niet op tijd in de studio
is. Soms is het een kwestie van minu
ten. Dan is de anders zo rustige con
trolekamer in de studio een hel van op
winding en spanning: haalt hij het of
haalt hij het niet? De film „haalt"
het, maar voor het opnemen van het
commentaar op de band is geen tijd
meer. De reporter moet zijn tekst voor
de vuist weg „live" in de microfion
spreken. Iedere fout wordt door bijna
vijf miljoen luisteraars gehoord Maar
dit risico nemen de makers van Hier
und Heute graag op de koop toe als
ze maar actueel zijn. Want zegl de
chef, ,,als het even kan moeten de kran
ten bij ons het nakijken hebben".
(Van onze correspondent)
KEULEN ,Guten Tag, Herr In
tendant". De man achter de regietafel
in de controlekamer van een van de
studio's ergens in het griezelig grote
gebouw van de Westdeutsche Rund
funk in Keulen beantwoordt verveeld
de groet van een jonge redacteur, die
een bundel teksten komt brengen. De
mannen en vrouwen in de controleka
mer hangen ontspannen achterover in
hun stoelen en staren naar de monitor-
schermen, waarop ze de presentator
Werner Schrawer zich gereed zien ma
ken voor de aankondiging van de 3065-
ste uitzending van „Hier und Heute"'
het regionale programma van de WDR
voor Noordrijn-Westfalen. Dit jaar, om
precies te zyn op 1 december, bestaat
„Hier und Heute" tien jaar.
IN DIE TIEN JAAR heeft dit pro
gamma zich in de harten van bijna
vijf miljoen televisiekijkers in West-
Duitsland, België en Oostelijk Neder
land een plaats veroverd die omgekeerd
evenredig is aan de kleinheid van de
lettertjes waarmee het in de Duitse
progammabladen aangekondigd
staat. Tien jaar lang zes keer per
week, ongeveer 40 minuten per avond.
Er waren rustige uitzendingen bij,
maar ook spectaculaire met grote pri
meurs, die door dagbladjournalisten
groen van jaloezie werden bekeken.
HOOFDREDACTEUR Hans Jesse
vertelt daarover in zijn ruime werk
kamer die uitziet op de Rijn. Hij haalt
boeken met krantenknipsels voor de
dag en zijn ogen schitteren van pret
en opwinding als hij verhaalt van de
keren dat de dagbladen „hijgend"
achter de nieuwtjes aanholden die
„zijn" Hier und Heute het enorme
kijkerspubliek het eerst kon voorscho
telen. Toen vorig jaar de beroemde
witte walvis in de Rijn werd gesigna
leerd zorgde een cameraploeg van
„Hier und Heute" voor de eerste film
opnamen van het dier. De enige inter
views die generaal Eisenhower en
Lyndon Johnson bij recente bezoeken
aan Duitsland gaven waren aan een
verslaggever van Hier und Heute. Een
reportageploeg van Hier und Heute
zorgde ervoor dat een gevaarlijke
gangsterbende, die de bevolking van
een dal in het Sauerland terroriseer
de, werd opgerold. Ook voor de ca
mera's van Hier und Heute vond de
hereniging plaats van een man die
zijn geheugen had verloren, met zijn
familie. Hans Jesse: „Dit laatste was
natuurlijk een soort stunt, die welis
waar goed aanslaat bij de kijkers,
maar die we toch onmiddellijk laten
vallen als er geen plaats meer is door
veel echt actueel nieuws. Wij willen
een werkelijk „nieuwsprogramma"
maken, een programma dat de kijkers
in ons gebied op de hoogte houdt van
alles wat er die dag in hun omge
ving gebeurde. Aan dit doel offeren
we zo nodig alle sappige verhaaltjes
op".
OOK NEDERLAND komt bij de ac
tualiteiten ruimschoots aan bod. Ten
minste drie tot vier keer per week
filmt een reportageploeg uit Keulen er
gens in Limburg, Brabant of Gelder
land waar de mensen de Duitse t.v.
kunnen ontvangen. „Maar", zo zegt de
DE NU 40-JARIGE Akkermans heeft
vroeger wel iets met satire en cabaret
te maken gehad. In de tijd dat hij nog
student sociologie was in Utrecht,
speelde hij in een studentencabaret.
Hij schreef wel eens een leuk tekstje
voor zijn eigen dispuut, maar daar
bleef het bij. Vrienden en zijn toen
nog verloofde, raadden hem aan om
eens een van die teksten op te sturen
naar Wim Kan.
Ik heb dat op een goede dag gedaan.
En warempel: Kan schreef mij dat hij
dat tekstje wilde kopen. Ik was door
het dolle heen. Toen kwam de vraag
van de beloning. Ik schreef aan Wim
Kan: Stuurt u me maar wat. Het werd
100 gulden voor die tijd een enorm
bedrag. Mijn liedje „De Kamerlinde"
heeft overigens drie jaar in Kans pro
gramma meegelopen. Corrie Vonk
zong het. Wim heeft tijdenlang tekstjes
van mij gecorrigeerd. Een van zijn
brieven zal ik nooit vergeten. Daarin
schreef hij:
„Ik geloof a. dat u talent hebt. b.
kortere zinnen moet gebruiken, c.
ik u nu hoogachtend moet gaan
groeten."
„ONGELOFELIJK, zo lankmoedig als
Kan voor mij was. Ik heb hem overla
den met teksten. Eens schreef hij wan
hopig terug: „Man, hou eens een keer
op, ik kan er geen kant meer mee op.
Ga eens naar Wim lbo." Dat heb ik
gedaan en lbo „benoemde" mij tot een
van de tekstschrijvers voor het pro
gramma „Wie zal de kat de bel aan
binden?", een soort voorloper van „Zo
is het". Drie maanden heeft dit pro
gramma het volgehouden en al die tijd
ben ik ervoor bezig geweest. Toen zak
te het enthousiasme voor dit program
ma wat af en stond ik als tekstschrij
ver weer op de keien.
Via een vriend kwam ik bij de We-
Leo Akkermans met kroost.
Spelen met de kinderen geeft
afleiding als de werkdag moei
lijk, of de kritiek slecht was.
Misschien vooral omdat ik een beetje
gedesillusioneerd was, besloot ik de
hele tekstschrijverij aan de kant te
zetten.
VORIG JAAR kreeg ik ineens zin te
gaan experimenteren met een ander
type documentaire. Drie maanden heb
ik de tijd gekregen om wat nieuws
te proberen; ik kwam eruit met de
merkwaardige formule die ik nu vijf
keer heb toegepast. Het is een soort
cabaret-idee met een betoog, misschien
ook een documentaire met liedjes,
sketchjes en wat ironische opmerkin
gen. Ik ben over dat alles gaan pra
ten met Erik Herfst. Ik was name
lijk niet van plan zelf teksten te gaan
schrijven. Maar uit bittere noodzaak
heb ik dat wel moeten doen, omdat ik
geen schrijver vond die een dergelijk
programma vorm kon geven. Erik
Herfst is wel altijd mijn adviseur ge
weest; tenslotte heeft hij meer feeling
voor wat het publiek wel of niet aan
spreekt, wat wel en wat niet kan.
reldomroep terecht, waar ik bij tijd
en wijle kolderieke teksten schreef.
Daarna ben ik wat gaan leuren met
mijn liedjes. Een van de weinigen die
iets heeft genomen van mij, was John
ny Kraaykamp in zijn „Weekendshow"
maar de ellende was, iedereen zei:
„Gunst, wat schrijf jij leuk", maar
daar bleef het bij. Een vaste tekst
schrijver, daar had men geen behoefte
aan. De AVRO was de enige, die vroeg
om bij hen in dienst te komen als
tesktschrijver, maar daar had ik op
dat moment geen zin in. Ik zat toen
namelijk vlak voor mijn doctoraal
sociologie en wilde daarna liever do-
cumentair-regisseur worden.
DAT IS er dan toch nog van geko
men. Vlak na mijn doctoraal kreeg ik
het aanbod regisseur te worden van
het programma „Meridiaan" bij de
AVRO. Ik heb dat tweeëneenhalf jaar
gedaan. Daarna vroeg de KRO mij of ik
bij hen documentaires wilde regisse
ren. Dat wordt in augustus zeven jaar
geleden. Al die tijd ben ik door blijven
leuren met mijn liedjes. Ik ben zelfs
nog eens op geweest voor een song
festival ik meen in '61 maar dat
werd zo'n merkwaardige troep, dat ik
maar besloot me terug te trekken.
