VAN DAG TOT DAG
\1
Sanovite
Debat over Nabije Oosten in
VN-Assemblee is vastgelopen
is
Alleen Pakistan-resolutie
over Jeruzalem aanvaard
Egyptische Mig
neergeschoten
Spelen in de schuttersput
Moise Tsjombe in Algerijnse valkuil
commentaar op actuele zaken
Oppergezag ie het gedini
Bonn onderzoekt
verdwijning van
14 Zuidkoreanen
VAKANTIEVREUGDE
't zit in
Russen bezorgd
over Cyprus
„Patriottenpartij"
in VS opgericht
t
wagen- Primfour
PRIMATOUR A
telegrammen
WOENSDAG 5 JULI 196 7
3
Eigen kracht
Bang Eikedag
voor
VOOr het instappen:
en u hebt
Ziekte? een fijne reis.
T ouwtrekken
Brits onderzoek legt
verband tussen kanker
en suikergehalte van
sigaretten
Vrije luipaard
Overschatting
A ristocraat
De rooms-katholieke bisschoppen van
Haarlem en Rotterdam hebben zeventien
priesterstudenten van het seminarium in
Warmond op hun nummer gezet, die in
een ingezonden stuk in de Volkskrant
zaterdag hun misnoegen uitten over de
encycliek van de paus waarin het celibaat
onveranderlijk verplicht wordt gesteld.
De bisschoppen van Haarlem en Rot
terdam hebben zich vooral gestoten aan
passages in het ingezonden stuk, die dui
delijk ironisch waren uitgevallen en die
een rebellische ondertoon hadden. Zo
werd gespreken over de merkwaardig
heid dat een brief van „de bisschop van
Rome" zoveel aandacht buiten de gren
zen van het bisdom had gekregen. Dat
„bisschop van Rome" sloeg op de paus,
die inderdaad deze titel voert en bis
schoppelijke bevoegdheden uitoefent bin
nen het episcopaat Rome, dat niet sa
menvalt met Vaticaaristad.
Vandaag publiceert de Volkskrant een
tweede ingezonden stuk van de studen
ten, althans van veertien hunner, waarin
zij hun excuses aanbieden voor hun „al te
emotionele reactie", die als een persoon
lijke belediging van de paus is opgevat.
Deze excuses waren geëist door de twee
genoemde bisschoppen, die zich zeer ver
ontwaardigd toonden over de passage
waarin ironischerwijs het pauselijk op
pergezag over de gehele kerkelijke hiër
archie werd aangevallen. In hun verkla
ring houden de studenten echter vol, dat
zij zeer teleurgesteld zijn over de inhoud
van de encycliek, die naar hun mening
voorbijgaat aan een nieuwe theologische
visie en tot stand gekomen is zonder de
„collegialiteit tin de kerk", die behoort
tot de nieuwe praktijk voor de vorming
van het kerkelijke beleid.
Het excuus is dus zeer openhartig be
perkt tot de formulering waarin deni
grerend over het pauselijk oppergezag
werd geschreven. Verder blijven deze
priesterstudenten bij hun gebrek aan
appreciatie voor de encycliek, een gebrek
dat in rooms-katholieke kring wijd ver
spreid en zeker niet alleen bij de jonge
ren is waar te nemen. De twee bisschop
pen zullen zich realiseren dat met het
gepubliceerde excuus niets is afgedaan
aan de grote teleurstelling, die de ency
cliek heeft gewekt en die ongetwijfeld
WWWMWW»'^WWWWWWWIIWWMWl«aMWMI>l>WMIHIMIIWIIWW»
^^wwwwwwMWMwwiiwiniMwuMwvwwmiMmw/mimimftft,)
BONN (Reuter) De Zuidkoreaanse
ambassade in Bonn heeft het een en an
der onthuld over de geheimzinnige ver
dwijning in West-Duitsland van veertien
Zuidkoreanen.
Gezegd werd dat de Koreanen, voor
het grootste deel studenten, door leden
van de Zuidkoreaanse geheime politie
zijn overgehaald naar huis terug te ke
ren om zich daar te verantwoorden in
verband met tegen hen uitgebrachte be-
schuldingen. Ze waren niet ontvoerd. De
ambassade gaf deze verklaring nadat be
kend was gemaakt dat de federale pro
cureur-generaal in Karlsruhe een onder
zoek was begonnen naar de verdwijning
van de studenten, nu veertien dagen ge
leden. y
De Zuidkoreaanse ambassadeur was
ontboden op het Westduitse ministerie
van Buitenlandse Zaken en had daar te
horen gekregen dat de regering in Bonn
de aanwezigheid in de Bondsrepubliek
van Zuidkoreaanse geheime-agenten niet
kon toestaan.
ADVERTENTIE
Geniet in gezondheid.
Zorg voor goede voe
ding.... De kracht van
zuiver volle tarwe, een
keur van edelvoedings-
stoffen,
Neem Sanovite
mee op uw uit
stapjes. Handig
verpakt, altijd
vers, heerlijk
met "zoet" en
"hartig" beleg.
(Ook zoutarm
overal
verkrijgbaar)
bij verdere gelegenheden en in andere
vormen aan de oppervlakte zal komen.
De emotionaliteit, waarmee de jonge
studenten zich uitten, demonstreert de
stemming die in het seminarium is ont
staan. Het gezag van Rome heeft sterk
geleden en is door de krachtige ingreep
van de twee bisschoppen allerminst ge
restaureerd. Natuurlijk blijft de vraag,
of het zin heeft in een ingezonden stuk
aan een krant (al is het een katholieke!)
dat gezag openlijk een deuk te geven,
omdat zo iets onmiddellijk de reactie van
het groepsbehoud tegenover de buitenwe
reld oproept. Behoudende en onderdanige
elementen zijn intussen al druk in de
weer om hun solidariteit met Rome uit
te stallen en de jonge rebellen een veeg
uit de pan te geven. Maar de kreet is
nu eenmaal geslaakt en de buitenwereld
heeft begrepen, dat de jonge priester
generatie niet van plan is haar geloofs-
(Van onze correspondent)
NEW YORK. De Algemene Ver
gadering van de Verenigde Naties is
vastgelopen in het debat over de cri
sis in het Nabije Oosten. Noch de door
de neutralen ingediende en door Ara
bieren en communisten gesteunde
resolutie tot terugtrekking van de Is
raëlische troepen uit de Arabische
staten, noch het voorstel van de Zuid
amerikanen waarachter het Westen
zich grotendeels had geschaard, kreeg
gisteren in de Algemene Vergadering
de vereiste tweederde meerderheid.
Het op 17 juni begonnen debat over
Maar of deze resolutie, waar Neder
land voor stemde maar waarbij de Ver
enigde Staten zich ondanks critiek op Is
raels Jeruzalem-beleid van stemming ont
hielden enig effect zal hebben, staat te
bezien.
Israels minister van Buitenlandse Za
ken Abba Eban maakte gisteren in een
rede voor de Assemblee nog eens duide.-
lijk dat zijn regering niet diep onder de
indruk is van de Volkerenorganisatie,
daar zij geen vin verroerde toen de hele
Arabische wereld openlijk moord op het
Israëlisch staatsbestel predikte.
„In zaken van leven en dood moet
men op eigen kracht vertrouwen", zei
Eban, die de hereniging van Jeruzalem
beleving op te offeren aan conservatieve
disciplinaire proclamaties. Het Neder- eeT1 nachtkaars uit te gaan.
landse episcopaat staat voor moeilijke
uren, waarin het enerzijds een schild zal
moeten blijven vormen voor het pauselijk
oppergezag en tegelijk een „collegialiteit"
zal moeten opbrengen ten opzichte van
de avant-garde met haar nieuwe visie,
die nu reeds getoond heeft dat zij „Rome"
j. - I i' - onder Israëlische vlag de beste oplossing
n et Nabije Oosten dreigt v00r situatie noemde. Na langdurig
resoluties
Het enige resultaat van het eindeloze
gepraat en gestem was gisteren de aan
vaarding met 99 stemmen voor, geer te
gen en 20 onthoudingen van een Pakis
taanse resolutie waarin de inlijving door
Israel van oud-Jeruzalem ongeldig wordt
genoemd, de Israëlische regering wordt
gevraagd de annexatie ongedaan te ma
schuldig acht aan de grootste zonde van '<6n en secJetaris"generaal Oe Thant wordt
verzocht de zaak te onderzoeken en er-
het geestelijke leiderschap, de traagheid.
ADVERTENTIE
d\il/
M'V
tabletten tegen reisziekte
werken snel én langdurig CrLJ
over te rapporteren.
MOSKOU (Reuter) De Sovjet-Unie
heeft verklaard, bezorgd te zijn over de
ontwikkelingen op Cyprus en heeft ge
waarschuwd tegen een mogelijke staats
greep.
„Zij die een staatsgreep op Cyprus be
ramen, nemen de verantwoordelijkheid
op zich voor de mogelijke gevolgen er
van", aldus het Russische persbureau
Tass. „Niemand mag in de binnenlandse
zaken an Cyprus ingrijpen".
Volgens Tass willen de NAVO-leiders
de situatie uitbuiten, die zich in Grie
kenland ontwikkelt na de militaire staats
greep: „Zij willen ook op Cyprus een mi
litaire dictatuur vestigen."
voor de situatie noemde. Na
gestem over bovengenoemde
en over de paragrafen van de Russi
sche resolutie en amendementen leek
het Israëlisch zelfvertrouwen nog geste
gen.
Aan het stemmen van gisteren was
een lang touwgetrek vooraf gegaan om
een compromisresolutie op tafel te leg
gen, die wel een twee-derde meerder
heid had kunnen krijgen. Maar dit lukte
niet, omdat de neutralen eraan vasthiel
den dat Israel zijn troepen moest terug
trekken zonder daarvoor veel meer in
ruil te krijgen dan de verzekering dat
de Veiligheidsraad alle hangende kwes
ties in het Nabije Oosten zou gaan behan
delen. Hun resolutie ingediend door Joe
goslavië, India en vijftien andere sta
ten kreeg 53 voorstemmen, 46 tegenstem
men waaronder Nederland, en twintig
onthoudingen.
De resolutie die aan de Assemblee
werd voorgelegd door 19 Latijns Ameri
kaanse landen en die gisteren 57 voor
stemmen, 43 tegen en ook twintig ont
houdingen oogstte, bevatte ook de terug
trekking van de Israëlische troepen,
maar eiste daarnaast dat de Arabieren
de oorlogstoestand met Israel beëindi
gen. Verder noemde de resolutie de vrije
scheepvaart door de Golf van Akaba
alsmede internationalisering van Jeruza
lem.
De Russen hadden in hun door premier
Kosygin in grimmige stemming inge
diende resolutie gevraagd om een ver
oordeling van Israel, onmiddellijke te
rugtrekking van de Israëliërs achter de
oorspronkelijke bestandlijnen van voor
de Suez-campagne van 1956 en een
schadeloosstelling van de Arabische lan
den door Israel.
„Jeruzalem kan niet opnieuw in twee
delen worden gesplitst." gaf een Israë
lische woordvoerder vandaag als com
mentaar op de VN-resolutie waarin op
Israel een beroep wordt gedaan de een
making van de stad ongedaan te ma
ken.
KANSAS CITY (AFP) Een nieuwe
uiterst-rechtse Amerikaanse groepering, de
„Patriottenpartij", opgericht door Robert
Depugh, leider van de anti-communistische,
semi-miiitaire „Minutemen"-organisatie,
heeft in Kansas City bekendgemaakt dat
zij de kandidatuur van de oud-gouverneur
van Alabama, George Wallace, een fel
voorstander van rassenscheiding, voor het
presidentschap van de Verenigde Staten
zal steunen.
Haar kandidaat voor het vice-president-
schap is de 37-jarige William Patrick, een
miljonair uit Californië. De nieuwe partij
zegt in haar programma te zullen streven
naar afschaffing van de directe belastingen
en terugtrekking van de V.S. uit de Ver
enigde Naties.
TEL AVIV (Reuter) Israel heeft gis
teravond melding gemaakt van het neer
schieten van een Egyptische straaljager
ten zuiden van Port Toefik, aan de kust
van de Golf van Suez. Een militaire
woordvoerder in Tel Aviv heeft gezegd,
dat het Egyptische vliegtuig, waarschijn
lijk een Mig-19, werd geraakt door Israë
lisch luchtdoelgeschut en vermoedelijk is
neergestort. Een tweede Egyptisch vlieg
tuig werd door luchtafweervuur verdre
ven, aldus de Israëlische woordvoerder.
LONDEN (Reuter) In landen waar
de populaire sigarettenmerken een laag
suikergehalte hebben is de sterfte aan
longkanker betrekkelijk gering. Landen
als Groot-Brittannë echter waar het
tegendeel het geval is hebben de hoogste
sterftecijfers wat deze ziekte aangaat, al
dus een door een Britse kankerbestrij-
dingsorganisatie gepubliceerd rapport,
opgesteld door professor Richard Passey
van het Londense Chester Beatty-instituut
De Britse sigarettentabak bestaat vol
gens deze geleerde voor zestien percent uit
suiker een ,zeer hoog" gehalte. De
Franse sigaretten bevatten minder dan
twee percent suiker en daar komt dan
ook minder longkanker voor. De kunstma
tige tabaksdroging is volgens hem verant
woordelijk voor het hoge suikergehalte.
(Van een speciale medewerker)
De maatstaven waarmee president Moboetoe van Kongo meet, zijn
niet die van een Europeaan. Daarom geeft men weinig voor het leven
van Moise Tsjombe, wanneer Algerije hem aan de Kongolezen zal uit
leveren. Vorig jaar liet Moboetoe vier tegenstanders in Kinsjasa, Kongo's
hoofdstad, publiekelijk ophangen. Enkele weken later hadden wij een
gesprek met hem, waarin die gebeurtenis aan de orde kwam. „U denkt",
zei Moboetoe toen, „Europees. Ik ben een Afrikaan en heb te maken ge
had met vier mannen die mij uit de weg wilden ruimen". Moboetoe had
afgerekend met een viertal tegenstanders. Onder hen was Everiste Kim-
ba, een van Tsjombes grootste politieke vrienden. Ook de andere vroe
gere medewerkers van Tsjombe zijn van het politieke toneel verwijderd.
Een van de laatsten was Godefroid
Moenongo, die kort geleden nog als
gouverneur van Zuid-Katanga zetelde
in een fraai paleis even buiten Loe-
boembasji, het vroegere Elisabethstad
en daar zijn afkeer van het regime in
Kinsjasa niet voor zich placht te hou
den. Zelfs de dikke president Kasa-
voeboe, geen vriend van Tsjombe maar
een man die indertijd net als hij een
fedraal Kongo voorstond en die later
zelfs bereid was de Katangees als pre
mier van Kongo te aanvaarden, is ver
dwenen.
Zo nu en dan menen de Belgische
„waarnemers" in Kongo, die met de
regelmaat van de klok komplotten re
gistreren, te weten dat Kasavoeboe
weer is betrokken bij politieke activi
teiten. Er wordt weinig aandacht aan
besteed. Anders is het echter wan
neer in zo'n verband de naam wordt
genoemd van Moise Tsjombe, die dus
niet meer zal kunnen steunen op poli
tieke vrienden in de hoogste politieke
kringen, maar algemeen toch steeds
als een bedreiging voor Moboetoe's
regime is beschouwd.
Tsjombe, daar heeft Kongo nooit
twijfel aan laten bestaan, bereidde in
zijn Spaanse schuilhoek de terugkeer
naar Kongo voor. Toen vorig jaar in
Kinsjasa een mysterieus en in Europa
gedrukt blaadje opdook, „de vrije lui
paard" (de luipaard is Kongo's natio
nale symbool) was men ervan over
tuig dat Tsjombe de uitgever was.
Toen vorig jaar in Frankrijk een kamp
werd ontdekt waar in het geheim blan
ke huurlingen voor Kongo werden ge
traind, wees iedereen beschuldigend op
Tsjombe.
Nu heeft de Katangese politicus in
het verleden nogal eens laten zien dat
lij het er niet zo gauw bij laat zit
ten, maar wanneer een affaire zich af
speelt in of rond Kongo is alles nog
altijd uiterst verwarrend. Begin dit
jaar werd in Kinsjasa beweerd dat in
Zuid-Afrika ongeveer vijfhonderd
goed getrainde blanke huurlingen
De Franse advocaat René Floriot
heeft in Parijs meegedeeld dat hij
de verdediging van de Kongolese
oud-premier Tsjombe in Algiers op
zich zal nemen. De Algerijnse
rechtspleging is gebaseerd op de
Franse wetgeving en eist dat over
uitlevering van Tsjombe aan Kongo
door de rechter wordt beslist.
periode van ballingschap in Spanje
verrassend zijn rentree gemaakt in de
Kongolese hoofdstad.
Tsjombe behoort tot een van Afri
ka's grootste stammen, die der Loen-
da's.
Hij is door zijn afkomst en ontwik
keling een Afrikaans aristocraat. Hij
beweert dat zijn vader, een zakenman
Kongo's eerste niet-blanke miljonair is
geweest. Moise Tsjombe trouwde met
de dochter van het hoogste Loenda-
stamhoofd. Hij ontving zijn scholing
van Amerikaanse methodisten. Als
voorzitter van de Afrikaanse kamer
van Koophandel was hij ook in de
economie van het rijke Katanga
een groot man. Iemand die nauw sa
menwerkte met de Belgen. Later door
hen ongetwijfeld is gebruikt en dan
ook overal in Afrika zou doorgaan voor
de stroman van het Belgische grootka
pitaal.
Ex-premier Moise Tsjombe.
klaarstonden om Tsjombe's belangen
in Kongo te gaan behartigen.
Op bezoek in Durban hebben wij
geprobeerd in contact te komen met
de daar wonende huurlingencomman
dant Mike Hoare, een van de mannen
die enkele jaren geleden Tsjombe's
troepen aanvoerde tegen de rebellen
van Moelele, Gbenje en anderen. Hoare
was echter op vakantie in Kinsjasa.
Moboeto praat daar liever niet over,
maar de indertijd door Tsjombe ge
worven huurlingen vormen nog altijd
de ruggegraat van het Kongolese le
ger.
Ongetwijfeld is de pas 48-jarige en
zeer ambitieuze Tsjombe niet van plan
geweest zich te blijven bezighouden
met grondtransacties in Spanje. En al
eens eerder heeft deze man na een
In de geschiedenis van Kongo heeft
echter tussen Elisabethstad en Leo-
poldstad (Kinsjasa) nooit meer dan een
losse band bestaan. Katanga is voor
de Belgen verreweg het interessantste
deel van Kongo geweest. Er stonden
ook voor Tsjombe voldoende belangen
op het spel om hem een tegenstander
te maken van Patrice Loemoemba, die
van Kongo onmiddellijk een hechte een
heidsstaat wilde smeden. De situatie
die bestond, toen Tsjombe kort na het
onafhankelijk worden van Kongo be
sloot Katanga af te scheiden, kan men
de Katangese leider niet verwijten.
Maar dat besluit zelf was voor Kon
go rampzalig. Terwijl nooit zal kun
nen worden beoordeeld of Tjsombe,
steunend op Belgisch kapitaal, Kongo
voor het communisme (dat nergens in
Afrika aan de macht is gekomen) heeft
behoed, weet men wèl zeker dat door
zijn toedoen een grote crisis ontstond.
Katanga's afscheiding is in 1963 on
gedaan gemaakt en Tsjombe nam voor
het eerst de wijk naar Spanje. Nau
welijks een jaar later keerde hij ech
ter met veel bravour terug naar Kins
jasa, liet zich, staande in een open
auto, toejuichen en vormde op verzoek
van Kasavoeboe 'n nationale regering
die de grote problemen het hoofd zou
moeten bieden.
Tsjombe begon, gesteund door zijn
blanke huurlingen, een succesvolle ope-
Generaal Moboetoe
ratie tegen de rebellen. Hij maakte
een triomftocht langs Europese hoofd
steden, kon het bijvoorbeeld uitstekend
vinden met De Gaulle, maar over
schatte zijn kracht toen hij het vlieg
tuig nam naar Cairo voor een confe
rentie met niet-gebonden landen. In
1964 maakte hij in Egypte voor het
eerst kennis met een vijandig gezinde
Arabische regering. Nasser gaf de
Kongolese premier huisarrest. Na een
machtsstrijd met president Kasavoeboe
moest Tsjombe een jaar later opnieuw
zijn toevlucht zoeken in Spanje.
Kasavoeboe is door Moboetoe de laan
uitgestuurd. Luitenant-generaal Moboe
toe was onder Tsjombe de loyale op
perbevelhebber van het Kongolese
leger. Hij heeft, afgezien van het feit
dat Tsjombe begin dit jaar wegens
hoogverraad bij verstek ter dood is
veroordeeld, echter een bijzondere
reden om nu af te rekenen met
Moise Tsjombe.
Moboetoe heeft vorig jaar Patrice
Loemoemba verheven tot een nationale
held, een gebaar dat in Kongo indruk
heeft gemaakt. Als Loemoemba's
moordenaar is Moise Tsjombe aange
wezen, die inderdaad in ieder geval
medeplichtig is geweest .In de herden
kingsredes, die Moboetoe houdt op de
dertigste juni, de verjaardag van de
democratische republiek Kongo, is de
laatste jaren veel aandacht besteed aan
Loemoemba's verdiensten. Dit jaar
kwam, op de verjaardag maar te laat
om de feestvreugde te vergroten, het
bericht over de arrestatie van „Loe
moemba's moordenaar".
infififn
In de straten van de Noordvietna-
mese hoofdstad Hanoi zijn talloze
schuttersputtèn, die tevens dienst
doen als schuilplaatsen bij bomaan
vallen, aangelegd. Als de schuil
plaatsen niet in gebruik zijn spelen
de kinderen „oorlogje".
1
Eredoctor. Aan professor Walter Hall-
stein, oud president van de uitvoeren
de commissie van de EEG. is het ere
doctoraat van de juridische faculteit
van de universiteit van Hamburg ver
leend.
Peking-reis. Een Roemeense delegatie
onder leiding van premier Ion Mau-
rer is uit Boekarest in Peking aange
komen. Maurer heeft ook eind vorig
jaar een bezoek gebracht aan Hanoi
en Peking.
„Atoom-dokter". De politie in de Duitse
plaats Moers heeft een 39-jarige gees
telijke gearresteerd. De man heeft in
middels bekend dat hij zich heeft ver
grepen aan tal van kinderen. Hij ver
telde de kinderen dat de Chinezen een
atoombom hadden geworpen en dat de
mogelijkheid bestond dat de kinderen
daardoor besmet waren. Daarna onder
zocht hij de argeloze kinderen in een
bos en pleegde hij er onzedelijke han
delingen mee. Bij veel kinderen was
de man bekend als de „atoomdokter".
Veroordeeld. De Hongaar Laszlo
Laszlo Geresdy en zijn vrouw zijn tot
gevangenisstraf veroordeeld wegens het
verstrekken van inlichtingen aan het
Amerikaanse radiostation „Free Euro
pe" over de Russische troepen in Hon
garije en het privé-leven van hoogge
plaatste Hongaarse functionarissen.
Snoerloos. De Amerikaanse Bell Tele
phone Maatschappij heeft meegedeeld
een telefoon zonder snoer te hebben
ontwikkeld waarmee spoedig in de
praktijk proeven zullen worden geno
men. Het toestel werkt op batterijen
en staat via radio in verbinding met
het gewone telefoonnet.
Ontkenning. Premier Ngoejen Cao Ky
van Zuid-Vietnam ontkent dat zijn be
slissing, om niet als presidentskandi
daat deel te nemen aan de verkiezin
gen van 3 september, door de mili
taire leiders van het land is afgedwon
gen.
Gado-Gado-verkoopster. Mevrouw Slamah
Soepratman, de bejaarde weduwe van
de 35-jaar geleden gestorven nationale
held en componist van het Indonesi
sche volkslied „Indonesia Raya", woont
nu al negen jaar in een lekkende ga
rage. Zij heeft een pensioen van twee
honderd roepiah (bijna vijf en een hal
ve gulden) plus acht kilo rijst per
maand. In al die tijd heeft zij, zo ver
telde zij aan een verslaggever van het
Indonesische persbureau Antara, nooit
bezoek van een regeringsvertegenwoor
diger gehad. Om wat bij te verdienen,
verkoopt zij het nationale gerecht gado-
gado.
Reactionair. Het Russische regeringsblad
„Izwestia" heeft een bijzonder heftige
aanval gedaan op Mao Tse-Toeng. Het
blad noemt de leider van. de Chinese
communisten een angstig, reactionair,
dictatoraal, zelfzuchtig en onbekwaam
man die zijn volk arm houdt om een
kernwapenarsenaal te kunnen aanleggen.
