OVER ENKELE JAREN
IS ALLES HERINNERING
Een „eiland in de polder"
in de industriële storm
-r-sHs. -
V,
aan alle edities van
Haarlems Dagblad/Oprechte Haarlemsche Courant
IJmuider Courant en Beverwijkse Courant
liliili!
RUIGOORD was eens een
zich handhavend eilandje in het
woeste water van het IJ. Nu is
het, intussen een dorpje gewor
den, gedoemd om te verdwijnen
omdat het vruchtbare, weelde
rige land van de Houtrakpolder
wordt opgeëist voor industrie-
en havenuitbreidingen. Zes
jaren geleden bouwde men in
Ruig oord nog nieuwe huizen en maakte het gemeentebestuur een
plannetje voor dorpsuitbreiding. Mobil Oil had zich nog niet aan
gediend. De Amsterdamse havenuitbreiding zou alleen de Grote
IJ polder opeisen en een afbakening vinden in het Zijkanaal F van
Halfweg naar het Noordzeekanaal. Een pijpleiding voor de aanvoer
van ruwe olie maakte de vestiging van de Mobil Oil-raffinaderij
m.et de aanverwante chemische industrie mogelijk en daarmee was
het vonnis geveld over de aan de andere zijde van het Zijkanaal F
gelegen Houtrakpolder met de dorpjes Ruigoord, H aar lemmer lie de
Spaarnwoude en gedeeltelijk Spaarndam.
wÊmm
*-4'< 'x
l||pfep;: IMS 11 S
En toch Nu we bij het kerkebos hebben gestaan
op een driesprong van wegen zonder verkeer, in het
hart van een lief dorpje van waaruit men naar alle
kanten hoog over het wijde polderlandschap heen
schouwt naar het silhouet van de steden Amsterdam
en Haarlem, die ineens zo oneindig ver weg lijken te
liggen, nu weten we ineens zeker, dat we juist dit
dorpie nooit zullen vergeten Misschien vooral omdat
het zo klein is, dat niemand zich er erg druk over zal
maken als straks de mastodonten van De Grote Natio
nale Belangen van over de dijk komen om alles met
de grond gelijk te maken. De opslagtanks voor de olie
lijken een grimmige voorbode van het nieuwe tijdperk
dat zich baanbreekt. Misschien zullen er eens com
puters staan en telexmachines voor het onderhouden
van het contact met de wereld, waartoe nu het kleine
rode brie venbus je dient dat aan het dorpscafeetje is
opgehangen.
MjHitHmn
OP RUIGOORD NA liggen al
deze dorpen in het gedeelte van het
polderland dat de bestemming recreatie
gebied heeft gekregen als onderdeel van
de groene zone die het Amsterdamse
industriegebied en dat van de IJmond
moet scheiden. Die dorpen hebben nog
een kans zich ten dele als een soort
openluchtmuseum te handhaven ten
dienste van de recreatie.
Voor de kapitale boerderijen in het
polderland is er geen plaats meer.
Het dorpje Ruigoord ligt niet in het
voor de recreatie bestemde deel van de
polder, maar midden in het geprojec-
teerde haven- en industriegebied. Het
heeft geen schijn van kans op voort
bestaan.
Weg een heel dorp van de kaart
geveegd. Op de streekplankaart voor
het Ncordzeekanaalgebied staat het al
niet meer.
We zijn er nog eens gaan kijken.
Ruigoord troont nu nog hoog in het
polder land. De vorm -van het voorma
lige eiland is duidelijk te herkennen
,£ls een uil de flnriizpnrip tern
Op de driesprong van wegen staan
het kerkje, de pastorie, de school, een
enkel winkeltje wat oude huizen en
in schril contrast daarmee een aantal
nieuwbouwhuzen op een rijtje. Daar
omheen verre landerijen met een en
kele boerderij.
Het dorp is niet te bereiken met een
openbaar vervoermiddel. Toeristen
kennen het niet. Het verkeer „van bui
tenaf" beperkt zich hoofdzakelijk tot
de uit Halfweg komende leveranciers,
die hun klanten bedienen. Aan het klei
ne dorpscafeetje hangt de brievenbus
van de P.T.T. Het café is overdag ge
sloten. Wie zou er komen?
De dorpsschool telt maar enkele
tientallen leerlingen. Op het schoolplein
spelen zij vadertje en moedertje, maar
hun huisjes zullen later niet in Ruig
oord staan. Als zij later terugkomen
als mannen en vrouwen zal Ruigoord
alleen nog in hun herinnering bestaan.
In het café klaverjassen dinsdags-
avonds de opgeschoten jongens. Het is
'*"%iet enige vertier in het dorp. op de
wielerwedstrijden van „De Bataaf",
éeh' van de grootste wielerverenigin
gen van Nederland, na. Even buiten
het dorp staat het clubhuis van deze
vereniging, die wereldkampioenen
heeft opgeleverd. De Bataven rijden
„om het eiland" heen. De weg rondom
het dorp is een bijna ideaal wedstrijd-
parcours. De weg wordt gedurende de
wedstrijden eenvoudig afgezet. Er is
toch bijna geen verkeer buiten de wie-
Iermeute die van het vroege voorjaar tot
de late herfst soms enkele malen per
week bij het dorp neerstrijkt.
Voor het overige is jiet weldadig rus
tig in Ruigoord. De geluiden uit de
verre omgeving dringen er door: het
slijpen van een zeis, het verwijderde
geluid van de landbouwmachines op
de akkers, de roep van een vogel.
In één der schoolklassen zingen de
kinderen.
De groenteboer verkoopt twee kropjes
sla.
Aan de Middenweg staat de oudste
boerderij scheef te zakken. Deze is na
de drooglegging verkocht door de Am-
De oudere inwoners van Ruig
oord winden zich niet meer op over
de toekomst. Zij zullen weggaan
van hier, met hun herinneringen.
De boerderij „De Lindeboom"
aan de Middenweg de oudste in
Ruigoord werd gebouwd na de
drooglegging van het westelijke IJ.
De huidige bewoners bezitten nog
een met de hand geschreven ver-
koopacte, die werd opgemaakt in
1874, toen de Amsterdamsche Ka
naal Maatschappij de grond in de
nieuwe polder verkocht.
sterdamsche Kanaal Maatschappij.
Dat was in 1874. Daar woont ook de
oudste bewoner van Ruigoord. de heer
W. van Rooijen, die al tweeëntwintig
jaren bij de familie Haartsen, de hui
dige eigenaren van de hoeve „De lin
deboom" inwoont. Hij is nu eenenne
gentig. Toen zijn vorige baas niet te
rugkeerde in de aan de overzijde van
de straat gelegen boerderij zou hij
voorlopig voor drie maanden onderdak
krijgen bij de familie Aartsen. Daar is
hij nu nog.
In Ruigoord maakt men zich niet
druk over de ondergang van het
dorp.
Men vertrouwt op een redelijke
schadeloosstelling, op vervangende
woonruimte, op een nering met betere
mogelijkheden. De ouderen zijn wel
gehecht aan het dorp, maar zij zien
wel in, dat de jongeren andere eisen
stellen. Die jongeren zullen niet zo
veel moeite hebben om zich in een
andere omgeving aan te passen. Zij
"Zijn öölrnu al vrijwel volledig georiën
teerd op omliggende plaatsen als Half
weg, Haarlem en Amsterdam, zoals
overigens een groot deel van de be
roepsbevolking.
De landbouwende bevolking moet het
zwaarste offer brengen. Zij moet de
vruchtbare landbouwgrond opofferen
aan de industrie. De mogelijkheden
voor het verkrijgen van compensatie-
gronden zijn niet zo groot.
Wanneer de industrie het dorpje
Ruigoord zal opslokken weet men nog
niet. Men wacht het allemaal maar
rustig af.
Nederland zal het dorpje Ruigoord
niet missen. Men kende nauwelijks het
bestaan ervan.
Het pleintje bij de kerk heeft
zowaar het karakter van een dorps
centrum.
I"
Mobil Oil wordt aan de overkant van het kanaal in een
indrukwekkend tempo uit de grond gestampt. In de zomer
van 1968 is de raffinaderij bedrijfsklaar. Dan zullen de aan
verwante industrieën Ruigoord niet lang meer ongemoeid
laten.
