De wind kan niet lezen
Tartaren kennen petroleum en nerts
maar geen „biefstuk tartaar
ojhiwiir
PGLLE, PELLI EN PINGO
KRAMMETJE FOK
wn
igestipt
Op naar Kazanna vierhonderd
jaar prozaïsche onderneming
De
zilveren
hamer
PANDA EN DE BOZE
RECHTER TIE EN HET GESTOLEN HALSSNOER
U
Ons vervolgverhaal
99
Zwart goud
Zweedse parlementariërs
gaan naar Griekenland
Incident op Cyprus
rTX
-ru
X'.Xr?
AUGUSTUS 1967 x
V
-
115)
„Maakt ze het goed?"
„O ja, dat gaat wel".
De man van de receptie kwam
terug en grijnsde tegen ons.
„Er is een kleine provisiekamer",
zei hij. „Daar kunnen we een bed
zetten".
„Je moet meegaan naar onze ka
mer", zei Dorcas. „Je ziet er ver
schrikkelijk uit je kunt niet voor
jezelf zorgen met die arm".
„Ik red het best", zei ik. „Ik ga
wel naar die provisiekamer".
..Hij gaat met ons mee", zei ze te
gen de Indiër.
„Het is jullie huwelijksreis. Ik
slaap liever in de provisiekamer"
„Jij doet niets van die aard", zei
Mario. „We hebben een veldbed en
een van ons kan in de badkamer
slapen".
Ik ging met hen mee naar hun
kamer boven, omdat ik niet meer
wilde protesteren. Het was een grote
luchtige kamer en heel koel onder
de fan. Ik ging in de leunstoel zit
ten, terwijl Dorcas naar de badka
mer liep en haar avondjapon ver
wisselde voor een zijden peignoir.
Mario begon het bed op te maken.
Ze waren allebei heel flink, en pret
tig om naar te kijken, en verschrik
kelijk verliefd op elkaar. Ik kon dat
zien aan de blikken die ze elkaar
toewierpen en aan de manier waar
op hun handen elkaar nu en dan
Ze probeerden me in hun eigen
grote bed te laten slapen, met
zachte matras en het reusachtig wit
te muskietennet. Ik moest me hevig
verzetten eer ze me het veldbed in
de badkamer afstonden. Maar ik wil
de hen niet storen en ik wilde ook
werkelijk in de badkamer slapen,
omdat ik er een zekere afkeer van
had, daar alleen onder die rui
plooien van het muskietengaas in het
grote bed te liggen, zoals ik ook een
afkeer had gehad van de geur van die
bloemen, die me zo'n pijn had ge
daan. Het was beter, dat alles binnen
in me dood bleef. Ik voelde me nog
steeds dood en zwaar en ik wilde, dat
ze zouden voortmaken en mii met
rust laten op het veldbed in de
badkamer.
Ik vertelde hun niets over Sabby,
want dan zou ik het onder woorden
moeten brengen en ik was bang van
woorden. En bovendien wilde ik hen
niet bedroefd maken. Ik wilde dat
ze zouden blijven glimlachen en van
elkaar houden en van hun huwelijks
reis genieten. Ik wilde alle droefheid
voor mezelf bewaren al het andere
moest gewoon doorgaan.
Toen ze het bed hadden opgemaakt
ging ik naar de badkamer. Mario
hielp me mijn kleren uittrekken en
trok me een van zijn eigen pyjama's
aan. Het was een prachtige pyjama
van zwarte zij, heel kostbaar en
smaakvol, zoals alles wat Mario had.
Toen ging ik op het bed ligger en
Dorcas kwam binnen en sponsde
mijn gezicht af en ze waste de vuile
hand die uit het gipsverband stak.
Ze waste mijn vingers zorgvuldig en
droogde ze even zorgvuldig af met
een handdoek. Mario zat op de rand
van het bed en praatte opgewekt.
„Je ziet er nu beter uit", zei hij.
„Toen ik je het eerst zag, dacht ik
dat je een uit het graf verrezen ge
sneuvelde was".
„We zullen je morgenochtend naar
het hospitaal terugbrengen", zei Dor
cas. Ze legde een laken over me heen
en stopte het aan twee kanten in, en
Mario bracht een tafeltje uit de an
dere kamer en zette het naast mijn
bed neer met een glas water en siga
retten en zijn aansteker erop, omdat
ik niet in staat was, lucifers te strij
ken. Ze stonden samen in de deur
opening, dicht naast elkaar, Mario
donker en minzaam, en Dorcas met
een zonverbrande huid, die prachtig
uitkwam tegen haar weelde van
blond haar en haar openhartige, in
telligente ogen.
„Waar zei je, dat je morgen naar
toe ging?" vroeg ik.
„We zullen eerst voor jou zorgen.
Dan gaan we naar Kashmir".
,,'t Is heerlijk in Kashmir in april".
„We verheugen ons erg op de ber
gen".
„Wacht maar tot ik je ze allemaal
heb laten beklimmen", zei Mario.
„Je kunt me naar boven dragen
als je wilt. En anders ga ik aan de
voet zitten en drink koele dranken.
Vind je dat billijk, Michael?"
„O ja", zei ik. „Je moet je niet
door hem laten ringeloren."
Toen ze weggingen, knipten ze het
licht uit en deden de deur zachtjes
achter zich dicht. Ik hoorde hun
zachte stemmen vanuit de andere ka
mer tot me doordringen. Er klonken
twee zware bonzen, waarschijnlijk
Mario's schoenen die op de grond
vielen. Toen meende ik te horen, dat
Dorcas haar haar schuierde. Ze
schuierde een hele tijd door en later
legde ze 'n paar dingen op de glazen
plaat van de toilettafel. En kort daar
na klikte er 'n elektrische knop en het
enige licht onder de deur was het
vaag oranje schijnsel van het bed
lampje. Toen werd ook dat gedoofd.
Ze bleven nog een poosje praten,
maar nu met tussenpozen en met
stemmen, die als een zacht gemur
mel door de tussendeur tot me door
drongen.
De badkamer lag in donker, met
uitzondering van de bleke bundels
maanlicht, die door de jaloezie vie
len. Ik staarde omhoog in de duister
nis. En toen begon uit de dode leegte
in mijn binnenste langzaam, heel
langzaam een zwelling te groeien,
die zich opwaarts drong en een uit
weg zocht.
Eerst zachtjes, en daarna mijn ge
zicht stijf in het kussen verbergend
om het geluid te smoren, begon ik
te snikken.
EINDE
(Van onze correspondent)
MOSKOU. „Op naar Kazan",
luidde meer dan vierhonderd jaar ge
leden de strijdkreet van tsaar Iwan
de Verschrikkelijke, toen hij zich ge
reed maakte om het Tartaarse rijk
aan de Midden-Wolga te veroveren.
Na een lange belegering gelukte het
de Russische keizer om in 1552 de
stad te heroveren, en daarmee was
voor Rusland de Tartaarse bedreiging
geheel geweken. „Op naar Kazan"
was ook het parool waarmee onlangs
Moskouse voorlichters een groep
Na Gulbrandssen, de schrijver
van de Noorse romantrilogie „De
geschiedenis van het geslacht
Björndal" treedt thans de in
eigen land snel aan populariteit
winnende schrijfster Vera Hen-
driksen naar voren met het
boek „De zilveren hamer", dat
de lezer terugvoert naar het
oude Noorwegen van de Vikin
gen omstreeks het jaar duizend.
Het is een bewogen tijd. De
Vikingtochten zijn nog in volle
gang, het overwegend heidense
volk maakt kennis met het door
brekende Christendom en de
sterkste legeraanvoerders be
twisten elkaar het koningsschap
over de Noorse rijken.
De lezer maakt kennis met
Sigrid en haar broers Sigurd en
Tore in hun harde, maar boeien
de leven, waarin oude zeden op
dramatische wijze botsen met
nieuwe inzichten; de broers
vechtend voor het voortbestaan
op de aan eeuwenoude geslachten
ontsproten familiebezittingen,
het zusje worstelend met haar
eigen leven naast een man, die
haar reeds als huwelijkspartner
was toegedacht lang voor zij
hemzelf ooit had gezien. Krach
tig en indringend weet Vera
Hendriksen de hoofdpersonen in
hun typische Noorse mentaliteit
uit te beelden. Olve, Sigrids
man, zijn moeder Tora, de pries
ter Anund en Jarl Svein, de
edelman die in de machtsstrijd
zijn geloof laat prevaleren bo
ven het oog om oog, tand om
tand.
De titel van het door me
vrouw S. T. van der Nolle-Oom-
kens vertaalde boek is ontleend
aan het amulet, gewijd aan de
Vikinggod Tors, dat Sigrid om
de hals draagt totdat zij het een
betere bestemming geeft.
Morgen beginnen wij op deze
pagina met de publikatie van „De
zilveren hamer" als vervolgver
haal.
Een boekuitgave van deze roman
is verschenen in de Cultuurserie van
de Zuid-Hollandsche Uitgeversmaat
schappij te 's-Gravenhage.
39. Het valt te begrijpen dat het losgeraakte zijspan
moeilijk te besturen viel. Het had slechts een wiel
en dat was nog wel aan de zijkant geplaatst. Hoe
Henkie dan ook probeerde, om het voertuigje op de
weg te houden, het lukte hem niet. „Ga weg met die
motorfiets!" kreet hij toen hij in de richting van Aal
de Glibber zwalkte. „Stop dat ding! Hou 'm tegen!"
De beide slingerende rijtuigen lieten een duidelijk
bandenspoor na en het viel Pat O'Nozzle dan ook
niet zwaar om een deductie te maken. „De motorfiets
is kapot!" verklaarde hij, de afdrukken volgend. „Ik
stel vast dat we een mishap kunnen verwachten!"
Hij was nauwelijks uitgesproken, of in de verte viel
een ernstig ongeluk waar te nemen. Henkie en Aal
waren elkaar uiteindelijk voor de wielen gereden.
Tk KAM JE NAAR DEOI/êRXANT BRENGÉN,
DE VOtóENDE KEER MOET
WEI MET 16 ONTBIJT
WACHTEN, DAN 8EN JE
ZO ZW/AAR
JOEPIE -06 BENT
GEWEDDI6, PEM-g;
iimnnjiiini
buitenlandse journalisten om zich
heen verzamelden om het vaderland
der Tartaren sinds 1920 in de
Sovjet-Unie opgenomen als Tartaarse
autonome socalistische Sovjet-repu
bliek in ogenschouw te nemen.
Een onderneming met exotische trekjes,
herinnering aan de geschiedenisboeken
komen boven. Boogschietende, spleet
ogige krijgers op kleine paardjes, die in de
dertiende eeuw door Oost-Europa draaf
den en zwaarbewapende, onbeweeglijke
Europese ridderlegers versloegen. Eens
moet het avondland voor de Tartaren
hebben gesidderd. Als een soort zoen
offer hebben ze voor ons de biefstuk tar-
tare nagelaten en het thee slurpen, een
gewoonte die de Russen hebben overge
nomen van hun vroegere Tartaarse heer
sers.
In Kazan een naam die ketel be
tekent gingen onmiddellijk enkele il
lusies in rook op. Natuurlijk had ik niet
meer verwacht galopperende Tartaren
aan te treffen, maar het was toch wel een
schok toen bleek dat de Tartaren hun
eigen biefstuk niet meer bleken te ken
nen. Of dat geweten moet worden aan de
algemene vleessituatie in de Sovjet-Unie
of dat de Tartaren zelf het eten van rauw
vlees als een barbaarse gewoonte be
schouwen viel niet vast te stellen.
Anderhalf miljoen Tartaren leven met
evenveel Russen in de Tartaarse repu
bliek. De hoofdstad Kazan telt acht
honderdduizend inwoners, maar doet op
zijn best denken aan een derderangs pro
vinciestad. De stad is vooral beroemd om
liet feit, dat Lenin hier in 1887 enkele
maanden heeft gestudeerd. Het was de
enige universiteit die de latere beroeps
revolutionair zou bezoeken. Hij nam deel
aan een studentenbetoging voor het recht
op vergadering en werd van de universi
teit gestuurd.
Herinneringen aan zijn kort verblijf,
worden levend gehouden in twee zalen
van het klassicistische universiteitsge
bouw. De weinige vreemdelingen worden
uitvoerig geleid langs de details die aan
Lenins jeugd herinneren. Men kan lezen
Hoe zijn leraar Kerenski pleit om Lenin
tot de universiteit toe te laten. De be
roemde zoon van Kerenski zou in 1917 als
minister-president door diezelfde Lenin
ten val worden gebracht.
Voorts is er een grote hoeveelheid fan-
tasieprodukten, waarvoor zich vele Rus
sische kunstenaars hebben ingespannen:
Lenin roept de studenten tot de opstand
op, Lenin wandelt met zijn ouders in het
bos, Lenins arrestatie.
In Lenins tijd zal er slechts een hand
vol Tartaren gestudeerd hebben aan de
universiteit. Tegenwoordig studeren er in
Ka^an 9.500 mensen, waarvan drieduizend
Tartaren. De helft daarvan bestaat uit
verrukkelijk uitziende meisjes.
Tartaarse academici vindt men bij elk
bezoek aan de Tartaarse olievelden en aan
de raffinaderijen. Hoewel dat in het Wes
ten niet bekend is, is het „zwarte goud"
van de Tartaarse republiek veel belang
ijker dan de beroemde petroleumvelden
van Bakoe. De eerste bronnen in het Tar
taarse land zijn in 1943 ontdekt en nu
levert het gebied met een jaarlijkse pro-
duktie van 90 miljoen ton aardolie al een
derde van de Russische produktie.
Het centrum van de industrie is Al-
metjetsjewsk. In 1953 werd de eerste
steen gelegd, nu wonen er 75.000 mensen.
Zeven kilometer verderop ligt een voor
Oost-Europa historische plek: daar begint
de oliepijpleiding „Vriendschap".
Langs een route van vierduizend kilo
meter pompt een noordelijke arm Tar
taarse olie naar Polen en de DDR. Een
zuidelijke aftakking gaat naar Tsjecho-
ilowakije en Hongarije.
Er staat een bord met een schets van
het verloop van de leidingen en de vlag
gen van de verbonden landen. Vlak daar
bij enkele buizen, een paar aansluitingen
en enkele pompen. Het ziet er nogal pro
zaïsch uit, maar toch mag de cameraman
van de Oostduitse televisie geen „shotje"
maken.
Bij wijze van uitzondering mag hij foto
graferen, maar dat schijnt hem zorgen te
baren, want op de Duitse vlag op de
„vriendschapstabel" ontbreekt het Oost
duitse wapen. Voor de nieuwsgierige jour
nalisten zijn er meer opvallende gebre
ken, te wijten aan een pas op gang ko
mend gevoel voor public relations. Er zijn
bijvoorbeeld geen concrete getallen voor
handen over hoeveelheid en prijs van de
geleverde olie.
Ik bezocht ook een sowchose (staats
boerderij) waar nertsen geteeld worden.
Enkele maanden lang worden de pelsdie-
ren hier zorgvuldig opgefokt om dan voor
hun kostbare pelzen het leven te laten.
In de sowchose heeft men enkele duizen
den dieren, die zo aan het leven hangen,
dat zij zelfs een stroom van meer dan
350 volt kunnen verdragen. Daarom wor
den zij tegenwoordig gedood met de uit
laatgassen van de vrachtwagens waarin
zij vervoerd worden. Als je dat soort
dingen hoort bekruipt je de twijfel of men
nog wel bont kan dragen.
STOCKHOLM (AP) Vier Zweedse
parlementaiërs zullen van 14 tot 20 au
gustus Griekenland bezoeken om daar het
politieke klimaat na de militaire staats
greep van april te bestuderen. Zij gaan
op voorstel van de „commissie voor
Griekse Democratie" waarin verscheide
ne Zweedse politieke partijen vertegen
woordigd zijn.
Denemarken, Noorwegen en Finland
zullen ook vertegenwoordigers meesturen.
Het is de bedoeling dat ook nagegaan zal
worden hoe de politieke gevangenen die
op Griekse eilanden gevangen worden ge
houden er aan toe zijn.
NICOSIA (AFP) Gisteravond heb
ben Turkse Cyprioten en Grieken op Cy
prus in Larnaca op elkaar geschoten. Dit
werd van de zijde van de Verenigde Na
ties meegedeeld. Het incident duurde twee
uur. Er waren geen slachtoffers. Zweed
se leden van het VN-leger op Cyprus heb
ben zich naar Larnaca begeven om ver
dere incidenten te voorkomen. Vandaag
komt de Griekse minister Papadopoulos
naar Nicosia voor een officieel bezoek.
Hij zal president Makarios en generaal
Grivas ontmoeten.
In het Groninger zwembad „De Pa
piermolen" vielen de records aan de
zwemmende band. Hoe komt dat? De
oplossing van het raadsel kan in twee
richtingen worden gezocht: Bij de
zwemmers, en bij het zwembad. Laten
we eerst de zwemmers eens onder de
loep nemen.
De loep die daarvoor nodig is hoeft
slechts zwak te vergroten, want zwem
mers en ook zwemsters zijn over het
algemeen kloek gebouwd. Die kloek
heid is, voor zover het de zwemsters
betreft, ongetwijfeld een overblijfsel
uit de tijd dat de zwemmeisjes die
zoveel glorie in ons zwemwater deden
werden opgeleid door zwemmoeders.
Het waren sterke, kloekachtige vrou
wen, die met zachte vleugel bij hun
kuikens de ijzeren wil trachtten te
ontwikkelen die naar de top leidt, voor
zover men bij iets zo horizontaals als
water van een top kan spreken.
In die ijzeren wil schijnt tegenwoor
dig wat roest te zijn gekomen. In
plaats van zich de zwemkunst in alle
perfectie te laten bijbrengen stort het
jongste broedsel zich onbekommerd
onder moeders vleugelen vandaan in
het water om zich daarna zo snel mo
gelijk zwemmend te redden. Om dit
pluimveepraatje in het menselijke vlak
terug te brengen: de start van de 200
meter vlinderslag wekt de indruk dat
er een aantal de zwemkunst onmach
tige proefpersonen in het water zijn
geworpen die de komst van hun red
ders niet wensen af te wachten. Ze
geven het stoute water verschrikkelij
ke klappen en als het daarvoor niet
op de vlucht slaat raken ze in paniek
en slaan zelf cp de vlucht. Het gedrag
van de kampioenen onderscheidt zich
alleen van dat van de drenkelingen
door het ontbreken van het hulpge
roep.
Deze manier van zwemmen ver
klaart weliswaar dat er tegenwoordig
hard gezwommen wordt, maar niet
waarom er in Groningen harder ge
zwommen wordt dan ergens anders.
Het zal dus toch aan het zwembad
liggen. Zou het misschien gevuld zijn
met een vluchtiger vloeistof dan wa
ter, vloeibaar aardgas bij voorbeeld?
Want hoe dunner het medium waar
door men zich voortbeweegt, hoe gro
ter de snelheid. De snelste zwemster
aller tijden is nog altijd mevrouw
Fanny Blankers-Koen, die zich over
de bodem van een stadionvormig kuip
bad voortspoedde in een tempo dat
alleen te bereiken viel doordat het
water geheel was vervangen door
lucht.
Maar de Groningers zijn te eerlijk
om water te verdunnen, zelfs met wa
ter. De enige verklaring voor het feit
dat ze in Groningen allemaal zwem
men alsof ze een klap van de papier
molen hebben gehad ligt in de veron
derstelling dat iemand briefjes op de
binnenkant van de kleedkamerdeuren
prikt met het opschrift: Men wordt
dringend verzocht de haaien niet te
voederen'".
Kees Stip
Prijsverhogingen. De Syrische regering
heeft een prijsverhoging met 7,5 percent
van de benzine afgekondigd als gevolg
van de Arabische-Israelische oorlog. De
afgelopen weken zijn al rijst, suiker, en
sigaretten met tien tot 12.5 percent in
prijs verhoogd.
ft 1
A!\'i, fe
9. Kapitein Sioe heelt de luitenant ge
roepen, hij geeft hem Rechter Tie's papie
ren en zegt: „Mak zo snel mogelijk een
nieuw identiteitsbewijs voor de Rechter, op
naam van dokter Liang Moe uit de hoofd
stad. En zorg ervoor dat de papieren er
niet al te nieuw uitzien! Hij is een expert
op dit gebied, vervolgt kapitein Sioe als
de luitenant vertrokken is. „Maar laat ik
terzake komen." Hij staat op en loopt
naar een grote wandkaart links van zijn
schrijftafel. Het is een nauwkeurige kaart
van de stad en de onmiddellijke omstre
ken, ziet de Rechter. Een grote witte
plek langs de rivier trekt zijn aandacht.
In kleine karakters staat er „Waterpaleis"
bij. Natuurlijk, kaarten die de ligging van
keizerlijke paleizen laten zien, zijn om
veiligheidsredenen niet toegestaan. „Ik
zit met een lastige zaak," zegt kapitein
Sioe, „en uw incognito zou mij van groot
nut kunnen zijn. U weet natuurlijk, dat
het Waterpaleis de zomerresidentie is van
de Derde Prinses, de favoriete dochter
van de keizer. Daarom is deze stad met
het omliggende gebied een militaire zone"
Rechter Tie weet het inderdaad. De Derde
Prinses schijnt bijzonder mooi te zijn en
grote belangstelling te hebben voor kunst
en wetenschap. Er zijn geruchten geweest
over een huwelijk met een vooraanstaand
jong hoveling, maar de keizer heeft haar
nog steeds niet laten trouwen.
.•■.'J
903. Bram nam het allemaal niet zo ern
stig op.
„Ik kan me best begrijpen, dat je boos
op die voorvader van me bent", zei hij
tegen de schoenmaker. „Hij had je best
even die dienst kunnen bewijzen.en
natuurlijk zal ik het graag overnemen.
Wat moet ik doen? Moet er iets getim
merd worden? Of moet ik houtjes hak
ken? Zeg het maar, en ik zal ervoor zor
gen".
„Nee, ik wil met de dochter van de ko
ning trouwen", zei de schoenmaker en
dat deed Bram haast van zijn krukje rol
len. „Hoor eens even.zei hij onge
makkelijk, maar de schoenmaker ging on
verstoorbaar voort: „Het lastige is, dat
de koning zijn dochter alleen maar wil
laten trouwen met iemand, die drie da
den verricht. En die moet jij voor me'
doen, anders kom je nooit meer in je
eigen tijd terug". Hij lette niet op Brams
protesten en wees op een vergeelde kaart
aan de muur.
„Eerste opdracht", zei hij. De koning
verloor zijn kroontje in de doolhof van de
paleistuin. Die kroon moet worden terug
gevonden".
„Dat lijkt me niet zo moeilijk", zei
Bram. Maar hij keek al argwanend naar
de andere plaatjes.
