VAN DAG TOT DAG
Nieuwe golven van critiek in
VS op Johnsons Vietnambeleid
Luchtaanval nabij
Burgers gedood in
China
Hanoi
Lexington
Aardschokken
in Frankrijk
KOSYGIN DREIGDE MET
Russisch- Chinees
BREUK
incident
na boze brief bijgelegd
LEONARD LACHT WEER
commentaar op actuele zaken
Bergbeklimmers bij
Mont Blanc door
bliksem gedood
teiegrammen
MAANDAG 14 AUGUSTUS 1967
3
Beledigende pamfletten
in Porto Ercole
Weinig vrolijk
een sigaret die thuishoort in een krachtige hand.
Optimistische Taylor
Banaal
Niet ten onrechte wordt er geklaagd
over onduidelijkheid ten aanzien van het
aantal werklozen, dat wij tegemoet kun
nen zien. Er zijn optimisten en pessimis
ten, wat de conjunctuur aangaat, dat wil
dus zeggen betreffende de produktiviteit
der nationale economie en de stand van
het nationale inkomen in de nabije toe
komst. Maar men vergeet één ding: het
is zeer wel mogelijk, dat de totale voort
brenging (en dus bij voorbeeld de export)
toeneemt, maar dat de werkloosheid óók
vermeerdert. Dit kan het gevolg zijn van
zogenaamde structurele veranderingen, die
dus „het bouwwerk" van onze economie
wijzigen, en van de automatisering.
Wat de voortgezette mechanisering aan
gaat is iedereen op de hoogte van het
feit, dat er steeds minder mensen nodig
zijn om meer te produceren. Een kwart
«euw geleden meende men, dat bij in
vestering van elke tienduizend gulden één
werknemer aan de slag kon gaan. Tegen
woordig zijn er genoeg bedrijven, waarin
een miljoen is belegd, maar waarin
slechts tien mensen arbeid vinden. Voor
al in de moderne chemische onderne
mingen, in olieraffinaderijen, op enorme
tankboten enzovoort is de verhouding van
het geïnvesteerde kapitaal tot het aantal
benodigde werknemers uitermate teleur
stellend. Bij werk aan de lopende band
(autos', koelkasten, radio- en televisietoe
stellen enz.) zijn steeds minder arbeids
krachten nodig.
Dit proces valt niet te stuiten. Men zal
wei zijn toevlucht moeten nemen tot ver
korting van de arbeidstijd en vervroegde
pensionering om plaats in te ruimen voor
jongeren. Over één ding zijn alle waar
nemers het namelijk eens: de jeugdwerk
loosheid is beangstigend. Van elke zes
jonge mensen, die van een middelbare
of uloschool komen, of die inrichtingen
voor technisch onderwijs verlaten, vindt
er tot nu toe één geen betrekking. Om
velerlei sociale en opvoedkundige rede
nen is dit funest en men kan zich in
dezen niet verlaten op „het vrije spel der
economische krachten". Men heeft hier te
doen met een politiek probleem van de
eerste orde.
Daarbij komen dan andere structurele
veranderingen. Het is bekend, dat de ko
lenmijnen, de textielindustrie en enige
andere bedrijfstakken hun beste tijd ge
had hebben. Zelfs staal ondervindt ern-
ttige concurrentie ran kunststoffen, zoals
plastics. De overschakeling op nieuwe
bronnen van energie (olie en aardgas,
«traks kernenergie) en op moderne in
dustriële activiteiten vormt een pijnlijk
proces. Aanzienlijke geïnvesteerde kapi
talen moeten worden afgeschreven, zeer
grote bedragen behoren gevonden te wor
den voor rendabele ondernemingen van
nieuwe aard. Deze jongste industriële re
volutie gaat met allerlei schokken ge
paard, die de maatschappij moet kunnen
opvangen.
Een van de structurele veranderingen
betreft het krantenbedrijf. Ongeveer zes
tig percent van het inkomen der uitge
verijen van periodieken wordt geleverd
door de adverteerders. De abonnees be
talen eigenlijk maar veertig percen van
hetgeen een krant kost. Maar die in
komsten uit advertenties lopen automa
tisch terug. Radio en televisie eisen een
deel op van het reclame-budget. Boven
dien is er minder vraag naar werknemers,
die overwegend via de dag- en weekbla
den worden aangezocht te solliciteren.
Men kan zich de mogelijkheid voorstel
len dat straks de adverteerders bij voor
beeld nog slechts veertig percent betalen
van de kosten van een krant of tijd
schrift. De abonnees moeten dan zestig
percent betalen, want kranten zijn on
misbaar. Dit betekent, dat de abonne
mentsprijzen aanzienlijk moeten stijgen.
Tenslotte zullen de verbruikers hun uit
gaven dus anders moeten verdelen. Som
mige posten zullen percentsgewijze min
der gaan eisen, andere echter meer. Ge
heel afgezien van de economische con
junctuur behoort iedereen zich tijdig re
kenschap te geven van zulke gevolgen
der onstuimige industriële evolutie. Niet
alleen de werkzoekende, maar elke bur
ger is er bij betrokken. Ook de welvaart
staat immers kent ontzaglijke problemen.
CHAMONIX (AFP) Op de „Col de
la Brenva", nabij de top van de Mont
Blanc, heeft men de zwaar verminkte
lijken gevonden van vier bergbeklimmers,
die kennelijk in de nacht van 9 op 10
augustus in hun nylontenten door de blik
sem zijn getroffen.
Enkele jaren geleden zijn in hetzelfde
berggebied vijf Spanjaarden door de blik
sem gedood.
Op de gletscher Blaitière, elders in het
Mont Blanc-gebergte, heeft in het week
einde een Britse bergbeklimmer door een
val ernstige verwondingen opgelopen.
PORTO ERCOLE (DPA) De burge
meester van Porto Ercole heeft in een
boodschap aan koningin Juliana, die daar
vakantie houdt, zijn ongenoegen geuit
over het gedrag van een of meer Ita
liaanse provo's die gemeend gemeend
of hebben pamfletten te moeten aanplak
ken met voor de koningin beledigende
teksten. Hoewel de pamfletten zijn onder
tekend met het meervoudige „provo's"
heeft de politie de indruk dat het hier
werkbetreft van één man.
(Van onze correspondent)
WASHINGTON. President John
sons Vietnam-beleid wordt met steeds
zwaarder geschut onder vuur ge
nomen. Voormalige voorstanders van
dit beleid horen al evenzeer tot de
sluipschutters als de oude vertrouwde
Vietnam-critici en de president zit
dan ook duidelijk in het nauw. Vorige
week alleen al kreeg hij de wind van
voren van de invloedrijke senator
John Stennis en de republikeinse
fractievoorzitter in het Huis van Af
gevaardigden Gerald Ford aan de
rechterkant van het politieke spec
trum en van de senatoren Robert
Kennedy, Jacob Javits, Clifford Case
aan de linkerkant, terwijl in het mid
den voormalige getrouwen als Stuart
Symington en John Pastore veront
rustende geluiden lieten horen.
Over het weekeinde zei verder de steeds
meer naar voren komende republikeinse
senator Thruston Morton dat de republi
keinen bij de verkiezingen van 1968 een
eervolle aftocht uit Vietnam zouden moe
ten voorstaan.
De critiek is vooral losgebarsten naar
aanleiding van drie punten. Ten eerste
Johnsons besluit het Amerikaanse troepen
tal te verhogen tot 525.000, verder de
daarmee hand in hand gaande belasting
verhoging en ten derde de voor drie sep
tember aanstaande vastgestelde presi
dentsverkiezingen in Zuid-Vietnam.
De conservatieven zijn vooral somber
over de eerste twee punten en zeggen dat
het Amerikaanse volk dergelijke offers
alleen kan brengen als de president ook
alles op alles zet om de oorlog te win
nen en dus ook toestaat dat alle moge
lijke militaire doelen in Noord-Vietnam
wordert gebombardeerd. De critici in het
midden en links daarvan kijken meer
met argusogen naar de verkiezingscam
pagne in Zuid-Vietnam en zeggen: 12.000
Amerikanen sneuvelden tot nog toe in
Vietnam voor het ideaal de Zuidvietna-
mezen het recht te geven zonder geweld
dadige inmenging over hun eigen lot te
beschikken, worden de verkiezingen nu
een farce en een groot bedrog waar het
namelijk naar uitziet, dan is er geen ba
sis meer voor verdere Amerikaanse in
menging daar en zouden we ons moeten
terugtrekken.
Boven op deze voor de president wei
nig vrolijke geluiden kwamen eind vorige
week bovendien de jongste resultaten van
de opiniepeilingen van Gallup en Harris,
die een respectievelijke daling van de in
stemming met Johnsons beleid van der
tien en negentien percent lieten zien en
beiden uitkwamen op een percentage van
niet meer dan 39 van Amerikanen, die
het presidentiële beleid goedkeuren. Dit
is voor Johnson een diepterecord en vro
ADVERTENTIE
lijk zal de man in het Witte Huis, die
zweert bij opiniepeilingen, daarover niet
geweest zijn.
Bovendien bleek uit Gallup en Harris
dat er meer critiek op het Vietnam-be
leid is dan ooit en dat nog maar 45
percent van de ondervraagden geloofden
dat Johnson hard aan vrede werkt, een
percentage dat in juni na de topconfe
rentie in Glassboro nog 67 was.
Het belang van deze opiniepeilingen is
verder groter dan men op het eerste ge
zicht vermoedt. De president heeft al
meer dan eens sterker en duidelijker ge
reageerd op opinieonderzoek dan op al
le wijze en gefundeerde adviezen van
Azië-kenners en politici die hem dagelijks
toestromen.
Wellicht is de reactie er zelfs al:
Het afgelopen weekeinde werd na
melijk opeens door de Amerikanen ge
bombardeerd binnen de 25 mijl brede
strook langs de Noordvietnamese Chinese
grens, die tot nu toe angstvallig gemeden
werd om luchtincidenten met China te
vermijden.
Verder werden bommen geworpen op
Hanoi en Haiphong waarbij volgens Ha
noi honderd burgers zijn gedood. Het
lijkt niet vergezocht aan te nemen dat
Johnson besloot tot deze luchtacties om
de wind uit de zeilen te nemen van de
kritici, die beweren dan Noord-Vietnam
nog te veel gespaard wordt.
Ook kwam eind vorige week ondermi
nister van Buitenlandse Zaken William
Bundy opeens opdagen met een uitvoerig
betoog, waaruit zou moeten blijken dat
de verkiezingsstrijd in Vietnam eerljik en
democratisch gebeurt. Gisteren versche
nen Vietnam-adviseurs Maxwell Taylor en
Clark Clifford die net langs de staten ge
reisd zijn die de oorlog in Vietnam mili
tair steunen, voor de televisie met een
soortgelijk verhaal dat nog extra werd op
geluisterd door optimisme over de verbe
teringen in Vietnam en over de bij
stand van de bondgenoten.
Of dit veel te betekenen had kan wor
den betwijfeld, want van Taylor is be
kend dat hij in 1963 al optimistisch was
en toen zei dat Amerika's militaire rol
in Vietnam in 1965 beëindigd zou kunnen
zijn en van de recente missie der beide
heren wordt in Washington algemeen ge
zegd dat zij faalde in haar belangrijkste
oogmerk: het verkrijgen van meer troe
pen van de bondgenoten.
Tenslotte leek ook een onderdeel van
Johnsons campagne om zijn kritici te
verzoenen het lek te zijn, waaruit James
Reston van de „New York Times" op-
(Van onze correspondent)
PARIJS In geheel Zuidwest-Frankrijk
z(jn zondagavond lichte aardschokken ge
voeld. Eén vrouw werd gedood en onge
veer dertig mensen liepen verwondingen
op. De schokken zijn ook aan de andere
kant van de Pyreneeën, in Spanje, gevoeld.
De seismografen hebben twee schokken
geregistreerd. De bevingen gingen gepaard
met een gerommel dat veel weg had van
onweer. Er brak in alle dorpen en centra
van toerisme een begin van paniek uit. De
bewoners van de hoogste verdiepingen
verlieten in allerijl in nachtgewaad hun
woningen, na de kinderen in dekens te
hebben gewikkeld en de meest waardevol
le voorwerpen te hebben meegenomen. In
Uau was de schrik het ergst. Daar wonen
vele gerepatrieerden uit Noord-Afrika die
de ernstige aardbeving van Agadir in 1960
hebben meegemaakt.
Het dorpje Arette heeft het meest gele
den. De helft van de kerk en twintig hui
zen stortten in. Hier werd een vrouw van
tachtig jaar gedood. Zij raakte onder haar
ingestorte huis bedolven.
stak dat de president opnieuw in de weer
is met een heel geheime vredespoging.
Een bericht dat samenvalt met aanhou
dende geruchten dat Washington alleen
maar wacht op de afloop van de Zuid-
vietnamese verkiezingen om een nieuwe
diep ernstige poging te lanceren tot vre
de te komen.
De New York Times beval gisteren in
een uitvoerig hoofdartikel over Vietnam
een dergelijke poging van harte aan en
het lijkt geen wilde speculatie om aan te
nemen dat het blad dit deed omdat het
weet of vermoedt dat er ook binnen de
Amerikaanse regering op zo'n koers
wordt aangedrongen.
(Van onze correspondent)
MOSKOU. Na een protocollair
hoogst ongebruikelijk ingrijpen van
minister-president Kosygin is een
nieuw Russisch-Chinees incident bij
gelegd, waarbij voor het eerst het
stopzetten van de handel tussen beide
landen openlijk als mogelijke conse
quentie was genoemd. Met dit laatste
heeft Kosygin namelijk dit weekeinde
gedreigd in een brief aan zijn collega.
Tsjoe En-Lai.
In de brief eiste hij dat het al dagen
lang in de Chinese havenstad Dairen lig-
gende Russische vrachtschip „Swirsk" on
gehinderd zou mogen uitvaren. De Chi
nese autoriteiten hebben het daarna toe
stemming gegeven te vertrekken nadat de
kapitein en vier andere gearresteerde be
manningsleden aan boord waren terugge
keerd.
Vrijdagavond had het Russische mini
sterie van Buitenlandse Zaken al scherp
tegen de gebeurtenissen in Dairen gepro-
De vijftienjarige Leonard Boyce uit Lenore in de Amerikaanse staat West-
Virginia kan weer lachen, al gaat het hog niet van harte. Zaterdag raakte hij
in een diepe grot beklemd. Gisteren wisten reddingsploegen hem te bevrijden.
Hij ligt nu in een ziekenhuis, maar volgens de artsen zal hij geen nadelige ge
volgen van zijn escapade overhouden.
testeerd. Er hadden zich bij de „Swirsk"
ernstige incidenten voorgedaan. Volgens
Russische kranteberichten waren duizen
den rode gardisten het schip binnenge
drongen, waar grote vernielingen zouden
zijn aangericht. Ook zouden de beman
ningsleden bedreigd zijn.
Enkele matrozen waren volgens deze
Russische berichten ontvoerd. De kapi
tein van het schip, Korschov, werd vrij
dag gearresteerd toen hij bij de haven
autoriteiten het vertrek van de „Swirsk",
die zout had geladen en al sinds 22 juli
in Dairen had gelegen, wilde laten re
gistreren. Later zou de kapitein gebon
den en wel voor de ogen van zijn be
manningsleden zijn geslagen en bespot.
Volgens de Russische berichten ligt de
oorzaak van het voorval, dat de Chinezen
met zorg voorbereid zouden hebben in
het verzoek om uitlevering van een Rus
sische matroos, Ivanov, die „de Chinese
souvereiniteit" zou hebben geschonden.
Ivanovs vergrijp zou zijn geweest dat hij
had geweigerd een speldje met de beelte
nis van Mao Tse-Toeng op zijn uniform
te bevestigen, hetgeen havenautoriteiten
van hem hadden verlangd.
Dit, op zich banale, voorval leek voor
de Russisch-Chinese betrekkingen ver
strekkende gevolgen te zullen krijgen.
Na de protestnota van het ministerie van
Buitenlandse Zaken en de persoonlijke
brief van Kosygin zijn in de Russische
havensteden Leningrad, Odessa, Riga en
Vladivostok protestvergaderingen gehou
den. Andere demonstraties zouden zijn
gevolg, wanneer het incident niet weer
vrij snel was opgelost.
De ernst van de toestand bleek uit het
feit dat de Russische regeringsleider per
soonlijk ingreep. Het feit dat dit is gepu
bliceerd is een novum in de steeds slech
ter wordende betrekkingen tussen da
twee communistische landen. Weliswaar
heeft Kosygin al eens eerder dit jaar
(toen in januari de belegering van de
Russische ambassade in Peking haar
hoogtepunt bereikte en vrouwen en kin
deren van het ambassadepersoneel spoor
slags naar de Sovjet-Unie moesten wor
den teruggebracht) direct aan Tsjoe En-
Lai geschreven, maar officieel is van die
ongebruikelijke stap toen geen melding
gemaakt. De mededeling dat nu een brief
was geschreven, waarin met verbreking
van de handelsbetrekkingen was ge
bruikt, tekent dan ook de grote spanning
tussen Moskou en Peking.
De Russische reactie versterkt waar
nemers in Moskou in hun geloof dat de
onlangs uit Peking gemelde grensinciden
ten, waarbij eenheden van de eerste Rus
sische cavaleriedivisie zware verliezen
zouden hebben geleden, niet uit de lucht
gegrepen waren. Onofficieel is dit laatste
bericht in Moskou weliswaar ontkend,
maar algemeen is men er toch wel van
overtuigd dat zich in ieder geval nieuwe
incidenten in het grensgebied hebben
voorgedaan.
J
Dertig miljoen. Zaterdag, 107 dagen na
de opening, heeft de wereldtentoonstel
ling in Montreal, de Expo '67, haar
dertigmiljoenste bezoeker ontvangen.
Marx. Een plaquette met als tekst „Karl
Marx 1818-1883 heeft hier gewoond van
1851-1856" is onthuld aan een huis in
het Londense Soho-district, waar nu
het Italiaanse restaurant „Quo Vadis"
is gevestigd.
Autobusongeluk. Bij een botsing tussen
twee autobussen in Pentre Felas in het
noorden van Wales zijn 48 mensen
gewond geraakt.
Busongeluk. Bij een botsging tussen twee
autobussen bij Yazd in Midden-Perzië
zijn 38 mensen omgekomen en 38 ern
stig gewond.
Gratis. De „Philadelphia Bulletin" heeft
aangekondigd dat er bestrijding van de
werkloosheid in de Amerikaanse stad
gratis advertenties zullen worden ge
plaatst voor werklozen die dit niet zelf
kunnen betalen.
