s
DUIZENDEN
TAKKEN OP DE
BEVER'WIJKSE
VEILINGKARREN
v»;y
LELIE IS GEEN GRAFBLOEM MEER
Akersloot
dynamisch
centrum
Magische kracht koerslijn op
kaart werd „Melissa" noodlottig
y—X
t Hf
m
mmmgm.
1 C a
MAANDAG 14 AUGUSTUS 1967
t
K# H R
Bij de foto's:
Tegenslagen
Samenwerking
Mode
Goedkoop
„Wild"
Grond
Injecties
Përspectief
*1 XSI
Kassen
Kapitein en stuurman
gestraft voor stoten
»- 7
A
-w
v.. A'-R
ipF
BEVERWIJK is de enige plaats ter wereld waar elke middag om twee
uur een speciale lelieveiling wordt gehouden. Die lelieveiling is er al
enkele jaren. De omzet vertoont de laatste twee jaren een opvallend
grote stijging. De aanvoer van lelietakken nam toe van 259.935 in 1965 tot
675.273 stuks in 1966. Meer dan een verdubbeling dus van de aanvoer in één
jaar tijd. Verwacht wordt, dat de aanvoer dit jaar nog aanzienlijk groter zal
zijn. Was de omzet in guldens in 1965 f 113.378, in 1966 werd in Beverwijk een
bedrag van f 265.606 aan leliebloemen besteed. Wat is er aan de hand in
Akersloot en omgeving van oudsher het centrum van de leliecultuur? Was
vroeger de bol hoofdzaak, thans richten vele kwekers alle aandacht op de
bloem en dat heeft een ommekeer in de leliecultuur teweeggebracht, die voor
de kwekers een nieuwe toekomst inluidt.
Waarom heeft de leliecultuur zich spe
ciaal in Akersloot en omgeving gecon
centreerd?
Akersloot was in vroegere eeuwen een
moeras, maar door dit moeras liepen
«en paar hoge zandruggen, welke be
groeid waren met eikenbossen. Het bestaan
van deze bossen heeft de grond op den
duur uiterst geschikt gemaakt voor de le-
iiecultuur. Het gebladerte en de eikels
van de bomen hebben een vruchtbare
humuslaag gevormd die speciaal geschikt
it voor de teelt van Lilium Speciosum.
Deze leliesoort gedijt namelijk voortref
felijk op een zure, of kalkarme grond. Uit
oude boeken is bekend dat er omstreeks
het jaar 1600 al enkele soorten lelies wer
den gekweekt in Akersloot. De belang
rijkste soorten die in Nederland in cultuur
's Middags om twee uur passeren
ettelijke karren met lelies de vei-
lingklok op de Beverwijkse bloe
menveiling ,,'t Centrum". Er wordt
altijd een goede prijs voor afgedrukt
en vrijwel nooit draait er een partij
door.
De lelie is een bijzonder fraaie
bloem en een enkele tak is al vol
doende voor een decoratief bloem-
stukje.
Nu de bloem belangrijker is gewor
den dan de bol verrijzen er in Aker
sloot, Heemskerk en Assendelft
steeds meer kassen om de lelies in
bloei te trekken. Zodra de bloemen
in knop staan worden deze afge
sneden, want een open bloem is vrij
wel onverkoopbaar. De bloemen
„smetten" gauw en kunnen dus niet
verpakt en vervoerd worden. Daar
om ziet men nooit een kas lelies
in volle bloei.
zijn komen uit Japan en China- De Spe-
ciosumsoorten, die we voornamelijk aan
treffen in Akersloot, Assendelft, Bever
wijk en Heemskerk, komen uit Japan en
zijn voor het eerst ingevoerd door Von
Siebold in 1830. De Lilium Regale, die
voornamelijk in Andijk en omstreken
wordt geteeld, is van jongere datum. Die
bloeide voor het eerst in 1906 in Engeland
en komt oorspronkelijk uit China.
Aanvankelijk werd de lelieteelt in
Akersloot uitgeoefend door veehouders,
maar later gingen enkele kwekers zich
speciaal toeleggen op de lelieteelt. Er is
altijd een goede vraag geweest naar lelies,
maar het is uiterst moeilijk gebleken om
met een goed produkt aan de markt te
komen. Veel van de oogst ging verloren
door ziekten. De vele tegenslagen hebben
de kwekers niet zelden ernstig gedupeerd
en velen moesten een andere broodwin
ning zoeken De beste kwekers hielden
het hoofd boven water en maakten voor
goede produkten goede prijzen, maar
bepaalde ziekten in het gewas kregen
ook zij niet onder de knie.
Na de crisisjaren en de tweede wereld
oorlog hebben de kwekers in Akersloot
begrepen, dat wat één kweker nooit voor
elkaar zou krijgen door samenwerking
misschien wel bereikt zou kunnen wor
den. Zo ontstond in 1946 de plaatselijke
vereniging van leliekwekers met het
doel gezamenlijk de leliecultuur te ver
beteren.
Dankzij deze samenwerking konden
proefvelden worden aangelegd, kon het
Laboratorium voor Bloembollenonderzoek
in Lisse op grote schaal ontsmettings-,
bemestings- en bewaringsproeven toepas
sen en kon gezamenlijk propaganda wor
den gemaakt voor de lelie. De vereniging
nam ook het initiatief tot de jaarlijkse,
unieke, lelietentoonstelling, die onder de
naam „Liliade" wereldbekendheid heeft
gekregen.
Die tentoonstelling heeft er veel toe
bijgedragen, dat de belangstelling voor de
leliebloem en voor de bijzondere moge
lijkheden van deze bloem is vergroot.
De moderne bloemsierkunst is aan mo
de onderhevig en ook heeft elke bloem
een eigen „sfeer". Die sfeer van de lelies
lag aanvankelijk niet gunstig, omdat er
vooral veel witte lelies op de markt kwa
men die bij voorkeur werden gebruikt
voor grafwerk. Om die reden wilden vele
mensen de witte lelie niet in huis hebben.
Men vond het zonder meer een „graf
bloem"- Toen men er in slaagde meer
soorten lelies op de markt te brengen in
velerlei kleuren, werd de bloem meer ge
bruikt voor gewoon bloemwerk.
De zogenoemde Japanse bloemsierkunst
maakte opgang. Deze kenmerkt zich door
het gebruik van enkele bloemen op bij
voorbeeld de rand van een schaal, of
slechts enkele bloemen in een vaas in
plaats van een boeket. Deze „bloemen
mode" deed en doet het uitstekend in
het moderne interieur, hoewel die mode
eigenlijk in elk interieur is toe te passen.
Voor de toepassing van de Japanse bloem
sierkunst leent de lelie zich uitstekend.
De huisvrouw is er achter gekomen,
dat de lelie eigenlijk niet duur is. De
bloem op zichzelf is wel duur, maar in
tegenstelling tot bij voorbeeld anjers of
rozen, heeft men voor een fraai bloem-
stukje maar een enkele tak nodig, die
vaak goedkoper is dan een heel boeket
andere bloemen Men brengt bovendien
„iets bijzonders" in huis en dan heeft de
lelie nog het voordeel dat deze bloem niet
na enkele dagen al lelijk wordt, maar
veertien dagen of soms zelfs drie weken
mooi blijft.
Al deze factoren deden de vraag naar
leliebloemen aanzienlijk toenemen. De
kwekers konden nauwelijks aan de vraag
voldoen, omdat zij nog veel moeilijkhe
den en tegenslagen ondervonden bij het
kweken vaneen goed produkt. Een van
de grootste problemen was het zogenoem
de „wild", oorzaak van mislukte oogsten,
die het op hun beurt onmogelijk maak
ten om veel geld in de teelt te investeren.
kassencomplex groeit, want de bloem is
nu belangrijker dan de bol-
In het begin van dit artikel hebben we
verteld, dat de aanvoer van leliebloemen
op de Beverwijkse bloemenveiling 't
Centrum" in één jaar tijd ruim is verdub
beld. Uit het bovenstaande moge blijken,
dat de verdubbelde aanvoer beslist niet
het gevolg is van een verdubbeling van
de voor de lelieteelt benutte grondopper-
vlakte. Met andere woorden, er is nog
geen sprake van een aanzienlijke areaal
uitbreiding. Ook het aantal kwekers
neemt niet in belangrijke mate toe, want
de lelieteelt is zo'n ingewikkelde affaire
geworden en vergt zulke grote investe
ringen, dat het geen eenvoudige zaak is
om bij voorbeeld als groentekweker op
de lelieteelt over te stappen. Dit houdt in,
dat dezelfde kwekers dezelfde grond veel
intensiever benutten.
Dat brengt het probleem mee om de
grond kwalitatief op peil te houden, dat
wil zeggen om geen „roofbouw" te ple
gen en de grond uit te mergelen. Een
andere kwestie is het kiemvrij houden
van de grond- Ook op die problemen is de
kweker bedacht. Er wordt in Akersloot
nog veel gewerkt met stalmest, die wordt
geprefereerd boven de kunstmestsoorten.
Men heeft het natuurlijke voordeel, dat
de humuslaag dik is en dat men dus
steeds verse grond naar boven kan bren
gen.
Om de grond zuiver te houden wordt
een merkwaardige methode toegepast,
namelijk het injecteren van de grond. In
bloemencentra als Aalsmeer wordt om
hetzelfde doel te bereiken de vruchtbare
humuslaag gestoomd via buizen in de
grond.
In Akersloot past men met succes een
eenvoudiger methode toe.
In Akersloot en omgeving is de grond
nogal korrelig van structuur. Men irri-
geert de grond met een vloeibaar ont
smettingsmiddel. De vloeistof verdampt
en stijgt in gasvormen door de bovenste
grondlaag en zuivert aldus intensief de
grond- In Aalsmeer en Andijk bij voor
beeld wordt deze methode niet toegepast,
omdat de structuur van de grond zich er
niet voor leent.
De leliecultuur in Akersloot heeft de
laatste jaren duidelijk een geheel ander
karakter gekregen. Er zal nog heel wat
geëxperimenteerd moeten worden, maar
zeker is dat er nog spectaculaire ontwik
kelingen te verwachten zijn.
V- N --
IPR
-wmaixv.s
„Wild" is een verzamelnaam voor het
verschijnsel dat uit de bol veelvuldig
„wilde" spruiten te voorschijn komen
waardoor de ontwikkeling van de eigen
lijke groeitop ernstig werd geremd.
Het was een zaak vaii levensbelang
voor de leliecultuur de oorzaak van dit
„wild" te ontdekken. Enkele jaren gele
den lukte dat. Het laboratorium in Lisse
wees het stengelaaltje als de grote boos
doener aan, die de leliecultuur tot onder
gang leek te doemen. Een volkomen nieu
we ontwikkeling begon.
Het stengelaaltje is een klein, in de
bol wroetend wormpje, oorzaak van de
wildvorming. Toen men dat eenmaal wist
was het bestrijdingsmiddel gauw gevon
den en kon er een aanzienlijk groter per
centage gezonde bollen worden geteeld.
Het proefstation voor de Bloemisterij in
Aalsmeer werd ingeschakeld om verschil
lende bewaarmethoden te testen, te speu
ren naar afwijkingen in groei, bloei en
bloemvorm, forceermethoden te toetsen,
enzovoort. Dankzij de successsen van het
onderzoek floreerde de lelieteelt weer en
gingen de kwekers zelf experimenteren
met nieuwe soorten om een grotere ver
scheidenheid te kunnen aanbieden.
Kon men voorheen slechts gedurende
enkele weken leliebloemen naar de vei
ling brengen, thans is men al zover, dat
er leliebloemen kunnen worden aangebo
den van februari tot november en men
hoopt in de nabije toekomst al vóór Kerst
mis met de nieuwe oogst lelies te kunnen
verschijnen. De prijzen liggen in de kerst
week bijzonder hoog.
Het feit dat men er bijna in geslaagd is
tot een zogenoemde jaarrondcultuur te
komen, maakt de bouw van trekkassen
aanlokkelijk Nu al staan er vele rolkas-
sen in Akersloot. Men rolt de kas op rails
van het ene stuk land naar het andere,
om achteenvolgens de vroege en de late
bloeiers in opeenvolgende perioden te
kunnen snijden
Geëxperimenteerd wordt er ook met
het kweken van korte, gedrongen plan
ten, die eventueel als potplanten in de
handel kunnen worden gebracht. Men
importeert de laatste jaren nog al wat
soorten uit Amerika. In totaal zijn er
meer dan honderd soorten lelies in veler
lei kleuren en bloemvormen. De tijd dat
de lelie „grafbloem" was is definitief
voorbij. Men gebruikt de leliebloemen nu
al veelvuldig voor bruidsboeketten. In
Akersloot en omgeving blijft de Rubrum
echter het belangrijkste produkt.
De vraag naar lelies blijft toenemen en
in Akersloot vaart men er wel bij. Het
De kapitein en de tweede stuurman
van het motortankschip „Melissa" 499,47
brt.), dat vorig jaar, op 27 mei, voor de
oostkust van Afrika aan de grond stootte,
zijn door de Raad voor de Scheepvaart
gestraft. De kapitein mag twee maanden
niet als zodanig varen, de tweede stuur
man is de bevoegdheid om als stuurman
op een zeeschip te varen ontnomen voor
de tijd van twee weken.
Hier is weer sprake geweest van de ma
gische kracht van een in kaart staande
koerslijn; kritiekloos werd verondersteld,
dat het schip zich ook werkelijk op die
koerslijn bevond. En dit terwijl uit een
eenvoudige controle met behulp van de
bekende gegevens het tegendeel zou zijn
gebleken.
Dit ernstige verwijt is vervat in de be
schouwing die de raad geeft over de ge
beurtenissen welke het stoten van de „Me
lissa" bij prachtig weer bij Pta. Leste
zijn voorafgegaan.
De kapitein heeft niet alleen een fout
bestek aan de stuurman overgegeven, maar
ook heeft hij de stuurman onvoldoende in
lichtingen en instructies verstrekt.
Maar de stuurman, ofschoon jong en on
ervaren, heeft ook schuld. Van hem mocht
toch in ieder geval worden verwacht, dat
hij de nautische situatie ook zelfstandig
kritisch zou bezien. Toen hij op een ge
geven moment het vuur van Timbus zag,
had hij moeten beseffen dat hij fout zat.
Hij schonk geen aandacht aan de waar
schuwingen van de matroos uitkijk en
heeft de kapitein niet gewaarschuwd.
Kortom: deze stuurman heeft zich te ze
ker gevoeld en hij heeft te weinig zelfkri
tiek gehad.
Een geluk bij het ongeluk was, dat het
schip met pal laagwater op zandbanken
strandde. Bij droogzetting van de „Melis-
sa" bleek, dat het schip geen schade had
opgelopen.
