VAN DAG TOT DAG
Gebruik geweld, anders word
je een slaaf, zegt bisschop
Israel laat Jeruzalem
„nooit meer los
Trouwt kroonprins Harald
nu toch met zijn Son ja
Gibraltar, doorn in Spanjes vlees
■I
1
commentaar op actuele zaken
Nederlands hoop groeit
Bondsdag akkoord
met economisch
regeringsprogram
Docenten staken,
ouders voor de
klas
Brug ingestort,
125 doden
Waarnemer tngr Lucey over Vietnam:
Russische spion
gearresteerd
A
Over twee jaar verkiezingen
voor nieuwe burgemeester
U-2 neergeschoten
CAO voor Ford
in Engeland
amrn
ifefc
ZATERDAG 9 SEPTEMBER 1967
3
In Zuid-A frik a
Romance met gewoonmeisje duurt al tien jaar
(Van een medewerker)
Gibraltar, de Britse doorn in het Spaanse vlees, mag zich over zijn
eigen toekomst uitspreken. Op de tiende september zullen de vijfen
twintigduizend bewoners van de kleinste Britse kolonie onder het wa
kend oog van de Verenigde Naties middels een referendum hun wens
kenbaar maken: Ofwel men bewaart de band met Engeland, of men
verkiest de status van Spaans staatsburger. Maar de mogelijkheid dat
men voor dat laatste zal kiezen is maar zeer, zeer klein, en zelfs dat is
nog eufemistisch uitgedrukt. Een verrassing zal de uitslag van de volks
stemming op Gibraltar beslist niet worden, niet voor Engeland en even
min voor Spanje, dat al geruime tijd bezig is om het referendum inter
nationaal in discrediet te brengen, omdat de uitslag daarvan alleen maar
een nieuwe slag in het trotse Spaanse gezicht kan zijn.
Alleen pendelaars
Toeristen
Zorgen
Geschikte prinsessen
„Iets waar men niet bij stilstaat" is
altijd veel interessanter dan datgene,
waarover de goegemeente zich vlijtig het
hoofd breekt. Iets waar men niet bij stil
staat is de ronduit ontstellende zekerheid
dat ons kleine land bezig is in alle op
zichten vol te groeien, niet alleen aan
mensen, maar ook aan dingen die al deze
mensen gebruiken en weggooien.
Gerekend over vijftig jaar en dat is
toch niet zo'n onmenselijk lange tijd
doet zich een toekomst open, die overal
dicht zit: de miljoenen Nederlanders zul
len geen grond meer hebben om op te
staan, geen weg meer om op te rijden
en geen plekje meer waar ze hun afval
kwijt kunnen.
Dat laatste aspect van overvolheid is
nu juist iets „waar men niet bij stil staat"
maar het is belangrijk genoeg om erover
te mediteren. Dat vond ook de hoofdin
specteur van Volksgezondheid en Milieu
hygiëne in Nederland, dr. N. J. A. Groen
die tijdens een congres van de Nederland
se Heidemaatschappij een boekje open
deed over de hoeveelheden afval, die in
Nederland worden geproduceerd. Hij had
uitgerekend dat in het jaar 2000 de afval
jaarlijks een oppervlakte van 350 hecta
re zou beslaan, indien deze tot een laag-
dikte van twee meter zou worden uitge
stort.
Een ander interessant cijfer was, dat
van nu af aan tot het jaar 2000 in Ne
derland ongeveer een miljoen auto's zul
len worden afgeschaft, waarvoor de slo
pers een plekje zullen moeten vinden. Een
groot deel van dit getal echter zal zonder
meer langs de wegen worden achtergela
ten en in de steden op parkeerplaatsen
worden gedeponeerd.
BONN (DPA). Verrassend snel heeft
de Westduitse bondsdag vrijdag de drie
wetsontwerpen aangenomen die de staats
inkomsten moeten verbeteren en de eco
nomie weer op gang moeten brengen.
De volksvertegenwoordiging hechtte
haar goedkeuring aan het ontwerp tot
wijziging van de wet op de belasting op
de toegevoegde waarde zodat de algeme
ne belasting op de toegevoegde waarde
met ingang van 1 juli 1968 elf percent zal
bedragen in de bondsrepubliek. Verder
ging zij akkoord met voorstellen tot ver
anderingen in de waardebepaling van ou
de voorraden. Met grote meerderheid
werden verder de wet op investerings
steun krachtens het „European Recovery
Program" (het Marshall-plan) en het
ontwerp tot wijziging van de wet op de
Bundesbank in tweede en derde lezing
aangenomen.
Prinses Kira van Pruisen, de vrouw
van de kleinzoon van de laatste
Duitse keizer, is na een korte ziekte
te St. Briac-sur-mer gestorven. Zij
was 58 jaar cud.
NEW YORK (Reuter). Als burge
meester John Lindsay van New York zijn
zin krijgt, zullen maandag op de lagere
scholen in de stad de ouders van de kin
deren voor de klas staan.
Ondanks de onderwijzersstaking zullen
de scholen maandag volgens plan begin
nen. Lindsay kondigde dit vrijdag aan
op een persconferentie.
Hij zei dat aan de ouders zou worden
gevraagd tegelijk als onderwijzer en
ouder te fungeren.
In de staat Michigan genieten een half
miljoen leerlingen van een onverwachte
verlenging van hun vakantie. Ook daar
staken de onderwijzers voor meer salaris
«n verkorting van hun werktijd.
NEW DELHI (A.P.) Honderdvijfen
twintig personen, die op de brug stonden
te kijken hoe een lichaam door de kol
kende rivier de Sengar werd meegesleurd,
verdwenen eveneens in het snelstromen-
de water toen de brug het begaf, aldus
het Indiase dagblad „Express".
Het ongeluk gebeurde in Etawan, 240
kilometer ten zuidoosten van New Delhi.
Deze twee onderwerpen van vervuiling,
de afval en de autowrakken, zijn voor de
betrekkelijk kleine oppervlakte van ons
land catastrofaal, indien niet drastisch
zal worden omgeschakeld op geheel nieu
we methoden om huisvuil en auto's kwijt
te raken. Opeenstapeling en storting kun
nen op korte termijn al niet meer worden
volgehouden zonder van ons land één grote
vuilnisbelt te maken. Compostbedrijven
kunnen in de toekomst ook geen blijvende
uitkomst bieden, omdat zij altijd nog een
deel als onverwerkbare rest moeten storten.
Dat laatste geldt ook bij vuilverbranding,
welke methode nog het grote nadeel
van luchtvervuiling en stankhinder met
zich brengt.
Wat dan? In de eerste plaats natuur
lijk weer het aloude liedje van de samen
werking. Niet alle gemeenten op eigen
houtje laten bedisselen, maar regionaal of
landelijk een oplossing zoeken. Bovendien
moet de techniek te hulp komen om af
doende vernietigingsmethoden uit te wer
ken. Ook de opruiming van wrakken en
verwerking hiervan tot kleine „perspak
jes" zullen op groter schaal moeten worden
georganiseerd.
Dr. Groen deed nog het idee aan de
hand, bij landophoging meer gebruik van
afval te maken. Dat zal dan echter ook
landelijk moeten worden georganiseerd en
er zal een kostbare vervoersapparatuur
voor nodig zijn.
Men zou erover kunnen denken toekom
stige landwinningen met afvalstortingen te
combineren, maar op dat gebied zijn er
in Nederland ook al niet zoveel mogelijk
heden meer open. Het is een benauwende
gedachte, dat bij alle toekomstzorgen die
verband houden met de toeneming onzer
bevolking, de groei van het verkeer en de
industrialisatie, ook de bedreiging van het
vuil nog als extra-last op de schouders
van de planologen komt te drukken. Nog
niet zo lang geleden werd de demping
van de zeegaten tussen de Waddeneilan
den en de vaste wal als een soort utopie
van de hand gewezen. Men zal daarvan
misschien in de nabije toekomst moeten
terugkomen. Misschien móet het op een
bepaald moment wel
SAN ANTONIO, TEXAS. De r.k.
aartsbisschop Robert Lucey, die door
president Johnson als waarnemer naar
de Zuidvietnamese verkiezingen is ge
stuurd, heeft vrijdag verklaard dat Ame
rikaanse vredesapostelen de oorlog daar
verlengen.
v. N J
Mgr. Lucey
Op een persconferentie zei hij dat de
mensen die pleiten voor beëindiging van
de bombardementen op Noord-Vietnam of
voor onderhandelingen tegen elke prijs
BRAKPAN, ZUID-AFRIKA (A.P.).
Voor het eerst in de geschiedenis van
Zuid-Afrika is daar een Russische spion
gearresteerd, zo heeft premier Vorster
vrijdagavond meegedeeld. Gedurende het
weekeinde zullen bijzonderheden bekend
worden gemaakt over de arrestatie.
Het communisme is in Zuid-Afrika bij
de wet verboden en geen enkel commu
nistisch land heeft er diplomatieke ver
tegenwoordigers.
de communisten aanmoedigen het con
flict voort te zetten.
„Het is nodig om geweld te gebrui
ken en de man die niet in geweld gelooft
zal spoedig een slaaf zijn. Je kunt in
de wereld geen vrede zonder macht heb
ben omdat er kwaadwilligen op de wereld
zijn. Het is aan ons de vrijheid en het
recht te verdedigen.
Sommige mensen zijn tot de mening
gebracht dat wij onze strijdkrachten
moeten terugtrekken. Dat zou niet slechts
een geweldige wreedheid, maar ook een
geweldige stommiteit zijn. Als wij ooit
zouden ophouden de militaire doelen in
Noord-Vietnam te bombarderen zou de
vijand naar het zuiden komen stormen
en dan zouen wij een echte oorlog krij
gen".
-V;
(Van onze correspondent)
AMSTERDAM Zesduizend Israëliërs
willen zich gaan vestigen in het voorma
lige Jordaanse stadsdeel van Jeruzalem.
Hun aanvragen worden nog in beraad
gehouden door het stadsbestuur. Dit heeft
prof. dr. André Shuraki, loco-burgemees-
ter van Jeruzalem gezegd op een pers
conferentie in Amsterdam.
Hij deelde verder mee dat over twee
jaar de verkiezingen zullen worden ge
houden voor de nieuwe burgemeester
van de herenigde stad, omdat dan de ter
mijn van de huidige Israëlische burge
meester verloopt. Aan deze verkiezingen
zullen zowel Arabieren als Israëliërs kun
nen deelnemen. De gekozen Arabische
functionarissen van het voormalige Jor
daanse stadsdeel, onder wie de Jordaan
se burgemeester, zijn per 1 september niet
meer in functie, omdat de termijn waar
voor zij gekozen werden toen is verstre
ken.
„Alle overige Arabische functionarissen
van de stad zijn volledig in de admini
stratie van Jeruzalem opgenomen en ont
vangen een salaris dat driemaal hoger is
dan zij onder Jordaans bewind genoten",
aldus loco-burgemeester Shuraki. Het zelf
de geldt voor Arabische arbeiders, die in
Jeruzalem hun werk verrichtten, en die
nu onderricht in het Hebreeuws krijgen.
Prof. dr. Shuraki, die de term „tweede
deel van de stad" gebruikte voor het
voormalige Jordaanse stadsgebied, zei
verder dat de Arabieren het volgend jaar
onderworpen zullen worden aan het belas
tingstelsel van de Israëlische regering. De
Arabieren betaalden onder het Jordaanse
bewind zo goed als geen belastingen. De
Israëlische loco-burgemeester, die op weg
is naar een conferentie in Stockholm,
maakte kort en krachtig duidelijk dat Is
rael „nooit meer" een verdeling van Je
ruzalem zal toestaan.
De auteur Henry Miller (75 jaar) en
de Japanse jazzpianiste Hoki Tohu-
da zijn gisteren in Santa Monica,
Californië, in ondertrouw gegaan.
HONGKONG. Een Amerikaanse U-2
die voor nationalistisch China verkennin
gen uitvoerde, is boven China neergescho
ten. Dit is meegedeeld door het persbu
reau Nieuw China.
LONDEN (A.P.). De Britse Fordfa
brieken hebben meegedeeld dat overeen
stemming is bereikt over een nieuwe
c.a.o., die 22 september van kracht zal
worden, vooropgesteld dat alle 23 Britse
Fordfabrieken in Groot-Brittannië ak
koord gaan met een verhoging van de
produktiviteit.
De c.a.o., die terugwerkende kracht tot
27 juli zal hebben, zal Ford per jaar vijf
miljoen pond meer aan lonen kosten. Van
de verhoging zullen meer dan veertig
duizend employés profiteren.
(Van onze correspondent)
OSLO. Steeds luider worden de stem
men in Noorwegen, die verlangen dat aan
dertigjarige kroonprins Harald het recht
wordt toegekend een burgerlijk huwelijk
te sluiten. Het is een algemeen bekend feit
dat de prins al sedert tien jaren een
Het is nu al zeker, dat de Gibralta-
rians openlijk zullen verklaren hele
maal niet gesteld te zijn op een over
gang van het Britse naar het Spaanse
staatsburgerschap. En dat ondanks de
dreiging van Spaanse zijde, een drei
ging, die door de premier van het
mini-staatje, Sir Yoshua Hassan, in ons
onderhoud met hem aldus werd gefor
muleerd: „Het grote Spanje buigt zich
voorover naar het kleine Gibraltar, en
zegt op vriendelijke toon, zodat heel de
wereld het kan horen: „Kom maar
hier, ventje", en dan achter, onver
staanbaar voor de omstanders, „en als
je niet komt snijd ik je de strot af".
Sir Yoshua kijkt beslist bezorgd,
wanneer hij er aan toevoegt dat Spanje
dat dreigement inderdaad waar kan
maken ook. Het recente verleden heeft
de Gibraltarians geleerd, dat het
Spanje ditmaal bittere ernst is om dat
kleine stukje rots, in 't uiterste zuiden
van Europa en gelegen op een steen
worp afstand van de Afrikaanse noord
kust, na tweehonderdvijftig jaar Brits
regime weer onder Spaanse vlag te
brengen.
Sinds 1954, toen de Engelse koningin
Gibraltar bezocht zonder daarvoor
eerst toestemming aan de Spaanse
regering te vragen, zijn de Spaanse
speldeprikken in het vlees van Gibral
tar gevoeliger geworden. De Spanjaar
den hebben hun grens nu bijna volledig
gesloten voor het verkeer van en naai
de Rots. Toeristen en Gibraltarians,
die komend vanuit Spanje het kleine
stukje Engeland willen binnengaan,
dienen hun voertuigen aan de Spaanse
zijde van de gesloten grenshekken te
laten staan, en kunnen alleen nog te
voet de Rots bereiken.
En Spanjaarden is het al sinds 1954
verboden hetzij lopend, hetzij op ander
wijze zich naar Gibraltar te begeven;
dit met uitzondering van de zesduizend
Spaanse haven- en bouwvakarbeiders,
die de Spaanse regering graag toestem
ming geeft om op Gibraltar als pendel
arbeiders werkzaam te zijn, omdat ze
in eigen land waarschijnlijk werkloos
zouden zijn.
De laatste aanslag op de economie
van Gibraltar vond plaats in de maand
mei van dit jaar, toen de Spanjaarden
alle vliegtuigen die de Rots aan wilden
doen verboden voortaan nog over
Spaans grondgebied te vliegen. Het be
tekende een zware klap voor de toeris
tenindustrie van het kleine schier-
eilandje, want veel toeristen annuleer
den hun bezoek, omdat de vliegtuigen
nu gedwongen waren een niet van
risico's ontblote bocht te maken in
hun allerlaatste ogenblikken voor de
landing. En misschien wil men wel
eerst Gibraltar zien en dan sterven,
maar een omgekeerde volgorde van
deze twee dingen trekt weinig toeristen
aan, zodat veel hotelkamers op Gibral
tar leeg bleven.
Voorlopig nog maakt men zich op de
Rots geen zorgen over de provian
dering voor de vijf en twintigduizend
bewoners. Tot nu toe hebben de Spaan
se autoriteiten het wel goed gevonden
dat goederen per schip vanuit Alge-
ciras naar Gibraltar vervoerd worden,
en mocht ook dat ophouden dan kunnen
alle levensmiddelen en andere zaken
vanuit Marokko, Frankrijk of Italië per
boot over de Middellandse Zee aange
voerd worden. Hetgeen beslist nood
zakelijk is ook, want Gibraltar heeft
geen eigen landbouw of industriële
produktie.
De economie steunt volledig op de
zeer belangrijke bunkerhaven voor
zeeschepen, de dokken-industrie en het
nu in het nauw gebrachte toerisme.
Toch blijven er nog toeristen
komen. Ze wringen ::ich langs de
Spaanse douaniers, leggen te voet of
met een koetsje de vijfhonderd meter
lange betonweg, die als een soort
pier de Rots met het Spaanse vaste
land verbindt, af, en stuiten aan het
eind daarvan op een klein Spaans
militair detachement, dat het stuk
niemandsland van een halve kilo
meter lengte tegen eventuele Britse
aanvallen moet verdedigen en zich
voor de rest onledig houdt met het
laten invullen van moeilijke formu
liertjes door de bezoekers van Gibral
tar.
Vijf meter verderop de Britse post,
waar enkele over-beleefde onvervalst-
Engelse politieagenten het Daspoort van
de bezoeker verrijken met een nieuw
stempel. Wanneer men dan, nog altijd
te voet, de startbaan van het vliegveld
Gibraltar is overgestoken (men moest
die startbaan daar wel aanleggen
omdat er op de hele rots geen andere
plek gevonden wordt die vlak genoeg
is om er een vliegtuig te laten lan
den), waant men zich plotseling in een
vriendelijk provinciestadje in zuid-
Engeland: In de lange hoofdstraat
rijgen de winkels zich aaneen, de goe
deren zijn geprijsd in Engelse valuta,
en op de winkelruiten de namen van
zeer Engelse eigenaren en concerns.
Niet Engels zijn het klimaat, de
enkele gesluierde vrouwen die uit
Tanger overgekomen zijn om bood
schappen te doen, de vele zuid-Euro-
pese types op straat en de taal: Spaans,
met vrij veel Italiaanse invloeden.
Spaans, omdat men altijd veel contact
had met Spanje, maar niet omdat er
veel Spanjaarden zouden wonen, maar
het belangrijkste zijn de staartloze
apen, die in volle vrijheid de hogere
regionen van de Rots bewonen en een
militair als oppasser hebben, die hun
tweemaal per dag een uitstekende
maaltijd voorzet. De legende wil name
lijk, dat het met de Britse heerschappij
over de Rots afgelopen zal zijn wan
neer de laatste aap verdwenen is.
Daarom remt de Gibraltarian in zijn
auto met Engelse nummerplaten en
een „GBZ" nationaliteitsplaatje wan
neer een aap op zijn dooie gemak de
rijweg oversteekt: Iedere dode aap is
een stukje verder van Engeland en
dichter bij Spanje
v
- -'-.f v:
hechte vriendschap heeft met een Noors
meisje, Sonja Haraldsen, een vriendschap
die volgens de Noorse kranten nu vrijwel
zeker op een huwelijk gaat uitlopen.
Maar Sonja Haraldsen is de dochter van
een „gewone" confectie-fabrikant, en wordt
dus in adellijke kringen als „burgerlijk"
geklassificeerd.
Het is ruim tien jaren geleden dat kroon
prins Harald onder de bekoring kwam van
Sonja Haraldsen op een studentenfeestje,
en sedertdien zijn zij steeds vaker gezien.
Zij ontmoeten elkaar bij het zeilen, skiën,
tijdens diners, en bij goede vrienden thuis.
Ze zijn allebei lid van de ski-club „Hem
ming" in Oslo.
De geruchten over een groeiende ro
mance tussen de kroonprins en zijn Sonja
namen al gauw zulke vormen aan, dat
de Noorse rijksvoorlichtingsdienst zich in
augustus 1964 gedwongen zag een officieel
communiqué uit te geven, waarin het be
staan ervan ten stelligste werd ontkend.
Sedertdien bestond Sonja Haraldsen niet
meer voor de Noorse regering, die daar
mee verwachtte alle moeilijkheden uit de
wereld te hebben geholpen.
Een groot deel van het Noorse volk be
gint zich zorgen te maken over het voort
bestaan van de Noorse monarchie, zeker
na alle „mesalliances" van de overige le
den der koninklijke familie. De oudste
prinses, Ragnhild, trouwde met een reder,
Erik Lorentzen, en haar voorbeeld werd
gevolgd door de jongste prinses die ook
een burgerlijk huwelijk sloot en eenvoudig
mevrouw Ferner werd, daarbij afstand
doende van alle rechten op de troon.
Koning Olaf zelf zag zich gedwongen en
kele jaren geleden zijn contacten te ver
breken met de directrice van een mode
huis uit Oslo, Astrid Blesvid, die meer tijd
en aandacht in beslag namen dan goed
voor de regeringszaken was. Er is nu
een verdeling waarneembaar in het volk,
waarbij een groep royalisten erop staat dat
kroonprins Harald een blauwbloedige ech-
genote tot vrouw kiest, terwijl een meer
liberale groep zich afvraagt of het te
rechtvaardigen is iemand tot een huwe
lijk te dwingen ter meerdere eer en glorie
van het „onbesmet" gebleven blauwe
bloed.
Het hielp niet, dat men prins Harald
met „geschikte" prinsessen in contact
bracht en Sonja Haraldsen op buitenland
se internaten verstopte: als ze de kans
even schoon zagen ontmoetten ze elkaar
toch weer. Harald is zeer democratisch
opgevoed, en denkt er geen moment aan
zich te laten „uithuwelijken". Het parle
ment weigerde tot dusverre er zich mee
te bemoeien en een verandering van de
grondwet die voor een burgerlijk hu
welijk noodzakelijk is wordt nog niet
verwacht.
Vuurgevecht. Twee Griekse soldaten zijn
om het leven gekomen bij een vuurge
vecht van tien minuten tussen Turkse
en Griekse grenswachten.
Russell. De 95-jarige Britse wijsgeer
lord Bertrand Russell, die sinds de op
richting van de Pugwash-beweging, tien
jaar geleden, voorzitter van het be
stuur is geweest, heeft zijn funktie
overgedragen aan zijn landgenoot, pro
fessor Cecil Powell.
Aberfan. Het Aberfan-rampenfonds heeft
besloten onmiddellijk aan elk van de
getroffen gezinnen van de 116 kinderen
die elf maanden geleden bij de ramp
bij de kolenmijn zijn omgekomen, vijf
duizend pond uit te keren.
