ENKELE VAN DE VELE RAADSELEN
VREDE
VOOR
IEDER
NIEUWE UITGAVEN
Jehova's getuigen verzetten
zich tegen evolutie-theorie
Bijgebouwen Antwoordkerk
worden spoedig aanbesteed
Lutherherdenkmg Hervorming en gerechtigheid
ZATERDAG 7 OKTOBER 1967
Erbij
(Van onze redacteur
geestelijk leven)
Predikantentekort
Vrouwen in ambt
Dr. Jonker blijft in
Zuid-Afrika
iVi^C" ,\W»'>> WW
V$kx*S- ^W*-"
w&k-C.. A'kss
Het leven biedt vele raad
selen en de meeste ervan
monden uit in de religie,
waar de oplossing meestal
«en bijzonder moeilijke zaak
wordt. „Men komt er niet
mee klaar", zegt de volks
mond dan. Maar het kan ook
anders.
Wandelend in raadselen
kan men soms het gevoel
krijgen, een lichtpunt te
zien. Men kan zich inbeel
den dat iets anders dan het
toeval zijn pad kruist en dat
men met de neus gedrukt
wordt op een spoor, dat leidt
naar grotere wijsheid.
Zo viel mijn oog dezer
dagen op een boekwerkje in
een etalage, dat het op
schrift droeg: „Bijbelse
raadsels met de ant
woorden." Als er ooit iets
raadselachtigs op de wereld
is verschenen, dan is het wel
de bijbel. Begerig naar de
antwoorden schafte ik mij
het boekje aan. Het was van
ene Van Oosterom. Het eer
ste raadsel luidde:
„Geen vader en geen moe
der, geen zuster en geen
broeder, waarmee hij pra
ten zou. Met diepe slaap be
vangen, kreeg hij op zijn
verlangen, uit 's Heren hand
een vrouw. (Wie?). De op
lossing was volgens de lijst
achterin: „Adam".
Er stonden 353 van derge
lijke raadsels in en achterin
volgden keurig 353 ant
woorden. Ik zal een greep
doen uit de reeks.
„Wie was, tot ons ramp
zalig lot, zijn vrouw gehoor
zaam boven God?" Het ant
woord luidde: David".
Nummer 27 was een hele
goeie. „En wie genas er,
God ter eer, door vijgen van
een boze zweer?' Ik had
geen flauw idee, maar het
bleek Hizkia te zijn geweest.
„Zeg mij nu ras, wie wel
de kleinste onderduiker
was", aldus verzoekt de
speelse Van Oosterom zijn
lezers op nummer 29. En
velen onder u zullen door de
oplossing verrast zijn. Het
was Mozes, in zijn mandje
dat in de Nijl dreef, en
waarvan ik nooit eerder ge
weten heb dat het een paar
maal onder is gegaan.
•„En waar viel, eenmaal,
trots van zin, uit het venster
eens een koningin?" vraagt
de schrijver fijntjes op num
mer 33. Bij het lezen van dit
raadsel schoot mij het grapje
te binnen, dat in journalis
tieke kringen de ronde heeft
gedaan na de troonsbestijging
van koningin Juliana. Een
krant zou op de voorpagina
hebben medegedeeld: „De
koningin sloeg van het bal
kon af" om daarna op blad
zijde 2 voor te gaan met:
de stoet gade." Maar
dat had met het Bijbelse
raadsel niets van doen, want
het antwoord luidde: „Izebel
te Jizreël". Waaruit ik moet
opmaken dat in Jizreël een
uitermate droevig en op
zienbarend ongeluk is ge
beurd.
Nummer 45 is ook de
moeite waard: „Wie werd
als vader niet gespaard,
daar hij te slapjes was van
aard?" De slappeling blijkt
Eli te zijn geweest. „En wie
kon zeggen tot zijn broeder:
mijn tante is mijn eigen
moeder?" luidt nummer 163.
De gelukkige was Izaak,
wiens vader getrouwd was
met de tante van de brave
jongen.
Hoe men ook over deze
soort Bijbelse voorlichting
denkt, het is een feit dat dit
boekje énig licht werpt op
het verband tussen verleden
en heden. „De bijbel is al
tijd actueel," zou men kun
nen zeggen, want nummer
249 vraagt: „Wie heeft men,
naar des Heeren Wet, zijn
woning schielijk uitgezet?"
De gelijkenis met heden
daagse toestanden is bijzon
der treffend, al is tegen
woordig de kantonrechter de
man die het doet.
En nummer 276 refereert
op waarlijk schokkende wij
ze aan hedendaagse proble
matiek: „Welk priester, ver-
weg van de stad, die thuis
nog zeven dochters had?"
Evenals deze: „Welke ko
ning dacht alras, dat heel
de wereld van hem was?"
Maar het meest intrige
rende tussen al deze raad
selen is toch wel nummer
331, dat nota bene zonder
blikken of blozen het vol
gende vraagstuk aan de orde
stelt: „Zeg mij gezwind,
welk raadsel ge in de Bijbel
vindt".
Het antwoord: „Het raad
sel van* Simson," Die Van
Oosterom is een lollige
broek. Voor het eerst is er een langspeelplaat uitgekomen met uitspraken en verklaringen van Lou en zijn vrouw Mien. Op de joto
R. Agteran het echtpaar in de woning in Muiden met het eerste exemplaar van de plaat.
UTRECHT In de slotkerk van
Wittenberg zal op 31 oktober plechtig
worden herdacht, dat 450 jaar geleden
de Lutherse reformatie begon. Kerken
uit de gehele wereld zijn door de
landskerken van Oost-Duitsland uitge
nodigd bij deze herdenking. De gere
formeerde kerken van Nederland zen
den prof dr. G. P. Hartvelt, kerkhis
toricus aan de theologische hogeschool
in Kampen, als vertegenwoordiger.
Wittenberg, de plaats waar Luther
zijn 95 stellingen publiceerde aan de
deur van de slotkapel, wordt het cen
trum van de internationale viering
van de kerkhervorming. Behalve kerk
diensten vinden hier ook wetenschap
pelijke theologische vergaderingen
plaats.
Verder zijn er in tal van Oostduitse
steden, onder andere in voor de refor
matie historische plaatsen als Eisle-
ben, Erfurt en Leipzig bijzondere her
denkingssamenkomsten, waar bekende
kerkelijke figuren uit oostelijk en wes
telijk Europa zullen spreken. Verder is
er een reeks van tentoonstellingen en
kerkconcerten georganiseerd.
(Van onze redacteur
geestelijk leven)
In Haarlem wordt dinsdag 31 ok
tober een andere methode gepro
beerd om zin te geven aan een
herdenking van de hervorming, die
begon met het door Luther aan
slaan van 95 stellingen aan de deur
van de slotkapel in Wittenberg.
Een aantal Haarlemse predikanten
heeft het plan opgevat een avond
te houden, waarin de schijnwer
per wordt gericht op het begrip
„Gerechtigheid". Die predikanten
zijn de lutherse ds. G. Kroes en
ds. L. G. Chr. Grabandt, de her
vormde dr. E. Sneller, voorzitter
van de oecumenische raad Haar
lem, de gereformeerde ds. D. Bar-
ten en pater Th. Hoogeveen OFM,
leider van de „Open Deur".
In de Hildebrandzaal zal het begrip
„Gerechtigheid" op vier wjjzen wor
den belicht. Ds. J. van der Wiel uit
Haarlem, redacteur van „In de Waag
schaal", zal spreken over „Gerechtig
heid in de bijbel", M. Ruppert uit Was
senaar, lid van de Raad van State en
oud-CNV-voorzitter, over „Gerechtig
heid in het bedrijfsleven", drs. J. J
Voogd uit Haarlem, Tweede-Kamerlid
en raadslid, over „Gerechtigheid in de
politiek" en drs. D. de Lange uit Zeist,
redacteur „Kosmos en oecumene" en
secretaris van de Willebrordvereniging,
over „Gerechtigheid in de cultuur".
In hun toelichting op het programma
zeggen de organiserenden dat Luther
met zijn daad probeerde een eigenlijk
reeds op gang zijnde discussie in zijn
tijd over de vernieuwing van de kerk
te verdiepen. De tragiek is nu geweest,
zo zeggen zij, dat dit het begin beteken
de van een scheuring in de kerk van
West-Europa. Een scheuring, die in de
loop der tijden weer door andere werd
gevolgd, waardoor een situatie ontstond
van verschillende kerken en geloofsge
meenschappen, zoals die zich heden ten
dage voordoen.
AMSTERDAM. Vrede en wel
zijn voor heel de bewoonde wereld
zijn voorwaarde geworden voor
vrede en welzijn van ieder per
soonlijk, van groepen en van na
ties. De honger van de een be
dreigt de welvaart van de ander.
Zoals de welvaart van de een de
honger van de ander oproept. Oor
log, waar ook ter wereld, is in kiem
een wereldoorlog. Binnen de om
cirkeling van kunstmanen is er
niemand meer, geen volk, geen ras,
geen cultuur of godsdienst, die er
niet bij-hoort.
Zo begint een oproep in „Vijf voor
Vrede", een gezamenlijke uitgave van
Militia Christi en Sjaloom ter gelegen
heid van de vredesweek van 8-15 ok
tober die morgen begint met een ver
klaring die in alle kerken wordt voor
gelezen.
Het centrum van de Vredesweek is
zonder twijfel Amsterdam, waar rond
om de Westerkerk tal van activiteiten
zijn gezet. In die kerk zullen kunste
naars werken over het vredesthema
exposeren. Verschillende organisa
ties en jongerengroepen zullen gedu
rende de gehele week meewerken aan
een soort vredesmarkt in de Wester
kerk. Marktkraampjes zullen in de
kerk worden opgesteld. Daar zal lec
tuur worden aangeboden, films en dia's
over ontwikkelingswerk worden ver
toond, vredesliederen gezongen, en
aandacht geschonken aan de encycliek
„Populorum Progressio", aan de wet
op de dienstweigering, enzovoorts.
De week wordt zondagavond ge
opend met een interkerkelijke gebeds
dienst. Maandagavond is er een fo
rumbijeenkomst en dinsdagavond ge
ven politieke partijen hun mening ten
aanzien van de actie. Donderdag is
Sjaloom aan het woord, vrijdag zal drs,
Verwey van het polemologisch insti-
tuur te Groningen over kerkelijk vre
desonderzoek spreken.
„Vijf voor vrede" geeft goede infor
matie over dienstweigering en somt
uitvoerig op wat de NAVO ons kost
en wat de gevaren van deze organisa
tie kunnen zijn. In het kader van de
vredesweek wordt ook een documen-
DEN HAAG Jehova's getuigen
gaan over de hele wereld een speciale
actie tegen de evolutietheorie voeren.
Het tijdschrift „Ontwaakt" van 8 ok
tober 1967 is geheel gewijd aan de
vraag „Evolutie of schepping"? Dit
blad heeft een oplaag van ruim vier
en een half miljoen exemplaren en
verschijnt in 26 talen, over de hele
wereld.
„Ontwaakt" citeert tientallen geleer
den die de evolutietheorie afwijzen.
Hoewel velen de evolutie als een feit
aanvaarden is er volgens het tijd
schrift een zeer groot' tekort aan be
wijzen. „Het bijbelverhaal is trouwens
veel logischer dan de theorieën van
Darwin. Er bestaan geen overgangs
vormen die op een evolutie wijzen.
Darwin wees zelf al op het ontbreken
van „schakels", maar hij weet dit aan
de onvolkomenheden van het weten
schappelijk onderzoek".
Uit alle nasporingen en onderzoeken
naar oude beschavingen blijkt volgens
„Ontwaakt" dat deze culturen niet ou
der zijn dan zes duizend jaar. Zelf
het nauwkeurige radiokoolstofonder-
zoek om de ouderdom te bepalen
blijft bij de grote meerderheid van de
proeven binnen de tijdspanne van zes
millennia.
Evolutie baande de weg voor veel
agnosticisme en atheisme, staat in het
tijdschrift. Het onderwijzen en aan
vaarden van evolutie is dus niet zo
maar iets onbelangrijks of onschul
digs. „Het aanvaarden of verwerpen er
van raakt u en uw gezin, niet alleen
vanwege de uitwerking op de moraal,
maar vooral omdat het uw verhou
ding tot God raakt en dus uw eeuwige
toekomst. Daarom getuigt het van
wijsheid te onderzoeken en te zien
wat de feiten aantonen", aldus het
blad „Ontwaakt".
UTRECHT Het predikantentekort
in de gereformeerde kerken neemt nog
steeds toe. Volgens recente berekenin
gen zijn er 214 predikantsplaatsen va-
kant, terwijl het aantal dienstdoende
predikanten 1064 bedraagt. Het be
staande predikantenkorps zou dus met
twintig percent moeten toenemen om
alle plaatsen te kunnen bezetten
Verwacht wordt, dat tot 1970 het te
kort nog verder zal toenemen. Pas na
1970 kan men, gelet op het huidige
aantal theologische studenten, op een
enigszins ruimere toevloed van kandi
daten rekenen.
SEATTLE. Na meer dan twintig
jaar heeft de episcopaalse kerk einde
lijk de knoop doorgehakt: de gedele
geerden naar de conventie, die het
hoogste bestuursorgaan van de kerk
vormt, hebben met overweldigende
meerderheid gestemd voor toelating
van vrouwen tot het ambt.
De bisschoppen verklaarden zich snel
eens met de uitslag van de stemming.
Het Nederlandse Bijbelgenootschap
(Postbus 620, Haarlem) heeft de laat
ste tijd weer een flink aantal uitga
ven het licht doen zien die gericht zijn
op een bevordering van een goed bij
belgebruik. „Horen en handelen" is een
uitgave in samenwerking met de inter
nationale bijbelbond. Regelmatig komt
zo'n leesgids uit, waarin een logisch
beeld wordt gegeven van bepaalde pe
rioden. Ditmaal staan de profeten Je-
saja en Jeremia in het zoeklicht. Twee
andere uitgaven maken de bijbel han
teerbaar bij bepaalde gelegenheden of
bepaalde onderwerpen. „De bijbel bij
kruispunten en mijlpalen" is een hand
leiding voor iemand, die in een be
paalde situatie hulp van het woord
nodig heeft, en wiens „wijzende vinger
te zeer trilt van ontroering, leed of
vreugde, om het juiste woord te vin
den". Ook worden er aanwijzingen ge
geven voor een functioneel psalmge-
bruik. „Een weg door het Nieuwe Tes
tament" geeft ook gegroepeerde ge
deelten bij onderwerpen als „Ontmoe
ting met Jezus Christus" en „De kerk
die Hij bijeenroept".
„Vandaag lezen wij" is een compleet
leesrooster voor een heel jaar, en in
de „Bijbelwijzer", die al enkele jaren
in omloop is, vindt men een handige
verzameling van uitgaven omtrent bij
belgebruik. Een veel meer omvattende
folder is „Het waait je niet aan",
waarin het NBG samenwerkt met de
Prisma-lectuurvoorlichting en de cen
trale voor vormingswerk in De Horst.
Een naar moeilijkheid opklimmende
opsomming van bijbeltoelichtingen en
-besprekingen geeft degene, die de bij
bel beter wil verstaan daarvoor wel
kome aanknopingspunten. K. M.
(Van onze correspondent)
KAMPEN Dr. W. D. Jonker, pre
dikant van de Nederlands gereformeer
de kerk in Johannesburg, die op 30
augustus door de synode der gerefor
meerde kerken werd benoemd tot hoog
leraar in de ambtelijke vakken van da
theologische hogeschool in Kampen
heeft laten weten dat hij deze benoe
ming niet aanvaardt.
In de motievering van dit besluit
zegt hij gehandeld te hebben uit ver
antwoordelijkheid tegenover de kerk
van Zuid-Afrika, die hem verplicht het
aanbod van de hand te wijzen. Dr.
Jonker bekleedt in de kerk in Zuid-
Afrika een zeer belangrijke positie,
met name de problematiek van de
rassen.
tatiemap uitgegeven. Deze is ad 4,50
verkrijgbaar bij „Vredesweek 1967"
Parkweg 20a te Voorburg.
Er wordt ook een petitionnement ge
organiseerd. In „Vijf voor Vrede" is
het afgedrukt. De voornaamste punten
zijn: schep alternatieven voor militai
re dienst, geef de delegatie naar de
tweede wereldhandelsconferentie
in New Delhi een progressieve instruc
tie en laat Nederland de resoluties
van de Verenigde Naties serieus ne
men.
Vluchtelingen op de oostelijke oever
van de Jordaan. Ook zij hebben
recht op vrede en geluk. (Foto
Wereldraad van Kerken).
Drie leden van het Comité voor de
Vredesweek: van links naar rechts
de heer C. ter Maat, secretaris Pax
Christi en interkerkelijk beraad,
prof. dr. G. Zuidberg, Pax Christi
en werkgroep interkerkelijke vre
desweek en de voorzitter van het
Comité Vredesweek: dr. C. P. van
Andel.
„Dat deze verscheurdheid van de
kerk alsook de verscheurdheid in de
samenleving der volkeren bij tallozen
grote verontrusting en onvrede veroor
zaakte en steeds blijft veroorzaken, is
mede de reden geweest van zowel het
ontstaan van de Wereldraad van Ker
ken met zijn in belangrijkheid steeds
toenemende arbeid ten behoeve van
Kerk en Wereld als ook van het door
wijlen paus Joannes XXIII bijeengeroe
pen en door paus Paulus VI voortge
zette tweede Vaticaanse concilie, met
zijn Nederlandse vervolg in het Pasto
raal Concilie.
Naarstig is het zoeken geworden naar
de verloren gegane ene kerk van Chris
tus, met als gevolg het volledig open-
willen-staan voor anderen".
De schrijvers wijzen er op dat Maar
ten Luther ook heeft gezocht naar wat
hij noemde „een genadig God". Daarbij
is het hem, zo zeggen zij, zeer duidelijk
geworden dat rechtvaardiging voor
God door het geloof alleen ook en juist
betekende „heiliging" van het leven, die
zijn doorwerking diende te hebben op
alle terreinen van dit leven.
„Met het oog op die heiliging, die alle
terreinen van het leven dient te bestrij
ken, hebben enige predikanten en gees
telijken zich afgevraagd of het moge
lijk was de 450-jarige herdenking van
het aanslaan van Luthers stellingen op
zinvolle en constructieve wijze te plaat
sen binnen het raam van de eigen tijd.
Zij menen dat dit het beste kan geschie
den door als gelovigen, die geroepen
zijn tot dienst aan de mede-mens en de
wereld het houden van een bijeen
komst voor iedereen die het wel en we#
van de kerk en wereld ter harte gaan".
De gereformeerden willen volgend
najaar weer een kerkbouwactie houden.
Omdat er in maart al een gezamen
lijke actie voor zending en werelddia-
konaat wordt gehouden, hebben de ge
reformeerden geen behoefte aan een
interkerkelijke kerkbouwactie. Dr. P.
G. Kunst, voorzitter van de stichting
steun kerkbouw, vindt het bovendien
niet nodig want in gereformeerde kring
wordt toch wel gegeven, onafhankelijk
van grote advertentie-acties als die
van 1964.
dan voor het oorspronkelijke ontwerp
van architect Rein H. Fledderus), de
kerkzaal heeft indertijd ook een half
miljoen gekost.
De kerkzaal is een schenking van de
negen kerken die in Antwoord '64 heb
ben samengewerkt. De verdere ruim
ten zouden door de Hoogvlietse kerken
worden bekostigd. Omdat deze finan
cieel erg krap zitten, wordt hun gedu
rende tien jaar de rente en aflossing
voor een dertigjarige bouwlening ge
schonken door de hervormde generale
financiële raad en de gereformeerde
stichting steun kerkbouw. De plaatse
lijke kerken zullen voor het beheer
van de Antwoord-kerk een rechtsper
soon vormen. De exploitatiekosten van
de Antwoord-kerk zullen over de Hoog
vlietse kerken worden verdeeld naar
rato van het aantal uren dat elk van
de kerken ervan gebruik maakt.
LUNTEREN Volgende maand zul
len de bijgebouwen bij de Antwoord
kerk in Hoogvliet worden aanbesteed.
De kerkzaal van dit gebouw, die in
oktober 1964 in zes dagen werd opge
trokken als „blikvanger" voor de gro
te financiële kerkbouwactie „Antwoord
'64", is enige tijd spaarzaam gebruikt
doordat de bouw van de Hogevlietse-
wijk op de Zalmplaat minder vlot ver
liep dan men had aangenomen.
De bijgebouwen worden begroot op
een half miljoen (dat is veel geringer
