kijk, zuiver
scheerwol
Russische Venera IV bereikt
de planeet Venus
landing
morgen
Poging tot zachte
Demonstraties
dienstplicht in
tegen
VS
Volgend jaar referendum en
verkiezingen in Griekenland
NOG IN DE OVERGOOIER...
West-Duitsland ontdekt
groot spionagecomplot
Rus vraagt asiel in VS
Studentenconferentie I.S.C. werd voor
een deel door de CIA gefinancierd
Paul de Groot treedt ter 01
aan
Doodstraf voor
Syrische
ambtenaren
Nog meer censuur
Nederlander door
Britse doaune
gearresteerd
Minister Brandt op
bezoek in Parijs
telegrammen
2
DINSDAG 17 OKTOBER 1967
3
(Van onze medewerker ruimtevaart)
MOSKOU. Morgen bereikt de Russische Venera IV, die op 12 juni is
gelanceerd, de planeet Venus. Hoogstwaarschijnlijk is het de bedoeling dat
het 1.106 kg wegende ruimtevoertuig in de directe omgeving van de pla
neet of zelfs in de bovenste lagen van de atmosfeer een capsule uitstoot,
die een zachte landing op de planeet moet maken om daar waarnemings
instrumenten onbeschadigd neer te zetten. De Russen hebben dit nooit
ondubbelzinnig verklaard, maar wel laten doorschemeren. En nog onlangs
deelden Russische ruimtevaartdeskundigen tijdens een congres in Belgrado
mee dat de 18de oktober, de dag van het bereiken van Venus, een zeer
belangrijke dag voor het ruimteonderzoek zou blijken te zijn.
Voorgaande schoten
Sterilisatie
- -
VeVlk&u4a op
Halfjaarlijks gesprek
(Van onze correspondent)
KARLSRUHE. De communis
tische spionage-affaire, die in Bonn
is ontdekt, blijkt het omvangrijkste
spionagegeval in West-Duitsland van
na de tweede wereldoorlog te zijn. In
deze zin heeft de procureur-generaal
in Karlsruhe, Ludwig Martin, zich
gistermiddag op een persconferentie
uitgelaten.
Het vertrek van de 68-jarige Paul de
Groot als voorzitter van de C.P.N. komt
niet onverwacht. Al geruime tijd bestond
er groeiend verzet in de partij tegen de
anti-Russische lijn die De Groot sinds
een paar jaar steeds krachtiger aanhield.
De Groot heeft de teugels van zijn par
tij lang in handen gehouden voor een
aan zuiveringen gewende partij als de
C.P.N. zelfs bijzonder lang. Het begon al
in 1930, toen Paul de Groot secretaris
werd van de communistische partij. Het
was het jaar van de grote verzoening: de
groep-Wijnkoop verzoende zich met de
groep-De Visser. Paul de Groot, werkend
in opdracht van de Comintern, had een
werkzaam aandeel in deze verzoening.
De Groot, in Amsterdam geboren als zoon
van een Antwerpse diamantslijper, werd
in 1938 algemeen secretaris van de partij.
Tijdens de bezetting, toen de meeste leden
van de C.P.N. in het verzet een actieve
rol speelden, werden zijn vrouw en doch
ter door de bezetters om het leven ge
bracht. Na 1945 had De Groot de leiding
van de partij direct weer stevig in han
den, hoewel hij in het bevrij dings jaar
één van de voormannen was die de
C.P.N. wilden opheffen om een combina
tie met andere linkse groeperingen mo
gelijk te maken. De feitelijke opheffing
werd overigens na een paar dagen al
weer ongedaan gemaakt. Van een samen
werking met andere groepen is niets
terecht gekomen. Onder leiding van De
Groot is de C.P.N., die in 1946 bij de
Kamerverkiezingen nog twaalf percent
van de stemmen haalde, in een steeds
groter isolement geraakt. De sterkte van
de parlementaire fractie liep steeds meer
terug, vooral na de onderdrukking van
de Hongaarse opstand (1956), die door
De Groot en de zijnen uiteraard werd
gesteund. Belangrijke leden als Gortzak
en Wagenaar verlieten toen de partij,
maar tot de vorming van een werkelijk
concurrerende partij waren deze wegge
lopen leden niet in staat omdat het ontzag
voor de grote leider De Groot bij de
massa van de Nederlandse communisten
groot bleef.
In 1962 werd Paul de Groot voorzitter
van de C.P.N. Het was de bekroning van
een langdurige carrière binnen de com
munistische partij. Sinds 1963 bepleitte
hij een onafhankelijke koers voor zijn
partij, dat wil zeggen los van Moskou.
De ware reden voor deze koerswijziging
is niet bekend, vermoedelijk is toenemen
de kritiek van Moskou op de leiding van
De Groot één van de oorzaken. De onaf
hankelijke koers ging geleidelijk over in
een anti-Russische en pro-Chinese lijn.
Nog dit jaar ontstonden daarover grote
moeilijkheden toen de partij zich keerde
tegen de werkzaamheden van de vereni
ging Nederland-USSR en het communis
tische reisbureau „Vernu", dat veel rei
zen naar de Sovjet-Unie organiseerde.
Veel oude partijleden konden de zwen
kingen van De Groot niet meer volgen
en liepen weg. Verschillende partij-afde-
ADVERTENTIE
Trui met ideale, ronde hals. Fully
fashioned. Zuiver Tasmania
scheerwol, krimpwerend - vervilt
niet. Eén voorbeeld uit de modi
euze, praktische najaarscollectie
van Delana. Maat 116-164, prijs
vanaf ƒ18,50.
kindermode, tricotmode
lingen kwamen in opstand tegen het
hoofdbestuur.
De Groot bleef tot begin 1966 lid van
de Tweede Kamer. Wie de macht in de
partij zal overnemen is niet bekend. Par
tij-secretaris Hoekstra maakt een goede
kans, ook de gebroeders Jaap en Joop
Wolff behoren tot de favorieten.
Het bekend worden van BVD-activitei-
ten wekt altijd weerzin en critiek een
gezonde reactie op een noodzakelijk ge
acht euvel in een samenleving die niet
houdt van ondergronds en oncontroleer
baar gewroet. Ter verduidelijking voor
velen moet nog eens worden onderstreept,
dat Nederland voor de oorlog géén BVD
had.
Er is ook in de Kamer wrevel gebleken
over verborgen werkzaamheid van de
BVD in universiteitskringen en oppositie
leider Den Uyl heeft een onderzoek door
de betrokken Kamercommissie geëist. De
mannen en vrouwen van de BVD moeten
wel het idee krijgen dat zij door hun
werk, dat toch ter beveiliging van de Ne
derlandse samenleving wordt verricht, in
hoge mate de antipathie van de meerder
heid der burgerij verwerven. Dat kan hen
in theorie persoonlijk onaangedaan laten,
maar aangenomen dat zij gewone mensen
zijn, moeten zij er toch psychologisch
door worden belast.
Het hoofd van de BVD, drs. A. Kuypers,
zou een zeer bijzonder mens moeten zijn
indien hij niet nu en dan eens blij zou
willen worden gemaakt met een compli
mentje, in plaats van voortdurend een
hoge golfslag van wantrouwen tegen de
muren van zijn ivoren toren te horen
klotsen. De narigheid is, dat hij werkt in
een tijd die een gevaarlijke eenzijdigheid
vertoont ten aanzien van het begrip
„staatsveiligheid". Die eenzijdigheid be
staat hierin, dat de symptomen van „vei-
ligheidswerk" altijd een linksgerichte nei
ging aan de dag brengen. Als een samen
leving wordt bedreigd door anti-demo
cratische, extremistische ondergravers en
de veiligheidsdienst stelt zich tot taak die
gevaren op te sporen en te neutraliseren,
dan verdient hij ongetwijfeld nu en dan
een compliment. Maar dan moet ook het
vertrouwen bestaan, dat de BVD zijn acti
viteit gelijkelijk naar alle kanten richt en
niet alleen naar links.
De moeilijkheid is, dat de mode des
tijds jarenlang alleen het van links ko
mende gevaar als reëel heeft gebrand
merkt, terwijl het van rechts komende
anti-democratisme niet werd erkend. De
reactie op deze subjectiviteit heeft de
vorm van een sterk wantrouwen aange
nomen, niet omdat men links niét ge
vaarlijk achtte, maar omdat men een ze
kere non-activiteit tegen ultra
rechts meende te bespeuren. Als de BVD
dit wantrouwen wil overwinnen, zal hij
moeten bewijzen even fel te zijn op de
rechter- als op de linkerflank. Men mag
trouwens aannemen dat dit in zijn in
structies is opgenomen.
Overmorgen passeert de Amerikaanse
Mariner V, die op 14 juni is gelanceerd,
de planeet Venus op ruim drieduizend ki
lometer afstand om tijdens de passage
wetenschappelijke waarnemingen te ver
richten gedurende ongeveer een half uur.
De Mariner V is veel lichter dan de Rus
sische Venera, namelijk 245 kilo.
Hoewel Venus de planeet is die de aar
de het dichtst benadert, weten wij opmer
kelijk weinig over deze zusterplaneet en
wel als gevolg van het feit dat zij steeds
schuil gaat achter een dik wolkendek. De
omwentelingssnelheid om de eigen as is
niet met zekerheid bekend, over de tem
peratuur op Venus heerst twijfel, naar de
aard van het oppervlak kan slechts ge
gist worden en de samenstelling van de
atmosfeer is al evenmin bekend.
Men verwacht niet veel meer van een
verder onderzoek met aardse telescopen,
die alleen iets kunnen vertellen over de
bovenste lagen van de atmosfeer. Slechts
het onderzoek door ruimtevaartuigen kan
meer openbaren over de aard van deze
zusterplaneet, die iets kleiner is dan de
aarde en de aarde tot op iets meer dan
42 miljoen kilometer afstand kan nade
ren.
Dit onderzoek met behulp van ruimte
vaartuigen heeft tot dusver alleen aan
Amerikaanse zijde resultaten opgeleverd.
Na een reis van 110 dagen arriveerde op
14 december 1962 de Mariner II bij Venus.
Tijdens het passeren op 35.000 km. af
stand heeft het metingen verricht die de
indruk gaven dat het Venus-oppervlak ex
treem hoge temperaturen heeft, die le
vensvormen volgens aardse standaard on
mogelijk maken. Voorts werden metingen
verricht over de temperatuur en aard van
de atmosfeer. De interpretatie van de
meetresultaten heeft echter enige twijfel
opgewekt, zodat men ook weer niet geheel
zeker is over deze conclusies.
In het voorjaar van 1961 had Rusland
reeds de Venera I gelanceerd, doch het
radiocontact daarmee ging verloren tij
dens de vlucht, zodat dit schot een vol
ledige mislukking werd.
Op 12 november 1965 lanceerden de Rus
sen de Venera II en vier dagen later de
Venera III. Het radiocontact met beide
voertuigen ging verloren, kort voordat zij
de omgeving van Venus bereikten.
De Russen claimen echter dat de Ve
nera III op 1 maart 1966 op de planeet
te pletter is gevallen, waarmee de eerste
Venustreffer geboekt zou zijn. Van enige
wetenschappelijke waarde is dit resultaat
niet geweest.
Integendeel, zou men zelfs kunnen zeg
gen. Er zijn aanwijzingen dat Rusland niet
al te strenge normen aanlegt bij het ste
riliseren van ruimtevoertuigen. Deze ste
rilisatie is strikt noodzakelijk om metter
tijd te kunnen nagaan of zich op hemel
lichamen buiten de aarde sporen van oor
spronkelijk leven bevinden. Na de start
van de aarde is later nooit meer na te
gaan of aan te treffen levensvormen oor
spronkelijk zijn of van de aarde werden
geïmporteerd.
Afdoende sterilisatie van ruimtevoertui-
NEW YORK (AP) Demonstranten
hebben in geheel Amerika geprotesteerd
tegen de oorlog in Vietnam. Daarbij
trachtten veel jongeren hun oproep voor
militaire dienst in te leveren en recrute-
ringsbureaus te blokkeren.
In New York verklaarden driehonderd
demonstranten dat hun actie deel uitmaak
te van een nationale mobilisatie tegen de
dienstplicht. Ook een groep Amerikaanse
jongelui in Londen nam aan de demonstra
tie deel. Aan de westkust was zangeres
Joan Baez een van de demonstranten
DAMASCUS (Reuter). Een bijzonder
militair tribunaal in Damascus heeft twee
functionarissen van het Syrische minis
terie van Buitenlandse Zaken wegens
hoogverraad bij verstek ter dood ver
oordeeld.
De twee functionarissen zijn Ahmed
Kamal Hamdi, consul in de DDR en
Mohammed Aboel-Faraj Al-Samman, ac
countant op het consulaat in de DDR.
De mannen worden ervan beschuldigd
te hebben gewerkt voor een vreemde
mogendheid, geld te hebben ontvangen
voor het uitvoeren van activiteiten ter
ondermijning van de revolutie in Syrië
en mensen uit de DDR naar het westen
te hebben gesmokkeld voor de inlich
tingendienst van de Navo.
die in Oakland. Californië, gearresteerd
werd toen achthonderd mensen recruten
probeerden te bewegen zich niet te mel
den.
In Denver verbrandde een jongen zijn
oproep. Ongeveer tweehonderd studenten
van de Cornell Universiteit, gesteund door
een aantal professoren, demonstreerden in
Ithaca, New York.
Meer dan driehonderd demonstranten
verzamelden zich voor het gerechtsgebouw
in New York.
In Oakland probeerden achthonderd de
monstranten de ingangen van het recrute-
ringscentrum af te sluiten. Recruten die
tijdens de actie aankwamen baanden zich
toch een weg naar binnen.
In Boston verbrandden zeventig jonge
mannen hun oproepkaarten voor het al
taar van een kerk. De as gooiden zij in
een zilveren helm.
gen kan men slechts bereiken door lang
durig blootstellen aan zeer hoge tempera
turen, hetgeen echter technische storingen
kan veroorzaken, die de vlucht doen mis
lukken. De Amerikanen hebben daarom
de ontsmettingsnormen voor vluchten naar
de maan iets lager gesteld omdat het
hoogst onwaarschijnlijk lijkt dat aardse
levensvormen op de atmosfeerloze maan,
waar zij bloot staan aan dodelijke stra
lingen uit de ruimte en aan extreme tem
peratuurwisselingen, in stand zullen kun
nen blijven.
Ten aanzien van Venus ligt de zaak ech
ter geheel anders. Hoewel de eerste me
tingen van de Mariner II niet bemoedi
gend zijn geweest is het toch lang niet
uitgesloten dat zich op Venus of in de
Venusatmosfeer levensvormen hebben
kunnen ontwikkeld en dat aards bacte-
rieel leven de toestand op Venus zal kun
nen doorstaan.
De sterilisatie van voertuigen, die in de
atmosfeer van Venus doordringen en op
de planeet landen of te pletter vallen,
moet dus zeer intensief zijn. Uit interna
tionale besprekingen is gebleken dat de
Russen hun sterilisatienormen minder
hoog stellen dan de Amerikanen en de
laatsten vrezen dan ook dat de Russische
Venustreffer van 1966 al fatale gevolgen
gehad kan hebben. Het is niet bekend of
de Russen bij hun huidige Venusschot
zorgvuldiger te werk zijn gegaan.
Voor een besmetting door de Ameri
kaanse Mariner V behoeft niet te worden
gevreesd omdat deze de planeet op drie
duizend kilometer zal passeren en daarbij
ook niet door de atmosfeer gaat.
ADVERTENTIE
-
Rillerig? Onprettig?
Pas dan op voor griep!
Neem bijtijds'ASPRO'.
'ASPRO' bevat alles om een
opkomende griep snel en
doeltreffend te bestrijden.
2 'ASPRO'* ^2.» Utent«feet fit
WASHINGTON (Reuter en AP). De
Griekse ambassade in Washington heeft
een programma bekendgemaakt voor
terugkeer naar de parlementaire demo
cratie in Griekenland. In augustus van
volgend jaar zal een grondwetsreferen
dum worden gehouden, gevolgd door alge
mene verkiezingen.
In de dierentuin van Zixrich is kort
geleden een jonge tapir geboren. De
bezoekers tonen grote belangstelling
voor het jong dat net als alle tapirs
de eerste maanden na zijn geboorte
een gestreepte overgooien aan heeft
die later wordt verwisseld voor de
„tapir-look" gedistingeerd grijs.
„Ik ben gemachtigd met nadruk te ver
klaren, dat de Griekse regering het
bovengenoemde programma als onher
roepelijk beschouwt", zo verklaarde de
Griekse ambassadeur, Christian Palamas.
De Griekse militaire regering heeft gis
teren de censuur op de pers nog verder
verscherpt.
In een boodschap aan alle uitgevers
en redacties schrijft de regering dat het
met ingang van vandaag verboden is be
richten over de oorlog in Vietnam te pu
bliceren. Tevens werd verboden artikelen
te wijden aan politici, die een vooraan
staande rol speelden in het Griekenland
van voor de coup.
Artikelen die een gunstig licht werpen
op communistische landen vallen even
eens onder het nieuwe verbod.
Een officiële verklaring voor de nieuwe
maatregelen is niet gegeven. Zij beogen
waarschijnlijk de rust en kalmte in het
land te verzekeren.
Direct na de machtsovername heeft de
militaire regering alle films en foto's
over oorlog en geweld uit de dagbladen
en bioscopen verbannen.
DARTMOUTH (Reuter). Een in Lon
den wonende Nederlander en vier Span
jaarden zijn maandag door een rechtbank
in Dartmouth in voorarrest geplaatst in
verband met een poging vier miljoen
sigaretten Engeland binnen te smokkelen.
De Britse douane arresteerde zondag de
vijf mannen op een motorjacht, dat een
grote partij sigaretten aan boord had. Het
vijftal zal volgende week opnieuw voor
de rechter verschijnen.
(Van onze correspondent)
PARIJS. In het raam van de half-
-jaarlijkse ontmoetingen, waarin het
Frans-Westduitse vriendschapsverdrag
voorziet, brengt minister Willy Brandt
sinds gisteren weer een bezoek aan Pa
rijs. Hij begon zijn bezoek met een on
derhoud met zijn collega Couve de Mur-
ville.
Bij die gesprekken heeft de kwestie
van Engelands toetreden tot de EEG ze
ker op de voorgrond gestaan en het is wel
algemeen bekend, dat de beide regerin
gen over die wenselijkheid nogal afwij
kende opinies huldigen.
De Franse stellingen zijn overigens nog
altijd niet definitief geformuleerd. Maar
zolang president De Gaulle zich van een
officieel veto zal onthouden, gelooft men
in Parijs niet dat het Engelse probleem
een onoverkomelijk obstakel op de weg
tussen Parijs en Bonn zal dreigen te vor
men.
Minder zeker is, of de Westduitsers nu
alle ergernissen alweer helemaal te bo
ven zijn gekomen, die De Gaulle hen on
langs vanuit Polen weer berokkende, toen
hij het authentiek Poolse karakter van
verschillende steden onderstreepte, die de
Duitsers nog altijd als hun onvervreemd
bare ofschoon tijdelijk ontvreemde
eigendom gelieven te blijven beschou
wen. Daarentegen zullen de Fransen hun
Duitse gasten nog wel weer eens willen
wijzen op alle gevaren, waardoor zij en
indirect ook heel Europa in hun ogen
door de Amerikaanse hegemonie worden
bedreigd.
Een nieuwe dramatische ontwikkeling-
in de affaire werd eveneens bekend: de
midden vorige week gearresteerde secre
taresse op het ministerie van Buitenland
se Zaken, de 39-jarige Leonore Sütterling
heeft zich in haar cel in de Keulse ge
vangenis Klingelputz opgehangen. De be
waking was gewaarschuwd dat een zelf
moordpoging niet uitgesloten was. Pas in
de gevangenis hoorde Leonore (onder
haar mede-spionnen „Nore" genoemd),
dat haar man Heinz in 1962 alleen met
haar getrouwd was om haar voor zjjn
spionagewerk te kunnen gebruiken.
Heinz Sütterling was in 1957 in West-
Berlijn door Sovjetrussische agenten
aangeworven. In 1960 kwam hij naar
Bonn met de opdracht een secretaresse
op een belangrijke positie om zijn vinger
te winden. Leonore had met de perso
neelsafdeling te maken, en bovendien
had zij toegang tot een belangrijke kluis.
Zij zag kans de belangrijkste papieren
eruit te halen en ging er mee naar huis.
Kort voor de chef terug kwam lag alles
gefotografeerd en wel weer in de brand
kast.
Het huis van de Sütterlings in Bad Go-
desberg was ongewoon luxueus ingericht.
Het echtpaar, dat twee auto's bezat, gaf
OEGSTGEEST. Drie Amerikaanse
leden van het secretariaat van de inter
nationale studentenconferentie ISC moe
ten op de hoogte zijn geweest van de ach
tergronden van twee fondsen, wier gel
den geheel of gedeeltelijk uit bronnen
van de Amerikaanse inlichtingendienst
zijn gekomen, aldus blijkt uit het rapport
van een commissie die een onderzoek
heeft ingesteld naar de bemoeienis van
de CIA met de ISC.
De Nederlandse studentenraad heeft
vandaag enkele conclusies van het rap
port gepubliceerd.
De drie functionarissen, die van de ac
tiviteiten op de hoogte zijn geweest, wa
ren drie oud-bestuurders van de Ameri
kaanse studentenorganisatie USNSA, die
na hun USNSA-periode voor de ISC zijn
gaan werken.
De commissie, bestaande uit vertegen
woordigers van de studentenunies van
Ghana, Engeland, Costa-Rica, Ierland,
Maleisië en België, meent niet dat de CIA
invloed op het werk van de ISC heeft
kunnen uitoefenen door de toekenning of
afwijzing van projecten door de twee
fondsen, het „Fund for youth and Student
Affairs" en het „San Jacinto Fund". Sinds
april zijn de subsidies van deze fondsen
aan het ISC niet meer gebruikt.
De commissie gelooft niet dat leden van
het ISC-secretariaat inlichtingenwerk
voor de CIA of andere geheime diensten
hebben verricht, maar merkt tevens op
dat dit niet te bewijzen is. De ISC publi
ceert alles wat zij weet over studenten
organisaties, hun leiders en hun politiek.
„Voor een geheime dienst is de ISC op
zijn best een omweg om aan gegevens te
komen."
hiervoor als reden op, dat het geen kin
deren wilde en daarom „alles kon spa
ren". De man gaf zich als fotograaf uit,
wat hij op een andere manier inderdaad
ook bleek te zijn.
Een nieuwe naam in de affaire is die
van de hulpkellner Martin Marggraf. De
kellner deed veelal dienst bij statie-ont
vangsten en onder deze omstandigheden
zag hij kans in de belangrijkste grote
hotels in Bonn en Bad Godesberg afluis-
terapparaten te installeren. Er wordt nog
onderzocht of dergelijke instrumenten zich
ook in de villa Hammerschmidt de re
sidentie van president Lübke en het pa
lais Schaumburg het bureau van de
kanselier bevinden.
Ook de al vermelde Leopold Pieschel
werkte met afluisterapparatuur. Als bode
bij de Franse ambassade in Bad Godes
berg had hij deze instrumenten in de gro
te conferentiezaal van de Franse ambassa
de ingebouwd. Pieschel's aandacht ging
vooral naar de militaire afdeling van de
ambassade uit, en naar de stukken met
het opschrift „secret" of „nato secret".
Hij fotografeerde de documenten met een
Russisch fototoestel ter grootte van een
luciferdoosje, waarmee hij alleen maar
langs de regels hoefde te strijken. De
vrouw van Pieschel, die een zuster van
Margraf is, gaf dan later de films op
straat aan een Russische verbindingsman.
Het is zeer wel mogelijk, aldus de pro
cureur-generaal op zijn persconferentie in
Karlsruhe, dat het gehele gecodeerde
schriftelijk verkeer op het ministerie van
Buitenlandse Zaken op een nieuwe code
zal moeten overgaan.
Ook de naam van de Russische gehei
me agent, die naar het westen overliep
en zich bij Amerikaanse instanties in Bonn
meldde en door wie de zaak aan het
rollen kwam is nu bekend gemaakt.
Het gaat om de eerste luitenant Jevgenij
Runge. Hij zou zich op het ogenblik er
gens in de Verenigde Staten bevinden,
waar hij aan verdere verhoren wordt on
derworpen.
Busongeluk. Eenenveertig personen zijn
omgekomen en twaalf gewond toen
maandag een bus met toeristen van
een steile helling naar beneden stortte,
op een weg 160 km ten zuidoosten van
Seoel.
Bankroof. In de eerste zes maanden van
dit jaar zijn in de Verenigde Staten
655 gevallen van bankroof geregi
streerd een stijging van vijftig per
cent vergeleken met dezelfde periode
in 1966.
