VAN DAG TOT DAG
Leken vragen paus de keuze van
middelen tot geboortenregeling
over te laten aan de ouders
fkxN
Moskou vindt „Ché" Guevara
geen marxist of communist
Dè jas
Partij v» d. Arbeid en NAYG
Drie Nobelprijswinnaars voor medicijnen
CALTEX
TANK-PREMIE
PROGRAMMA
TOT
45%
KORTING OP
WAARDEVOLLE
GEBRUIKS
ARTIKELEN!
com
aar op
zaken
„De Gaulle is niet
ziek" zegt Franse
minister Gorse
Waarschuwing
voor stralings
gevaar van
Brits geleerde
Congres Britse
Conservatieven
Kardinaal Alfrink
over het gemengde
huwelijk
Studenten hielden
demonstraties
GRONINGEN
T&ilenka
Twijfel over bericht
kernplatforms
Dr. H. Riemens:
telegrammen
DONDERDAG 19 OKTOBER 1967
Ketterij
Algerijn Belkacem Krim
begint oppositiebeweging
Proefvlucht met Mirage
Biafra verliest Calabar
VRAAG UITVOERIGE FOLDER
RU DE CALTEX STATIONS
Vrij onverwacht heeft de minister van
Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk
Werk, mej. Klompé, de afschaffing van de
Vermakelijkheidsbelasting aangekondigd.
Per 1 januari 1969 zal de belasting op
bioscoopbezoek verdwijnen, later wordt
ook de belasting op andere vermakelijkhe
den als sportwedstrijden, toneel, cabaret
en circussen afgeschaft.
De gemeenten hebben deze ministeriële
mededeling met gemengde gevoelens ont
vangen, omdat zij het geld van de2e be
lasting bijzonder slecht kunnen missen.
Zij kunnen wel uitgaan van de overwe
ging dat het Rijk, als dit gemeenten van
inkomstenbronnen berooft, daarvoor com
pensatie dient te geven uit het Gemeente
fonds of op andere subsidiërende wijze,
maar enige zekerheid daarover met be
trekking tot de Vermakelijkheidsbelasting
bestaat nog niet. De inkomsten van ge
meenten uit deze bron variëren uiteraard
sterk, maar wanneer men een stad als
Haarlem tot voorbeeld neemt (een mid
delgrote stad met zeven bioscopen) komt
men tot een jaarlijkse bate van drie tot
vier ton. Dit bedrag zal op andere wijze
moeten worden verkregen, en het kan
moeilijk door een gemeentelijke belasting
verzwaring op andere sectoren worden ge
compenseerd. Het nog in bewerking zijnde
wetsontwerp tot verruiming van het ge
meentelijke belastinggebied zal weliswaar
een nieuw patroon van gemeentelijke be
lastinginkomsten open leggen, maar toch
zeker geen mogelijkheden bieden om be
lastingen die door het Rijk worden ge
schrapt, eenvoudig te vervangen door het
belasten van andere groepen.
De compensatie van het Rijk beloopt in
totaal per jaar ongeveer twaalf miljoen
gulden, een bedrag dat geen catastrofale
gevolgen zal hebben voor de schatkist,
maar dat wel van groot belang zal zijn
voor de rentabiliteit van vermaaksonder-
nemingen. Men mag niet verwachten dat
de entreeprijzen zullen worden verlaagd,
want de meeste bioscopen werkten de
laatste jaren met ernstige verliezen. Wel
kan men misschien hopen op kwaliteits
verbetering, zowel wat de accommodatie
der ruimten als wat het gebodene betreft.
In ieder geval komt deze sector van ver
makelijkheden nu in een iets gunstiger
Dositie te staan ten opzichte van de con
currentie, met name de televisie, die het
verminderde bioscoopbezoek voor een be
langrijk deel veroorzaakt heeft.
Het is nog een open vraag wat de bios-
HAftAftllAAAft/MWVMWWWfVMW""**'1******11111"1*
trtnmimwwvMwwwwwwtfwwwwwwwvwwwwwwwwww*
ADVERTENTIE
copen met het geld zullen doen. Of liever,
óf er sprake zal zijn van een gezamenlijk
gebruik ervan ten behoeve van een alge
meen doel. De Nederlandse bioscoopbond
overweegt blijkbaar deze laatste mogelijk
heid, die ongetwijfeld efficiënter zou wer
ken tot verhoging van het algemene peil
der filmexploitatie. Het lijkt echter voors
hands moeilijk om een zo sterk gecoördi
neerd beleid te voeren in een sector die
toch in de eerste plaats terecht een zake
lijke inslag heeft en waarin de bij particu
liere bedrijven gebruikelijke wet van
„harde business" regeert.
wwwwmiwvwwwwwwvwwuwv.nrwwwwv
fWWWUN/X/WWWWWWWWX/WWWWWWVWWSn
PARIJS (AP) Een zegsman van het
Franse kabinet heeft meegedeeld dat de
gezondheidstoestand van president De
Gaulle uitstekend is. De zegsman, minis
ter van Voorlichting, Georges Gorse, wil
de hiermee een eind maken aan de ge
ruchten, dat de nu 76-jarige president
ziek zou zijn.
Minister Gorse zei: „De gezondheid van
president De Gaulle lijkt mij uitstekend.
Ik weet niet waar die geruchten vandaan
komen, maar mensen moeten hun verlan
gens niet met de werkelijkheid verwar
ren".
In een nieuwsuitzending van de BBC
werd gisteravond gezegd, dat de gezond
heidstoestand van De Gaulle zorgen baart.
Hij zou lijden aan aderverkalking.
BLACKPOOL, (AP). Dr. Ernst
Schumacher, hoofd van de afdeling sta
tistiek van de Britse Nationale Raad voor
de Kolenmijnen, heeft gisteren in een
toespraak een toekomstbeeld geschilderd
van een aarde, bezaaid met verlaten kern
energie-stations, die de atmosfeer met
radio-actieve straling vergiftigen.
Dr. Schumacher waarschuwde dat ato
men voor vreedzame doeleinden een uniek
en ongelooflijk gevaar opleveren voor het
leven van de merrs. Niemand heeft ooit
nog gesproken over het voor de mensheid
zo belangrijke punt dat kernreactoren niet
kunnen worden afgebroken, noch kunnen
worden verplaatst, maai- moeten blijven
waar ze staan, waarschijnlijk eeuwènlang,
misschien zelfs duizenden jaren, een ac
tieve bedreiging vormend voor alle le
ven, stilletjes radio-activiteit versprei
dend in water, lucht en grond" aldus
Schumacher.
LONDEN. In de Zuidengelse bad-
I plaats Brighton is het jaarcongres van
de Britse conservatieve partij begonnen
met aanvallen op de economische en so
ciale politiek van de (Labour) regering
I Wilson.
De conservatieven beschuldigen Wilson
I er onder meer van door discriminerend
beleid de oorzaak te zijn van de „alar
merende uittocht van geleerden naar het
buitenland".
VATICAANSTAD (AP). Het
derde wereldcongres van rooms-
katholieke leken, dat voor het eerst
in tien jaar vergadert, heeft een be
roep gedaan op paus Paulus VI om
de keus van de middelen tot geboorte
regeling aan de ouders over te laten.
Een resolutie van deze strekking ver
kreeg de formele goedkeuring van de
voltallige vergadering van het derde
wereldcongres van het lekenaposto-
laat. De bijeenkomst vormde het
hoogtepunt in een week van leven
dige discussies tussen ongeveer
2.500 afgevaardigden over brandende
problemen in het hedendaagse kerke
lijk leven.
Er werden nog meer resoluties aan
vaard over uiteenlopende problemen,
waaronder een veroordeling van rassen
waan en een verzoek aan de leiding van
de kerk om vrouwen meer rechten te
verlenen. Over geen van de resoluties
werd gestemd. Ze waren goedgekeurd
door het uitvoerend orgaan der delega
tieleiders en werden zonder oppositie aan
genomen als het officiële standpunt van
het congres.
De verklaring over geboorteregeling
kwam tot stand in een opgewonden bij
eenkomst van de delegatieleiders. De re
solutie, waarin wordt gesproken over de
ontwikkeling van de wereld, pleit voor
.verantwoordelijk ouderschap" door alle
christenen. Er wordt een beroep gedaan
op de paus om zich duidelijk uit te spre
ken over de morele en religieuze kanten
van het vraagstuk der geboorteregeling.
Tegelijkertijd wordt hij verzocht de „keu
ze van de middelen over te laten aan het
geweten van de ouders, in overleg met
geschoolde wetenschappelijke raadslie
den".
De discussie liep zo hoog dat een der
deelnemers de vergadering verliet nadat
hij de resolutie als „ketterij" had ver
oordeeld. Een van de leden van het pre
sidium moest een einde maken aan een
verhit debat door luidkeels in de micro
foon te roepen: „Wilt u alstublieft op
houden, we zijn hier niet op een medisch
congres". De uitslag van de stemming in
het presidium was 67 voor, 21 tegen- en
10 onthoudingen. De voorstemmers wa
ren voornamelijk Afrikaanse en Aziati
sche deelnemers, die spraken van een
„historische" resolutie.
Kardinaal Alfrink over het gemengd hu
welijk.
Er werd ook aangedrongen op ver
gaande verzachting van de strenge ker
kelijke bepalingen over het gemengde
huwelijk, waarover kardinaal Alfrink op
de bisschoppensynode in Vaticaanstad de
visie van het Nederlandse episcopaat
heeft gegeven. De aartsbisschop van
Utrecht zei, volgens het KNP, dat de
Nederlandse bisschoppen van mening
zijn, dat men bij deze aangelegenheid
fijngevoelig te werk moet gaan en dat men
zeer grote eerbied moet hebben zowel voor
de overtuiging van de katholieke partij
als van de niet-katholieke. De bisschop
pen zijn er van overtuigd dat er ver
moedelijk een regeling te treffen zal zijn
die voor alle partijen een bevredigende
oplossing biedt voor alle moeilijkheden.
De kardinaal hield de synode voor dat
men het gemengde huwelijk moet bekij
ken in het licht van de conciliedocumen
ten over de kerk, de oecumene en de
godsdienstvrijheid.
De Nederlandse bisschoppen, aldus
kardinaal Alfrink, gaven de voorkeur
aan erkenning van het burgerlijk huwe
lijk. Zou de synode hier niet aan willen,
dan zou volgens de Nederlandse bisschop
pen de canonieke vorm alleen voor de
geoorloofdheid van het huwelijk voorge
schreven moeten worden, dus niet voor
geldigheid. (Het r k kerkelijke recht kent
beletselen die een huwelijk ongeoorloofd
doch niet ongeldig maken). Wat de ge-
eiste waarborgen betreft geven de Neder
landse bisschoppen de voorkeur aan een
positieve formulering: „morele zekerheid
dat de katholieke partner zijn geloof trouw
bewaart en het tot richtsnoer van zijn
leven houdt".
De Nederlandse bisschoppen wensen
ook, dat het gemengde huwelijk feeste
lijk gesloten kan worden en achten het
raadzaam om in overleg met de andere
kerken een gemeenschappelijke ritus sa
men te stellen.
PARIJS. De Algerijnse oud-minister
Belkacem Krim heeft in een villa in de
omgeving van Parijs op een persconferen
tie de oprichting bekendgemaakt van een
„Democratische Beweging voor de Alge
rijnse Hernieuwing".
De beweging roept de Algerijnen op
„onze verloren rechten en onafhankelijk
heid te herwinnen". De regering-Boume-
dienne wordt nationale discriminatie en
het veroorzaken van een sociale catastro
fe verweten.
PARIJS ('AP). Het Franse Mirage-G
jachtvliegtuig met beweegbare vleugels
heeft bij Parijs een eerste proefvlucht ge
maakt. Het toestel bleef een minuut in
de lucht. Het vliegtuig, dat door Marcel
Dassault gebouwd wordt, weegt zestien
ton en kan zijn vleugelstand van 20 tot
70 graden wijzigen.
Frankrijk en Engeland begonnen oor
spronkelijk een gemeenschappelijk pro
gramma voor de bouw van een vliegtuig
met beweegbare vleugels, maar Engeland
trok zich enkele maanden geleden om
financiële redenen terug.
(Van onze correspondent)
MOSKOU. De dood van de Cubaanse
revolutionair, „Che" Guevara, die nu pas
in Moskou bekend is geworden, heeft
onverwacht de gemoederen in beroering
gebracht. Gisteren demonstreerden enige
honderden buitenlandse studenten van de
Moskouse Loemoemba-universiteit voor
de Amerikaanse ambassade.
Op spandoeken en plakkaten alsmede
door spreekkoren werden de Verenigde
Staten beschuldigd verantwoordelijk te
zijn voor de dood van Guevara. De stu
denten trokken hierbij een vergelijking
met de moord op de Kongolese premier
Loemoemba.
De dood van Guevara is voor het Cen
trale Comité van de communistische par
tij aanleiding geweest Fidel Castro een
telegram van deelneming te sturen, ter
wijl de Pravda een in memoriam aan
hem wijdde. Politieke waarnemers is het
daarbij opgevallen dat Guevara geen en
kele keer als „marxist" of „communist"
werd betiteld. De Pravda karakteriseerde
hem als een revolutionair en eenmaal
als „eminent leider van de Cubaanse revo
lutie en van de socialistische opbouw van
Cuba."
In deze beoordeling spiegelen zich nog
maals de politieke verschillen af, die de
laatste tijd, vooral naar aanleiding van
de in augustus in de Cubaanse hoofdstad
gehouden Latijns-Amerikaanse solidari-
teitsconferentie, weer aan het licht zijn
gekomen. De door Castro ingenomen stel
ling die Guevara trachtte te verwe
zenlijken dat voor Zuid-Amerika de
revolutie het hoogste gebod is, botste met
de interesse van de Sovjet-Unie, die
vreesde zich te veel moeilijkheden op de
hals te halen als het idee van de guerril
lastrijd al te duidelijk werd ondersteund.
Premier Fidel Castro heeft, aldus meldt
het persbureau A.P., de dood van Ernesto
„Che" Guevara een geweldig verlies ge
noemd. Maar hij verklaarde dat daarmede
geen einde is gekomen aan de guerrilla
beweging in Latijns-Amerika.
LAGOS (Reuter) In de Nigeriaanse
federale hoofdstad Lagos is officieel be
kendgemaakt, dat Calabar, een stad in
de uiterste zuidoosthoek van het afge
scheiden Biafra, door Nigeriaanse federa
le troepen is veroverd.
Calabar ligt 40 kilometer van de grens
met het aangrenzende Afrikaanse land Ka
meroen.
amwinnniinniiAnMiiiumimmwnmnniiiiyii«iui«iiiuiiiiiiiiiiiiiiuiii«iiiimiiii«iimimi»»ii«i«iiiimmmmmmmmmm«m««mmmm««iiiiiimmi'mm«m«m«^^
Superb gesneden. Elegant-slank
van lijn. Ideaal-comfortabel in
lente, zomer, herfst en winter.
'5
WASHINGTN (AFP). De berichten
in de New York Times, volgens welke
de Sovjet-Unie bezig is met het ontwer
pen van ruimteplatforms vanwaar kern
wapens zouden kunnen worden losgelaten
zijn in bevoegde Amerikaanse kringen
met de grootste twijfel ontvangen.
De Verenigde Staten houden zich angstr
vallig aan het kortgeleden ondertekende
verdrag over demilitarisering van de
ruimte en er is alle reden om aan te ne
men dat de Sovjet-Unie dat ook doet, zo
wordt gezegd. Verder wijst men er op
dat de Amerikaanse intercontinentale ra
ketten snel en nauwkeurig elk punt kun
nen treffen vanwaar een aanval op de
Verenigde Staten of haar bondgenoten zou
worden gedaan.
Het bestuur van onze groot
ste oppositiepartij heeft be
sloten om het opgaan van
Nederland in de NAVO on
voorwaardelijk te blijven
steunen. Dit ongeveer is de
beslissing, die gevallen schijnt
te zijn niettegenstaande de
protesten en verweren van
de meest links gerichte leden
van dit bestuur. Het congres
van de partij zal zich hierover
nader moeten uitspreken,
maar reeds nu mag men vrij
wel als zeker aannemen, dat
de P.v.d.A. voort zal gaan, de
NAVO te steunen. Men kan in
die houding de consequente
voortzetting zien van wat de
partij steeds in het verleden
deed maar men kan zich
ook afvragen, of de omstan
digheden van vandaag niet
dermate verschillen van die
dadelijk na de oorlog, toen de
NAVO tot stand kwam, dat
er nu reden zou bestaan voor
een afwijkend standpunt.
Evenzo kan men de vraag
stellen, of gelet op de snel
le veranderingen in het ver
leden de eerstvolgende
tien jaren niet nog weer zul
ke veranderingen kunnen op
leveren, dat steun-door-dik-
en-dun aan de NAVO in haar
huidige vorm misschien wel
heel slecht zou passen bij de
omstandigheden van dan.
Nu heeft de steun van de
P.v.d.A. aan de Nederlandse
NAVO-politiek in het ver
leden zeker resultaten opge
leverd; daarmee is immers
komen vast te staan, dat een
overgroot deel van de Neder
landse parlementariërs de
regering onvoorwaardelijk
steunde in de kern van haar
buitenlandse en haar defen
siebeleid.. Daardoor werd in
de na-oorlogse jaren de steun
van Amerika verzekerd in ge
val van een aanvalsoorlog
van de Sovjet-Unie. Maar die
steun werd gekocht, aan de
ene kant rhet een sterk ge
bonden buitenlandse politiek,
en aan de andere kant met
een defensieplafond dat zo
ongemerkt de drie miljard
gulden per jaar is te boven
gegaan. Op zichzelf opmerke
lijk, dat dit laatste heeft kun
nen gebeuren zonder veel
meer dan een zeker gemur
mel in de Kamers terwijl
toch België aan defensie maar
één miljard gulden per jaar
uitgeeft.
Maar wanneer de lijn wordt
doorgetrokken, met de recht
lijnigheid die al zo vaak de
Nederlandse internationale
politiek heeft gekenmerkt, en
dit weer met de steun van
de P.v.d.A., waar komt men
dan uit? Zonder twijfel op
een nog veel hoger defensie
plafond, of, om het minder
mooi maar duidelijker te
zeggen, op een verder gemili
tariseerd Nederland. Als het
niet uit de lengte komt, zal
het uit de breedte moeten
komen, en wanneer wij nu
defensielasten torsen van drie
miljard, met een ontstellend
begrotingstekort, dan kunnen
wij straks defensielasten van
vier- of vijf miljard verwach
ten, maar dan met des te min
der mogelijkheden voor onze
niet-militaire ontwikkeling.
België, het zij terloops ge
constateerd, heeft vrijwel
geen begrotingstekort
Er zit meer vast aan het
onvoorwaardelijk voortzetten
van de huidige koers ten aan
zien van de NAVO; onder
meer dit, dat wij als kleine
partner in een groot geheel
vrijwel geen zeggenschap over
ons eigen defensie-apparaat
zullen hebben. Die zeggen
schap bezitten wij nu ook
niet, maar er zijn zeker po
litieke veranderingen in
Europa denkbaar, die het
wenselijk maken dat wij wél
iets over onze eigen defensie
te vertellen zullen hebben.
Aan de andere kant is het
ook denkbaar, dat Nederland
betrokken raakt in een zeer
ernstig internationaal con
flict, eenvoudig als uitvloei
sel van het NAVO-verdrag,
Een ernstig incident, in het
oostelijk bekken van de Mid
dellandse Zee, tussen Russi
sche en Griekse schepen zou
kunnen uitgroeien tot een zo
danig conflict, en Nederland
zou er automatisch in betrok
ken raken. Dit is een risico,
dat gesteld moet worden
tegenover de veiligheid wel
ke Nederland aan het NAVO-
verdrag dankt en het is
onmogelijk om het voordeel
van het een en het gevaar
van het ander concreet te be
rekenen.
Zoveel is gelukkig wel ze
ker: de verhouding Oost-
West heeft in Europa veel
van haar scherpte verloren.
Minister Luns komt het bij
de algemene beschouwingen
over de begroting bevestigen
en al doet dadelijk minister
Den Toom daar een heleboel
aan af, door te wijzen op toe
nemende bewapening in het
Oostelijk blok, een kind weet
toch dat wij niet meer in 1948
leven, toen de Berlijnse crisis
van die dagen om zo te zeg
gen elke dag in een derde
wereldoorlog kon veranderen.
Maar wanneer de Oost-West
verhouding in ons wereld
deel is verbeterd, dan is de
behoefte aan een risicoverze
kering als de NAVO kan zijn,
ook verminderd. Zij bestaat
nog wel, maar is veel minder
allesoverheersend dan bijv.
vijftien jaar geleden.
Dat op zichzelf zou aanlei
ding moeten zijn om onze ge
hele verhouding tot de NAVO
opnieuw onder ogen te zien
om voor de toekomst meer
bewegingsvrijheid te bedin
gen en het recht om lagere
offers te behoeven brengen
offers, die minder extreem
zijn in vergelijking tot onze
middelen of overige behoef
ten.
Maar dan is een eerste ver
eiste, dat de Kamers zich in
die richting uitspreken
want van de regering zal men
zeker geen koersverandering
mogen verwachten!
Juist nu de Kamers voor
verschillende kwesties van
buitenlands beleid wat meer
belangstelling tonen, blijkt
hoe weinig het kabinet eigen
lijk van die belangstelling ge
diend is. Zie het Vietnam-de-
bat met de daaruit voortge
komen motie.
Maar wanneer de regering
zich al zo weinig meegaand
toont met het parlement in
een zaak als Vietnam, die
voor haar toch zeker geen
hoofdzaak is, wat kan men
dan verwachten wanneer het
over de NAVO gaat?
Dan zal er geen enkele ge
neigdheid bestaan aan even
tuele wensen uit de Kamers
voor een veranderde verhou
ding van Nederland tot de
organisatie te komen en
dit des te minder, omdat de
regering nu eenmaal weet dat
zij op de steun van de groot
ste oppositiepartij kan reke
nen voor wat de hoofdlijn van
haar beleid betreft.
Het zullen dan slechts een
lingen in de Kamers zijn, die
zich verzetten, plus de aan
hangers van de twee meest
linkse partijen, en het zal de
regering niet moeilijk vallen
die met een spitse redenering
af te schepen.
Zodat onze pessimistische
conclusie moet zijn, dat de
P.v.d.A., door haar beslissing
over de NAVO ,een grote bij
drage heeft geleverd tot de
toekomstige stijging van het
defensieplafond tot vier en
misschien wel vijf miljoen.
Terwijl zij er ongewild ook
veel toe bijdraagt, dat de
parlementaire inspraak op het
buitenlands en het defensie
beleid van geen wezenlijke
betekenis zal zijn.
De Zweedse professor Ragnar Gra-
nit (links) en twee Amerikanen,
prof. George Wald en prof. Haldan
Keef er Hartline (rechts) zullen de
Nobelprijs voor de medicijnen 1967
delen. „Granit, Hartline en Wald
zijn onderscheiden voor ontdek
kingen die ons kennis verschaft
hebben over processen in het oog,
waardoor de hersens inlichtingen
over de visuele waarneming ont
vangen", aldus het Zweedse Karol-
instituut dat de prijs toekent. „Wat
hebt u gedaan toen u het nieuws
hoorde?", vroeg een verslaggever
aan prof. Hartline. „Doorgegeten",
antwoordde deze.
ADVERTENTIE
E
üj
Kernproef. De commissie voor kernener
gie heeft in Nevada een krachtige onder
grondse atoomproef genomen. De ont
ploffing had een kracht tussen de
200.000 en één miljoen ton tnt. De
meeste ontploffingen zijn kleiner.
Branden. Meer dan zeshonderd hectare
heide en boomgaarden met fruit- en
kastanjebomen, zijn verwoest door bran
den die twee dagen lang op Corsica
hebben gewoed.
OSO. Vanaf de Amerikaanse basis Kaap
Kennedy is een OSO-satelliet (Orbiting
Solar Observatory) gelanceerd met Brit
se en Amerikaanse instrumenten ter be
studering van de zon.
Verkeersongevallen. In de eerste zeven
maanden van dit jaar zijn in Italië bij
verkeersongevallen twee percent meer
mensen omgekomen dan in de over
eenkomstige periode van 1966.
Arrestaties. In Argentinië zijn ongeveer
honderd peronisten gearresteerd bij be
togingen. Deze waren georganiseerd ter
herdenking van het feit, dat de toenma
lige regering op 17 oktober 1945, door
onlusten gedwongen, kolonel Peron vrij
liet, die op het eiland Martin Garcia
gevangen werd gehouden.
Wervelstorm. Een wervelstorm die het
noorden en midden van Luzon (Philip-
pijnen) heeft geteisterd, heeft van zeker
44 mensen het leven geëist. Tientallen
anderen worden nog vermist.
