Superlicht plastic bouwelement kan
revolutie in woningbouw uitlokken
ZELF BOUWEN VAN WOONHUIS, SCHUUR OF
GARAGE BINNENKORT „KINDERSPEL"
R UIMTE-
PRAAT
20
Ballpointlijn houdt
termieten tegen
Proeven met nieuwe
eetbare paddestoel
ZATERDAG 21 OKTOBER 1967
GROOT NIEUWS voor de bouw
nijverheid (en hopelijk voor de wo"
ningzoekenden) komt uit Engeland.
Daar is dezer dagen een nieuw soort
bouwsteen - vervaardigd van plastics
gedemonstreerd. Onafhankelijke
experts gaven na de demonstratie
unaniem te kennen dat deze vinding
een revolutie in de bouw zal kunnen
ontketenen. Het werken met deze
superlichte bouwelementen bleek wel
haast even eenvoudig als het spelen
met een Lego-bouwdoos voor de
jeugd. Vakkennis op de bouwplaats is
overbodig; een kind kan de was doen.
Een dunne lijn, getrokken met
een ballpoint, kan termieten tegen
houden. Deze verbazingwekkende
ontdekking deed de Duitse geleer
de prof. Günther Becker bij proe
ven in het „Wood Products Insect
Laboratory" in Gulf port, Verenig
de Staten. In een laboratorium van
't Westberlijnse instituut voor ma
teriaalonderzoek zet prof. Becker
samen met de zoöloog H. J. Petro-
witz zijn proeven met de vraat
zuchtige en schadelijke insecten
voort. De resultaten kunnen tot
volledig nieuwe methoden bij de
bestrijding van de termieten leiden.
NATUURLIJK is de geslaag
de „zachte" (volgens de laatste
berichten „halfzachte") Venus-
landing van de Russische
Venera IV een harde slag voor*
het Amerikaanse ruimtevaart-
prestige. Toch is men ook in de
Verenigde Staten (dat overigens
met zijn Venusverkenner Ma
riner V juist gisteren een suc
ces d'estime behaalde) al druk
aan het voorbereiden van een
zachte landing op een buurpla-
neet, maar dat zal waarschijnlijk
op Mars gebeuren.
RUIM EEN JAAR geleden
zijn in woestijn van Nevada al
enkele parachutes met een ex
perimenteel ruimte-lab eraan
omhooggebracht tot 35 km bo
ven de aarde om te zien hoe een
valscherm zich in deze ijle
atmosfeer ongeveer even
„dun", als die van Mars, gedra-
EEN VAN die toestellen heet
Gulliver. Het is een scheikundig
laboratorium in hoedendoos
formaat. Een interplanetaire ra
ket zal het vlak bij Mars „afzet
ten", waarna de parachute moet
GULLIVEROP ZOEK
NAAR MARS-MICROBEN
gen zou. Zo'n parachute met
waarnemingsinstrumenten zal
te zijner tijd op Mars worden
neergelaten om te onderzoeken
of er aldaar levende organismen
voorkomen.
zorgen voor een onbeschadigd
neerkomen. Na zijn landing zal
Gulliver enige met kleefstof be
streken linten naar buiten schie
ten, waarvan het uiteinde ech
ter vast blijft zitten op spoelen
in GulliversAnnnenste, zodat ze
weer kunnen worden opgewik-
keld. Doordat deze linten wer
ken als ouderwetse vliegenvan
gers zal er allerlei stof van de
Marsbodem aan blijven kleven.
Dit komt, na te zijn opgewik-
keld, terecht in een mengsel dat
radioactieve koolstof bevat.
KOMEN ER in deze zo „ge
vangen" materie levende orga
nismen voor, dan zullen die met
het mengsel een reactie aangaan
waarbij radioactief koolzuurgas
wordt gevormd. Een Geigertel
ler reageert daarop en deze tel
lingen gaan draadloos naar de
aarde. Zo zullen de waarnemers
hier kunnen vaststellen of de bo
dem van Mars microben bevat.
in p
r i -
'W -f-.'-jjc,.? 1
HM 'ïSiüs:-'éi
Zo licht zijn de elementen en
zo hecht sluiten ze in elkaar.
Eén man kan moeiteloos een
stuk muur optillen. De bouw
stenen vallen niet uiteen.
DE FIRMA die het nieuwe bouwmateriaal op de markt
brengt heet The Inca Construction Company. De naam
„Inca" is ontleend aan een oude Zuidamerikaanse cultuur
uit de pre-Columbiaanse tijd. Het Incavolk bouwde vóór
het door de Spaanse conquistadores werd uitgemoord
huizen en „zonnetempels" uit enorme blokken graniet die
zij samenvoegden zonder gebruik van specie of cement. En
dat is precies wat er gebeurt bij het bouwen met de opzien
barende nieuwe plastic-elementen, die uit PVC gegoten
zo perfect in elkaar sluiten dat er geen lijm- of bindmid
delen meer nodig zijn. Natuurlijk kan men de drie holle
cellen, waaruit elk bouwelement bestaat, volstorten met
cement voor een grotere soliditeit, maar nodig is dat niet.
De dunne kunststof wandjes (zie foto's) zijn zo sterk en
windvast dat zij zelfs zware dakconstructies kunnen dragen
en de isolatie is zo goed, dat er ,ook geen dubbele of
spouwmuren nodig zijn om vocht, hitte of vrieskou te weren.
EEN ENORM VOORDEEL is het geringe gewicht van het
materiaal. Een Inca-bouwsteen meet ongeveer 40 x 15 x
20 centimeter, doch weegt slechts 390 gram. Een conventio
neel betonnen bouwelement van dezelfde afmetingen weegt
ruim twintig maal zoveel. De wandjes variëren in dikte van
2,5 tot 4 millimeter, al naar gelang van het bouwobject en
de belasting die zij moeten kunnen verduren. Er zijn ook
één- en tweecellige elementen voor hoekconstructies en der
gelijke, naast de normale driecel-units. De elementen zijn
vuurvast en laten geen ultraviolet licht door. Men kan ze
gieten in iedere gewenste kleur en zelfs transparant maken
als vensterglas. Zelfs bij langdurige blootstelling aan tro
pische temperaturen of felle vrieskou treedt geen vervor
ming op.
EEN ZELDZAAM STAAL van technisch kunnen zijn de
mallen waarin de Inca-elementen gegoten worden. Zij produ
ceren bouwstenen met een tolerantie van éénduizendste inch
(0,025 mm!) in alle afmetingen: een precisie die nog nooit
eerder in de bouwindustrie bereikt werd en die tevens de
uitzonderlijke isolatie-eigenschappen en de soliditeit van het
materiaal verklaart.
Het werken met dit superlichte materiaal vereist, zoals
gezegd, geen geschoolde arbeid. Een geroutineerd bouw
vakker kan (Britse cijfers!) zeven- tot negenhonderd stenen
of bouwelementen per dag leggen, c.q. metselen. Met de
nieuwe PVC-units kan „iedere handige leek" een tempo van
ruim duizend stuks halen. Zo kan straks wellicht iedereen
zonder zorgen zijn eigen huisje, schuur of garage bouwen.
„ALLES WAT MEN te doen heeft", verklaart de heer Geof-
fry Hern, manager voor Groot-Brittannië van de Inca Com
pany, „is een lichte fundering leggen of laten leggen
op de bouwplaats, die natuurlijk ook goed geëgaliseerd moet
zlji). Dan spant 'men touwtjes voor de begrenzing van buiten
en binnenmuren en begint te stapelen, het ene element op
het andere. Gewoon kinderspel".
AAN WYCOMBE ROAD in Stokenchurch, graafschap
Buckinghamshire, is nu een permanente demonstratiewoning
verrezen, waar belangstellenden altijd welkom zijn. Schrifte
lijke inlichtingen verschaft de firma Edmund Managhan
Associates Ltd. in Clifton, Bristol 8 (159 Whiteladies Road).
The Inca Construction Company zelf heeft haar zetel in Ha
milton op Bermuda. De prijs van de nieuwe bouwstenen
bedraagt, in Engeland, momenteel een shilling en sixpence
(pl.m. 75 cent).
Ragdunne plastic-wandjes, grote sterkte. Plus een
zo grote precisie dat prefab-deuren en -kozijnen
(achtergrond) altijd op de millimeter passen.
I U'A
Net als Legosteentjes uit de kinderblokkendoos
Professor Becker zette eerst termie
ten op een blad papier, waarop hij
tevoren een dunne streep met zijn
ballpoint getrokken had. De dieren
spoorden deze streep snel op en liepen
er voortdurend langs heen en weer.
Om de oorzaak van dit fenomeen te
ontdekken, sloot de Berlijnse onder
zoeker de streep met een dunne, lucht
dichte, maar doorzichtige nylonfilm af.
De termieten letten toen niet meer op
de streep, die nog altijd zeer goed te
zien was. Toen men de ballpointstreep
echter met een ondoorzichtig maar po
reus weefsel afdekte, spoorden de in-
sekten de streep weer direct op en
bleven ervoor staan of heen en weer
lopen. Blijkbaar werd dus hun reuk
zin aangesproken.
Niet bij iedere ballpoint reageerden
de termieten zo intensief. Onder de
honderden soorten ballpoints waren er
slechts drie twee met een blauwe en
een met een rode kleurstof waar
door de insekten ^zich lieten leiden en
vasthouden. Bepaalde ethers van de
tweewaardige alcohol glycol, die aan
de drie verfpasta's toegevoegd was om
deze in te dikken en toch vochtig te
houden, schijnen de beslissende com
ponenten voor de tegenzin van de ter
mieten te zijn.
VERSCHIL IN LUCHTDRUK
AfiRDE MRRS
MILUBOR
HET PROEFSTATION voor de
champignoncultuur te Horst (Lim
burg) is bezig met de teelt van een
nieuw produkt, de volvaria-paddestoel.
Deze is afkomstig uit Z.O.-Azië, waar
ze rijstpaddestoel of djamoer-padi
wordt genoemd.
Deze zomer heeft men de volvaria
aangetroffen op een mestbroedplaats
in Arnhem. Thans probeert men in
Horst deze paddestoel te kweken van
wege de goede smaak. De volvaria
groeit snel rond IVz week tegen
champignons zes weken maar eist
een tropische temperatuur en een ho
ge vochtigheidsgraad.
DRS. P. J. BELS, directeur van het
proefstation te Horst onthulde ons dat
er 40.000 soorten paddestoelen en
schimmels zijn, waarvan een kleine
150 eetbare. Met twintig soorten wil
het proefstation experimenteren om er
ongeveer zes in de handel te kunnen
brengen, waaronder de cantharel of
handkam. Verder noemde hij de melk-
zwam, de morielje, cepe (in het Duits
„Steinpilz" en in het Nederlands „Eek
hoorntjesbrood") en de shiri-take uit
Japan.
DE CHAMPIGNONOOGST in Ne
derland wordt dit jaar op 18 miljoen
kilo geschat (15 miljoen in 1966). De
marktwaarde beloopt 50 a 60 miljoen
gulden. Het aantal telers in Neder
land bedraagt 1.010 met 3.150 cham
pignonhuizen, waarvan de helft in
Limburg. Nederland komt wat de pro-
duktie betreft op de vierde plaats ach
ter Amerika, Frankrijk en Formosa.
