Amsterdam doet
boek open over
„Geen zwarte bladzijde in
geschiedenis van de stad"
openhartig
rellen jaar
VEL
Turken houden gedode
leider Menderes in ere
<oeV IV0R0L
Formidabele maggi Goud-Uleesbouiilon Wedstrijd
m
Absurde
verhalen
J
fris
in de
'mond
VEL
y
GOUD
„MET OLIFANTSPOTEN DOOR PORSELEINKAST"
Kopje koffie met
bittere nasmaak
Plan tot verdeling
van Biafra
Plan voor
geheel overdekte
kunstijsbaan
(I)
Aantal Danlon-
meisjes naar
Denemarken
Wedstrijdformulier op elk pak
DONDERDAG 2 NOVEMBER 1967
13
De tiende maart
Levend middelpunt
#*DRAKA
Toch waardevol
Citroenjenever
Haal Henkes in huis!
JfP DRAKA
de harde matras
met alle comfort
van een zachte!
Korte wandeling door Turkse politiek
Laveren
Ut
GOUD
Het huis met het carillon
Het huis van vertrouwen
GROTE HOUTSTRAAT 49
TEL. 2 00 49 - HAARLEM
(Van onze correspondent)
AMSTERDAM. „De wet loopt
veelal achter bij het rechtsgevoel. In
tijden waarin het rechtsgevoel ten
aanzien van bepaalde zaken, zoals het
demonstratierecht, snel evolueert,
kunnen botsingen met de politie, die
tot taak heeft de wet te handhaven
soms niet uitblijven. Dan zijn er be
grip en subtiel samenspel nodig tus
sen beide partijen. Die waren er niet
in 1966. De opstandige jongeren lie
pen met olifantspoten door de porse
leinkast van de maatschappij, die
door de oudere generaties met zoveel
zorg en goede bedoelingen was inge
richt en de politieman zag geen kans
meer de rol van „oom agent" te
spelen".
Dit is een passage uit het stedelijk
Jaarverslag van de stad Amsterdam. In
een uitvoerige inleiding en in het hoofd
stuk Orde en Veiligheid zijn de ordever
storingen zonder enige terughoudendheid
beschreven en geïllustreerd met vaak
schokkende foto's. Het woelige jaar 1966
is in opdracht van B. en W. op schrift ge
steld door de Amsterdamse journalist
Fred van Sluis. Hij heeft getracht een
objectief beeld te geven van de rellen en
de achtergronden daarvan, waarbij hem
van de zijde van het gemeentebestuur
geen enkele beperking was opgelegd. Het
openhartige verslag is formeel door de
burgemeester Samkalden en zijn wethou
ders aan de gemeenteraad uitgebracht,
Het boek bevat de aantekening, dat de
gedeelten welke betrekking hebben op de
openbare orde, door burgemeester Van
Hall zijn gelezen en goedgekeurd. Mr. Van
Hall heeft geen enkele wijziging in de
tekst aangebracht.
Over de tiende maart vermeldt het ver
slag ondermeer: De keuze van Amster
dam als plaats van de huwelijksvoltrek
king lokte alom discussie uit. Het was te
verwachten dat de verschijning van de
gouden koets en de overige traditionele
entourage van de plechtigheden door de
agressieve groep provo's zpuden worden
beschouwd als symbolen van een maat
schappij waaraan zij de oorlog had ver
klaard en dat zij zich op die tiende maart
zou voordoen als de stoottroep van dege
nen, die zich critisch tegenover het hu-
welijksgebeuren hadden opgesteld".
En even verder: „Zij die betrokken zijn
geweest bij de voorbereidingen en de or
ganisatie van het Oranje-huwelijk hebben
op de avond van de tiende maart met
voldoening kunnen zeggen: Alles is vol
gens plan verlopen. Want in de zorgvul
dig uitgewerkte plannen was ook reke
ning gehouden met activiteiten van de pro
vo's en hun aanhang. Zelfs het werpen van
de rookbommen in de Raadhuisstraat, de
enige plaats waar het sprookje van het
huwelijk door acties van betogers werd
verstoord, kwam niet onverwacht.De in
de stoet meelopende paarden waren te
voren met rookbommen vertrouwd ge
maakt".
Het boek somt ook een aantal kreten
ADVERTENTIE
Zodra u de frisse en zuivere
smaak van dubbel gezuiverde
Doublemint proeft merkt u hoe
koel en aangenaam Doublemint
uw mond en adem houdt. Koop
vandaag nog een pakje Doublemint
- plezier voor twee - en ondervind
zelf hoe Doublemint uw smaak ver
frist.
UTRECHT. In december vorig jaar
ging een 38-jarige wachtmeester van de
rijkspolitie uit Leiderdorp tijdens een
nachtelijke patrouille samen met een op
perwachtmeester een kopje koffie drinken
bij een collega. Wegens onderbreking van
de politietaak voor een niet dringende
particuliere reden strafte zijn comman
dant hem met inhouding van één vakan
tiedag.
De rijkspolitieman ging in beroep. Het
ging hem niet om die ene vakantiedag,
maar hij vond deze smet op zijn 12-jarige
onberispelijke staat van dienst ongerecht
vaardigd. De Centrale Raad van Beroep
in Utrecht zal over drie weken laten blij
ken of hij het met deze opvatting eens is.
op, die in de onrustige zomermaanden
van 1966 in het nieuws zijn geweest, zo
als: „Weg met Claus" en „Van Hall met
vakantie."
Over de politie wordt o.m. gezegd:
„Er zijn fouten gemaakt in 1966. Ook
door de politie, wier handelingen met ar
gusogen zijn gevolgd en die veel critiek
en een aantal klachten tot gevolg hadden.
In het tijdvak 19 maart tot 1 november
kreeg de officier van Justitie klachten
van 74 personen. In negen gevallen acht
te de officier de klachten gegrond".
De schrijver wil het jaar 1966 noch
tans niet zien als een zwarte bladzijde in
de geschiedenis van de stad Amsterdam.
Amsterdam dankt zijn positie als hoofd
stad en eerste stad des lands aan het
feit dat hier sinds eeuwen impulsen zijn
ontstaan tot vernieuwing van staat en
maatschappij, van kunst en cultuur. Dat
is niet altijd geruisloos gegaan. Amster
dam kan zich gelukkig prijzen in zijn pro-
gressieve gemeenschap over een zeer
brede laag mensen te beschikken, die zich
op al deze terreinen actief bewegen. Dat
er groepen zijn die door hun radicale idee-
en of door te grote dadendrang uit de
rails lopen is daarbij geen abnormaal ver
schijnsel. Bij de gemeenteraadsverkiezin
gen verdiende de provögroep een zetel. Zij
heeft hierdoor de mogelijkheid te bestem
der plaatse constructieve ideeën uit te dra
gen en kan kennismaken met de verant
woordelijkheden en bestuurlijk problemen
van de stedelijke overheid. De toekomst
moet leren of deze groep in 19.66 meer
is geweest dan de in het oog lopende fran
je van een politiek-bewuste jongerenge-
gemeenschap, welke over de hele linie
zeer actief is geweest.
Zo was er naast de provo-activiteiten
een groot aantal „teach-ins" en discus
sies, hebben jongeren in enkele politieke
partijen een duidelijke progressieve stem
laten horen en is in Amsterdam de kiem
gelegd voor de oprichting van de nieuwe
partij „D'66.
ADVERTENTIE
de harde matras
met alle comfort
van een zachte!
LAGOS (Reuter) De federale Nige-
riaanse troepen proberen op het ogen
blik het land van de Ibo's in Biafra, het
centrum van het verzet tegen de federale
Nigeriaanse regering, in te sluiten. De
regering hoopt op een snelle overwin
ning, waarna het plan voor de verdeling
van Biafra ten uitvoer kan worden ge
legd.
Men wil Oost-Nigerië in drie afzonder
lijke staten verdelen: een, waarin de rij
ke olievelden liggen, een in het zuidoos
ten lanjjs de grens met Kameroen en
een, waar verreweg het grootste deel van
de acht miljoen Ibo's van Nigeria woont.
De federale troepen hebben al twee
steden veroverd, die de hoofdsteden zul
len worden van tWee van de drie nieuwe
staten. Het zijn Enoegoe. dat 'de hoofd
stad was van Oost-Nigerië en de haven
stad Calabar.
De afgescheiden provincie Biafra be
schikt nu nog maar over een luchthaven,
die van Port Harcourt. De troepen van
Biafra proberen overigens met grote
hardnekkigheid de ring die door de fede
ralen gelegd wordt te doorbreken.
Premier Alexei Kosygin van de Sovjet-
Unie heeft de volledige steun van de
Sovjet-Unie toegezegd aan de federale re
gering van Nigeria in zijn strijd tegen
de opstandelingen in Biafra.
De inleiding van het boek besluit met:
„1966 was voor Amsterdam moeilijk, on
rustig, rumoerig, lastig. Maar het was niet
temin of juist daardoor een waarde
vol jaar. Amsterdam de hoofdstad, was
een levend middelpunt in de Nederland
se samenleving
Het jaarverslag behandelt alle gemeen
telijke activiteiten van de bevordering van
het toerisme tot de ontwikkeling in haven
en industrie toe. Er wordt ruime aan
dacht gschonken aan 't financiële keurs
lijf van de stad, waardoor vele initiatie
ven niet tot ontplooiing konden komen.
Het begrotingstekort van Amsterdam is
opgelopen tot 80,8 miljoen gulden.
Het stedelijk jaarverslag, dat wordt uit
gegeven door de Amsterdamse Stadsdruk
kerij is wat de vormgeving betreft ver
zorgd door de grafische kunstenaar Jan
van Toorn.
ADVERTENTIE
DEN HAAG. De in het voorjaar op
gerichte „Stichting kunstijsbanen Zuid-
Holland" is vrijwel gereed met een plan
voor de bouw van een overdekte kunstijs
baan, bevattende een vierhonderd meter-
wedstrijdbaan, vier ijshockeybanen,
kunstrijbanen en tribunes voor 14.000 per
sonen. Omdat deze overdekte kunstijsbaan
in de eerste plaats bedoeld is voor de
bevolking van de provincie Zuid-Holland,
streeft de stichting er naar deze baan te
bouwen op een plaats, gelegen tussen de
Europoort-agglomeratie en Den Haag, die
zowel via de grote verkeerswegen als per
spoor en autobus gemakkelijk bereikbaar
zal moeten zijn voor de gehele provincie,
maar ook ver daar buiten. Gezien onder
andere de grote moeilijkheden die hier te
lande bij de exploitatie van open kunst
ijsbanen worden ondervonden om bij elke
weersgelegenheid een goede ijskwaliteit
te behouden, is de stichting van mening,
dat alleen een overdekte baan de op
lossing is.
ADVERTENTIE
(Van onze correspondent)
ISTANBOEL Niet ver van mijn
nieuwe woning in het Aziatische deel
van Istanboel kan men een merk
waardige wandeling maken door een
buurtje, dat z'n plek-onder-de-zon
moet delen met de uithoeken van de
begraafplaats van Üsküdar, de groot
ste mohammedaanse begraafplaats
ter wereld. Nu eens loop je door een
levendig straatje, dan weer sta je
plotseling midden in de begraafplaats
die hier als een soort pleintje fun
geert. Een eind verder begint plotse
ling de door levenden bewoon
de wereld weer, maar ga even om de
hoek, en je staat weer in de graven.
Een dergelijke korte wandeling wilde
ik ook even met u maken door een uit
hoek van de Turkse politiek: ook hier een
verwarrend samengaan van levende en
macabere aspecten. Het gaat om de nage-
schiedenis van de executies van de minis
ters Menderes Zorlu en Polatkan. Deze
maand was het zes jaar geleden dat zij
na een lang proces werden opgehangen.
Zo'n herdenking vindt nog altijd een uit
bundige voedingsbodem: vooral de naam
Menderes heeft juist dóór de executie een
legendarische bijklank gekregen.
Vorig jaar om deze tijd overleed oud
president Gürsel onder wiens bewind de
executies plaatsvonden. Tevoren had hij
218 dagen in een coma gelegen en een
aantal bladen schreef: Allah heeft hem
nu pas tot zich willen nemen op dezelfde
datum waarop hij het executiebevel te
kende Deze bladen hadden hun voor
pagina's in tweeën gedeeld: links de foto
van de dode Gürsel rechts die van de
dode Menderes zijn slachtoffers".
Ook dit jaar ontbrak het niet aan foto's
van de drie martelaars. Ze verschenen in
bijna alle regeringsgezinde bladen want
de politieke erfgenamen van Menderes
zijn al lang weer aan het bewind. Van
daar dat deze maand september een jaar
na het overlijden van oud-president Gür
sel door de oppositie werd geklaagd:
Waarom heeft de regering nog niet ge
zorgd voor een behoorlijk grafmonument?
(Gürsel is in het mausoleum van Ataturk
bijgezet).
HET IS voor de tegenwoordige rege-
ring-Demirel moeilijk laveren tussen de
felle menderisten die haar toch eigen
lijk aan de macht hebben gebracht en
die wraak willen §n het leger (gesteund
door de meeste intellectuelen) dat Men
deres indertijd heeft afgezet. De energieke
„manager" Demirel zou het liefst alleen
maar aan de toekomst denken maar het
noodlot wil dat hij steeds met spoken uit
het verleden wordt geconfronteerd.
Sterker dan vorig jaar was deze maand
september de roep om terbeschikkingstel
ling van de stoffelijke overschotten van
de drie opgehangen ministers die nu nog
zonder grafsteen op de gevangenisbe
graafplaats van het eilandje Imrali lig
gen. Volgens de Turkse wetgeving die in
dit opzicht niet toevallig na de executie
is gewijzigd mogen graven de eerste vijf
jaar niet worden verstoord. Nu er echter
zes jaar zijn verstreken heeft de rege
ring inderdaad in principe toegezegd dat
de skeletten aan de families ter beschik
king zullen worden gesteld „zodra de
formaliteiten zijn vervuld."
Openbare herbegrafenis van gehange
nen is hier verboden maar wel is er re
den om aan te nemen dat Menderes in
zijn eigen district Aydin een enorm graf
monument zal krijgen dat uit kan groeien
tot een politiek pelgrimsoord iets dat
stellig niet naar de zin zal zijn van het
leger en de (meeste) studenten.
ADVERTENTIE
-tandpasta
ADVERTENTIE
IM
fis
'40.000
Ven
De kalenders in de schuil
kelders wezen juni 1993. De
kranten maakten melding van
vorderingen der Amerikaanse
troepen in de Chinese provin
cie Sinkiang, maar ook van
bittere gevechten in de buurt
van Koenming, tweeduizend
kilometer zuidelijker en van
de omsingeling van guerrilla
strijdkrachten der Vietcong in
Lao Kay, vlak bij de Chinese
grens.
De dagelijkse Amerikaanse
H-bom was gisteren op
Tayoean aan de Fen Ho rivier
gevallen, eergisteren op Kai-
feng en de dag daarvoor op
Changsha, maar desondanks
was er uit Peking geen schijn
van bereidheid gebleken naar
de conferentietafel te gaan.
Integendeel, men begon er in
het evacuatiecentrum der
Amerikaanse regering in
de rotsen van het Cascaden-
gebergte aan te twijfelen
of de zestig atoombommen,
die de Chinezen op de grote
Amerikaanse steden hadden
gedeponeerd, wel de gehele
voorraad hadden gevormd en
of Peking wellicht met opzet
had laten uitlekken, dat zijn
atoombom-arsenaal uitgeput
was.
De Amerikaanse regering
had nog andere zorgen. Uit
Moskou was een fel protest
gekomen tegen de atoombom
bardementen in de buurt van
de Sovjetrussische grens, die
radio-actieve neerslag hadden
veroorzaakt in uitgestrekte
gebieden van Mongolië. De
Russische neutraliteit in het
Amerikaans-Chinese conflict
diende natuurlijk tot het
uiterste te worden ontzien, al
was bij de Amerikaanse re
gering zeer wel bekend dat
de Russen via Mansjoerije
grote hoeveelheden oorlogs
materiaal aan de Chinezen le
verden. De steun die de Ame
rikanen uit Moskou ontvingen
was immers ook niet gering:
duizenden Russen hielpen in
de Verenigde Staten mee aan
het wederopbouwwerk en de
reorganisatie van de produk-
tie, die door de Chinese
atoombommen voor negentig
percent was uitgeschakeld, en
aan de groei der Amerikaan
se bevolking, die gehalveerd
was.
In Europa maakte men zich
ernstig bezorgd over de
vraag, of de oorlog in Azië
en Amerika zich niet tot de
Oude Wereld zou uitbreiden.
Men herinnefde zich vaagjes
dat men al in 1966 was begon
nen van particuliere zijde
althans de Amerikanen op
dit gevaar te attenderen en
hen aan te sporen, hun oor
logsgeweld in Vietnam te be
perken.
De uitbreiding van de bom
bardementen op Vietnam had
zich echter door de jaren
heen bijna ongemerkt voort
gezet over het hele vroegere
Indochina, zodat niet alleen
Vietnam maar ook Cambodja
en Laos nagenoeg van de
aardbodem verdwenen waren.
Daarna waren de bombarde
menten op de Zuidchinese
provincies begonnen en ten
slotte was men aan beide zij
den openlijk met de atoom
bommen voor de dag geko
men. De dagelijkse atoom
bombardementen op Chinese
steden en verbindingscentra
waren aanvankelijk in West-
Europa heftig veroordeeld,
maar op den duur was men
eraan gewend geraakt. Bo
vendien, de Chinezen zelf
trokken er zich weinig van
aan. Zij hadden hun troepen
verspreid over hun land in
kleine, sterk bewegelijke een
heden, die de guerrilla-taktiek
meesterlijk bedreven en de
Amerikaanse pantserdivisies
steeds verder de onafzienbare
vlakten van China op lokten.
De gebombardeerde Chine-
se steden werden eenvoudig
verlaten, voor zover er nog
iemand in leven was die ze
verlaten kon, en elders ver
rezen de fabriekscomplexen
als paddestoelen uit de grond,
of liever in de grond, en het
bleek duidelijk dat de oor-
logsproduktie van China zelfs
door de dagelijkse atoombom
bardementen niet verlamd
werd.
In Vietnam was niemand
meer in leven. Het land was
door de V.N. aan vergetelheid
prijsgegeven en tot een on
toegankelijke woestijn ver
klaard. Hetzelfde lot trof
Cambodja en later ook Laos,
maar het ging nu ook niet
langer om die landen. Het
ging nu alleen nog om één
ding: of China en Amerika
elkaar konden dwingen, aan
de conferentietafel plaats te
nemen om te praten over de
beëindiging der vijandelijkhe
den.
Zo stonden de zaken op 11
juni 1993, negen uur in de
morgen. Hip Molenaar klopte
op de deur van Cop De
Bruijn in de betonnen bun
ker die was gebouwd in de
leeggemalen sleuf van de
voormalige Herengracht in
Amsterdam. Hip Molenaar
(zoals men weet heet een
hoofdinspecteur van politie
in ambtskringen bijwijze van
afkorting Hip) kreeg door de
luidspreker een krachtig
„binnen!" als antwoord van
Cop De Bruijn (zoals bekend
heet een commissaris van po
litie in ambtskringen bijwijze
van afkorting Cop) en drukte
op de knop naast de deur. Er
ontstond een hevig geruis,
ten teken dat de luchtsluis
volliep en Hip wachtte gedul
dig tot de stalen deur open
zwaaide. Hij ging de lucht
sluis binnen en even later
stond hij voor het schrijf
bureau van Cop De Bruijn,
die bezig was een plattegrond
van Amsterdam te bestuderen
en van rode lijntjes te voor
zien.
„Nou, en?" vroeg Cop de
Bruijn ontstemd, want de
lijntjes lukten juist prachtig
en het was helemaal niet ze
ker dat zoiets na een onder
breking nog even goed zou
gaan.
Hip Molenaar boog zich
over het bureau en fluisterde
de commissaris langdurig in
het oor.
„Wat krijgen we nou?" in
formeerde deze met uitpui
lende ogen. „Dat is nog nóóit
gebeurd! Dat kan niet! Wie
is er op die onzin gekomen?"
„Niet iemand speciaal",
antwoorde Hip. „Het is ge
groeid, om zo te zeggen. De
mannen voelen zich geroe
pen. Ze zijn er allemaal
gloeiend vóór. Ze vinden dat
ook een politieman op een be
paald moment moet kunnen
uiten wat er in zijn binnenste
leeft".
„Er hééft niets in hun bin
nenste te leven!" riep de Cop
uit. „Waar blijven we als po
litiemannen van binnen gaan
leven! Ik weiger!"
„Dat zou onverstandig zijn",
merkte Hip op. „Politieman
nen zijn ménsen, Cop. Men
sen met een geweten, met een
verstand, met een gevoel, met
een hart„Hou op, ik weet
best wat er allemaal binnenin
een mens zit", zei Cop woe
dend. „Maar ik vind het een
belazerd idee. Trouwens, ik
geloof nooit dat de zes burge
meesters eraan willen. Die
krijg je niet voor zoiets. Ja
ren geleden had Amsterdam
maar één burgemeester. Die
heeft het gewéten, dat hij
progressief was. Trouwens,
de Hocop zal het niet eens
willen voordragen".
„De Hocop is er óók voor",
zei Hip kalm. „Hij stuurt mij
juist om het u te vertellen".
De Cop werd bleek, rood,
weer bleek en sloeg met bei
de vuisten op zijn bureau.
„Waarom zeg je dat niet
eerder?" gromde hij woest.
„Vooruit dan maar met de
troep. Ga je gang. Gooi je ge
zag maar op straat. Ik vind
het bést. Als hij het best
vindt, vind ik het ook best,
ik heb niks anders te doen
dan het best te vinden".
„Het is allemaal al georga
niseerd", zei Hip rustig. „Er
is een uitgaansverbod na acht
uur. Niemand op straat. De
B.B.-ers en anderen met een
straatvergunning worden
langs heel andere routes naar
en van huis geleid. Ze zullen
niets merken. Bovendien ge
beurt het pas om elf uur, als
alles donker is".
Maar de Cop had geen be
langstelling meer. Hij trok
weer lijntjes, iets minder
mooi dan eerst.
En zo trok op die elfde juni
1993 door donker Amsterdam
een indrukwekkende stoet
van geüniformeerde politie,
bijeengestroomd uit alle Ne
derlandse steden. Een kilo
meterslange stoet, voorafge
gaan door drie muziekkorpsen
en gesloten door bereden
manschappen in vol ornaat.
De stoet trok door donker
Amsterdam, over het Damrak,
door de Leidsestraat, over
het Leidseplein en verder
alsmaar verder tot waar eens
het gebouw van de Ameri
kaanse ambassade gestaan
had. Op dat weiland werd
halt gemaakt. Een van de
manschappen haalde uit een
tas een opgerolde doek. Twee
anderen droegen palen aan.
En toen ze het spandoek uit
gerold en opgehangen had
den, stond er in de duisternis
te lezen: Stop bombardemen
ten op Vietnam!
In volmaakte openbare or
de gingen de manschappen
uiteen.
Er viel geen onvertogen
woord. Alleen wat motregen.
ADVERTENTIE
GOUD...
LET EENS OP HET
VERHEUGDE GEZICHT
van iemand, die u gelukkig
met een gouden sieraad of
zegelring.
Welk een voldoening heeft u dan van
uw uitgave. Begin alvast wat te
sparen; dat is de beste manier om
straks goed voor de dag te komen.
Ziet de collectie goud-voor-iedereen
bij uw juwelier.
maakt
fraaie
EMMEN. In een te Emmen gehou
den vergadering van de raad van com
missarissen van de N.V. Danlon Kousen-
fabrieken werd besloten alle maatrege
len te nemen om vanaf september 1968
te komen tot een produktie van vier mil
joen dozijn paar kousen per jaar, een
produktie die voor de brand ook al voor
1968 was gepland.
Voorts werd besloten het nieuwe fa
briekscomplex zodanig in te richten, dat
een produktie van zes miljoen dozijn
kousen per jaar kan worden bereikt. De
uitvoering zal wellicht in betonbouw
plaatshebben ter beperking van brandge
vaar. Zoals bekend zijn verschillende
mannelijke werknemers van het bedrijf
na de brand tijdelijk in België en Haar
lem te werk gesteld. De directie heeft
thans besloten een aantal vrouwelijke ar
beidskrachten uit te zenden naar het
moederbedrijf in Soroe, Denemarken. Dit
weekeinde zal de eerste ploeg van acht
naaisters daarheen vertrekken. De ploe
gen zullen om de drie weken worden af
gelost.
