echt
nip
ru
mrnmmwm.
NORTON ƒ1.50
SCHRIJVENDELEZERSSCHRIJVENDELE
m
mm
NORTON
WMyMkM
P
m
it □Tilly
UHUH
VRIJDAG 10 NOVEMBER 1967
4 VR
Maagdelijke geboorte 1
Maagdelijke geboorte 2
J
li
m M\\
mui""
NORTON is er!
Drie simpele woorden,
een wereld van verandering
NORTON heeft het bereikt.
Planters kweekten nieuwe
soorten volle, weelderige tabak,
de tabak voor Norton
NORTON - rijp, vitaal, echt..
Koop een pakje. Probeer er een,
juist, dat is Norton!
De succesvolle introduktie van NORTON
bij het Nederlandse publiek, heeft er toe geleid,
dat ook vele rokers van filtersigaretten vragen naar
dit merk van ongekende kwaliteit.
Daarom is er nu
met dezelfde unieke tabakken,
hetzelfde rijpe aroma en
met het modernste filter
Maagdelijke geboorte 3
Maagdelijke geboorte 4
Maagdelijke geboorte 5
Radicale rekel 2
De egoïst
Oordeel
Onvoltooide democratie
Slechte beurt
Afschuwelijke beslissing 3
Half werk 2
In d«z« rubriek worden eenmaal per
week brieven opgenomen, die met uit
drukkelijk verzoek tot publlkatle aan de
redactie worden toegezonden; voorwaar
den tot publikatie zijn:
Het onderwerp dient van genoegzaam
algemeen belang te zijn en uit het oog
punt van dat algemeen belang te zijn
beschouwd.
De inzender moet de brief met zijn
volle naam en adres ondertekenen en
instemmen met de vermelding van zijn
naam en woonplaats. (Dus geen pseudo
niem of initialen^.
De brief moet gesteld zijn in behoorlijk
Nederlands en in begrijpelijke, beknopte
De redactie behoudt zich het recht voor
de brief ter publikatie te bekorten op
niet essentiële punten, of opneming te
weigeren.
Opneming van een bepaalde brief be
tekent allerminst, dat de redactie het
eens is met daarin vervatte meningen of
argumenten.
Naar aanleiding van het stuk van de
heer Henschel over de maagdelijke ge
boorte zou ik het volgende willen opmer
ken: Met alle respect voor de wetenschap
die u dient en voorstaat is toch het aller
eerste. waar wij christenen ons voor ge
plaatst weten onze ontoereikendheid op
velerlei gebied. „Onze kosmonauten", zo
zei Kroesjtsjev, „zijn daarboven geen
engelen tegengekomen". Ik was daarvan
niet ondersteboven. Wel heb ik ze hier op
onze planeet ontmoet, engelen in mensen
gedaante wel te verstaan. Komende tot uw
onderwerp merk ik op dat hierover in
duidelijke taal wordt geschreven in de
Nieuwe Katechismus. Voor velen een ver
ontrustend boek wegens de eigentijdse be
nadering van jie blijde boodschap. Voor
mij echter een veilige gids, omdat niet
de integriteit van het geloof in het geding
is, omdat een nieuwe benadering van het
onzegbare mij meer aanspreekt dan een
onverstaanbare zegging van het oude.
Ik citeer daarom een gedeelte van blad
zijde 90 van deze nieuwe katechismus
onder de titel „Geboren met God":
Toen Hij ter wereld kwam was Hij af
gesmeekt door heel een volk. beloofd door
heel een geschiedenis. Kind van Belofte
als geen ander. Het diepste verlangen van
heel de mensheid. Hij werd geheel uit
genade, geheel uit belofte „ontvangen
door de Heilige Geest". Het geschenk van
God aan de mensheid!
Even verder op dezelfde bladzijde lees
ik:
„Niets is er in de schoot der mensheid,
niets is er in de menselijke vruchtbaar
heid dat Hem verwekken kan, van wie
heel de vruchtbaarheid heel de wording
van ons geslacht afhankelijk is. Deze Be
loofde heeft de mensheid uiteindelijk aan
niemand anders dan aan de Geest van
God te danken. Zijn oorsprong is, noch uit
bloed, noch uit de wil van het vlees, noch
uit de wil van een man, maar uit God".
Ook hier komt een stuk „geloven" aan
te pas. Doch wie nu geloven louter als
iets verstandelijks ziet, raakt niet aan de
essentie van het menselijk geloven. Ge
loven is ja zeggen tegen God, ook ja zeg
gen tegen de ander. Niet omdat men de
ander geheel kent of doorziet, doch louter
omdat men in hem of haar gelooft. De
hedendaagse mens mag nog zo knap en
geleerd zijn op het gebied van weten
schap en techniek, ook hij zal beperkt
blijven in zijn mogelijkheden, vooral waar
het de hogere waarden in het leven be
treft.
R. J. WOLS, IJmuiden.
Naar aanleiding van het artikel in Er-
bij van de heer Henschel over de maag-
delijke geboorte van Jezus Christus het
volgende: De heer Henschel stelt hierbij
dat onder een ontvangenis door de Hei
lige Geest moet worden verstaan een
conceptie, waarbij de man en de vrouw
zich niet door de hartstocht laten verlei
den tot een seksuele daad, welks gevol
gen zij niet kunnen overzien; integendeel
door redelijk overleg geleid zal een be
wust gewilde bevruchting tot stand wor
den gebracht, enzovoorts.
De grote moeilijkheid van dit soort stel
lingen is, dat er wordt uitgegaan van
een bijbels verhaal, namelijk een ont
vangenis uit de Heilige Geest, maar dat
de rest van het bijbelse verhaal dat daar
over handelt stilzwijgend terzijde wordt
geschoven. Want laten we nu een moment
aannemen dat het bijbelse verhaal juist
is in dien zin dat er een ontvangenis uit
de Heilige Geest heeft plaats gehad en
dat tevens de interpretatie van de heer
Henschel juist is, namelijk dat Miriam en
Jozef zich niet hebben laten leiden door
hartstocht, maar dat kind bewust, men
zou bijna zeggen „in koelen bloede" heb
ben opgezet. Dan is het toch wel bijzon
der vreemd dat na het gelukken van die
opzet de goede Jozef schrok toen hij
merkte dat Miriam zwanger was en er
vandoor wilde gaan. Er was nota bene
een engel voor nodig om hem van dat
voornemen af te brengen. Waarom trou
wens met die zwangerschap niet even ge
wacht tot het huwelijk voltrokken was,
waar men toch volgens de heer Henschel
van hartstocht geen last had?
Ik vrees dat hier weer gebeurd is wat
men steeds ziet met stokpaardjes: een
oud verhaal wordt gebruikt om de eigen
theorie te bewijzen en datgene wat uit
dat oude verhaal daar in tegenspraak
mee is wordt weggelaten.
Het is beter een bijbels getuigenis in al
zijn wonderlijkheid en onbegrijpelijkheid
in haar geheel te laten bestaan dan het
door middel van de zo hooggeprezen rede
in flarden te scheuren en dan om de
mootjes te vechten. Het redelijk verkla
ren van wonderen is tegenwoordig een
soort rage, maar zodra men een wonder
zo behandelt smaakt het naar een zoet-
middel in de thee. Waarom nu niet weer
eens met een zucht van verlichting uitge
roepen: „Wel, nou nog mooier, dat kan
helemaal niet wat daar gebeurt, en toch
gebeurt het!"
Men kan mijns inziens met dit onbe
grijpelijke verhaal uit Mattheus en Lucas
twee dingen doen: of zeggen: „Wat daar
staat is nonsens, dat geloof ik niet". Dan
ben je een eerlijke loochenaar. Of je kan
zeggen: „Ik snap er niets van maar het
•taat in Gods Woord en aangezien dat
wijzer is dan ik moet het waar zijn". Dan
ben je een eerlijke gelovige. Het naar be
neden trekken van het wonder in het
licht van de rede, zodat iedereen het zien
kan en kan zeggen: „O, is het anders niet,
dat kan ik zelf ook wel", heeft een heel
bepaalde naam in het Nieuwe Testament.
Het heet „De kus van Judas". Ieder mens
heeft die Judas van het steeds maar weer
verklaring zoekende verstand in zich.
ADVERTENTIE
de beste tabak is N 0 RTD N tabak
NORTDNFD
Enige voorzichtigheid met die figuur is
geboden, want hij profaneert het hoogste
wat in ons is.
Mensen, mensen, laten we er toch aan
denken in deze tijd van hoogste techni
sche kunnen op alle gebieden dat er ook
dingen zijn die wij niet alleen niet weten
maar ook nooit zullen weten. Ik weet het,
het is een klap voor onze ijdelheid, maar
wat wilt U? We zijn wel in Gods beeld
geschapen, maar we zullen nooit zijn
als God".
H. C. MOOLENBURGH, Haarlem
Met aandacht heb ik het artikel van de
heer Henschel over de onbevlekte ont
vangenis gelezen. Voonzover ik het beoor
delen kan vormt het stuk een logisch
geheel. Toch heb ik een paar vragen.
In het kerkelijk dogma over de erfzonde
wordt niet aangegeven wat Adam precies
heeft misdreven, zegt de heer Henschel.
Het protestantisme, dat vasthoudt aan de
algehele waarheid van de bijbel, weet dat
het misdrijf van Adam bestond in het eten
van de verboden vrucht, die Eva hem had
gegeven. Ik heb altijd gemeend dat dit
ook de opvatting was van het oude rooms-
katholicisme (voor het optreden van paus
Joannes XXIII). Verder lijkt me de ver
klaring, die de heer Henschel van de on
bevlekte ontvangenis geeft meer filoso
fisch dan theologisch. Hij begint met de
toestand in de oudheid. In die dagen was
men op de hoogte met de wetmatigheid
in de natuur, wat ook betrekking had op
het seksuele leven, zegt hij. Door het
seksuele leven naar die wetten te
regelen worden er uitsluitend gave en ge
zonde kinderen geboren. Misschien dat
enkele hoogstaande personen volgens die
regel hebben geleefd, maar wat het ge
hele Griekse volk betreft kan ik me dat
niet voorstellen, tenzij men daarvoor met
historische argumenten komt. Wat bedoelt
de heer Henschel met het paradijs, de
Griekse oudheid?
In zo'n geval zal onmiddellijk na de be
vruchting van verder seksueel verkeer
worden afgezien, overwegende dat dit
verkeer de natuurlijke vruchtontwikkeling
verstoort, beweert de heer Henschel. Hier
komt hij op biologisch terrein. Misschien
wil een bioloog of medicus hierover zijn
licht eens laten schijnen. In het laatste
geval als de natuurlijke wetten van het
geslachtsverkeer in acht worden genomen
zal de vrouw haar kind zonder smart
baren en geen nadelige gevolgen van
dracht en baring ondervinden, aldus de
heer Henschel. Willen de medici daar hun
oordeel eens over geven? Mij komt het
vreemd voor.
A. HQFSTRA, Zandvoort
Naar aanleiding van het stuk van de
heer Henschel zou ik willen opmerken dat
ik geloof dat er van een niet ongewone
begripsverwarring sprake is. Het leerstuk
van de maagdelijke geboorte, aan de bij
bel ontleend is, is een ander dan dat van
de onbevlekte ontvangenis dat op de tra
ditie is gebaseerd. Wat paus Pius IX op
8 december 1854 als dogma afkondigde
was dat Maria zelf op het eerste ogen
blik van haar ontvangenis in het lichaam
van haar moeder (die naar de traditie
Anna heette,) om der wille van Christus
verdienste gevrijwaard bleef van de erf
zonde. Uit dit dogma van 1854 vloeide dat
van 1950 (Maria's lichamelijke tenhemel
opneming) welhaast automatisch voort;
een zondeloze Maria kon immers niet ster
ven! Voor de volledigheid vermeld ik
nog, dat het dogma van Maria's altijddu
rende maagdelijkheid (semper virgo)
werd afgekondigd in het Lateraanconcilie
van 649.
C DE GOOIJER, Haarlem
Fantastisch, wat u ons te lezen gaf met
de uiteenzetting, getiteld „De onbevlekte
ontvangenis in onze tijd" op de pagina
„Geestelijk Leven". Naar aanleiding hier
van een vraag aan de heer Henschel: Als
u ons niet voor een alternatief wilt stel
len, wat moeten wij dan aan met het
hiernavolgende feitenmateriaal in de bij
bel? Te weten: Jesaja 7:14 „Zie de jonk
vrouw zal zwanger worden" (jonkvrouw
is letterlijk maagd), Mattheus 1:23, Mat
theus 1:18-20 en Lucas 1:31-35.
E. S. D. VERHAGEN-CARON, Haarlem
Naar aanleiding van het ingezonden
stuk van mevrouw van Rappard-Kühle-
meyer over de Radicale rekel wil ik
vragen: U zult toch wel weten, dat een
groot deel van de lezers van het Haar
lems Dagblad ook uit christenen bestaat?
Die de naam van Jezus Christus als hun
steun in dit raadselachtige leven vol
vragen vereren; die na deze grootse tijd
en oorlog en ellende eens op de wolken
des hemels zal verschijnen, tot vreugde
van allen die hem aanbidden en tot ver
schrikking van degenen die hem niet
kennen.
Mevrouw v. d. WERF-BOS, Heemstede.
We kunnen praten over miljoenenver
slindende verkeersvoorzieningen. Inder
daad, deze zijn nodig. Maar de voornaam
ste oorzaak van de meeste verkeersonge
lukken is de potentiële doch helaas
slechts licht strafbare moordenaar: de
egoïst.
Wie is de grootste egoïst?
Dat is de automobilist,
Die roek'loos snijdt bij dikke mist
En lacht, terwijl u wordt gekist.
Dat is de man met snelheidswaan,
Hij trekt zich van geen mens wat aan;
De man die denkt dat hij alleen
En, buiten hem dan ook niet één
De snelheid overtreden mag
En lak mag hebben aan 't gezag,
Aan witte strepen, 't rode licht.
Aan voorrang geven, burgerplicht,
Aan zelfbeheersing en fatsoen,
Aan wat men niet en wel moet doen.
Die achter 't stuur zit en zó rijdt
Is hij of zij! die ken'lijk lijdt
Aan (zoals ied're „faun" of „heks")
Een minderwaardigheidscomplex.
Zij hebben nu 'n ding dat lééft,
Dat voor hén, zwakkelingen, beeft
Zij reageren af mentaal
En trappen op het gaspedaal.
En als dat ding is ingetrapt
En weer zo'n „slome" is gelapt,
Dan gaat, als psychopatendank,
Datzelfde ding wéér op de plank.
Dan zingt hun hart: „Wat ben ik flink!"
En na de volgendeDat's link!"
Epiloog:
De dood heeft weer z'n oogst gehaald;
Familie'treurt; W.A. betaalt!
En elkeen die dit leest of hoort
Zegt: „Ja, zo is het"en raast voort!
JAN WIELING, Heemstede.
Langs deze weg wil ik mijn hartelijke
instemming betuigen met het ingezonden
stuk van de heer R. Ruiten uit IJmui
den. Ds. Buskes, zelf hervormd, wijst de
bezwaarden in de gereformeerde kerk
een weg der ontkoming. De heer Ruiten
wijst diegenen een weg der ontkoming die
nog trouw zijn in het aanvaarden van het
Woord van God en onze belijdenis, die
van Gods woord geen fabel wensen te
maken door het paradijsverhaal te de
graderen tot een romantisch gebeuren. Zo
komt de kerk op haar kop te staan. Die
eerst geschorst werden vanwege hun dwa
lingen, worden binnengehaald met vlie
gende vaandels en slaande tromEn
ach, helaas, trouwe Schriftbelijders moe
ten het ontgelden voor de moderne leer
die het echte goud verdonkert en alles op
losse schroeven zet. Dit is de kerk niet
tot een voordeel, doch tot een oordeel.
D. WILGENBURG, Haarlem.
Wie vorige week de moeite heeft geno-i
men een artikel van Han Lammers in „de
Groene Amsterdammer" te lezen, zullen,
voorzover het niet al gebeurde, de schel
len van de ogen zijn gevallen. Lammers
stelt „wij leven hier in het Westen in een
onvoltooide democratie".
Want voltooide democratie wil immers
zeggen, ik citeer Lammers, „de soeverei
niteit van een volk, tot uiting komend in
de zeggenschap van de mensen op alle
mogelijke niveau's" Tot zover Lammers.
Wie tevreden is met het tegenwoordige
stelsel is al tevreden met zijn broodje,
autootje, televisie en eenmaal in de vier
jaar stemmen. Dat is zijn goed recht.
Maar dat komt hierop neer dat deze mens
tevreden is met een systeem waarin
voor hem gedacht wordt. Het is een zalig
idee om alle problemen door anderen op
te laten lossen. Maar die oplossing zou
ook wel eens kunnen zijn dat u opgeof
ferd wordt, bijvoorbeeld, terwille van
een of andere militaire strategie.
De NAVO bijvoorbeeld houdt er reke
ning mee dat een behoorlijk percentage
van de burgerbevolking gedood zal wor
den wanneer het tot een militair treffen
zal komen. Heeft u meebeslist of de
NAVO ja of nee opgericht moest worden?
Nee, er is voor u gedacht. Dit is maar
één facet van onze onvoltooide democra
tie. Ik vind het in dit stelsel dan ook niet
vreemd dat er mensen zijn die met bui
tenparlementaire middelen trachten pres
sie uit te oefenen op onze regering.
C. BRUIN, IJmuiden.
Toen ik hoorde dat „Felison" een ten
toonstelling zou houden van de werken
van mijn vroegere klasgenoot Dick Ket
was ik enthousiast. Op tentoonstellingen
in het Gemeentemuseum te Arnhem en
later in het Singermuseum te Laren had
ik genoten van de doorwrochte stillevens
van deze gehandicapte kunstenaar. Ik
wekte mijn collega's op er heen te gaan,
spoedde mij er zelf ook heen en zag.
geen enkele van die werken, waaraan
hij zijn goede naam te danken heeft. Wel
waren er een paar goede tekeningen,
maar verder was er niets, dat de toets
van de critiek zou kunnen doorstaan.
Wanneer Dick Ket zou weten, dat de
ze „aanloopwerkjes" als „uniek" zouden
worden tentoongesteld, zou hij zich in
zijn graf omdraaien, Een eveneens te
leurgestelde bezoeker, die met mij het
zaaltje, waar al dat „moois" was ten
toongesteld, verliet, zei: „Ik heb nu de
gewaarwording van iemand, die naar
het sportveld gaat om een erevisieclub
te zien spelen en van onder de tribune
een B-elftal met zeven invallers het veld
ziet opdraven!" Kortom, een slechte
beurt voor „Felison".
J. P. ERIKS, Driehuis.
Het wordt tijd dat we weer gaan in
zien dat de rechten en de plichten van de
kunstenaar geen andere zijn dan die van
iedere andere burger. Ik hoop, dat ook
Ernst van Altena en L. Wiener sr. deze
werkelijkheid na alle emoties onder ogen
zullen gaan zien.
De door Van Altena gemaakte, en door
vader Wiener met instemming begroete,
opmerking, dat er zo vele befaamde boe
ken uit de wereldlitteratuur verboden zou
den zijn, als van het door de rechters van
Wiener gehanteerde rechtsbeginsel werd
uitgegaan, getuigt behalve van litterair,
vooral van menselijk en juridisch wanbe
grip.
Het gehanteerde rechtsbeginsel bestaat
al vele jaren en er is nooit één boek van
Elsschot of Nescio of welke schrijver van
formaat dan ook verboden.
De beslissing tast namelijk niet de vrij- j
heid aan materiaal voor een boek te ver
zamelen, de schrijver kan verzamelen wat
hij wil. De rechter oordeelt over de ver
werking van dit materiaal en indien er
in deze verwerking beledigende uitlatin
gen voorkomen, dan is de auteur straf
baar.
Daarom zijn Elsschot of Nescio ook
nooit door een dergelijk vonnis getroffen.
J. METZ jr .Haarlem,
Over het door de heer W. ter Braakt
(in uw blad van 3 november) gesigna
leerde feit heeft de man in de straat d*
mond vol. Dat had men trouwens ook bij
de vorige verhoging van ongeveer dezelf
de trant. Maar wist de heer ter Braak*
dan niet dat wij er zijn voor de leden
van het parlement en niet andersom. Het
duidelijkste voorbeeld is wel dat, wan
neer er een nieuwe loonronde aan bod
is, er ik weet niet hoelang over gediscus
sieerd moet worden voordat er een
armzalige loonsverbetering af kan. Dan
komt daar nog bij dat de staat daar nog
weer idem zoveel af haalt aan belasting
en andere financiële maatregelen. Wan
neer er echter een loonronde voor d«
parlementsleden aap bod is moet daar
toch niet zolang over worden gepraat.
Trouwens de gehele uitgavenpolitiek doet
mijns inziens een beetje vreemd aan.
Wanneer elke huisvrouw er zó over dacht
met haar uitgaven, dan zouden er alras
heel wat meer ongelukkige huwelijken
zijn dan er thans voorkomen. De verge
lijking mag dan niet helemaal opgaan, in
grote trekken zijn de grondslagen dezelf
de. Men kan nu eenmaal niet ongestraft
25.- uitgeven met maar 10.- in zijn
portemonnaie. En van die politiek zijn u,
ik en heel veel anderen de dupe. Zou er
eigenlijk wel iemand te vinden zijn die
daar eens een stokje voor steekt.
H. DEKKER, Haarlem.
