KAN juwelier
ƒ198-
ƒ139-
top
form
meubelshow
Aandacht in Sovjet-Unie
voor vliegende schotels
Waarom
zou Uü
„BRIXON" costuum
geef'seen
woonkado
vier verdiepingen vol woonideeën
speciale
Mythevorming in het verleden
Raad gehoord in
provinciehuis
Onlusten in India
Russische burgers
om informatie
verzocht
Meer waarnemers
van de VN naar
Suez-kanaal
voor hem zo'n gezellig
VRIJDAG 24 NOVEMBER 1967
19
Bevriend staatshoofd
W etswijziging
Mr. F. Kuitenbrouwer
B urge me estersvacature
Zaandam
Romney maakt wereldreis
l
op 29 november tot en met .4 december
ook 's avonds geopend van 19.30 tot 22.- uur
maandag 4 december open vanaf 10.- uur
Niemand heeft Columbus uitgelachen"
Anecdote
lekker lopen
Verbastering
Vergissing
Sas Bunge
f?
lekker lopen
WWWWWWWWWWIlWWinfWWVWWWWlAniWWVWWWVVWAWVWWWWWVWWVlftrtWWVVWWWWIftlWWWWWWWWWWWWW
ADVERTENTIE
Beledig ing van
een bevriend
staatshoofd
AMSTERDAM. President
Johnson is de enige Amerikaanse
president die zo hij daartoe be
hoefte mocht gevoelen zich er
op kan beroepen het in het Neder
landse taaleigen tot „molenaar" te
hebben gebracht en tevens aan
leiding te zijn geweest voor een
aantal omstreden vonnissen, dat
hem in de Nederlandse strafrecht
geschiedenis op één lijn stelt met
de Duitse keizer Wilhelm, Adolf
Hitler en generalissimo Franco.
Dat geeft toch wel even te denken,
niet zozeer over de 36ste president
van de Verenigde Staten als wel
over artikel 117 van het Wetboek
van Strafrecht.
Er is immers een duidelijk onbeha
gen gerezen door een in verhouding
groot aantal recente veroordelingen
gebaseerd op dit artikel, dat zegt:
„Opzettelijke beleediging, een regee-
rend vorst of ander hoofd van een
bevrienden staat aangedaan, wordt ge
straft met gevangenisstraf van ten
hoogste vier jaren of geldboete van
ten hoogste zeshonderd gulden".
Een van deze veroordeelden, de 22-
jarige Amsterdamse student J. B. Metz
heeft zijn vonnis tot in hoogste instan
tie a ïgevochten. Dezer dagen wordt
het oordeel van de Hoge Raad daar
over bekend. Als ons hoogste rechts
college besluit de aangevoerde bezwa
ren te erkennen kan dat een specta
culair arrest opleveren. Technisch ge
zien ligt het probleem-artikel 117 na
melijk nogal vast, ook wat betreft zijn
recente toepassingen.
„Moordenaar", onder omstandighe
den ook „molenaar", is ontegenzegge
lijk c?n belediging in de zin van de
strafwet, gemeten met de reeds uit
1894 daterende maatstaf van de Hoge
Raad: „uitdrukkingen die in de volks
mond minachting uitdrukken."
President Johnson is aan te merken
als bevriend staatshoofd. Het grappige
is dat de Amerikaanse grondwet de
term „head of state" niet gebruikt en
de president alleen bestempelt tot
hoofd van de uitvoerende macht. De
vraag wie staatshoofd is moet echter
worden beantwoord aan de hand van
feitelijke omstandigheden en het vol
kenrecht. Zelfs is (ten aanzien van
Franco in 1954) uitgemaakt dat de
wettigheid van een bewind géén crite
rium is. We kunnen zeggen dat ons
land met de hele wereld, uitgezonderd
Noord-Vietnam en een enkel ander
land „bevriend" is.
Ook de wettelijke „tarieven" spre
ken duidelijk taal. Laster: 3 jaar
Smaad: zes maanden of 600. Beledi
ging: 3 maanden of 600. Belediging
van een bevriend staatshoofd: 4 jaar
of ƒ600.
Toen de Amsterdamse politierech
ter mr. R. de Waard in een van zijn
eerste vonnissen sprak van „dit op
zichzelf reeds ernstige feit" baseerde
hij zich rechtstreeks op de wettelijke
strafbepaling die aangeeft dat de wet
gever van 1881 dit feit inderdaad hoog
opnam.
In dit staartje zit echter het venijn.
Wij hebben thans in 1967 zo langza
merhand ernstig reden gekregen ons
af te vragen of de opvattingen van
1881 nog wel houdbaar zijn. Destijds,
bij de behandeling van art. 117 liet
de toenmalige minister van Justitie,
Modderman, overigens geen twijfel be
staan over de bedoeling: „De rechts
grond ligt geenszins in internationale
verplichtingen of wellevendheid, maar
in het besef der waarheid dat er soli
dariteit bestaat van belangen, solida
riteit van elk wettelijk gezag".
Daardoor is dit artikel scheefgetrok
ken in de sfeer van intern-Nederland
se problemen van gezagshandhaving
en openbare orde. Dat is ook de me
ning van mr. C. A. Groenendijk uit
Amsterdam, die een speciale studie
van dit onderwerp maakte. Het gevaar
bestaat ook, dat de schijn wordt ge
wekt dat de Nederlandse justitie ach
ter de „schurken in de wereldpolitiek"
zou staan of dat in artikel 117 een
stok wordt gezocht om een hond te
slaan die anders niet te pakken is.
In ieder geval ontzegt Nederland
zijn burgers een belangrijk stuk vrij
heid, namelijk zich critisch op te stel
len tegenover de wereldpolitiek. In
dertijd voelde de Tweede Kamer ove
rigens al nattigheid: „Deze bepaling
AiuwwuwwwmAiwmiuimwwwwwtAmwuwwimwiiwwi
ADVERTENTIE
Jlorloger
'n tweede gouden
armband maakt
haar nog gelukki
ger
zou tot verregaande hardheid aanlei
ding kunnen geven en de beoordeling
van vreemde vorsten belemmeren op
ene wijze die niet zou stroken met de
hier te lande geldende begrippen van
vrijheid".
De Kamer bezweek echter voor de
verzekering van minister Moderman
dat de uitdrukkelijk voorbehouden
„bevoegdheid om, in het publiek be
lang, ook de handelingen van vreemde
staatshoofden te beoordelen" werd
veilig gesteld door het vereiste van de
„animus iniuriandi"(opzet). Dit arg-
ment is echter gebleken voos te zijn.
Al is in een bepaald geval duidelijk
dat met de kreet „Johnson moorde
naar" niet een persoon maar een po
litiek beleid van napalm- en frag-
mentbommen wordt gelaakt, dan laat
de formulering van de wet toch niet
toe dit in rechte te erkennen.
In 1935 heeft.de rechtbank in Maas
tricht het toch geprobeerd. Het betrof
onder meer de uitlating: „Hitier
heeft de jood Salomon Levi, die op den
hoek met veters staat te venten, naar
het concentratiekamp geslagen
De rechtbank overwoog dat niet dui
delijk was of nu het staatshoofd Hit-
Ier dan wel de partij- en regerings
chef Hitler was beledigd en dat hij in
deze laatste kwaliteiten een politiek
persoon was „wiens daden en rege
ringsdaden vatbaar kunnen en moeten
zijn voor critiek, zonder dat daardoor
het hoofd van een staat wordt be
ledigd".
Enkele maanden daarna besliste
echter het gerechtshof in Arnhem in
een geval van „Hitier moordenaar"
dat „de persoonlijkheid van een staats
hoofd niet is te splitsen in verschillen
de functies". Later overwoog een rech
ter nog dat artikel 117 in tegenstelling
tot artikel 118 (belediging van gezan
ten) zich niet beperkt tot belediging
,in zijn hoedanigheid". Toch klopt
hier iets niets. Staats-theoretisch ge
zien moet bij voorbeeld president
Johnson immers juist wél „gesplitst"
worden in staatshoofd, regeringsleider
en „partij-aanvoerder". De wetgever
deed dat nota bene zelf al, toen hij de
regeringsleider buiten de strafwet
hield met het oog op diens politieke
positie.
Alleen is in 1881 niet duidelijk ge
noeg voorzien hoezeer heden ten dage
de functie van het staatshoofd ver
politiek is (De Gaulle, Nasser, Soe-
karno, Johnson). Er zijn dus goede
gronden voor de jurisprudentie om te
rug te keren tot de „Maastrichtse
maatstaf" om in ieder geval een eind
te maken aan de zotte situatie dat
iemand gestraft wordt voor „Johnson
moordenaar", maar in precies dezelfde
woorden het beleid van premier Wil
son aan de kaak mag stellen. Over dit
duidelijke alternatief krijgen we de
zer dagen dus hopelijk uitsluitsel in
het arrest van de Hoge Raad in de
zaak-Metz.
Een wetswijziging is echter te prefe
reren, niet zozeer om de noodoplossing
van „belediging in zijn hoedanigheid"
te legaliseren, als wel vooral om de
ratio van dit artikel te verleggen.
Vóór alles dient tot uitdrukking te
worden gebracht dan het niet aangaat
de Nederlandse opvattingen over ge
zag (zeker niet die van 1881) als
maatstaf te stellen boven die van het
betrokken land.
Het is immers bijzonder vreemd dat
een Nederlander wordt veroordeeld
voor iets wat Amerikanen ongestraft
op de stoep van het Witte Huis hebben
gedc n. Dat heeft niets te maken met
„het besef der waarheid" van minis
ter Modderman 'en zelfs niet met „in
ternationale verplichtingen". Reeds in
1894 constateerde een rechtsgeleerde
auteur dat het volkenrecht ten hoogste
verlangt dat een bevriend staatshoofd
een klacht wegens belediging kan in
dienen volgens de gewone strafwet.
Dat kan hier ook nu al.
Eenvoudige rechtsvergelijking
maakt de werkelijke aard van de bij
zondere strafbepaling duidelijk. Een
Zwitserse wetscommentaar zegt bij
voorbeeld dat zij „de goede of ten
minste de corecte betrekkingen van
Zwitserland met het buitenland be
schermt, dus in de eerste plaats Zwit
serse en niet buitenlandse belangen".
Deze gedachte vindt men overigens
ook in het „Crimineel Wetboek voor
het Koninkrijk Holland", dat van 1809
tot 1811 gold.
De Zwitserse strafwet vereist dan
ook, evenals de Westduitse, een klacht
van het betrokken land bij de eigen
regering, die daarop beoordeelt of zij
een machtiging afgeeft zonder welke
de vervolging niet-ontvankelijk is.
Duitsland gaat sinds jaar en dag nog
verder door ook wederkerigheid te
verlangen; het klagende land moet het
Westduitse staatshoofd dezelfde be
scherming bieden. Hiervoor zijn dui
delijk argumenten uit het volkenrecht
te halen.
Omschrijving Van artikel 117 als een
klacht- en machtigingsdelict biedt de
beste waarborgen voor een realisti
sche belangenafweging. Een extra-ar
gument voor wetswijziging in die zin
is, dat de beantwoording van de nete
lige vraag of er sprake is van beledi
ging in hoedanigheid, naar het stadium
van de beoordeling van de klacht zou
kunnen worden verschoven.
Zolang het nog niet zover is kan on-
ses inziens zowel de staande als de
zittende magistratuur de grootste te
rughoudendheid ten aanzien van zaken
welke met artikel 117 verband hou-
ien, in acht nemen.
Ja, waarom zou u een gewoon
pak kopen, als u voor
reeds een origineel
kunt krijgen,
want
BRIXON is SUPERCONFECTIE
in MAATKWALITEIT.
GEN. CRONJESTRAAT 40-44 HAARLEM
Alléénverkoop van BRIXON
IN HAARLEM
Gen. Cronjéstraat 38 - 44
Telefoon: 5 4 6 7 9
In de populaire serie
hebben wij reeds een
costuum voor
ADVERTENTIE
MUSTERRING
international
Waarom nou altijd
zo'n gewoon kado
Kijk eerst eens even
rond in onze zaken.
Daar vindt u voor het
zelfde geld een ont
zettend leuke serie
woonkado-ideeën.
Van mimi-sets tot bu
reaus. Van kapstokken
tot spiegels. Van leuke
lampen tot schommel
stoelen. Van fauteuils
tot haardbankjes.
Komt u maar kijken.
Van Duivenboden n.v.
INTERIEURVERZORGING
Geil, Oude Gracht 88 90 en 108110. Kruisstraat 72Haarlem
ZAANDAM. De fractieleiders uit de
gemeenteraad van Zaandam hebben in
het provinciehuis in Haarlem een bespre
king gevoerd met de commissaris van de
koningin over de vervulling van de bur-
gemeestersvaoature, welke is ontstaan na
het overlijden van burgemeester I. Baart.
Het overgrote deel van de raad blijkt
voorkeur te hebben voor een burgemees
ter die niet uit de Zaanstreek afkomstig
is.
Vijf leden van de fractie van de Partij
van de Arbeid stélden prijs op de be
noeming van de P.v.d.A.-wethouder Hille
van Zaandam tot burgemeester. De gehele
raad kon instemmen met de benoeming
van een lid van de P.v.d.A. tot burge
meester, waarbij werd aangetekend dat
de betrokkene in mentaal opzicht ook de
Zaandamse arbeidersbevolking moet kun
nen aanspreken.
CALCUTTA (Reuter) In Calcutta is
het tot botsingen gekomen tussen politie en
menigten betogers die protesteerden tegen
de afzetting van de coalitie-regering van
West-Bengalen door de gouverneur.
Er zijn tientallen arrestaties verricht. De
politie maakte gebruik van traangas en
bamboelatten. Enkele malen werd het vuur
geopend om betogers die een auto van de
politie in brand hadden gestoken te ver
spreiden.
WASHINGTON (DPA). De republi
keinse gouverneur van de Amerikaanse
staat Michigan, George Romney, die zich
enkele dagen geleden als kandidaat voor
het presidentschap bij de verkiezingen
van volgend jaar heeft aangemeld, gaat
een reis van vier weken door het buiten
land maken.
ADVERTENTIE
ooyëw.
INTERIEURVERZORGING
Bartel jorisstraat 13-17
HAARLEM
waarbij wij u nu reeds kunnen tonen modellen
uit onze kollektie voor 1968.
Komt u eens rondkijken en neemt u onze zeer uitgebreide
katalogus met vele kleurenfoto's mee om er thuis nog eens samen
rustig over te kunnen praten. Dat geeft zekerheid aan uw keuze
„Niemand heeft Columbus uitgelachen"
is de titel van een vlot geschreven boek
van de Duitse journalist Gerhard Prause
waarin een aantal voorbeelden van his
torische mythevorming wordt ontmas
kerd. Er blijkt uit dat aan de wortel
van heel wat onuitroeibare opvattingen en
uitgekauwde anecdotes een behoefte aan
vereenvoudiging en idealisering ligt die
door conserverende krachten waaron
der nationale ijdelheid een eerste plaats
inneemt in stand wordt gehouden. De
werkelijkheid voor zover men daarvan
spreken kan; het blijft toch bij een recon
structie met meer of minder gelijkenis
is meestal interessanter en, dit ter ge
ruststelling van de schoolmeesters, in
structiever. i
Bekend is bijvoorbeeld het verhaal over
Frederik de Grote, „Der Grosse Fritz"
voor onze oosterburen, waarin hij zwicht
voor de standvastigheid van een eenvou
dige molenaar wiens molen zich bevindt
op het terrein van zijn pasgebouwde lust
slot Sanssouci. Tevergeefs probeert de
vorst, zoals dat in zulke gevallen gaat,
de man door diverse aanbiedingen, res
pectievelijk bedreigingen kwijt te raken.
Boos over zijn koppige weigering het erf
te ruimen, roept de koning tenslotte uit:
„Weet hij wel dat ik hem zijn molen
kan afnemen zonder er een cent voor
te betalen?" Waarop de molenaar geant
woord zou hebben: „Ja Majesteit, als het
gerechtshof in Berlijn er niet was!" het
geen de koning tot inkeer bracht en van
zijn wens deed afzien.
Dat een koning van Pruisen in de acht
tiende eeuw al zoveel eerbied voor de
(Van onze correspondent)
MOSKOU. Jarenlang heeft men er
in de Sovjet-Unie nooit iets over ver
nomen. In het beste geval kon er de laat
ste jaren een ironisch toontje af voor de
„Westerse sensatiepers", die ze gebruikte
om de oplagen te doen stijgen. Het gaat
om de „zogenaamde" vliegende schotels,
of ufo's zoals men de laatste tijd die niet
identificeerbare vliegende voorwerpen
pleegt te betitelen.
Nu, ruim twintig jaar na het eerste
signaleren van het fenomeen, hebben de
ufo's hun bestaansrecht bewezen, ook in
de Sovjet-Unie. Het is een karakteris
tieke vertraging voor dit reusachtige land.
En men moet zeggen dat de Russen het
nu ook grootscheeps aanpakken. Er is een
generaal benoemd tot voorzitter van een
semi-militaire ondèrzoekscommissie, die
de inspanningen om de ufo's te identifi
ceren, moet coördineren. Dat alleen be
tekent erkenning van het feit dat deze
hemellichamen die steeds weer de fan
tasie bezig houden, serieus worden ge
nomen.
Dat deze commissie uitgerekend is op
gericht als onderdeel van de „vrijwillige
organisatie tot steun van leger, vloot en
luchtmacht", is overigens geen bewijs dat
de Sovjet-Unie van de twee vliegende
schotels een gevaar voor haar veiligheid
ducht.
De publiciteit die nu aan de schotels
wordt gewijd, is niet gering. Dagenlang
heeft het eerste programma van de Rus
sische televisie samenvattingen uitgezon
den van de stand van de wetenschap ten
aanzien van de ufo's. Tekeningen gaven
de waarnemingen van meteorologen, as
tronomen en vliegers weer, die de raad
selachtige objecten zouden hebben gezien.
In de toekomst zullen tweehonderddui
zend Russische burgers informaties over
de geheimzinnige ufo's moeten aandragen.
Bovendien zal de nieuwe commissie op dit
terrein gaan samenwerken met buiten
landse instanties.
Hoewel men voorlopig in Moskou nog
erg voorzichtig is in de beoordeling van
de ufo's, heeft er al een lid van de com
missie, prof. Sigel van het Instituut voor
Luchtvaart, in de hoofdstad stelling ge
nomen tegenover een reeks theorieën. Hij
acht de zienswijze, dat het slechts zou
gaan om optische vergissingen veroor
zaakt door lichtval, nog niet concreet ge
noeg. De theorie van Amerikaanse mili
tairen, dat het hier zou gaan om militaire
objecten (en dan nog wel uit de Sovjet-
Unie) beschouwt Sigel eenvoudig als ver
ouderd.
Volgens weer een andere theorie zijn de
ufo's een onbekend natuurverschijnsel.
Dat is niet geheel onaannemelijk omdat
vele natuurverschijnselen immers nog on
bekend zijn.
De spectaculairste theorie noemt Sigel
de veronderstelling, dat de ufo's objecten
zijn afkomstig van een andere planeet, die
van buiten de aarde wórden gecontro
leerd en op commando een snelheid kun
nen ontwikkelen, die op aarde nog onbe
reikbaar is. De meeste van deze theo
rieën worden in Rusland niet geheel ge
negeerd. Daarvoor heeft men zich nog
niet diepgaand genoeg met de ufo's bezig
gehouden.
ADVERTENTIE
Speciaalzaak voor prettige schoenen
Huizing.
Haarlem
Kruisweg 42 Tel 12637 Ook Forma Natura
rechten van zijn onderdanen zou heb
ben dat hij zich door een eenvoudig hand
werksman die hij in een handomdraai
door een paar landsknechts van zijn
grond had kunnen doen trappen de wet
zou laten stellen is natuurlijk te mooi
om geloofwaardig te zijn. Als schoolvoor
beeld (letterlijk) van vroege democrati
sche gezindheid is het wel gemakkelijk
en sluit het goed aan bij Frederiks hob
by voor fluitspelen en zijn gesprekken met
Voltaire. Inderdaad: er was een mole
naar en er was een molen maar de wer
kelijke toedracht is dat de koning tegen
hun nabuurschap niet het geringste be
zwaar had, integendeel, met het oog
op de tuinarchitectuur waarbij de terras
sen in Franse, het eigenlijke park echter
in Engelse stijl zou worden aangelegd
wist hij deze landelijke figuratie op zijn
domein wel te waarderen en zelfs werd
de bewoner ontheven van iedere belasting
plicht. Dat de molenaar bleef gehand
haafd had alleen te maken met 's konings
„Bon Plaisir" en niets met een opflak
kering van verlichte ideeën in het vorste
lijk brein.
Een van de meest treffende voorbeel
den van historische verbastering treft
men aan in het eerste hoofdstuk. Daarin
wordt het beeld dat eeuwenlang gangbaar
geweest is van de Romeinse keizer Tibe
rius (tijdens wiens regering de geboorte
van Christus plaatsvond) vrijwel integraal
naar de rommelzolder verwezen. Op
grond van mededelingen van Romeinse
kroniekschrijvers als Tacitus en Suetonius
is Tiberius de geschiedenis ingegaan als
een eenzelvige duister ling die zijn positie
aan het hoofd van een uit zijn krachten
gegroeid rijk slechts wist te handhaven
door middel van sluipmoord en wreedheid.
Uit vrij recente onderzoekingen komt de
keizer te voorschijn als een weifelende
maar geenszins bloeddorstige figuur wie
ten onrechte verschillende misdaden
jegens verwanten en vertrouwelingen in
de schoenen geschoven zijn.
Het geijkte beeld van de bloeddorstige
misantroop gaat terug op de karakterbe
schrijving die Tacitus in zijn Annalen gege
ven heeft. Maar Tacitus wilde het prin-
cipaat van Augustus en zijn opvolgers in
een kwaad daglicht stellen en bovendien
ontleende hij zijn gegevens aan de ge
denkschriften van Julia Agrippina, de
dochter van Germanicus aan wiens dood
Tiberius schuldig geacht werd.
Prause vervolgt zijn relaas van histo
rische vergissingen en vervalsingen met
het verhaal van Columbus die, zoals be
kend, de ontdekker was van een conti
nent dat reeds vijfhonderd jaar eerder
door de Vikingen ontdekt was en waar
van hij met stelligheid mende dat het
Indië was (vandaar de naam die hij aan
de inboorlingen gaf: Indianen). Verder
kan men lezen dat Luther nooit zijn 95
stellingen in het openbaar aan de Slot
kerk van Wittenberg heeft aangespijkerd,
dat -Galileï de woorden „en toch beweegt
ze" nooit heeft uitgesproken, en dat de
dorpen van Potemkin niet van bordpa
pier waren. Het laatste hoofdstuk houdt
zich bezig met de officiële lezing van
twee nooit geheel opgehelderde feiten, de
moord op Lincoln en op Kennedy.
Voor historisch geïnteresseerden geeft
het boek van Prause veel wetenswaar
digs. Het plaatst bekende feiten in een
nieuwe samenhang al voelt men zich als
lezer altijd wat neerbuigend behandeld
wanneer bij een dergelijk werk waarin veel
beweerd en veel omvergegooid wordt, geen
register, geen bibliografie en geen bronver
wijzingen gegeven worden.
Hongaars bezoek. De Hongaarse onder
minister van Buienlandse Zaken, de
heer Bela Szilagyi, brengt een informeel
bezoek aan Nederland. Minister Luns zal
begin volgend jaar Hongarije bezoeken.
ADVERTENTIE
Speciaalzaak voor prettige schoenen
Huizing
Haarlem
Kruisweg 42 Tel 12637 Ook Forma Natura
TEL AVIV (Reuter) Egypte en Israel
hebben ingestemd met het voorstel van Oe
Thant, meer waarnemersposten in het
Suezkanaalgebied te installeren.
Hierover is gisteren overeenstemming
bereikt op een bijeenkomst van luitenant-
generaal Odd Bull, hoofd van de waarne
mers, en generaal Mosje Day an, de Isra
ëlische minister van Defensie.
Egypte had al eerder ingestemd met uit
breiding van het aantal waarnemersposten.
ADVERTENTIE
TRICOT
JASJE
Een dankbaar geschenk waar hij
jaren en jaren plezier van heeft:
zo'n komfortabel Bleyle (het be
roemde merk!) tricotjasje. Zit zo
lekker, zo makkelijk! Van Kim-
menaede heeft het in mooi don
kerblauw, grijs, groen en cognac.
Er zijn ook Bleyle vesten. Iets
voor nu, voor Sint?
eksklusieve herenmode Gr.Houtstr.59
r.a. 29 nov. ook 's avonds open van 7.30- 10.00 uurl
Haarlem, Barteljorisatraat 2, telefoon 13004 H
ARUBABONAIRECURACAO -ST. MAARTEN
