Overstroming in Lissabon is
vooral „ramp der armen"
Portugese armoe gemaskeerd
door luxe-wolkenkrabbers
Avonturen achter
de kachel
Bank bewijst eer aan Zadkine
in de
mond
Dr. Klapwijk deed
beroep op
t.v.-kijkers
Twee lectoren
geschorst
Prix Femina voor
sociale roman
Beeld gisteren
vervroegd onthuld
NEGEN MUZEN
.ja
13
^sTe*oeVa& V eet^eat
DINSDAG 28 NOVEMBER 196?
Rampstad
Watermassa
Explosie
Stank
Voor Het Dorp
Bij Kamper hogeschool
De radio geeft woensdag Nws. 22.40 ik 23.55 nws.
GOUDEN SIERADEN
ZILVEREN SIERADEN
W. VOET ZONEN
Televisieprogramma's
(Van onze correspondent)
LISSABON. Rouw over Lissa
bon, de „koningin van de Taag", die
is besprongen door haar onderdaan,
het water. Drie rampen tegelijk heb
ben in de nacht van zaterdag tot zon
dagmorgen de Portugese hoofdstad
getroffen. Als eerste het meest bi
zarre noodweer van deze eeuw, als
tweede de ontploffing van het kruit
huis van Carrascal en als derde de
chaos.
Van de ongeveer 320 doden, die op dit
moment zijn geregistreerd, is het meren
deel arme mensen, die in onvolkomen be-
huizinkjes hebben gewoond in de bedding
van de Taag en van de Strozee de
enorme delta van de belangrijkste rivier
van het Iberisch schiereiland. Hun zelf
gebouwde huizen, opgetrokken uit ruwe
steen en samengevoegd met slechte ce
ment, stortten onder de druk van het
wassende water als los zand in elkaar,
waardoor hele gezinnen werden bedolven
voordat zij om hulp konden roepen.
Een belangrijk percentage van de
slachtoffers van deze zoveelste ramp die
Portugal treft bestaat uit kinderen van
minder dan zeven jaren oud, die redde
loos verloren waren in de diepe ellende
van deze donkere nacht.
Lissabon, de fraaie en statige stad, ge-
zes seconden van de hevigste aardbeving
die het Europese continent heeft beleefd
voldoende om van de oude stad een ruïne
te maken. Tienduizenden huizen werden
verwoest, en dertigduizend mensen von
den de dood.
In 1941 verwoestte een moordende cy
cloon een deel van de stad en richtte ver
in de omtrek onnoemelijke schade aan. De
oorzaak van de catastrofe van zaterdag
nacht is een van die wrede samenlopen
van omstandigheden, die de natuur tot de
grootste vijand van de mens maakt en alle
kansberekeningen van de schade-experts
logenstraffen. Lissabon strekt zich tien
mijlen lang uit langs de oevers van de
rivier de Taag, die daar een binnenzee
vormt, verderop uitmondt in de Atlanti
sche Oceaan. In deze smalle waterweg is
het verschil tussen eb en vloed soms
angstaanjagend groot.
Op het moment dat als gevolg van de
weersomstandigheden de vloed uitzonder
lijk hoog was, barstte boven de stad een
verschrikkelijk onweer los. In zes uur
tijds viel op sommige plaatsen meer dan
één kubieke meter regen per vierkante
meter. De Taag en de Strozee konden
de watermassa niet verwerken. Het wa
ter kon ook niet wegvloeien omdat de
vloed de uitweg naar de Atlantische
Oceaan versperde. Het water overstroom
de met een kranzinnige snelheid het land
en de stad.
Door de verontrustende regenval kon
den de bewoners van de lage delen van
rie al vele malen een rampstad geweest.
de stad geen hand voor ogen zien en toen
t water begon te stijgen ontstond paniek.
Juist in deze lage delen, die meermalen
worden overstroomd als het water in de
Taag stijgt, wonen de armen die mogen
opkijken naar de fantastische luxe-wol
kenkrabbers, die als produkt van de Por
tugese schijn-welvaart op de hoogste pun
ten van de zeven heuvelen waarop de
stad is gebouwd, verrijzen. De ramp van
dit weekeinde is dan ook de ramp van de
armen geworden.
bouwd op zeven heuvelen, is in de histo- Op 1 november van het jaar 1755 waren
's Winters wanneer er voor kinderen
buiten weinig valt te beleven, en het
hele gezinsleven zich meer op huiselijk
heid toespitst, lijkt lezen dubbel zo heer
lijk. En er is keus genoeg uit de stapels
kinderboeken, waar een criticus wel eens
radeloos onder wordt.
In „De Wonderschelp van
O 1 i d i n" (u i t g. A r b. Pers) vinden
de 7-10 jarigen behalve verhalen, spel
letjes en raadsels, een paar fijne strips,
en versjes om te lezen, en zoveel platen
ook in kleur om te bekijken, dat het
echt wel een kwestie van touwtrekkerij
zal worden, wie in het gezin het boek
hebben mag.
Om voor te lezen is er voor de kleintjes
„Dé dingen maken muzie k", door
Henk Kooyman (uitg. Arb. Pers),
waarin de illustraties van Carl Hollander
een sterkere indruk maken dan sommige
versjes. Maar omdat het klankrijm zo
geslaagd is, zal het kinderen goed aan
spreken.
Lea Smulders laat in „Pietje
Prik en de gouden schaar"
(uitg. Malmberg) haar hoofdpersoon, die
altijd op z'n kop gezeten wordt, toch uit
de nesten komen, omdat de mensen zich
op z'n ogenschijnlijke domheid verkij
ken. Een thema dat 5-8 jarigen allemaal
zullen kunnen aanvoelen.
Een zeer bijzonder boekje voor 6-9 ja
rigen is „Een huis met 100 k i n d e-
r e n", door Kjeld Iver sen, goed en
spits vertaald door Ineke Beindorff (Van
Goor). Vader Julius is een wensvader, en
ook moeder Kathinka en de 100 kinderen
zijn zoals je ze als kind het liefst voor
stelt. Rekel, die doet of de hele wereld
van hem is, en die buiten de gezellige
groep staat is zo echt kind-van-deze-tijd
dat je hem bijna van de bladzijden af
schept. Een verrukkelijk voorleesboek!
„M annetje Muk" door Hans
And reus (uitg. Holland) is voor 6-9
jarigen een topboek! Want Muk heeft de
zelfde hebbelijkheden als zij: slimmig
heidjes om je eigen fouten te maskeren;
altijd moe van zich-zelf te zijn; liever
ergens tegenaan willen schoppen, terwijl
ze je dwingen om vriendelijk te lachen
Omdat Muk van zich af weet te bijten
is hij precies de held, die past bij zijn
jonge lezers.
In Till Kumar's „Lex en de pop
penkast" (Uitgeverij Callenbach),
draait het om de veelkoppige onrecht
vaardigheid in dit leven; maar de reizende
poppenspeler Amicus krijgt tenslotte zijn
huis, en zijn vrouw met het zilveren haar.
Lex wisselt van pleegouders, de stervende
hond Pardoes gaat net niet dood, en om
het materiële geluk volkomen te maken is
er TV als reddende engel. Omdat ook de
poppen hun rol in het verhaal spelen
en verteltrant vlot is, valt het met dra
kerigheid van dit gegeven nog mee, al
kan het voor kinderen van 8-10 jaar soms
niet „zielig" genoeg zijn.
Wie in dezelfde leeftijdgroep van iets
Het water, dat door zijn natuurlijke
loop geen uitweg meer vond, stortte zich
met gevaarlijke snelheid dwars door de
landbouwgebieden en vond een opening
in de buurt van Carcavellos, een vriende
lijke badplaats aan de luxueuze auto
snelweg van Lissabon naar Estoril, het
asiel voor onttroonde koningen en goed
deels berooide adel.
Het water passeerde het kruithuis van
Carrascal, waar als gevolg van chemische
reacties of van vonken door kortsluiting
een enorme explosie plaatsvond van vele
tonnen munitie die daar door het Portu
gese leger waren opgeslagen. De reeksen
ontploffingen waren tot in de hoofdstad
te horen.
Het stinkt onheilspellend in Lissabon
en in de vele kilometers wijde modder
poel in de omgeving. Een doordringende
rioollucht, de stank van verrotting, ver
mengd met de lucht van tonnen ontsmet
tingsmiddelen die zijn uitgestrooid. De
hulpacties beginnen op gang te komen.
De stad wordt schoongemaakt.
Maar hoe groot het aantal slachtoffers
uiteindelijk zal blijken te zijn kon men
gisteravond noch op het ministerie van
Defensie noch bij Binnenlandse Zaken
en bij Voorlichting mededelen.
(Van onze correspondent)
ARNHEM. Gisteravond heeft dokter
A. Klapwijk via de televisie opnieuw een
beroep gedaan op het Nederlandse volk
een financiële bijdrage te geven voor Het
Dorp, waarvoor vijf jaar geleden de
marathon-televisieactie begon. Het is de
bedoeling een instituut op te richten in
de onmiddellijke omgeving van Het Dorp
en de Johanna-stichting in Arnhem om
artsen en technici te laten samenwerken
aan de ontwikkeling van adaptatievoor
zieningen voor gehandicapten. Ook wil
men beginnen met een afdeling documen
tatie, voorlichting voor gehandicapten
buiten Het Dorp en eenvoudige research.
KAMPEN De twee stakende lec
toren van de Vrijgemaakte Theologische
Hogeschool in Kampen zijn geschorst.
De curatoren hebben met 6 tegen 2 stem
men drs. D. J. Buwalda en dr. H. M.
Mulder geschorst tot de volgende syno
de. Het docentenkorps aan de hogeschool
wordt door de Generale Synode benoemd
en ontslagen. De volgende synode komt
pas in 1970 bijeen.
De heren Buwalda en Mulder hebben
geweigerd mee te werken aan de voor
bereiding en het afnemen van propedeu
tische examens.De senaat van de hoge
school had voor toelating tot de examens
voorwaarden gesteld, welke door de bei
den lectoren gezien worden als een keus
tussen de twee stromingen in de Vrij
gemaakte Gereformeerde Kerken. Bij de
scheuring welke zich, zoals in vele plaat
sen, ook in de vrijgemaakte kerk in Kam
pen heeft voltrokken, hebben de beide lec
toren en professor C. Veenhof de zijde
van de kerkeraad gekozen. De andere
vier hoogleraren en de overige lectoren
behoren tot de afgescheidenen.
PARIJS. De vrij onbekende schrijf
ster Claire Etcherelli heeft maandag de
Prix Femina ontvangen voor haar roman
,Elise ou la vraie vie", waarin zij de
beproevingen van fabrieksarbeiders en
arbeidsters behandelt.
De 33-jarige schrijfster werd in het Bas
kenland geboren en opgevoed door haar
zigeuner-grootvader en nonnen nadat
haar vader, een havenarbeider, in 1942
door de Duitsers was doodgeschoten. Ze
leerde pas op negenjarige leeftijd schrij
ven.
Op 22-jarige leeftijd trouwde ze, maar
was snel gescheiden, ten dele uit verzet
tegen het bourgeois leven dat zij leidde;
ze kwam naar Parijs, waar ze in een auto
mobielfabriek ging werken en vervolgens
in een fabriek voor kogellagers, een was
serij en op een kantoor.
Bewogen door de toestanden in fabrie
ken begon ze zich bezig te houden met
het lot van fabrieksarbeiders dat een
menselijk wefcen tot een machine maakt".
Claude Simon kreeg de Prix Medieis
voor zijn boek „Histoire". De 54-jarige
Simon wijdt zich sinds een tiental jaren
geheel aan de letterkunde. Hij leeft van
de opbrengst van een wijngaard in de
omgeving van Rousillon, in het departe
ment Isère. Hij wordt, met Alain Robbe-
Grillet en Michel Butor, beschouwd als
een van de meesters van de „nouveau ro
man". Zijn jongste vier boeken „Le
vent" (1957), ,,l'Herbe"(1958), „La route
des Flandres" (1960) en „Le palace
(1962) zijn in twaalf talen vertaald,
waaronder het Fins en het Japans.
ADVERTENTIE
ud-Zllaer -3tcrlogen - Xeltum^Plft
Gr. Houtstraat 6, Haarlem, Tol. 02500-10616
AMSTERDAM. De directie van
de Nederlandsche Bank was voor
nemens in het begin van de maand
december, op de daj dat zij het
nieuwe gebouw aan net Frederiks-
plein zal betrekken, tijdens een in
formele bijeenkomst hel voor de
noordgevel van het gebouw aange
brachte beeld van Zadkine, ge
naamd „La demeure"te onthullen.
In verband met het overlijden van
Zadkine zaterdag in Neuilly heeft
de directie van de bank het beeld
gisteren al onthuld, als postuum
eerbewijs aan de beeldhouwer.
WWWVWWWWWWWWMVWWWMWWVMWVVVVVWWWWWVVWW^
pittigers houdt, dat toch naar romantiek
zweemt, kan het beter houden op ,S i n d-
bad de Zeema n", naverteld door
Nienke van Hichtung (uitg. Van
Goor), want nog steeds vormen de onge
lukken, verschrikkingen en zorgen, die de
zeeman tijdens zeven reizen doorstond, fas
cinerende leesstof, met fraai verpakt de
moraal: dat niemand zijn rijkdom zonder
grote inspanningen verwerft.
C. M. van den B erg-A k k e r m a n
breidde haar Diedeltjes-serie, met twee
nieuwe deeltjes uit: ,Diedeltje vlie
gert met Jan en ,Diedeltjein
deoptocht' (v Goor) Ook dit zijn weer
zoetjes voortkabbelende verhaaltjes om
een te mager gegeven, met weinig verras
sends, weinig spanning, en een roze ge
kleurde soort knusheid, die alleen in kin
derboekjes bestaat!.
Miep Diekmann
Nederland 1. Na Pipo de VARA met Lucy.
Ze helpt voor de zoveelste keer meneer
Mooney van de wal in de sloot. De zaken
gaan niet zo best en er zijn nieuwe klanten
nodig. Lucy ontmoet deze keer de zanger
met de bronzen stem Tennessee Ernie Ford.
De tijd tot acht uur wordt verder gevuld
met Koning Klant. Na het journaal eerst
„Achter het Nieuws" en vervolgens een
muzikaal programmaatje. Het duo Herman
Salomon viool en Maria Stroo piano speelt
Beethovens sonate in Es opus 12 nr. 3.
Dan voor de tweede keer Dimitri Frenkel
Franks show „Hadimassa". Was het thema
de eerste keer „spelen", nu duikt Frank in
„eten en drinken". Naast hemzelf hebben
vele schrijvers en dichters bijdragen ge
leverd. Tot de uitvoerenden behoren Loudi
Nijhoff, Carola, Gijsbers van Wijk, Anne-
marie Oster, Chris Baay, John Lanting, Ton
Lensink, Aart Staartjes en de dichters Cees
Budding en Adriaan Morriën. Dimitri
Frenkel Frank heeft zelf de regie. Het
VARA-programma wordt besloten met de
derde aflevering van de serie documentai
res van Hedy d'Ancona over de ruimtelijke
ordening. Ze richt de aandacht in het bij
zonder op de verkeersproblemen. Tien mi
nuten voor de NVSH en daarna het jour
naal. Tot slot een herhaling van „De Be
zetting".
Nederland 2. Kees Brusse met zijn NTS-
programma „Dag Dinsdag". Hij heeft een
wat ander programma deze keer. De serie
De eenentwintigste eeuw" komt namelijk
pas laat op de avond voor uitzending in
aanmerking en Tweeduuster is verplaatst
naar half acht, na de inleiding van Kees
en het gewestelijk journaal. Rod Serling
houdt zich in zijn Twilight Zone weer be
zig met de ruimtevaart. Deze keer gaan
er geen ruimtevaarders naar de maan,
maar komen de maanmannetjes hier. Er
zal vrede op aarde zijn, geen honger meer
en alleen maar vreugde. Het blijkt allemaal
niet zo eenvoudig als de maanmannetje*
beweren. Na het journaal wél op de gewo
ne tijd „Dubbelspion". Een nachtclubzan
geres wordt ervan verdacht samen met
haar broer een spion uit de weg te willen
ruimen. Onze beide spionnen krijgen op
dracht die man te beschermen en dus be
ginnen ze met de nachtclubzangeres te
versieren". In Eidofoor een discussie over
gezondheidszorg. Uitgangspunt is een rap
port van de Wiardi Beckmanstichting, dat
onlangs is verschenen en waarin wordt ge
pleit voor nationalisering van de farma
ceutische industrie en voor een stelsel van
nationale gezondheidszorg naar Engels
voorbeeld, maar aangepast aan de Neder
landse omstandigheden. Tot slot van de
avond dus De Eenentwintigste Eeuw, waar
in het bevolkingsvraagstuk onder de loep
wordt genomen.
ADVERTENTIE
Zodra u de frisse en zuivere
smaak van dubbel gezuiverde
Doublemint proeft merkt u hoe
koel en aangenaam Doublemint
uw mond en adem houdt. Koop
vandaag nog een pakje Doublemint
- plezier voor twee - en ondervind
zelf hoe Doublemint uw smaak ver
frist.
Overleden. Leonide Lawrowsky, artistiek
directeur van het Russische Bolsjoi Bal
let, is maandag dood in bed gevonden.
Hij had een hartaanval gehad.
ADVERTENTIE
;«dee v»11 „ptv
t.\aatda^. 6tv^e
alt
Ii. kelijks radioprogramma van de NVSH. 22.30
HILVERSUM 1
7.00 Nws. 7.20 Scoialistisch strijdlied. 7.23
Lichte gramm. muziek. 7.55 Deze dag. 8.00
Nws. 8.10 Actualiteiten. 8.20 Lichte gramm.
muziek. 9.00 Oude muziek. 9.35 Waterstan
den .9.40 Schoolradio. 10.00 Lichte gramm.
muziek. 10.50 Voor de kleuters. 11.00 Nws.
11.02 Voor de vrouw. 11.40 Clavecimbelreci-
tal. 12.00 Klassieke muziek. 12.22 Voor het
platteland. 12.27 Meded. t.b.v. land- en tuin
bouw. 12.30 Walsorkest. 13.00 Nws. 13.10 Ac
tualiteiten en kalender. 13.25 Moderne ballet
muziek. 13.45 Gesproken portret. 14.00 Voor
de kinderen. 15.00 Klassieke muziek. 16.00
Nws. 16.02 Voor boven de zestig. 17.02 Oude
liedjes. 17.20 Voor de jeugd. 18.15 Actualiteite
18.20 Uitzending van de V.V.D. 18.30 Licht
ensemble. 18.55 Tango-rumba-orkest. 19.30
Nws. 19.35 Klassieke gramm. muziek. 10.00
Liedjes. 20.30 Vragenvuur. 20.50 Akkoord.
21.30 Trammelant in Loeren aan de Hor.
21.55 Daar kwam opeens een jager-jagers
man. 22.30 Nws. 22.40 Actualiteiten. 22.55
Orgelconcert. 23.25 Moderne muziek. 23.55
Nws.
HILVERSUM II
7.00 Nws. 7.10 Het levende woord. 7.15 Mo
derne orkestmuziek. 7.30 Nws. 7.32 Actuali
teiten. 7.45 Klassieke ansen. 8.00 Nieuws.
8.10 Lichte gramm. muziek. 8.30 Nieuws.
8.32 Actualiteiten. 8.35 Lichte gramm. mu
ziek. 9.15 Volksmuziek uit de Sovjet Unie. 9.45
Voor de kleuters. 10.00 Klassieke gramm.
muziek. 10.30 Sphinx. 11.00 Nws. 11.02 Piek
uur. 11.50 Actualiteiten. 12.00 Van twaalf tot
twee. 14.00 Moderne muziek. 15.00 Voor ou
dere luisteraars. 16.00 Nws. 16.02 Voor de
jeugd. 17.00 Kinderkoor. 17.15 Cabaret. 17.30
Lichte gramm. muziek 17.50 Verkeer, ver
voer en vooruitzien. 18.00 Veel gevraagde ge
wijde muziek. 18.30 Nws. 18.45 Actualiteiten.
19.00 Juridische volwassenheid. 19.45 De VI.
beweging. 20.20 Interland voetbalwedstrijd Ne
derland Sovjet-Unie. 22.20 Sextant het we-
HILVERSUM III
9.00 Nws. 9.02 Lichte vokale muziek. 10.00
Nws. 10.02 Mengelmuze. 11.00 Nws. 11.02 Ope
rette. 11.30 Grenzeloos. 12.30 My fair lady.
13.00 Nws. 13.02 Actualiteiten. 13.0.1 Vrolijk
platenprogramma. 14.00 Nws. 14.02 Neder
landse artiesten 15.00 Nws. 15.02 Arbeidsvi
taminen. 16.00 Nws. 16.02 Voor de jeugd.
17.00 Nws. 17.02 Actualiteiten. 17.05 Zingende
bougie.
BRUSSEL 324 M
12.00 Nws. 12.03 Lichte muziek. 12.40 Weer
bericht. 12.48 Lichte muziek. 12.55 Buiten
lands persoverzicht. 13.00 Nws. 13.20 Tafel-
muziek. 13.55 Nws. 13.57 Voetbalwedstrijd: -
Spartak Praag Anderlecht. 15.50 Zuidame-
rikaanse muziek. 16.00 Nws. 16.09 Jazz. 17.00
Nws. 17.15 Voor de kinderen. 18.00 Nws. 18.03
Voor de soldaten. 18.30 Lekenmoraal- en filo
sofie. 18.50 Sport. 18.57 Taalwenken. 19.00 Nw
19.40 Zigeunermuziek. 20.00 Operette. 21.50 Ad
viezen. 22.00 Nws.
ADVERTENTIE
U vindt bij ons een mooie collectie
en
zoals armbanden, broches, colliers,
manchetknopen enz.
Grote Houtstraat 165 - Tel 023 - 12136
VOOR DINSDAG
NEDERLAND I
10.20 Schooltelevisie. 18.55 Pipo de clown.
19.00 Journaal. 19.03 Reclame. 19.07 De Lu
cy Show. 19.56 Reclame. 20.00 Journaal 20.16
Reclame. 20.20 Achter het nws. 20.50 Klas
sieke muziek. 21.10 collage van sketches,
liedjes en monologen. 21.50 Waar een wil is,
is een weg?: programma over ruimtelijke
ordening ten opzichte van het verkeer. 22.25
Sextant. 22.35 Journaal. 22.40 De Bezetting
XII, documentaire.
NEDERLAND II
18.55 Pipo de clown. 19.00 Journaal. 19.03
Kees Brusse presenteert. 19.10 Van gewest
tot gewest. 19.30 Tweeduuster. 20.00 Jour
naal 20.16 Reclame. 20.20 De nachtclubzan
geres, (TV-film). 21.10 De gezondheidszorg
in Nederland, discussie. 22.00 De tjokvolle
wereld. 22.25 Reclame. 22.30 Journaal.
VOOR WOENSDAG
NEDERLAND I
17.00 Voor de kinderen. 18.55 Pipo de clown
19.00 Journaal. 19.03 Reclame. 19.07 Schat-
eiland. (Voor de jeugd). 19.32 Panoramiek. 19.
Reclame. 20.00 Journaal. 20.16 Reclame. 20.20
Uitzending van de C.P.N. 20.30 Stichting So-
cutera. 20.35 De terugkeer van Frank Jame*
(speelfilm). 22.05 Repetitie van de Berliner
Philharmoniker: Klassieke muziek. 22.45
journaal. 22.50 Openbaar Kunstbezit.
NEDERLAND II
18.55 Pipo de clown. 19.00 Journaal. 19.03
Geen beter leven dan buitenleven 19.28
Vidocq Vidocq in Bicêtre (TV-feuilleton).
20.00 Journaal. 20.16 Reclame. 20.20 Advie
zen bij solliciteren. 21.10 Filmopname van
een repetitie van de Wiener Symphoniker
klassieke muziek. 22.00 Avondsluiting. 22.11
Reclame. 22.15 Journaal.
