IJmuider Courant
Landbouwvergiften bedreiging voor de mensheid
IN DE STRIJD tegen de honger bedient de mens
zich o.m. van een betrekkelijk nieuw wapen: de
landbouwvergiften. Deze wondermiddelen moe
ten de te velde staande voedselgewassen vrijwaren
tegen schadelijke insekten. Maar de ironie van dit
alles is dat, terwijl steeds meer insekten immuun
worden tegen deze gifstoffen, de mens zelf dat aller
minst is. Minieme sporen landbouwvergif, die met
het voedsel in ons lichaam komen, doen weinig
kwaad. Maar als die vergiften zich in onze organen
gaan ophopen, dan ontstaat er een acuut gevaar zo
menen sommigen, voor de volksgezondheid, mis
schien voor de gehele mensheid. Tenzij de mens zich
tijdig wapent tegen de gevolgen van deze gifoorlog.
SÉ
-:i
Lacunes in wet
Ziekten
Dode Lente
„Niets aan de hand"
Ophoping
Geen bewijzen
Fatale andijvie
WAARSCHUWING AAN DE
KANIBALENEET GEEN
AMERIKANEN MEER; ZIJ
BEVATTEN TEVEEL DDT.
Erbij
it$» tn nfr•frUmp
nWrWjff
WW
DE GIFOORLOG IS REEDS IN VOLLE GANG
(Van een onzer redacteuren)
NATUURLIJK worden alle
landbouw-insekticiden in de ge
civiliseerde landen grondig getest
op hun schadelijkheid voor de
mens. Maar de schaal waarop deze
„wondermiddelen" gebruikt wor
den is zo ontzagwekkend groot, dat
van een toepassingscontrole achter
af weinig of niets terechtkomt. Het
is namelijk volstrekt ondoenlijk om
bijvoorbeeld elk appeltje en iedere
struik andijvie die op veilingen en
in winkels wordt aangevoerd, te
testen op de eventuele aanwezig
heid van resten landbouwvergift
en dus bestaat er altijd gevaar
dat de consument minieme sporen
van deze gifstoffen met het voed
sel binnenkrijgt. De kardinale
vraag is: hoeveel van die stoffen
kan ons lichaam absorberen en
accumeieren voordat er werkelijk
van een gevaar voor de gezondheid
gesproken kan worden? Uitban
ning van alle landbouwvergiften is
geen reëel alternatief. Zo goed als
de moderne mens het verkeer
waarin jaarlijks een groot aan
tal doden valt als een onver
mijdelijke tol voor de vooruitgang
heeft aanvaard, zo zal ook de
integratie van de chemische be
strijdingsmiddelen plaats moeten
hebben. Dank zij die bestrijdings
middelen immers is de produktie
van de landbouw onvoorstelbaar
toegenomen. In dit opzicht hebben
de insecticiden wellicht de belang
rijkste bijdrage geleverd in de be
strijding van de honger van bijna
de helft der wereldbevolking.
Niettemin hebben verscheidene ge
leerden de vrees uitgesproken dat
dezelfde insecticiden de mensheid
tenslotte in het verderf zullen
storten.
INSECTICIDEN worden niet alleen
gebruikt op de vele honderden hecta
res grote landbouwbedrijven in bij
voorbeeld Amerika. Ook dicht bij huis
>-11 - - A
«- *■-«--
-a
- r - - f -
,.r I,. I -■ -,f -■.*
kan men elk voorjaar op grote schaal
bespuitingen zien, uitgevoerd met
vliegtuigen en helikopters. In alle ak
kerbouwgebieden in Nederland wordt
deze methode toegepast, ja zelfs de
huisvrouw maakt er gebruik van als
de planten onder de luis zitten.
EEN der eerste bestrijdingsmiddelen
was de DDT een door de onlangs
overleden Zwitser Paul Müller ontdek
te verbinding van dichloor-difenyltir-
chloorethaan. Tot voor kort leek het
een wondermiddel. Behalve dat er in
de laatste wereldoorlog zeer ernstige
aankomende epidemieën mee werden
bedwongen, konden er ook vele soor
ten schadelijke insekten mee worden
Broodgraan dat
besmet was met
het zware
landbouwvergif
paratbïon, was
onlangs de
aanleiding tot een
ramp in de
Zuidamerikaanse
staat Columbia.
Zeventig mensen
stierven onder
hevige pijnen na
het eten van het
brood, zeshonderd
anderen liepen
ernstige inwendige
verwondingen op:
een trieste
illustratie van de
stelling dat
insekticiden een
acuut gevaar
vormen. Hier
wordt een
gewonde
Colombiaanse op
straat verzorgd.
bestreden. DDT is zo'n veelgebruikt
middel geworden, dat deze stoffen niet
alleen in de lichamen van elk be
schaafd mens werden aangetroffen,
maar zelfs in de eieren, die de pin-
guins in het Zuidpoolgebied leggen.
Inmiddels bleken met name ver
scheidene insekten resistent te worden
tegen DDT, dat wil zeggen dat de
beestjes niet meer reageerden op de
giftige vijand. Ook knaagdieren bij
voorbeeld de huisrat trekken zich
niets meer van DDT aan. Intussen ex
perimenteerde de chemische industrie
verder. Een lange lijst van nieuwe be
strijdingsmiddelen veroverde de
markt. De meeste werden slechts op
aanbeveling van de fabriek toegepast,
zonder voldoende op de eventuele ge
varen te zijn onderzocht.
DAN KOMEN de sombere verhalen
de wereld in. Om in Nederland te blij
ven: bepaalde vogelsoorten sterven uit,
in Drente heeft op grote schaal vogel
sterfte plaats, af en toe duiken berich
ten op over vergiftiging van groente.
Veel ernstiger werd het nog toen ze
ven mensen in de tweede helft van
augustus ernstig ziek werden: gevolg
van het gebruik van methylbromide
in tuinbouwkassen in het Westland. Zo
zijn er overigens voorbeelden te over.
Langzaam maar zeker ontstaat er nu
een schrikeffect. Er verschijnen waar
schuwingen, plantenziektekundigen
trekken van leer tegen bepaalde mid
delen en fabrikanten van insecticiden
putten zich uit te verzekeren dat er
niets aan de hand is.
TOTDAT het ook in Nederland zeer
bekende boek van de Amerikaanse
Rachel Carson „Silent Spring" (dode
lente) verschijnt. In populaire en boei
ende vorm geeft dit wetenschappelijk
gefundeerde boek een afschrikwekken
de beschrijving van het gebruik van in
secticiden. In een bewogen stijl en met
een schijnbaar onweerlegbare vloed van
feiten beschuldigt Rachel Carson de
landbouw ervan, de natuur te vergif
tigen en de mensheid aan kanker te
doen ondergaan.
Evenals vele anderen propageert de
schrijfster vooral de biologische bestrij
ding van insecticiden dat wil zeggen
door ziekteverwekkende organismen,
schimmels, bacteriën en virussen. Zij is
van oordeel dat de biologische bestrij
ding een braakliggend wetenschappelijk
terrein is.
„Silent Spring" is in veel landen een
bestseller geworden. Rachel Carson
wordt bijgesprongen door de Tsjechisch-
Oostenrijkse schrijver Günther Schwab,
die ook al in romanvorm („Der Tanz
mit dem Teufel") van leer trekt tegen
onder anderen de insecticiden. Ook hij
voorspelt dat de mensheid aan de eigen
civilisatie ten onder zal gaan. De
angstaanjagende onthullingen van
Schwab worden eveneens wetenschap
pelijk ondersteund.
VANZELFSPREKEND blijft de wereld
niet zwijgen na al deze aanklachten.
Naar aanleiding van het boek van Car
son geeft het Amerikaanse parlement
aan de onderzoek- en controlecommis
sie van het ministerie van Landbouw
opdracht, deze omstreden zaak eens
grondig te onderzoeken. Niet minder dan
27 miljoen dollar wordt voor het on
derzoek beschikbaar gesteld. Het resul
taat van het werk waaraan 185 on
derzoekers uit allerlei faculteiten en 23
artsen deelnemen is een boekwerk,
genaamd „That we may live". Het boek
is nog niet in Nederland verkrijgbaar
maar via een relatie, die het op het
Amerikaanse ministerie van Landbouw
had aangeboden gekregen, kregen wij
inzage van de inhoud.
IN DEZELFDE emotionele stijl als
die van Carson (dat is typisch Ameri
kaans, om resultaten van wetenschap
pelijke onderzoeken in populaire be
woordingen in de belangstelling van de
massa te brengen), wordt in het boek
een groot aantal van de door Carson
aangehaalde argumenten ontzenuwd.
Jamie Whitten, die het boek in op
dracht van de commissie van onderzoek
heeft geschreven, zegt dat bestrijdings
middelen het evenwicht in de natuur
niet behoeven te verstoren. Hij wijst
o.a. op het feit, dat de mens al se
dert de oertijd in de natuur heeft in
gegrepen, o.a. door het temmen van
wilde dieren en het beoefenen van
de landbouw.
WHITTEN beschrijft aan welke proe
ven en onderzoekingen nieuw uitgevon
den middelen worden blootgesteld al
vorens ze op de markt worden ge
bracht. Om de beweringen in „Dode
Lente" te controleren over blijvende
vergiftiging van het natuurwater als
gevolg van opeenhoping van residuën,
heeft het Amerikaanse ministerie 55
contrölestations opgesteld. Hun bevin
dingen zijn tot dusverre niet alarme
rend. Wel ontkent niemand dat klei
ne hoeveelheden D.D.T. en waarschijn
lijk ook andere middelen zijn opgesla
gen in het menselijk lichaam. Het op
hopingsniveau van D.D.T. blijkt ech
ter gedurende een lange periode steeds
gelijk te zijn gebleven.
DE COMMISSIE komt tot de conclu
sie dat het boek „Silent Spring", wel
veel juiste feiten bevat, maar dat de
daaruit getrokken conclusies vaak ge
baseerd zijn op mogelijkheden. Zij con
stateert dat er geen bewijzen zijn dat
bestrijdingsmiddelen kanker en on
vruchtbaarheid veroorzaken en dat het
merendeel van de 394 chemische mid-
registreerd staan mits juist toegepast
er niet toe zal leiden dat iedere insekt
wordt gedood, het gezang van de vogels
verstomt, evenals het opspringen van
de vissen in de stromen", zoals Rachel
Carson het omschreef.
Wel krijgt het boek tenslotte een
compliment. „Het was in zoverre nut
tig. dat het publiek gewaarschuwd
werd voor de gevaren van onjuist ge
bruik van deze middelen en dat het
de ontwikkeling van meer selectieve
middelen sterk bevorderde".
De laatste belangwekkende publica
tie die in ons eigen land is versche
nen, is een boek van de oud-directeur
van de plantenziektenkundige dienst
van Wageningen, dr. C. J. Briejer (die
overigens in het boek van Rachel Car
son speciaal wordt bedankt voor zijn
medewerking). Het boek heet „Zilve
ren sluiers en verborgen gevaren".
(Uitgave van A. W. Sijthoff uitgevers
maatschappij N.V.).
Dr. Briejer had gedurende vele ja
ren de leiding van het biologisch on
derzoek in 't Shell-laboratorium in Am
sterdam. Hij noemt de insecticiden „de
nieuwe pestilentie". Als motto van
zijn boek geldt dit grapje: „Een kan-
nibalenhoofdman heeft de leden van
zijn stam verboden Amerikanen te
eten omdat deze teveel D.D.T. bevat
ten.
DR. BRIEJER onderschrijft goed
deels wat Rachel Carson vastlegde en
geeft ook zijn eigen ervaringen met
insecticiden weer. Hij trekt vooral van
leer, tegen wat hij noemt „de met
een woekerzwam van de bureaucratie
doorgroeide organisatie, die niet bij
machte is de snelle ontwikkeling van
wetenschap en techniek bij te houden
en de problemen, die daarmee ver
band houden, op te lossen. Tengevolge
van de bureaucratische remmen ver
loopt alles met een sterk vertraagd
tempo, dat zelfs een schildpad nog ra
zend zou maken".
TENSLOTTE nog een persoonlijke
ervaring van een andere wetenschaps
man, te weten de opvolger van dr.
Briejer, dr. J. G. ten Houten. Deze
schreef in De Landbode (van 23 fe
bruari 1966): „Toen mijn vrouw en ik
tot tweemaal toe na het eten van ge
kookte andijvie (die via onze groente
boer van een gewone veiling afkom
stig was) de volgende ochtend met
zware hoofdpijn wakker werden, heb
ik het restant van de verse groente
voor onderzoek naar het Instituut van
de Volksgezondheid gestuurd. Daar
bleek dat het perssap van andijvie vis
sen in een aquarium binnen enkele
uren doodde. Vliegen die men ermee
bespoot, lagen de volgende ochtend
dood op hun rug. Wij gelukkig nog
niet, maar het zal u niet verbazen dat
wij sindsdien geen andijvie meer
hebben gegeten.
De bedoeling van allen, die waar
schuwend de vinger opheffen tegen
insecticiden, lijkt te zijn om vooral
degenen, die de chemische bestrij
dingsmiddelen produceren, te overtui
gen van hun verantwoordelijkheid. In
Nederland kennen we heden ten dage
een aantal grote bedrijven die insec
ticiden maken. We kennen nog veel
meer mensen, die de middelen ge
bruiken. Laat een ieder zich realise
ren, dat men met wapens strijdt, die
zeker dodelijk kunnen zijn.
