Overwinteren aan Spanje's zonkust
niet veel duurder dan
'n kwakkelwinter thuis
Oudjaars - Erbij
Géén jongeren, géén kinde
ren. Bel Air-directeur John
Boer in Rotterdam had het te
voren al gezegd: „Voor dit
soort reizen is de belangstel
ling bij gepensioneerden, al
thans bij mensen, die van hun
inkomen leven, het grootst.
Voor hen is een langdurig
verblijf in Spanje in de win
termaanden financieel aan
trekkelijk. Wie één week gaat
betaalt naar verhouding meer
dan wie zes maanden weg
blijft. Niettemin", aldus John
Boer, „zijn er toch aardig wat
mensen, die op huwelijksreis
één of twee weken naar de
Costa del Sol gaan, maar ne
gentig percent van de mensen
is toch wel boven de vijftig,
zestig jaar".
REST*Uf)ÜNT
(Van een onzer redacteuren)
HARTJE WINTER in Nederland, maar aan de
Costa del Sol, de Spaanse zonnekust, geen
vlokje sneeuw op de bladeren van de palm
bomen. Het kwik loopt in de thermometers aan
de wit in de zon blinkende gevels op tot zo'n graad
of 24 en aan het strand van Torremolinos grilt het
ultra-violet alles wat zwembroek en bikini on
bedekt laten. Vijftienduizend Nederlanders hebben
dit jaar een reis-naar-de-zon geboekt, voor korter
of langer tijd. Sommigen blijven de gehele winter
over, anderen zyn tevreden met drie weken weg
uit het Hollandse klimaat. De drie reuzen onder
de Nederlandse reisbureaus Nespanda, FIT en
Centouri en de kleinere zoals Bel Air, Euro
tours, St. Christoffel, Sunliner, Magneet, die hun
klanten overigens meestal vervoeren in de charter
vliegtuigen van de grote ondernemingen, hebben
deze winter aanzienlijk méér klandizie dan vorig
jaar, toen elf- a twaalfduizend winterse zonzoekers,
nü dus rond de vijftienduizend. De concurrentie
is groot. Als gevolg daarvan zijn de prijzen on
geveer vijf percent gedaald. De devaluatie van de
Spaanse peseta en de daarop gevolgde bevriezing
van de Spaanse prijzen maken een overwintering
aan te warme kusten ook financieel aantrekkelijk.
Een onzer redacteuren was een week tussen de
Nederlanders aan de Costa del Sol. Over zijn ont
moetingen met deze (hoofdzakelijk oudere) land
genoten vertelt hij op deze pagina.
COSTA DEL SOL De
DC-7 van de Spaanse maat
schappij Spantax was die za
terdagochtend van Malaga op
weg gegaan naar Schiphol
met aan boord een groep Ne
derlanders, die het er voor
deze winter op hadden zitten.
Vier uur nadat het toestel
Madrid achter zich had gela
ten en de twee Spaanse ste
wardessen in hun beige zo
merpakjes 't ontbijt hadden
rondgebracht, week diezelfde
DC-7 omdat de mist onze na
tionale luchthaven potdicht
had gestopt, uit naar Zestien
hoven, bij Rotterdam. Twee
bussen vol overwinteraars-in-
spé jakkerden richting Maas
stad een kersverse lading
passagiers voor de Spantax-
machine. Er waren twaalf of
dertien reisbureau-employés
bij, die op uitnodiging van
Nespanda Tours een week
lang het terrein gingen ver
kennen, waarover ze achter
hun balie met potentiële klan
ten moeten praten. De rest
van het gezelschap bestond
uit een zeventigtal mensen-
op-leeftijd.
Tegen het vallen van de Hol
landse winteravond rolt de DC-
7 over het beton van Zestien
hoven, grommen de vier moto
ren hun geweld uit over het be
gin van de startbaan en gespt
Erna Esselink, negentien jaar en
sinds een maand of vier achter
de balie bij reisbureau Van Nim-
wegen in Zeist, haar veiligheids
riem nog wat steviger vast. Ze
gaat voor de eerste keer naar
Spanje, ze weet niet hoe het er
zal zijn en ze is vooral erg be
nieuwd of de zon er zal schij
nen.
Dat zal wel, denk je dan, als
je beneden je de lichten van
Zestienhoven ziet verdwijnen in
tien graden. Het is tenslotte
hartje winter voor de bevolking,
die niet verder komt dan het ter
ras van Olé of La Isla, voor een
glas sherry of een bord vis-
paella. „De overwinteraars", zegt
Hastings, „gaan dóór met baden
in zee, ook in december. En
waarom ook niet? Thuis, in Hol
land, is de Noordzee midden in
onze zomer tenslotte niet veel
warmer en schijnt de zon helaas
maar zelden zo weldadig."
„Die zon, dat is het geweldige
hier, je moet er niet aan denken
hoe het op het ogenblik thuis is",
zegt ir. J. Gerkens uit Veisen,/
die in hemdsmouwen in de ter-
rastuin van Hotel Torremar zit.
Hij is twee weken geleden met
zijn vrouw naar de Costa del Sol
gekomen, omdat hij rust nodig
had. „In de zomer heb je geen
gelegenheid om 'ns alleen te zijn
met je gedachten en je proble
men. In Noordwijk niet, in Zand-
voort niet, hier in Torremolinos
evenmin, want dan is het hier
ook een gekkenhuis", zegt hij.
„Maar nu is het rustig, ik heb
van huis, van het werk wat din
gen meegenomen waarover ik
hoognodig eens diep moet den
ken, dat kan hier en je kunt er
nog bij in de tuin, tussen de
bloemen zitten ook."
TORREMOLINOS heeft voor
de Nederlandse reisbureaus 's zo
mers ongeveer duizend bedden
beschikbaar. In de dagen vóór
Kerstmis waren er alleen al in
deze stad ongeveer driehonderd
Nederlandse overwinteraars. Tij
dens de kerstdagen is dat aantal
tijdelijk gegroeid tot ongeveer
zes- a zevenhonderd. Daarmede
vormen de Nederlanders met de
Denen, de Zweden en de Duit
sers de vier grote groepen over
winteraars.
„Toch is deze streek bij al die
mensen niet alleen door het kli
maat zo populair geworden", is
de mening van ir. Gerkens. „Je
krijgt hier waarachtig nog waar
voor je geld. De mensen besef
fen dat ze van je leven. Bijna
vijftig percent van het nationale
inkomen van Spanje wordt ge
leverd door het toerisme. De
Spanjaarden in deze streken
doen daar wat voor, ze zijn voor
komend, uitermate beleefd en de
service is geweldig goed. Ik ken
in Holland horeca-personeel, dat
je behandelt alsof ze je liever
zien gaan dan komen. Hier is dat
volstrekt anders, je bent gast en
je hebt recht op gastvrijheid."
Ir. Gerkens vindt Spanje niet
goedkoop meer, hij is geneigd de
prijzen vergelijkbaar te vinden
met Nederland, zo door de bank
genomen.
HET ECHTPAAR Sj. v. d. Zee
uit Bilthoven is het daarmee niet
geheel en al eens. Mevr. v. d. Zee
kookt zelf in haar appartementje
in Torremar, gewone Hollandse
kost en vaart daar wel bij. Het
echtpaar, hij directeur van een
lakfabriek in Den Dolder, is
veertig dagen naar de Costa del
Sol gegaan. Kosten, met de KLM,
maar via de reisorganisatie
1000 per persoon. Daar komt
dan nog bij ongeveer eenzelfde
bedrag voor het levensonder
houd. Het echtpaar v. d. Zee
komt met die duizend gulden
voor eten, drinken, uitstapjes
goed uit en voor het eten wordt
ongeveer een bedrag van hon
derd gulden per week uitgege
ven. „We vinden het hier ideaal"
zei de heer v. d. Zee, die al jaren
achtereen 's winters een maand
op vakantie gaat met zijn vrouw.
De laatste jaren was hij op de
Canarische Eilanden, maar nu
denkt hij er hard over een huisje
te kopen, ergens aan de Spaanse
zonnekust.
De heer W. Haagedoorn en zijn
vrouw overwinteren al zeven
jaar aan de Costa del Sol. Zijn
ling tot 5 april te blijven.
De begroting van de heer en
mevrouw Swemle voor deze zes
maanden ziet er, ze praten er
zeer openhartig over, omdat ze
zo graag andere bejaarden, die
nu nog in de Hollandse winter
blijven, over de drempel willen
helpen, als volgt uit:
Appartement 2 personen 2450
Levensonderhoud 90
per week, 26 wk. 2340
Extra verzekering 50
Extra en onvoorzien 1160
Totaal 6000
Daar staat tegenover, dat in
diezelfde zes maanden aan AOW
binnenkomt 2370, dat aan ver
warming, gas, elektriciteit en
winterkleding een bedrag van
naar schatting 630 wordt uit
gespaard, het echtpaar in Neder
land óók ongeveer negentig gul
den per week aan levensonder
houd uitgeeft, zodat de zes maan
den Costa del Sol in feite 660
zouden kosten, ware het niet, dat
de flat van het echtpaar Swemle
in Apeldoorn voor een halfjaar
is verhuurd aan een Amerikaan
se employé van Van Gelder, zo
dat ongetwijfeld die post van
660 eigenlijke kosten wel ge
schrapt kan worden.
VOLGEND JAAR gaan de
heer en mevrouw Swemle, bij
leven en welzijn wéér.
„Maar dan verhuren we ons
huis toch niet meer", aldus me
vrouw Swemle. „We zijn tenslot
te mensen op leeftijd, er kan
ons altijd wat gebeuren, waar
door we overhaast terug moeten
naar Nederland en waar moet
je dan naar toe, als je je huis
kwijt bent?"
Het is een opmerking, die op
zijn plaats is. Bij de groep be
jaarde overwinteraars zijn er elk
jaar té veel, die voor kortere
of langere tijd in een Spaans
ziekenhuis terecht komen. Na de
feestdagen van kerst en oud en
nieuw lijkt het alsof het sommi
gen te veel wordt: de drukke
feestelijke dagen, het overvloe
dige Spaanse eten, het verlan
gen toch ook wel naar huis. naar
de kinderen en de kleinkinderen.
Soms liggen er wel tien Ne
derlanders tegelijk in het zie
kenhuis van Torremolines, soms
ook blijken de drie invaliden
wagentjes op het vliegveld van
Malaga ontoereikend om dege
nen, die het allemaal te veel is
geworden, voorzichtig en veilig
aan boord te krijgen van de
wachtende machine, die als een
bus heen en weer gaat, van de
kou naar de zon, van de zon
naar de kou.
de nevel. Je hebt vier uur de tijd
om tijdens de vlucht er de fol
ders en Van Egeraat op na te
lezen: gemiddelde temperatuur
in december zestien graden, geen
regen van betekenis; gemiddeld
aantal zonne-uren per dag vijf-
eneenhalf.
„ACHT JAAR geleden gingen
de Nederlanders 's winters nog
naar Mallorca", had John Boer
in Rotterdam verteld, „en, als ze
het konden betalen, naar de Ca
narische eilanden. In diezelfde
tijd hadden de Engelsen de
Costa del Sol al ontdekt, maar
dat was toen nog lang niet zo'n
toeristengebied als thans. Nu zal
het ongeveer zo zijn, dat van el
ke honderd Nederlanders er
's winters 75 naar de Costa del
Sol gaan, vijftien naar Mallorca
en de rest naar de Costa Brava
reis van 79 dagen met bestem
ming Torremolinos kost f 525 en
een reis van precies een half
jaar, van 5 oktober tot 5 april,
komt op 1225. 'tKan natuurlijk
ook duurder, maar 't kan zelfs
ook nog goedkoper: er zijn ook
reizen van zes maanden, waar
voor 947 in de folders geno
teerd staat.
In de folders lees je niet wat
zo'n reis kost als je op eigen
houtje gaat. Maar het is te bere
kenen. De KLM vraagt voor een
retourtje-Malaga ongeveer 350.
Hotel Torremar in Torremolinos
van die achtdaagse reis voor
rond 350 verhuurt zijn appar
tementen in het winterseizoen
voor 18,50 per dag voor zeven
dagen dus 150, fooi inbegrepen.
Totaal en dan nog zonder ver
voer van en naar vliegveld 500.
Terras in Torremolinos,
of de Canarische eilanden. „De
cember", vertelde hij, „is tradi
tioneel een drukke periode" en
hij vindt het de gewoonste zaak
van de wereld een vliegtuig vol
mensen te hebben gekregen voor
een vijftiendaagse reis naar Mar-
bella, een kilometer of zestig on
der Malaga, waar in het onge
lofelijk mooie hotel Cortijo
Blanco zo ongeveer honderd Ne
derlanders met kerst feestelijk
dineren,rond een drie meter ho
ge kerstboom, die al eerder in
de bagageruimte van een vlieg
tuig is vervoerd. Zo'n vijftien-
daagse reis kost 690 per per
soon.
En dat is dan wel wat duur
der dan de reizen, die buiten de
kersttijd vallen. Terwijl elk
kwartier Malaga een tweehon
derd kilometer dichterbij komt,
lees je in de kleurige brochures
de winterprijzen waarmee de
Nederlandse reisbureaus elkaar
beconcurreren en waarbij het in
feite niet zoveel verschil uit
maakt of de tocht in een machine
van Martin's Air Charter, van
Spantax of van de KLM wordt
gemaakt, al is onze nationale
luchtvaartmaatschappij wel aan
internationale tariefafspraken
gebonden, waardoor de reis iets
duurder is, hetgeen ook al weer
niet helemaal juist is, omdat het
verschil in prijs straks in Spanje
door middel van reductiecoupons
voor maaltijden enzovoorts opge
heven kan worden.
Naar het appartementencom
plex Alegranza in Torremolinos
kan men al acht dagen voor 297
Naar een appartement in een
voortreffelijk hotel zoals Torre
mar op negen kilometer buiten
Torremolinos kost ongeveer
350. Bij deze prijzen zijn de
maaltijden niet inbegrepen. Een
Het reisbureau is derhalve 150
gulden goedkoper en dat kan al
leen, omdat chartervliegtuigen
en hotelkamers in de winter niet
duur zijn.
VER BENEDEN de DC-7 bran
den op een kluitje hier en daar
wat lichtjes. De meeste passa
giers kijken er niet eens meer
naar, ze zijn vorig jaar en het
jaar daarvoor ook al geweest. De
nieuwelingen constateren blij,
dat er in elk geval geen wolken
meer zijn. Dat klopt. Als, na vier
uur vliegen, de machine in Ma
laga aan de grond staat, is de
avond helder, windstil en hangt
er nog een spoor van zwoele
warmte in de lucht die geparfu
meerd lijkt met eucalyptus.
Uit het groepje afhalers in het
stationsgebouw van het vlieg
veld maken zich een stuk of wat
in donkerblauw geklede jonge
vrouwen los: de hostesses van de
reisbureaus, die hun klanten ko
men afhalen. De wintervakantie
is voor deze groep mensen, die
de kilte van Zestienhoven nog
in hun regenjas droegen, begon
nen.
De volgende morgen weet je
niet hoe je het hebt. De zon staat
aan een wolkenloze, strakke he
mel en op het strand, voor het
hotel, liggen mensen in badpak
te zonnen. Een man stoeit met
een kind in de branding, een
oudere vrouw zwemt in zee, de
badmuts fier boven water uit.
Dat blijft zo, de hele week lang.
Ian Hastings, een Engelsman, die
regionaal manager is van Nes
panda aan de Costa Brava en
daar al zeven jaar woont, gaat
zelf voor geen goud het water in.
De temperatuur van de Middel
landse Zee, hier bij Torremoli
nos, blijft hangen rond de vijf-
Pleintje in Torremolinos.
vrouw heeft destijds, met voor
treffelijk gevolg overigens, een
zware operatie doorstaan en de
heer Haagedoorn besloot toen
zijn hotelbedrijf in de hoofdstad
te verkopen. Het echtpaar blijft
elke winter vier a vijf maanden
aan de Costa del Sol. Het heeft
een appartement gehuurd voor
drieduizend peseta's per maand,
dat is iets meer dan 150. Het
leeft er niet duurder dan in Ne
derland. Pure kosten dus, voor
vier maanden, zeshonderd gul
den en de reis. „Ik heb het er
graag voor over", aldus de heer
Haagedoorn, „het klimaat is voor
mijn vrouw zeer belangrijk". Hij
kent de streek goed en heeft
vrienden gemaakt bij de bevol
king. De vrijdag na ons gesprek
ging er een dorpsvisser uit de
buurt trouwen. De heer Haage
doorn reed het bruidspaar in een
door hem gehuurde auto naar
de kerk en bood het 's avonds
een diner aan. „We hebben ten
slotte toch geen kinderen", zei
hij alsof hij zich verontschuldig
de.
Het kan ook nog anders. De
nu zestigjarige H. van Leeuwen,
die in 1924 voer bij de KNSM,
droste in dat jaar in de haven
van New York. Nu heeft hij in
Mamaroneck, N.Y., een plastic-
fabriek. Ruim veertig jaar gele
den, toen hij nog voer, was hij
een keer in Spanje geweest. Nu
is hij er terug voor drie weken.
Kosten, via Cook's van New
York uit 360 dollar. Hij is van
plan er tweeduizend uit te geven.
Hoe dat mogelijk is, weet hij
alleen.
Mevrouw A. E. Schwing uit
Den Haag, bijna tachtig jaar
oud, troffen we tijdens een fees
telijk diner voor Nederlanders
in Hotel Eden, dat hoog boven
de zee uittorent aan de rand van
Torremolinos en waar het per
soneel verstaanbaar Nederlands
geleerd heeft, zo in de loop der
jaren. Mevrouw Schwing maak
te twee jaar geleden een auto
tocht door Spanje, kreeg nadien
een ongeluk en is nu zeer slecht
ter been. Ze kwam terug naar
Spanje om er drie maanden te
overwinteren om gezondheidsre
denen. Ze zorgt voor zichzelf in
een hotelappartement.
„Ik word op alle mogelijke
manieren geholpen door de hos
tesses, dat zijn schatten van kin
deren. Maar ik kan me voor een
groot deel toch beft zelf redden,
ik doe veel aan handwerken, ik
zit lekker in het zonnetje en ik
leer wat Spaans. Alles bij elkaar
ben ik wel wat duurder uit dan
in Nederland, maar onbetaalbaar
is het toch niet. Weet u, je bent
er niet met je eten alleen. Je
wilt wel eens wat drinken op
een terrasje en je gaat wat meer
naar een feestje toe, zoals van
avond".
Dat feestje, „vanavond", was
een vorstelijk diner-dansant,
compleet met tombola, flamenco-
dansen en grote glazen uitste
kende Spaanse champagne. Kos
ten: twintig gulden per persoon.
December aan het strand.
DE HEER en mevrouw Swemle
uit Apeldoorn waren daar niet
naar toe geweest. Waar de mees
te Nederlandse overwinteraars
aan de Costa del Sol toch wel
degelijk de indruk wekken een
zekere welstand te genieten
veel mensen, die jaren in Indo
nesië hebben gewoond, velen, die
voor de oliemaatschappijen in
zonnige landen hebben gewerkt
en er een flink pensioen aan
hebben overgehouden, veel hore-
ca-mensen, veel rustende za
kenlieden is het echtpaar
Swemle een goed voorbeeld van
mensen met een minder ruime
beurs, die toch zes maanden lang
aan die blinkende Costa del Sol
kunnen vertoeven. Hij is 73, zij
zestig. Na zijn pensionering is
hij zeven jaar als chauffeur blij
ven werken om aldus wat te pot
ten. Eén dochter, getrouwd en
woonachtig in Utrecht. Twee
jaar geleden hield de heer
Swemle op met werken. Hij was
eigenlijk nog nooit echt op va
kantie geweest met zijn vrouw.
Dit voorjaar zijn beiden zes we
ken naar Torremolinos gegaan
om „terrein te verkennen". Het
beviel goed.
„Mijn vrouw is gaan rekenen",
aldus de heer Swemle in het
appartement Alegranza keu
ken, badkamer, slaapkamer, zit
kamer en balkon en dat leid
de ertoe, dat het echtpaar op 5
oktober vertrok met de bedoe-
