Tussen de V.S. en Groot-Brittannië
heeft in 1927 een oorlog gedreigd
Dubtsjek, nieuwe man in Praag
I
Dertien doden
bij treinramp
in Engeland
Westduitse socialisten voor
staken VS-luchtaanvallen
DISCUSSIE
spaimmgen
Groeiend aantal
deserteurs uit
VS in Zweden
In Zweden sterven
jaarlijks 5000
mensen aan
alcoholmisbruik
Wordt Tsjombe
vrijgelaten?
Samenzwering
tegen Barrientos
Uit kabinetsdocumenten zou blijken:
Probleem over doorzoeken schepen
Busongeluk eist
43 levens in Korea
Johnson meest
bedreigde
president
mam
Stalin wist van
offensief in
Ardennen
telegrammen
MAANDAG 8 JANUARI 1968
SPD: „Duitse volk wenst
vrede in Vietnam
1
Overbodig
De K.V.P. lijkt op springen te staan.
De wapenstilstand die radicalen en chris
ten-democraten op 8 en 9 december tij
dens de partijraad te Arnhem sloten is
het afgelopen weekeinde verbroken. De
groep Aalberse/Schmelzer bleek niet be
reid de radicale koploper, drs. Bogaers,
een invloedrijke positie te verschaffen in
het nieuwe partijbestuur dat op 10 febru
ari door het partij-parlement zal worden
gekozen. De eis van de radicalen, dat
drs. Bogaers officieel tot vice-voorzitter
gekandideerd zou moeten worden door
het huidige partijbestuur, werd afgewezen
en daarmee was de breuk vrijwel vol
ledig. De radicalen verklaarden en bloc
zich niet beschikbaar te zullen stellen
voor welke bestüursfunctie in het nieuwe
bestuur dan ook. Het is de houding van
een groep die aanstalten maakt uit de
partij te stappen. Een feitelijke afschei
ding lijkt na dit alles alleen maar een
logisch vervolg De beslissing zal waar
schijnlijk wel op 10 februari vallen, ten
zij de partijen voor die datum nog een
slimme uitweg zullen weten te vinden.
De moeilijkheden tussen de radicalen
en de christen-democraten komen eerder
dan verwacht werd. De inschikkelijkheid
van de radicalen op de laatste bijeen
komst van de partijraad deed vermoeden
dat zij rekenden op inwilliging van hun
wensen inzake de samenstelling van het
nieuwe bestuur.
Waarschijnlijk echter heeft de groep
Aalberse/Schmelzer gemeend dat men
met de keus van drs. Bogaers tot vice-
voorzitter het Trojaanse paard naar bin
nen zou halen. Drs. Bogaers zou er mis
schien wel in slagen de KVP zo te radi
caliseren dat nieuwe moeilijkheden alleen
maar een kwestie van tijd zouden zijn.
Liever dan zelf voor de keus gesteld te
worden een eventueel geradicaliseerde
KVP te moeten verlaten heeft de groep
Aalberse/Schmelzer nu zelf de beslissing
nader gebracht en daarmee de radicalen
voor de keus gesteld.
Het open conflict in de KVP is meer
dan een partijzaak alleen. Scheuring in
deze grootste regeringspartij kan leiden
tot de val van het kabinet-De Jong, voor
al als de radicalen in de twee andere
confessionele regeringspartijen zich soli
dair verklaren met de KVP-radicalen. Er
kan een moment komen dat de regerings
meerderheid (nu 87 stemmen) beneden
het minimum van 76 stemmen daalt en
verloren gaat.
(Van onze correspondent)
STOCKHOLM. Nadat vorige week
de vier in Japan gedeserteerde Ameri
kaanse matrozen voorlopig politiek asiel
werd verleend in Zweden uit, naar men
zei, humanitaire overwegingen, duiken
er elke dag nieuwe Amerikanen op die
zich aan de dienstplicht wensen te ont
trekken.
Een sedert oktober al illegaal in Zweden
verblijvende deserteur, de 19-jarige Mi
chael David Haire, wiens desertie uit
het Amerikaans leger in West-Duitsland
inmiddels is bevestigd, wacht momenteel
ook op uitsluitsel van de Zweedse com
missie voor immigratie.
Volgens een woordvoerder van de raad
voor vreemdelingen, een adviesorgaan van
de Zweedse regering, bevinden er zich
zeker twaalf tot vijftien Amerikaanse
deserteurs in Zweden. Van negen ervan
weet men waar zij verblijf houden en
van de overigen verwacht men dat zij
zich te kennen zullen geven als de defini
tieve beslissing van de Zweedse commissie
voor immigratie uitvalt ten gunste van de
vier gedeserteerden matrozen die in okto
ber vorig jaar deserteerden van het vlieg-
dekschip „Intrepid" uit protest tegen de
oorlog in Vietnam.
Het viertal zal als zij mogen blijven,
zich moeten onthouden van politieke acti
viteiten.
(Van onze correspondent)
STOCKHOLM. In het Zweedse ver
keer sterven jaarlijks 1100 tot 1300 men
sen. Aan de gevolgen van alcoholmis
bruik sterven echter elk jaar rond vijf
duizend mensen, zo blijkt uit een rapport
van de Zweedse medische raad, dat bin
nen enkele dagen zal verschijnen. Inge
wijden, die kennis hebben kunnen ne
men van het rapport, noemen de resulta
ten ervan schokkend, rekening houdende
met het feit dat Zweden slechts ruim
zeven miljoen inwoners heeft,
Bij het onderzoek, dat aan het rapport
voorafging, heeft men trachten na te gaan
in welke mate alcoholmisbruik een bepa
lende factor vormt bij ongevallen, hart
en leverziekten, die de dood ten gevolge
hadden. Van de 1100 tot 1300 jaarlijkse
dodelijke verkeersongelukken komt een
groot deel op rekening van alcoholmis
bruikers, zo zei Gunnar Lundquist, chef
arts in Stockholm in een commentaar op
het rapport.
De aan sterke restricties onderhevige
verkoop van sterkedrank in Zweden
werkt als het ware misbruik in de hand
en voorziet drank in het algemeen van
een volledig misplaatst aureool. Spiritua
liën zijn slechts te koop in staatswinkels
tegen werkelijk fantastische prijzen. Zo
kost een fles jenever minstens 28 gulden
en heeft jenever dan ook in Zweden de
naam een „sjieke" drank te zijn.
ALGIERS (AP) Volgens onofficiële
maar in de regel betrouwbare zegslieden
in Algiers bestaat de mogelijkheid dat de
voormalige Kongolese premier, Moise
Tsjombe, binnenkort uit de gevangenis
zal worden vrijgelaten en uit Algerije zal
worden gezet. Alle officiële zegslieden
beweren van een zodanig voornemen niets
te weten.
LONDEN (AP). Wetenschappe
lijke onderzoekers hebben uit ge
heime kabinetsdocumenten betreffen
de de jaren tussen de beide wereld
oorlogen een verbijsterend verhaal
opgediept, namelijk dat de Britten
eens de kansen op een oorlog met de
Verenigde Staten hebben bepeinsd.
Volgens die documenten, die thans toe
gankelijk zijn voor openbaar onderzoek,
leidde in 1927 wrijving tussen beide lan-
(Van onze correspondent)
LONDEN Opnieuw is Enge
land opgeschrikt door een vreselijke
spoorwegongeluk, dat dertien levens
heeft geëist. Zaterdag is een sneltrein
van Manchester naar Londen op een
onbemande elektronisch gecontro
leerde spoorwegovergang bij het dorp
Hixon ten noord-oosten van Stafford
te pletter gelopen op een lange trai
ler, die onder politiebegeleiding een
reusachtige 150 ton wegende elek
trische transformator vervoerde.
Het zware, met een slakkengang voort-
kruipende transport bevond zich midden
op de .spoorbaan toen de trein naderde
en de slagbomen de truck en de trailer als
het ware vastnagelden. De trailer werd
door de trein in twee stukken gesneden,
de transformator werd een eind meege
sleurd en kantelde om. De treinbestuur
der en zijn assistent, alsmede een andere
treinbestuurder die op de locomotief mee
reed, werden op slag gedood. Voor zover
tot zondagavond viel na te gaan zijn er
van de passagiers tien personen om het
leven gekomen. E- werden vijftig perso
nen gewond, waarvan twaalf in het zie
kenhuis moesten worden opgenomen.
RIO DE JANEIRO. In Rio de Ja
neiro is zondag een 23-jarige Boliviaanse
studente aangehouden, Maria Esther Se
lene Antelo Colin, die, toen zij uit een
Westduits lijnvliegtuig stapte, een auto
matisch geweer en 126 patronen in haar
bagage bleek te hebben. Zij wordt ervan
verdacht deel uit te maken van een sa
menzwering om president Barrientos van
Bolivia uit de weg te ruimen.
Het zou eerst de bedoeling zijn ge
weest het staatshoofd in Zwitserland te
doden waar hij zich onlangs liet behan
delen in verband met een vorige aanslag
op zijn leven. Toen men geen kans zag
dit plan uit te voeren zou men nu willen
proberen Barrientos te doden wanneer
hij op de thuisreis in Rio de Janeiro een
tussenlanding maakt.
De Braziliaanse douane werd opmerk
zaam door het zenuwachtige optreden van
Maria Esther. Toen het wapen en de
munitie waren gevonden, bekende zij
snikkend dat een onbekende haar in
Frankfort drieduizend dollar had gege
ven om het geweer en de kogels naar
Rio te brengen, waar iemand het wapen
tuig in ontvangst zou nemen. Zij smeekte
de Braziliaanse autoriteiten haar niet
naar Bolivia te sturen.
Een massa verwrongen staal en ijzer
was de oogst van de botsing tussen
een trailer en een sneltrein op veer
tig kilometer ten noorden van Bir
mingham. Op de voorgrond de ca
bine van de diesellocomotief.
den tot heimelijk gepraat over oorlog.
Het verhaal, zoals dit uit de kabinetsdo
cumenten kan worden gedestilleerd, luidt
als volgt:
Groot-Brittannië en de V.S. lagen in
1927 met elkander overhoop, nadat zij
het op een conferentie te Genève over
ontwapening ter zee niet eens hadden
kunnen worden.
Het Britse ministerie van Buitenlandse
Zaken piekerde erover, dat, indien Groot-
Brittannië in een oorlog zou worden ge
wikkeld met een andere mogendheid, het
doorzoeken van neutrale schepen zou
kunnen leiden tot een conflict met de
V.S.
Sir Esme Howard, destijds Brits am
bassadeur te Washington, had aan het
Foreign Office gerapporteerd
„Republikeinen en democraten zijn het
hierover eens, dat nooit meer zal worden
toegelaten, dat Amerikaanse neutrale
schepen worden lastig gevallen zoals in
de jaren 1914-'17 is gebeurd."
De Britse minister van Buitenlandse
Zaken, Austen Chamberlain, voegde aan
de waarschuwing een memorandum toe,
waarin werd medegedeeld, wat een niet
genoemde Amerikaanse generaal tot de
Britse militaire attaché te Washington
had gezegd, namelijk: „Elke poging van
onze (Britse) kant om in een toekomstige
oorlog, waarin de V.S. neutraal zijn, onze
rechten af te dwingen zoals wij dat in
de jongste oorlog hebben gedaan, zou oor
log tussen ons waarschijnlijk maken."
„De generaal", aldus Chamberlain,
„overdreef niet."
Voorts zou Herbert Hoover, die in 1929
president werd. ambassadeur Howard
hebben medegedeeld dat hij vertrouwde
dat Canada zich „in geval van een oorlog
tussen de V.S. en Engeland" neutraal zou
verklaren.
De kabinetsdocumenten onthullen niet
hoe het toen verder is gegaan, maar in
elk geval is het vooruitzicht op een oorlog
tussen de beide grote geallieerden nooit
werkelijkheid geworden.
(Van onze correspondent)
BONN. Het hoofdbestuur van
de Westduitse sociaal-democratische
partij heeft zich in het afgelopen
weekeinde met nadruk voorstander
verklaard van het onmiddellijk sta
ken van de Amerikaanse bombarde
menten op Noord-Vietnam. Tot deze
beslissing kwam het hoofdbestuur
van de SPD na een speciale zitting
die aan Vietnam was gewijd.
SEOEL (Reuter). Bij Chinjoe in
Zuid-Korea zijn 43 mensen om het leven
gekomen toen een bus van een rots reed
en tien meter lager in een rivier viel. De
overige dertig passagiers van de bus lie
pen verwondingen op.
President Lyndon Johnson luistert
met gebogen hoofd naar de discus
sie, die de Israëlische eerste minister
Levi Esjkol en de Amerikaanse mi
nister van Buitenlandse Zaken Dean
Rusk in een werkkamer in zijn
ranch voeren. Vanmiddag vertrekt
Esjkol uit Johnsons ranch in Texas.
WASHINGTON (Reuter) Het aantal
arrestaties van personen, die hebben ge
dreigd president Johnson te vermoorden,
is in de Verenigde Staten vijfmaal zo
groot als bij enig president vóór Johnson.
Dit is zondag bekendgemaakt door Jhon-
sons lijfwacht.
De dienst gaf geen nadere verklaring,
maar volgens persberichten zou de sterke
stijging van het aantal bedreigingen voor
een groot deel zijn toe te schrijven aan
psychologische factoren. Bij veel oneven-
wichtigen zou namelijk sedert de moord
op president Kennedy in 1963 de neiging
zijn ontstaan om ook een president te
vermoorden.
Voor een ander deel zou de grotere
waakzaamheid van de lijfwacht debet zijn
aan het toegenomen aantal arrestaties en
voorts acht men de kans aanwezig dat
meer mensen Johnson haten dan wie ook
van zijn voorgangers in verband met zijn
Vietnampolitiek.
In de periode van een jaar toen Ken
nedy president was werden tachtig per
sonen aangehouden omdat zij hadden ge
dreigd hem te vermoorden en in de op
30 juni geëindigde periode van twaalf
maanden waren 425 arrestaties verricht
wegens bedreiging tegen het leven van
Johnson. De meeste gearresteerden waren
geestelijk gestoorden die in inrichtingen
zijn opgenomen.
(Van onze correspondent)
WENEN. De secretaris van de communistische partij in Tsjecho-
slowakije heet niet meer Novotny, maar Alexander Dubtsjek. Aanvanke
lijk noemde men een zekere Cernik als opvolger van Novotny, maar nu
is het Dubtsjek geworden die niet alleen in het buitenland, maar ook voor
de bevolking van Tsjechoslowakije een onbekende is. Des te meer is hij
echter op de voorgrond getreden in het centrale comité van de commu
nistische partij, waar hij opkwam voor een verandering van de 'regerings-
koers en eiste dat Novotny zou worden vervangen.
Deze blijft weliswaar nog staatspre
sident, maar dat is een onbelangrijke
functie die alleen uit representatie be
staat. Men verwacht een grote oprui
ming onder het oude kader en het is
niet uitgesloten dat minister-president
Lennart van het toneel verdwijnt door
als ambassadeur naar Moskou te gaan.
Ook de minister van Buitenlandse Za
ken Davis zal waarschijnlijk worden
vervangen, evenals enkele andere mi
nisters.
Zeker is dat Dubtsjek streeft naar
een meer op het westen gerichte poli
tiek en misschien ook naar een meer
realistische houding tegenover de
bondsrepubliek Duitsland. Dubtsjek is in
1921 geboren en dus zelfs drie jaar
jonger dan Ceausescoe van Roemenië.
Afgezien van zijn persoonlijke energie
en overtuigingskracht heeft hij als
Slowaak de volle steun van geheel Slo
wakije, dus van dat gebied dat in de
laatste jaren herhaaldelijk op hervor
mingen heeft aangedrongen.
Men heeft hier met een sterke per
soonlijkheid te doen, die tenslotte No
votny dwong om af te treden, nadat
deze zich daartegen drie maanden
lang met alle kracht had verzet. Bo
vendien schijnen zij geen vrienden te
zijn, want ofschoon Dubtsjek zijn jeugd
in de Sovjet-Unie doorbracht en reeds
op 32-jarige leeftijd lid werd van het
centrale comité, viel hij in 1955 bij
Novotny in ongenade en werd hij drie
jaar lang op de achtergrond gehou
den. Novotny noemde hem een „bur-
gelijke nationalist"; wat in dit geval
betekent dat Dubtsjek geen stalinist was
zoals Novotny zelf.
Men verwacht echter dat Dubtsjek
geen al te radicale veranderingen zo
als die door de jonge economen en
technocraten worden geëist, maar men
kan er zeker van zijn dat hij gezonde
hervormingen zal doorvoeren, vooral
een grotere liberalisering op het eco
nomische en culturele vlak. Hij zal
echter op verzet stuiten want de ou
de garde rondom Novotny is nog sterk.
Dat blijkt wel uit het feit, dat er in de
laatste weken drie zittingen van het
centrale comité nodig waren om No
votny ten val te brengen. Zijn ver
dwijnen en de koersverandering in
Praag zal in geen geval worden be
groet door Oost-Berlijn, want nu met
Novotny de voorlaatste stalinist van
het toneel is verdwenen, blijft Walter
Ulbricht over als de laatste vertegen
woordiger van een verouderd systeem
in het gehele Oostblok.
De zitting stond onder leiding van de
voorzitter van de partij, Willy Brandt.
Het is in dit verband van belang te me
moreren dat Willy Brandt minister van
Buitenlandse Zaken in het coalitiekabinet
van kanselier Kiesinger is.
Het bestuur van de SPD wilde zich in
zijn duidelijke verklaring over stopzetten
van de bombardementen, aansluiten bij
het voorstel van Oe Thant, de secretaris
generaal van de Verenigde Naties. Oe
Thant had voorgesteld „de weg tot vredes
onderhandelingen vrij te maken door on
middellijk op te houden met de bom
bardementen".
De christen-democratische coalitiegeno
ten van de SPD in de Bondsregering rea
geerden op het initiatief van de sociaal
democraten met het zeggen dat, „hoezeer
de CDU ook op de bres staat voor de
vrede in de wereld, zij heeft tot nu toe
nog nooit ingegrepen in de beslissingen
van de bondgenoten. Ook in de toekomst
wil de partij zich van dergelijke „ingre
pen" onthouden", aldus een woordvoerder.
De SPD noemde de mededeling van de
CDU-woordvoerder „overbodig". Natuur
lijk hadden de SPD-bestuurders niet in de
beslissingen van bondgenoten willen in
grijpen, aldus deze tegenverklaring. Zij
hadden zich veelmeer achter de verlerlei
pogingen tot het bereiken van een recht
vaardige vrede in Vietnam geplaatst. De
partij verklaarde nog ten overvloede, „dat
dit ook beslist de wens van het Duitse
volk" zou zijn.
A merikaanse geschiedschrijver-
NEW YORK (AP) De Amerikaan
se militaire geschiedkundige Tony Azza-
rino heeft in het tijdschrift „American
Legion Magazine" geschreven, dat Stalin
voorkennis heeft gehad van het grote
winteroffensief der nazi's in 1944 tegen
de Amerikanen in de Belgische Arden
nen, maar niets heeft gezegd om Oost-
Europa in zijn macht te krijgen.
Stalins zwijgen was een van de facto
ren in een zorgvuldig Sovjet-plan om
grote oostelijke gebieden vast te houden
en later een sterke troef in handen te
hebben op de conferentie van Jalta van
juli 1945, waar Churchill en Roosevelt
toegaven aan de eisen van Stalin om
Oost-Europa onder zijn controle te hou
den.
3
Eerste bres. Voor het eerst zal binnen
kort een negerdiplomaat met toestem
ming van de Zuidafrikaanse regering
zich vestigen in een voor blanken be
stemde wijk. Het is de eerste secretaris
van de dipomatieke vertegenwoordiging
van de negerstaat Malawi, Joe Kasjing-
we, die deze maand met zijn gezin zijn
intrek neemt in de wijk Rondebosch,
aan de rand van Kaapstad.
Tunnel. De Britse regering heeft besloten
de plannen uit te stellen om met Frank
rijk deel te nemen aan de aanleg van
een tunnel onder het Engelse Kanaal.
Omweg. De bejaarde heer Louis Plane uit
Nimes in Frankrijk heeft een nieuw
jaarskaart gekregen, die ruim 52 jaar
geleden verzonden was door een vriend
uit een dorp op 150 km. van Nimes. De
afzender is veertien jaar geleden over
leden.
Nonnen als schietschijven. Een 21-jarig
meisje, dat drie jaar lang in psychia
trische inrichtingen heeft gezeten, heeft
zaterdag met een geweer vanuit een
raam in een huis te Columbus in de
Amerikaanse staat Ohio op twee passe
rende nonnen geschoten. Een non werd
in de borst getroffen. Zij ligt in een
ziekenhuis en is er slecht aan toe. Het
andere nonnetje kwam er beter vanaf.
Zij werd in de schouder getroffen.
Basdevant. Op negentigjarige leeftijd is
in zijn woning in het dorp Anost
(Frankrijk) overleden Jules Basdevant,
gewezen president van het internatio
nale hof van justitie in Den Haag.
De laatste. Raul Fernandes, de laatste
levende staatsman die het verdrag van
Versailles heeft ondertekend, is zater
dag op 91-jarige leeftijd overleden. Hij
is twee keer Braziliaans minister van
Buitenlandse Zaken geweest.
