VAN DAG TOT DAG
Grote delen van Europa
in ban van de winter
#35
Singapore's premier Lee voor
dringend gesprek naar Londen
Kardinaal Ottaviani en zijn opvolger
commentaar op actuele zaken
oen
Ie Roeie
Fransen trekken
troepen terug
uit Duitsland
Rusland: —30° Duitsland: 27j>
Sneeuw hindert
het verkeer
°a° KtP«>p Ha
Yietcong-aanval
op VS-vliegveld
in Zuid-Vietnam
Botsing tussen twee
„pa s s a gier sbulten'
ramm
WOENSDAG 10 JANUART 1968
3
IJsbrekers
Zwitserland
0,0 <heP"rl®ed«^feces'. r"-
etwn-^et
,etse c
Drie Polen omgekomen
Angst voor opheffing
van Britse vlootbasis
Franio Seper
Grote invloed
Koersverandering
Represaille
Een grote meerderheid van het Neder
landse volk behoort tot een christelijke
kerkgemeenschap en daarvan is het
rooms-katholieke deel verreweg het
grootste. Volgens de laatste tellingen be
horen bijna vijf miljoen van de twaalf
miljoen Nederlanders tot de rooms-katho
lieke kerk. Deze vijf miljoen rooms-
katholieken bevinden zich merendeels in
praktiserende gezinnen, waar de op
voeding en het gezinsleven nauw ver
bonden zijn met de confessionele en poli
tieke opvattingen van rooms-katholieken
huize.
Men kan zich voorstellen dat in deze
gezinnen de laatste jaren talrijke frustra
ties zijn opgetreden, niet alleen doordat
de jongere generatie van leken en pries
ters blijk heeft gegeven van sterk af
wijkende, nonconformistische ideeën en
praktijken, maar ook door de aarzelende,
wankelende houding van gezagsdragers en
leiders.
De moderne stromingen van confessio
nele en politieke aard hebben in het
rooms-katholieke milieu talrijke oude
zekerheden verwoest, terwijl er weinig
of geen nieuwe voor in de plaats zijn ge
steld. De exponenten van zekerheid, kerk
en K.V.P., hebben zich als het ware bin
nenste buiten gekeerd en een ontstellen
de armoede laten zien op het gebied van
gezaghebbende leerstellingen. Dat behoeft
geen verwijt te zijn. Zo'n openlijke
demonstratie van armoede vereiste in de
eerste plaats grote moed en eerlijkheid.
De r.-k. kerk heeft met haar laatste con
cilie een soort van schuldbelijdenis afge
legd, die met grotere diplomatie en min
der eerlijkheid wellicht nog jaren lang
had kunnen worden vermeden. De K.V.P.
heeft, op politiek gebied, die moed en
eerlijkheid tot dusver in heel wat min
dere mate opgebracht. De moderniseren
de stroming der radicalen, die bij nadere
analyse toch heus niet zo wereldschok
kend progressief behoeft te worden ge
noemd, is door de K.V.P.-partijleiding nu
al enkele malen op een zijspoor geran
geerd, waardoor het gevaar van splijting
der partij op de koop toe werd genomen.
De rooms-katholieke kiezers hebben
ook de laatste dagen weer met begrijpe
lijk onbehagen het gemanoeuvreer gade
geslagen, dat moest dienen om de radi
calen buiten de partijleiding te houdenl
Het onbehagen geldt niet een gebrek aan
begrip voor behoudende opvattingen,
maar een gebrek aan waardering voor de
manier waarop onwaarachtigheid wordt
bedreven.
De consequentie van verklaringen die
waardering voor de radicale doeleinden
uitdrukken, zou hebben moeten zijn dat
de partij in de top zich met die doel
einden incorporeerde en voldoende stem
verleende aan die radicale stroming. Dat
is geweigerd. Men probeert nu de open
splijtende naad te lijmen. Maar de kiezer
verliest er weer een deel van zijn over
gebleven vertrouwen door.
Wat de confessionele onzekerheden be
treft, die grijpen ernstig om zich heen
door een steeds duidelijker wordend ver
schil in opvatting over de toepassing van
nieuwe religieuze denkbeelden, moderni
sering van liturgie en bediening, aan
vaarding van vereenvoudigde leerstel
lingen en afschaffing van anachronismen
in de gezagsverhoudingen. Het Vaticaan
doet op beheerste en vaak ook moedige
wijze moeite om de eenheid te herstellen,
zonder te vervallen in de oude gestreng
heid van kerkelijke straffen. De wijzigin
gen in de samenstelling van de Romeinse
Curie zijn tekenend voor de grote moei
lijkheden, waarvoor de paus zich daarbij
gesteld ziet.
Het vervangen van de Italiaanse mono
poliepositie in de Curie door de benoe
ming van niet-Italiaanse kardinalen is niet
zo moeilijk, al zal de omgeving van de
paus daarbij toch maar stroeve mede
werking verlenen. De grote moeilijkheid
zit echter in de keuze van de opvolgers.
Het moeten gematigd progressieve fi
guren zijn, die met hun nieuwe opvattin-
PARIJS (AFP). Frankrijk zal twee
cavalerieregimenten ongeveer driedui
zend man uit West-Duitsland terug
trekken voor overplaatsing naar de om
geving van Verdun, zo is van het Franse
ministerie voor de strijdkrachten verno
men.
Volgens het ministerie moet de maatre
gel niet worden beschouwd als terugtrek
king, maar als een van de gevolgen van
de reorganisatie van de landstrijdkrach
ten, die eind 1968 moet zijn voltooid.
Volgens het ministerie zal de overplaat
sing van de twee regimenten niet veel in
vloed hebben op de kracht van de twee
Franse divisies in West-Duitsland, die on
geveer 65.000 man omvatten.
gen geen brokken maken. De thans af
getreden kardinaal Lercano, bisschop van
Bologna, is te progressief gebleken. Hij
was de grote hervormer van de liturgie,
maar zag daarbij elementaire bindingen
van de gelovigen met bepaalde liturgische
vormen over het hoofd. Hij heeft bijvoor
beeld bij zijn afschaffing van het Latijn
in de misgezangen over het hoofd gezien,
dat het beroemde Gregoriaans eenvoudig
essentieel was voor de emotionele geloofs
beleving van vele rooms-katholieken. Wie
het Gregoriaans kent, kan dat begrijpen.
Het is een wondermooie, ontroerend een
voudige en bovenaards-ijle muziek, waar
in onuitgesproken de geloofsgeheimen
worden beleden als in een mystieke dialoog
tussen hemel en aarde. Het is niet zomaar
een muziekvorm en dat is dan een
waarheid die niet eens geargumenteerd
of bewezen kan worden: het is een waar
heid die ervaren wordt.
Dergelijke essentiële zij het emotio
nele bindingen tussen mens en religie
mogen niet pardoes worden doorgesneden.
Zo zijn er méér ongelukken gebeurd,
waardoor helaas de geloofszekerheid ster
ker werd aangetast dan het proces van
modernisering vereiste
Het rooms-katholieke volksdeel van
Nederland bevindt zich in een dubbele
crisis, die grote invloed zal hebben op
de Nederlandse maatschappelijke verhou
dingen. De belangstelling van andere
kerkelijke gemeenschappen en politieke
partijen voor de uitkomst van deze crises
is begrijpelijk en gerechtvaardigd. Vijf
miljoen mensen zoeken nieuwe wegen
een speurtocht die voor de toekomst van
ons gehele land van enorm belang zal
zijn.
tMMmMMMMMVMMMMMMfVMMMMIlMMMMIIflllflMfVfWIMMIIflllMflfVMI
O
HAMBURG (DPA). In grote
delen van Europa is het verkeer dins
dag door zware sneeuwval sterk ge
hinderd of gestremd geraakt. De laag
ste temperaturen werden in de
Sovjet-Unie gemeten, waar het dertig
graden vriest. In het Deense Jutland
kwam de temperatuur niet veel ho
ger, het vriest er 24 graden, in West-
Duitsland op sommige plaatsen
27,5 graad. Zelfs in het zuiden van
Italië staat het kwik op verscheidene
plaatsen onder nul.
Ongewoon zware sneeuwval heeft het
weg- en spoorverkeer in Engeland tot een
chaos gemaakt. Het vliegveld van Londen
is urenlang onbereikbaar geweest, totdat
de landingsbanen sneeuwvrij waren ge
maakt. De sneeuw heeft zelfs de „Big
Ben" onklaar gemaakt. Honderdduizen
den Londenaars kwamen te laat op hun
werk doordat er geen bussen reden en de
straten veelal waren geblokkeerd door
vastgelopen vrachtwagens.
Uit Schotland werden sneeuwstormen
met „arctische toestanden" gemeld. In het
minder koude westen van het land ver
anderde de sneeuw in zware regenval,
waardoor de rivieren gevaarlijk zwollen.
Verscheidene plaatsen worden door over
stroming bedreigd.
Ook in Frankrijk heeft het verkeer veel
hinder ondervonden van de sneeuw. De
snelverkeerswegen, die in Parijs langs de
Seine lopen, moesten wegens hoog water
worden gesloten. Grote delen van West-
Frankrijk en de gebieden ten zuiden en
oosten van Parijs staan onder water. Bij
Angers moesten tweehonderd mensen hun
woningen verlaten, de Loire dreigt bij
Nevers buiten haar oevers te tredan.
In het noorden van Jutland liggen vaer
Deense ijsbrekers klaar om in te grijpen
zodra de internationale vaarwateren rond
dit land dreigen dicht te vriezen. Het
wegverkeer in heel Denemarken heelt te
kampen met gevaarlijke gladheid.
Ook in Polen is het streng winterweer.
In het oosten van dat land vroor het in
de nacht van maandag op dinsdag meer
dan 20 graden. In Moskou was het dins
dag 30 graden onder nul. Daar is men
echter wel streng winterweer gewend,
het verkeer gaat betrekkelijk ongehin
derd door en in de huizenbouw wordt
ononderbroken doorgewerkt. De voor
naamste straten zijn schoongemaakt.
In Siberië woedden dinsdag sneeuw
stormen bij 40 tot 50 graden onder nul.
In Zwitserland sneeuwt het al bijna 24
uur lang. Zelfs het beschut gelegen
Genève is door een dik sneeuwkleed be
dekt. In het midden van de Alpen hebben
de laatste vier dagen veel lawines aan
merkelijke schade aangericht.
In het Italiaanse Bari en omgeving
vroor het in de nacht van maandag op
dinsdag vijf graden. Het verkeer onder
vindt veel hinder, aan de kust staat een
stevige storm. De toestand op Sicilië is
dezelfde.
De binnenscheepvaart in het noorden
van Duitsland heeft met ijsvorming in de
kanalen te kampen. Op de Elbe kunnen
alleen nog grotere schepen varen. Het
hoog water op de Moezel zakt langzaam,
woensdag is scheepvaart op deze rivier
weer mogelijk. Ook het water van de Rijn
zakt.
ADVERTENTIE
m
t
f mi
-'V s
De zware sneeuwval heeft net weg
verkeer in Engeland tot een chaos
gemaakt. Zelfs de beroemde „Big
Ben", die we op de foto zien, raakte
onklaar door de sneeuw.
SAIGON (Reuter en AP). De Viet-
cong heeft vandaag bij een snelle aanval
op de Amerikaanse vliegbasis Kontoem in
het Zuidvietnamese centrale hoogland vier
hefschroefvliegtuigtuigen vernietigd en 25
beschadigd. Zeven Amerikanen werden
gedood en 25 gewond. De Vietcong ver
loor elf man.
De Zuidvietnamese president Ngoejen
Van Thieu heeft gezegd dat er geen plan
nen zijn het TET-bestand (ter gelegenheid
van Vietnamees nieuwjaar), eind januari
te verlengen.
„Wij zullen het houden op een 48-uurs
bestand", zei Thieu. Hij herhaalde ver
der dat onderhandelingen tot het beëin
digen van de oorlog alleen kunnen plaats
vinden tussen Noord- en Zuidvietnam.
In Washington heeft men grote belang
stelling voor het geheime bezoek van de
Cambodjaanse minister van Buitenlandse
Zaken prins Norodom Phoerissara aan
Hanoi. De prins heeft ook een gesprek
gehad met president Ho Tsji Minh van
Noord-Vietnam. Ho heeft de prins de ver
zekering gegeven, dat Noord-Vietnam
Cambodja's pogingen om de onafhanke
lijkheid te verdedigen krachtig zal steunen.
WARSCHAU, (Reuter). Drie jon
gens zijn dinsdag in Gdansk, in het noor
den van Polen, dood gevallen toen twee
overvolle treinen, waaraan bij de ingan
gen uitpuilende groepen passagiers hin-
gen elkaar passeerden. De „bulten" bots
ten bij het passeren tegen elkaar en kwa
men op de rails tussen de treinen terecht.
Vijf mensen werden gewond, van wie twee
ernstig. Het ongeluk gebeurde tussen
twee stations van de gemeentelijke elec-
trische trein die deze Oostzeehaven met
de omgeving verbindt.
(Van onze correspondent)
LONDEN. Singapore's voortvarende
premier Lee Koean Yew zal het komende
weekeinde naar Londen vliegen om in
een dringend gesprek met premier Wilson
op het landgoed Chequers te trachten het
economische noodlot dat zijn land door
de Britse crisismaatregelen bedreigt af te
wenden.
Singapore is hevig verontrust over de
voorgenomen gehele of gedeeltelijke op
heffing van het Britse overzeese defen
sieapparaat in Zuidoost-Azië. Engeland
wil namelijk in plaats van in 1975 zich al
in 1971 geheel uit Singapore terugtrek
ken. Dit betekent voor de eens zo trotse
Britse vlootbasis Singapore zeer ernstige
moeilijkheden, omdat de economie van
het gebied onafscheidelijk met de Brit
se militaire activiteit is verbonden.
De socalistische, fel anti-communisti-
jjsche Lee Koean Yew verklaarde gister
avond in een televisievraaggesprek dat
ihij weigert te geloven dat de Britse re-
Igering Singapore zonder meer in de steek
IMMMfMIflfMVIMMIlMfMIMrtMMflMMMMMIiniWq
(Van onze correspondent)
ROME. Daar tijdens het Vaticaans concilie is besloten dat hoge
geestelijken, wanneer zij de leeftijd van 75 jaar hebben bereikt, recht
hebben op pensioen, is het eigenlijk niet zo bevreemdend dat kardinaal
Ottaviani heeft willen aftreden. Hij is geboren in Rome op 29 oktober
1890 en is dus 77. En ook al is dat voor een kardinaal beslist geen hoge
leeftijd, men moet daarnaast rekening houden met het feit dat hij lijden
de is aan struma. Het verminderde gezichtsvermogen is er waarschijnlijk
de directe aanleiding voor geweest dat de paus de ontslagaanvrage
heeft ingewilligd.
Kardinaal Ottaviani is de zoon van
zeer eenvoudige ouders. Zijn vader
was bakkersknecht in de meest ty
pisch romeinse volkswijk Trastevere
en hij stamt uit een gezin van twaalf
kinderen, wat voor hem aanleiding is
geweest met grote heftigheid tegen ge
boortebeperking te ageren. Uit grote
gezinnen komen naar zijn mening de
meest vooraanstaande personen naar
voren. Het is uiterst moeilijk over de
ze kardinaal iets te schrijven. Hij was
ongetwijfeld, uit hoofde van zijn ka
rakter, oer-conservatief, de belicha
ming van de oude „roomse kerk",
zoals die door het concilie van Trente
was geworden.
Dat Pius XII juist hem eerst tot
assessor, later tot pro-prefect benoem
de van wat toen nog de congregatie
van het Heilig Officie heette, en tot
1907 de inquisitie was geweest, kan
dus nauwelijks verwonderen. Maar de
vraag is: waar stond de man Ottavia
ni en waar de pro-prefect van de in
quisitie? Dat hij vooral bij de meer
vooruitstrevende bisschoppen en theo
logen een bijzonder slechte naam heeft
is volkomen te begrijpen. Maar men
mag toch niet vergeten dat het zijn
taak was op zijn hoede te zijn voor al
les wat naar ketterij zweemde. 32 ja
ren lang heeft hij leidende functies
gehad bij de congregatie van het Hei
lig Officie. Hij werd assessor in het
jaar 1935 en kardinaal-secretaris, toen
Pius XII hem op 12 januari 1953 de
rode hoed verleende. Tenslotte werd
hij onder paus Joannes in 1959 kardi
naal/pro-prefect van wat van die tijd
af de congregatie van de zuiverheid
des geloofs werd genoemd.
Zijn opvolger is stellig een mildere
figuur. Franio Seper werd op 2 okto
ber 1905 geboren in het dorpje Osijek
in Kroatië, als zoon van een simpele
ambachtsman. Hij heeft gestudeerd
aan het seminarie in Zagreb en kwam
daarna naar Rome om zijn studiën te
voltooien. In Rome werd hij op 26 ok
tober 1930 tot priester gewijd. Jaren
lang is hij de privé-secretaris geweest
van de vroegere kardinaal/aartsbis-
schop van Zagreb, Joseph Stepinac,
die in de oorlog in de val schijnt te
zijn gelopen van de Duitsers. Om de
weerstand van de Joegoslaven te bre
ken zetten dezen het katholieke volks
deel op tegen de orthodoxen, met het
gevolg dat vele tienduizenden or
thodoxen zijn gedood.
Tito heeft dit de aartsbisschop van
Zagreb nooit vergeven en het was dus
eigenlijk een diplomatieke fout van
Pius XII om Stepinac na de oorlog tot
kardinaal te verheffen. Hij is in 1960
gestorven in zijn geboortedorp Kra-
sitsj, waar hij in een soort balling
schap leefde, zonder dat hij de stad
Zagreb mocht betreden. Jarenlang
nam mgr. Seper voor hem waar als
hulpbisschop in Zagreb en na de dood
van Stepinac werd hij aartsbisschop.
Bij het consistorie van 22 februari
1965 werd Seper door Paulus VI tot
kardinaal benoemd. Zonder dat hij nu
tot de uitgesproken progressieve geesf-
telijken mag worden gerekend, is dez|e
uiterst intelligente, zeer evenwichtigje
en hoog-ontwikkelde kerkvorst eem
man geweest die een buitengewocin
grote invloed heeft gehad tijdens hét
concilie en meer nog tijdens de bis
schoppensynode in de zomer vzin
1967.
Het was tijdens die synode dat Pau
lus VI hem aanwees als voorzitter vién
de commissie, belast met het redige
ren van het definitieve theologische
document, waarin de bevindingen v.am
de synode worden samengevat.
Dat is dus de volkomen nieuwe tekst,
die door de bisschoppen gezamenlijk
werd opgesteld, nadat zij met enorme
meerderheid het oorspronkelijke docu
ment hadden verworpen dat was c®-
gemaakt door de Ierse kardinhail
Browne, een van de meest conserva
tieve elementen van de romeinse cu
rie.
Seper heeft bij herhaling de paus
verzocht van die taak verschoond te
mogen blijven. Maar de paus, die zijn
grote begaafdheid wel degelijk kent,
is daar niet op ingegaan en heeft hem
gelast het voorzitterschap op zich te
nemen. In zekere zin heeft men daar
reeds het voorspel van de benoeming
van Seper tot hoofd van de belangrijk
ste congregatie der romeinse curie.
Men kan daarin, als men wil, een
verandering van koers zien. Seper is
stellig een meer open man dan Otta
viani, die overal ketterijen en com
munisme pleegt te zien en in Rome
berucht of beroemd is dat hangt
natuurlijk af van ieders persoonlijk
oordeel door zijn heftige beschuldi
gingen tegen wat hij noemde de sacri
stiecommunisten en door zijn strijd te
gen de eerste pogingen van de Itali
aanse christen-democraten om een re
gering te vormen in samenwerking
met de socialisten. Seper, afkomstig
uit een gematigd communistisch land,
heeft natuurlijk geheel andere ideeën.
In de omgeving van kardinaal Otta
viani wordt gezegd dat hij niet zo zeer
zou zijn afgetreden wegens zijn leef
tijd of zijn verminderd gezichtsvermo
gen, maar om een voorbeeld te geven
aan andere kardinalen die, hoewel ze
veel ouder zijn dan hij, nog steeds aan
het hoofd staan van belangrijke con
gregaties. Wij hebben eens nagegaan
wie die kardinalen zijn en kwamen tot
de ontdekking dat dit in de eerste
plaats is kardinaal Stesta, geboren in
1886, kardinaal Browne, een Ier, ge
boren in 1887, de kardinaal-staatsse
cretaris Cicognani, die in 1883 werd
geboren en tenslotte de Duitse kardi
naal Bea, die in 1881 het levenslicht
zag. Kortgeleden is de oudste curie
kardinaal gestorven. Dat was kardi
naal Pizzardo, die meer dan negentig
jaren oud was.
zal laten. Er veelbetekenend aan toevoe
gend dat hij evenmin kan aannemen, dat
Engeland door Labour's linkervleugel
wordt geregeerd.
Links, dat door vier gelijkdenkenden in
het Britse kabinet is vertegenwoordigd,
zou het liefst alle Britse buitenlandse
bases in een klap willen opdoeken. De
prijs, welke de linkervleugel eist als te
genwicht voor de aantasting van de so
ciale voorzieningen is de grootst moge
lijke aderlating op defensiegebied.
Lee sprak veelbetekend over Singa
pore's en Maleisië's sterling-tegoeden m
Groot-Brittannië, waarvan béide landen
op een na de grootste houders zijn en
die op vier tot vijf miljard gulden wor
den geschat. Het is niet uitgesloten, dat
zowel Singapore als Maleisië als repre
saille voor de Britse maatregelen of uit
noodzaak deze tegoeden uit Londen zul
len terugtrekken en overboeken naar bij
voorbeeld Japan, hetgeen een nieuwe
sterlingcrisis zou veroorzaken, indien dit
plotseling zou gebeuren.
Want hierdoor zouden de goud- en
dollarcijfers met eenderde worden ver
minderd. Men kan/echter moeilijk aan
nemen dat Lee werkelijk Engeland deze
genadestoot zou willen toebrengen. Maar
hij heeft gedreigd de Britse export en
Engelands inkomen uit scheepvaartassu
rantiën en bankwezen te treffen, tenzij
de Britse regering haar plannen wijzigt.
De 44-jarige Lee, die in Cambridge
heeft gestudeerd en met een mede-stu
dente is getrouwd, is een van de be
kwaamste Gemenebestleiders die Groot
Brittannië uiterst loyaal gezind is.
Huurlingen. Wanneer Rwanda de huur
lingen niet aan Kongo uitlevert zullen
de betrekkingen tussen beide landen
worden verbroken, heeft generaal Mo-
boetoe, president van Kongo, dinsdag
op een persconferentie meegedeeld.
Half uur. Premier Wilson heeft een aan
tal fabrieken in Liverpool een half uur
eerder bezocht dan was vastgesteld on
der het motto: „ik steun Engeland".
Teken van Zorro. Een Milanees gerechts
hof heeft Pasquale della Piëta tot ne
gen en een halve maand gevangenis
straf veroordeeld omdat hij zijn vrouw
met het teken van Zorro had gemerkt.
Haar 27 jaar oude man had een heet
ijzer gebruikt om het Z-teken op haar
onderlijf te branden nadat hij een tv se
rie gezien had over „Zorro".
Belgische stap. Na Nederland heeft nu ook
België bij de Amerikaanse regering
aangedrongen op onderhandelingen ter
beëindiging van de Vietnamese oorlog.
„Pilplant". Mexico heeft de export van
de „verbascos", de plant die wordt ge
bruikt bij de bereiding van de anti
conceptiepil, verboden. De plant komt
alleen in Mexico, Columbia en Peru
voor. Het doel van de maatregel zou
zijn de nationale industrie te steunen
door het buitenland de grondstof voor
de pil te ontzeggen.
Alpinisme. Zeven Engelse alpinisten
hebben als eersten de 3050 m. hoge
„Fortress"-top in het zuidelijke An-
desgebergte in Chili beklommen. Stei
le wanden, die meer dan zestienhon
derd meter oprijzen en windvlagen van
160 km p. uur maken de Fortress tot een
van 's werelds moeilijkste bergen.
Ben is „binnen". Mevrouw Madeline Ar-
nison uit Keswick in Engeland heeft
haar veertienjarige terrier Ben vijf
duizend pond sterling nagelaten opdat
hij een onbezorgde oude dag heeft.
Van haar nalatenschap van twintigdui
zend pond zette zij een kwart vast en
van de rente daarvan zal Ben lekkere
hapjes krijgen en zullen de drie men
sen die daarvoor zorgen worden be
taald. Zij mogen Bens dagelijkse „uit
jes" niet vergeten.
