Willem Pijper heeft een eigen
plaats tussen de groten
N
Het fantastische verhaal: een
vertelvorm die niet veroudert
Vader van Mireille
Mathieu bedreigd
Sovjetschilder
Serov overleden
Landjuweel 1969
komt in Haarlem
Film naar
musical van
Irving Berlin
1
Hartverwarmend
nachtconcert
van B.B. King
NEGEN MUZEN
Imitatie van
Franse Rififi
Letterkundigen
protesteren
bij Moskou
7
MAANDAG 22 JANUARI 1968
Aanstoot
Milder
f
HOEWEL Edgar Allan Poe met recht wordt beschouwd als de vader van
de detectivestory, ligt zijn grootste produktie op het terrein van de fantas
tische vertelling het gruwelverhaal met name. Ondanks de melodrama
tische schokeffecten, die de huidige lezer in tegenstelling tot Poe's
tijdgenoten nauwelijks meer serieus kan nemen, heeft Poe in dit genre
met vaak toch summiere stijlmiddelen een spanning en een gespannenheid
weten te bereiken, waarvoor ook de lezer van vandaag niet ongevoelig kan
blijven.
Poëtisch
Serie
Veelzijdig
Obsederend
Bert Japin
De radio geeft dinsdag
T elevisie programma's
C. B.
(Van onze muziekmedewerker)
HAARLEM De Haarlemse kamer
muziekserie is, zoals bekend, dit jaar ge
baseerd op de formule van één compo
nist per avond. Wij hebbenStrawinsky ge
had, en Mozart, en de Familie Andries-
sen, een uitzondering in zekere zin, die
bewees dat één achternaam alleen voor
de burgerlijke stand een gemeenschappe
lijke noemer betekent, maar dat de fa
milieleden muzikaal op verschillende pla
neten kunnen wonen. Donderdag 25 janu
ari zal de avond geheel gewijd zijn aan
werk van Willem Pijper. De vraag is na
tuurlijk altijd of een componist de test
van zo'n heel concert kan doorstaan. Het
antwoord wordt in zo'n geval niet alleen
door de kwaliteit van de muziek bepaald,
maar ook door de instelling van de toe
hoorder. met het niveau van de uitvoering
als geleider, als voorwaarde voor een ge
slaagde communicatie.
DAT Pijper in de Nederlandse muziek
van deze eeuw een belangrijke schakel is
geweest, zal de meeste mensen ternau
wernood met meer interesse naar zijn
muziek doen luisteren. Dat hij tussen zijn
tijdgenoten Strawinsky, Bartók. Schön-
berg, Hindemith, Milhaud (om alleen dezen
te noemen) een eigen karakter bezit, is
misschien iets wat het oor al meer doet
spitsen. Een eigen karakter, dat wil zeg
gen in de muziek: een eigen geluid. Tij
dens zijn leven was het uitzicht op zijn
werk voor een groot deel van het publiek
verduisterd door de plaats die hij als een
ling innam tussen zijn componerende
landgenoten, en door het feit dat hij zijn
overtuiging verdedigde met een vinnige
onwrikbaarheid, waaraan zijn gerefor
meerde afkomst niet vreemd geweest zal
zijn. Een componist, die zijn artistieke
beweegredenen naar buiten toe de vorm
van een standpunt geeft, die zich op con
sequenties beroept waar anderen slechts
willekeur zien, dreigt eerder het misver
stand te vergroten dan iets te verhelde
ren.
In het tijdvak van de oudliberale mu
ziekcultuur tussen de twee wereldoorlogen
met de Mengelbergcultus als hoogtepunt
en toetssteen was een figuur als Pijper
een steen des aanstoots. Hij paste niet
in de muzikale ethiek van Straussen
Mahlervereerders, dus paste men voor
hem. Hij had de morele en ook prakti
sche steun van een aantal begaafde mu
sici, die zijn werk speelden als de gele
genheid zich voordeed: de dirigent Pierre
Monteux (aan wie hij zijn derde Symfonie
opdroeg), de fluitist Johan Feitkamp, de
dirigent en pianist Evert Cornelis, de zan
geres Berthe Seroen. de cellist Loeven-
sohn. Hij schreef opstellen over muziek,
die tegen de achtergrond van de kweze
larij waarmee dat onderwerp toen behan
deld werd pittig genoemd konden worden.
En hij was een uitstekende leraar, aan
wie een tiental componisten van meer of
minder naam hun vorming te danken heb
ben.
Twintig jaar na zijn overlijden hebben
de verhoudingen om en in de muziek zich
onvoorstelbaar veranderd wat het
laatste betreft: de cultuurspreiding, de
opmars van de grammofoonplaat, de uit
breiding van het muziekonderwijs, de pro
paganda voor de Nederlandse muziek, de
prijzen, de opdrachten, de stipendia
in de creatieve sector een heel ander
veld van conflicten, dat zich meer betrekt
op de vraag wat muziek is en hoe ze
werkt.
Pijper, die een geharnast essay schreef
over de anti-muzikaliteit van de Hollander
zou zich misschien nog wel eens bedacht
hebben. Hijzelf is er niet minder op ge
worden, al is het uitzicht op hem wel
veranderd. Zijn muziek klinkt nu milder,
ze protesteert niet meer maar vermijdt
ook duidelijk te lonken naar een gemak
kelijke instemming. Een organische groei,
gewonnen uit de kleinste bestanddelen,
een minieme ritmische obsessie, een ak
koord met grijns, twee totaliteiten als
ranken om één stamtoon. dat zijn de ele
menten waaruit een krachtige, sobere mu
ziek gewonnen is, soms op het karige af,
en toch met die kern van bewogenheid
die er niet om liegt. Een zeer Hollandse
muziek al is ook dat een begrip dat
aan verandering onderhevig blijft. Haar
zeer absolute étarakter verdraagt zich
slecht met woordelijk commentaar. Pij
per wist het, toen hij schreef (over de
functie van de uitvoerende musicus als
bemiddelaar):
,Het contact dat goede musici soms
met een bepaalde collectiviteit, met een
(Van onze correspondent)
PARIJS. De 18-jarige Franse chan-
sonnière Mireille Mathieu heeft zaterdag
op het hoofdbureau van politie in Parijs
aangifte gedaan van een poging tot chan
tage, waarvan twee van haar zusjes het
slachtoffer dreigen te worden. Mireille,
die juist terugkeerde uit München, waar
ze voor de tweede maal de hoogste West-
duitse onderscheiding op chansongebied
in ontvangst had genomen, heeft tegen
over de politie verklaard, dat haar vader,
die in Avignon in Zuid-Frankrijk woont,
een brief en verscheidene telefoontjes
had ontvangen om hem te verplichten
elfduizend gulden in een café te depone
ren als losgeld voor twee van zijn doch
tertjes, die bij Mireille in Parijs logeren
De twee meisjes van vijftien en negen
tien jaar uit het gezin Mathieu, dat veer
tien kinderen telt, voelen zich in Parijs
van hun veiligheid niet meer zeker, zo
dat Mireille de bescherming van de poli
tie heeft ingeroepen. Vorige week waren
twee mannen, die zich voordeden als be
wonderaars, doorgedrongen in de flat van
Mireille, die de politie moest waarschu
wen om haar bezoekers het huis uit te
krijgen. De woning wordt nu dag en
nacht door de politie bewaakt.
MOSKOU (AP) Vladimir A. Serov,
een schilder uit de realistische school in
de Sovjet-Unie en president van de Rus
sische academie van beeldende kunsten,
is vrijdag na een lange ziekte overleden,
aldus meldt Tass. Serov is 57 jaar gewor
den. Hij was een van de bekendste schil
ders van de Sovjet-Unie en een verwoed
tegenstander van alle niet-realistische
richtingen. Zijn eigen werken verbeeld
den in de meeste gevallen politieke en
militaire gebeurtenissen. Als president
van de academie kon Serov zijn wil op
leggen aan de Russische schilders en allen
dwingen tot de realistische schilderkunst.
Serov was partijlid en had zitting in de
opperste Sovjet.
(Van een onzer verslaggevers)
HAARLEM In 1969 zal in Haarlem
een Nationaal Landjuweel worden ge
houden. Van 12 tot en met 19 april zullen
amateurtoneelverenigingen strijden om
de wissel prijs, de zilveren bokaal. Dit na
jaar worden gewestelijke landjuwelen ge
houden, in de eerste maanden van het
volgend jaar tussenronden. Het voorbe
reidend comité werkt onder auspiciën
van het Nederlands Centrum voor het
Amateurtoneel.
Polanski. De Amerikaanse actrice Sharon
Tate is zaterdag in Chelsea in het huwe
lijk getreden met de Poolse filmregis
seur Roman Polanski.
wat zij noemen enthousiast publiek vin
den, is een der wonderlijkste factoren,
misschien wel de allervoornaamste van
de praktijk van het musiceren. Ik weet
niet of de muziek voor een niet-musicus,
buiten die zeldzame momenten van per
soonlijke beïnvloeding, ooit meer kan zijn
dan een moeilijk raadsel of een vulgair
amusement. De t^overspreukige muziek is
voor haar adepten een duidelijk orakel,
maar de leek verstaat haar duisterheden
slechts wanneer die hem in allerpersoon
lijkste vorm worden overgebracht".
Sas Bunge
Eerbewijs voor componist
NEW YORK (AP) De MGM-stu-
dio's hebben maandag bekendgemaakt de
grootste en belangrijkste musical die het
bedrijf ooit heeft vervaardigd te gaan
maken, en wel „Say it with music" van
Irving Berlin.
De componist zal zeven nieuwe liedjes
schrijven voor de film. Julie Andre\ys
zal de hoofdrol spelen.
De studio deelde mee dat de groots
opgezette film een eerbewijs moet zijn
voor Irving Berlin en diens bijdragen
voor de wereld van de lichte muziek. Het
is de derde film die naar een musical
van Irving Berlin wordt gemaakt. De
twee andere waren „Easter Parade" en
„Annie get your gun". Met de produktie
van de film zal in 1969 worden begonnen.
Willem Pijper
Het lijkt een merkwaardige tweeslach
tigheid bij Poe, dat hij die twee aspecten
in zich verenigt: het streng rationele van
de analytische detectivestory en het vol
maakt irrationele van de fantastische ver
telling. Uit het wezen van de mens Poe
valt zeker zijn belangstelling te verkla
ren voor het macabere en het motief van
de waanzin, dat in diverse van zijn gru
welverhalen het grondpatroon vormt. In
die twee zo uiteenlopende aspecten van
de schrijver Poe spreekt echter in de
eerste plaats een typische kind van zijn
tijd: aan de ene kant erfgenaam van het
18e-eeuwse rationalisme, aan de andere
kant volop romanticus. En dat laatste
wil voor elke schrijver in die tijd voor
namelijk zeggen, dat hij in zijn literatuur
een belangrijke plaats inruimt voor' de
fantasie en het gevoel; voor het sentimen
tele en het bizarre.
In de fantastische vertellingen van de
ruim een kwart eeuw oudere Duitse ro
manticus E. T. A. Hoffmann, die dichter
dan Poe bij de bakermat van de Roman
tiek stond, krijgen die elementen een
minder rauwe, veeleer poëtische verbeel
ding fijnzinniger misschien, maar tege
lijk ook sentimenteler, overeenkomstig de
volksaard en de tijdgeest die aan de
wieg van de Romantiek hebben gestaan.
Het is voor de 19e-eeuwse Duitse fantas
tische verteller even kenmerkend als het
feit dat afgezien van een enkele uit
zondering, zoals de Amerikaanse Vernon
Lee de spookvertelling, de belangstel
ling Voor het bovenzinnelijke in het alge
meen, het specifiek Engelse handelsmerk
is gebleven voor de uitingsvormen van het
fantastische genre. Even kenmerkend als
de bondigheid, de samengebalde stijl in
de Amerikaanse uitingen ervan: stijlken
merken, die hun stempel hebben gedrukt
zowel op de Amerikaanse vexnieuwing va
het detectiveverhaal tot de hard-boiled-
story, als op die meest moderne versie
van de fantastische vertelling: het science
fictionverhaal.
Men herkent ze in het werk van een
modern auteur als Fredric Brown, maar
evenzeer bij 19e-eeuwers als Poe of Am
brose Bierce de laatste geboren een
jaar na het eerste optreden van Poes de
tective Auguste Dupin in The Murders
of The Rue Morgue, gestorven onder om
standigheden waarover een even mysteri
eus waas hangt als over de dood van
Poe, en sterk aan Poe verwant door zijn
specifieke voorkeur voor het macabere.
Een ontmoeting met al deze en nog vele
andere groten onder de fantastische ver
tellers wordt de Nederlandse lezer moge
lijk gemaakt door uitgever J. M. Meulen-
hoff, die, in pocketvorm, een nieuwe reeks
„Meesters der fantastische vertelkunst" op
gezet heeft. J. J. Strating heeft de re
dactie, en uit de zes deeltjes die tot nu
toe zijn verschenen, blijkt dat hij een
fijne neus heeft voor dit genre en 'n goede
keus weet te maken. Poe staat op het
programma, maar is nog niet aan bod
gekomen. Wel E. T. A. Hoffmann, van
wie in het deeltje Op dit uur van de nacht
(de Nederlandse vertaling van Das Majo
rat), behalve het titelverhaal vertalingen
zijn opgenomen van Der Sandmann en
Die Bergwerke von Falun. Ambrose Bier
ce is in het deel Dat vervloekte ding ver-
tenwoordigd met dertien (een toepasselijk
aantal!) van zijn beste verhalen. Vier
verhalen van Vernon Lee, met haar over
het algemeen zeer boosaardige geestver
schijningen, zijn gebundeld in Een schim
als minnaar. Verder is er dan nog van
rond de eeuwwisseling zeer populaire En
gelsman Algernon Blackwood een bundel-
E. T. A. Hoffmann
Op dit uur van da nacht.
Ambrose Bierce
Dat vervloekte ding.
Vernon Lee
Een schim als minnaar.
Algernon Blackwood
Kamer te huur.
Dino Buzatti
Paniek in de Scala.
Alex Hamilton
De Pechvogel.
(Uitgaven van J. M. Meulenhoff
in de reeks „Meesters der fan
tastische vertelkunst").
Gerald Kersh
Macabere verhalen.
Uitg. Het Spectrum (Prismareeks).
Fredric Brown
1999 was me 't jaartje wel.
Uitg. Bruna (Zwarte Beertjes).
nen rekenen tot de school van Shei'idan
Le Fanu en Roald Dahl, en die, in het
deel De Pechvogel, met elf verhalen acte
de présence geeft in Mulenhoffs „Mees-
ters"-serie.
Science-fictionschrijver en fantastisch
verteller Fredric Brown beweegt
zich voor een deel in ongeveer het
zelfde vlak in de bijzonder knappe ver
tellingen van 1999 was me 't jaartje wel,
een bundeltje in Bruna's Zwarte Beertjes-
i-eeks. Een veertig verhalen binnen het
bestek van 222 pocketbladzijden: het zegt
iets van de vertellerseconomie en de
schrijftrant die Brown hier aan den dag
legt. Vrijwel ieder verhaal berust op een
vondst en eindigt in een pointe, die menig
auteur zouden verleiden ze uit te buiten
in een omvangrijker werkstuk. Brown stelt
zich tevreden met een vaak bijna anec-
dotische uitwerking (de kortste telt niet
meer dan dertien regels!), waarbinnen hij
aan spanningsopbouw, beklemmende
sfeer en verrassingselement voldoende
recht weet te doen wedervaren. Samenstel
ler Erik Lankester heeft met deze selectie
een even uitmuntende greep gedaan als
Strating met zijn Meulenhoff-edities.
tje Kamers te huur: drie verhalen waarin
saters, nymfen en andere natuurgeesten,
het bovennatuurlijke element vertegen
woordigen.
Naast deze klassieken inti'oduceert Stra
ting de bij ons minder bekende, in 1906
geboren, Italiaanse fantastische verteller
Dino Buzatti, wiens twaalf verhalen uit
Paniek in de Scala zich, in de meer mo
dern-Amerikaanse trant, bezighouden met
het obsederende motief van de broze
schijn-werkelijkheid die het veilige alle
daagse bestaan kan blijken, zodra onge
kende machten zich erin gaan mengen.
Het is een motief dat ook ten grondslag
ligt aan het werk van de een kwart eeuw
jongere, Alex Hamilton, die men zou kun-
Het Spectrum heeft voor zijn Prisma
reeks de hand weten te leggen op een
andere goede fantastische verteller: Ge
rald Kersh, van wie acht vertellingen wer
den gebundeld on de titel Macabere ver
halen. De veelzijdigheid van Kersh, die
vrijwel zonder uitzondering originele en
boeiende plots weet te 'bedenken, komt in
deze bloemlezing goed tot z'n recht. Zo
is er een met humor vertelde variant op
de ghost-story („Het monster van Brigh
ton"), een goed eigen borduursel van Kersh
op het stramieh van het duivelverhaal
(„Hoe je 't ook bekijkt"), een aardige
vondst in „De aap en het mysterie",
waarin Leonardo da Vinei het verrassen
de gpheim van Mona Lisa's glimlach ont
hult en, in het algemeen in de meeste
verhalen: een intens geladen mysterieuze
sfeer.
Kort en goed: de Nederlandse liefheb
bers van het fantastische genré kunnen
aan de slag; er is op het ogenblik genoeg
voorhanden op de Nederlandse pocket-
markt!
(Van onze correspondent)
AMSTERDAM. Al bijna vergeten ta
ferelen zaterdagavond in het Amsterdam
se concertgebouw: een alsmaar verder
opdringend publiek, een massale onder
steuning van het bonkende soulritme, dat
door het gebouw knalde en uitbundige
dansbewegingen. B.B. King werd binnen
gehaald als de „koning van de blues" en
bewees tijdens het nachtconcert een ,,kei
zer van de show" te zijn. Teleurstellend
zeker voor de vele liefhebbers van de
pure blues, maar koren op de molen- van
het soul-publiek, dat op voorhand bereid
was hem alle eer te bewijzen.
Degene die na de pauze het concertge
bouw in vlam zette was zangeres Lu El
liot. Zij begon zeer jazzy en wekte daar
mee enige achterdocht bij de zaal. Met
een fikse draai zette zij echter in de
nummers „Fever" en Dionne Warwick's
„Going out of my head" de jongeren op
het soul-spoor. Het publiek stond op en
omsloot het podium. Twee jongens vielen
op, de eerste probeerde met een mond
harmonica B.B. King aan te vullen, de
tweede voerde een pantomime op met
Lu Elliot.
Voor de pauze was er weinig te mer
ken van de grote faam, die B.B. King als
bluesvertolker geniet. Met zeer stereotie
pe gitaargeluiden en vlakke zang stelde
hij ronduit teleuf. Ook de combo met pri
ma blazers als tenorist Lee Catung en
trompettist Mose Thomas bewoog zich uit
sluitend op routineniveau. De enige die
zo nu en dan de vrijheid koos was orga
nist James Toney.
Alles veranderde na de pauze. Lu Elliot
verplichte B.B. King, meer te geven. Zij
zelf verdween huilend van emotie naar de
kleedkamers. De grote meester liet nu
horen, waarom hij als zanger én gitarist
zo hoog wordt aangeslagen in Amerika
waarom hij de best verkopende bluesar
tiest is en hoe hij aan zijn titel „Koning
van de blues" is gekomen.
Het einde van het nachtconcert was
hartverwarmend. Het razende publiek wil
de geen afscheid en klapte, floot en joelde
twee extra-nummers los, waarvan er een
door B.B. King aan hen werd opgedragen
Zijn „Time to say goodbye" en „Sweet
sixteen" brachten de inspiratie, die B.B
King op zijn Europese toernee ter wille
van de commercie menigmaal in reserve
zal houden
HILVERSUM 1,
7.00 Nws. 7.10 Het levende woord. 7.15
Modei'ne orkestmuziek. 7.30 Nws. 7.32 Ac
tualiteiten. 7.45 Volksmuziek uit Roemenië.
8.00 Nws. 8.10 NCRV-lied. 8.15 Gewijde mu
ziek. 8.30 Nws. 8.32 Voor de huisvrouw. 9.15
Oudnederlandse liederen en Franse liedjes.
9.35 Watex-standen. 9.40 Schoolradio. 11.00
Nws. 11.02 Voor de zieken. 12.00 Van twaalf
tot twee. 14.05 Schoolradio. 14.30 Pizzicato.
17.00 De ontwikkeling van Aruba .17.10 Voor
de kinderen. 18.00 Volksliedjes. 18.20 Uitzen
ding van de C.P.N. 18.30 Nws. 18.45 Actuali
teiten. 19.05 Het 30ste Hoogovenschaaktoer
nooi. 19.08 Licht ensemble. 19.40 Concilie-
postbus. 19.45 Zoekend geloven. 20.00 Klas
sieke en moderne liederen. 20.35 Vergeten
wacht (hoorspel). 22.00 Kunst. 22.30 Nws.
22.40 Overweging. 22.45 De zingende kerk.
23.00 Contekst. 23.30 Liedjes. 23.55 Nws.
HILVERSUM II.
7.00 Nws. 7.10 Ochtendgymnastiek. 7.20
Lichte gramm.muziek. Made in Hol
land. 8.00 Nws. 8.10 Journaal. 8.20 Lichte
gramm.muziek. 8.50 Morgenwijding. 9.00 Uit
gebloeide reportage. 9.40 Koormuziek uit de
Middeleeuwen. 10.00 Voor de kleuters. 10.10
Arbeidsvitaminen, 11.55 Beurs. 12.00 Opera-
concert. 12.27 Meded. t.b.v. land- en tuin
bouw. 12.30 Oveiheidsvoorlichting: voor de
landbouw. 12.40 Sport. 13.00 Nws. 13.10 Jour
naal. 13.30 De opeiette. 14.30 Rostrum of
Composers. 15.00 De verdwenen koning
(hoorspel). 15.45 Beiaaidconcert. 16.00 Nws.
16.02 Klassieke en moderne muziek. 16.25
Voor de jeugd. 17.15 Dixielandmuziek. 17.30
Tussen 10+ en 20-, 18.00 Nws. 18.15 Jour
naal. 18.25 Liedjes. 18.50 Licht orgelspel.
19.00 Trefpunt. 19.30 Nws. 19.35 Hei-sengvm-
nastiek. 20.00 Bekende filmmelodieën. 20.30
Cabai-et. 21.00 Schatten der toonkunst. 21.45
Licht instrumentaal ensemble. 22.00 Export
van intellect. 22.30 Nws. 22.40 Journaal. 22.25
Signaal. 23.55 Nws.
HILVERSUM III.
9.00 Nws. 9.02 NAR. 10.00 Nws. 10.02
Klink - klaar. 12.00 Nws. 12.02 Zorro. 13.00
Nws. 13.02 Ekspres. 15.00 Nws. 1502 Er -
Jee - Em - Drie 16.00 Nws. 16.02 Mix.
BRUSSEL 324 m.
12.00 Nws. 12.03 Lichte muziek. 12.40
Weerbericht. 12.48 Lichte muziek. 12.55 Bui
tenlands persoverzicht. 13.00 Nws. 13.20 Ta-
felmuziek ,14.00 Nws. 14.03 Schoolradio. 15.30
Lichte muziek. 16.00 Nws. 16.03 Beui's. 16.09
Voor oudere luisteraars. 17.00 Nws. 17.15
Jazz. 18.00 Nws. 18.03 Voor de soldaten. 18.28
Paardesport 18.30 Franse les. 18.32 Gramm.
muziek. 18.35 Tips voor het verkeer. 18.40
Lichte muziek. 18.45 Sport. 18.52 Taalwen-
ken. 18.55 Lichte muziek. 19.00 Nws. 19.40
Lichte muziek. 19.45 Economische i'ubriek.
19.55 Lichte muziek. 20.00 Opera 21.32
Boekbespreking. 21.47 Pianomuziek. 22.00
Nws.
Hayden. Volgens het officiële Poolse
persbureau is in de archieven van de
oude Poolse hoofdstad Gniezo het ma
nuscript gevonden vaneen onbekende
nuscript van Joseph Haydn.
VOOR MAANDAG
NEDERLAND 1
18.50 Pipo de clown. 18.56 Reclame. 19.00
Journaal. 19.03 Reclame. 19.06 Kenmeik. 19.31
De Stormridder (TV-feuilletont. 19.56 Recla
me. 20.00 Journaal. 20.16 Reclame. 20.20 Ak
tualiteiteni'ubriek. 20.45 The Prisoner. 21.35
Wetenschappelijk onderwijs (dokumentaire)
22.20 Negro-Spirituals. 22.25 Journaal.
NEDERLAND II
18.50 Pipo de clown. 18.56 Reclame. 19.00
Journaal. 19.03 Rick de Kikker. 19. 08Mr. Ed
19.32 Mr. Terrific. 20.00 Journaal. 20.16 Re
clame. 20.20 Moment. 20.45 Rififi in Am
sterdam, Nederlandse speelfilm. 22.25 Jour
naai.
VOOR DINSDAG
NEDERLAND I
10120 Schooltelevisie. 18.50 Pipo de clown
18.56 Reclame. 19.00 Journaal 19.03 Reclame
19.06 De Lucy-Show. 19.31 Koning Klant
19.56 Reclame. 20.00 Journaal. 20.16 Reclame
20.20 Achter het Nieuws. 20.45 De Forsyte
Sage. 21.35 De Oekraïne. 22.20 Sextant. 22.30
Journaal.
NEDERLAND II
18.50 Pip de clown. 18.56 Reclame. 19.00
Journaal. 19.03 De Verrekijker. 19.15 Van ge
west tot gewest. 19.30 Auto 2000. 20.00 Jour
naai. 20.16 Reclame. 20.20 Dubbelspion. 21.10
Denk-Beeld. 22.00 Spel of werkelijkheid, TV
feuilleton. 22.25 Journaal.
(Van onze filmcriticus)
AMSTERDAM. „Een wasted vol
dichtgetimmerde clichés", zo noemde Cees
Nooteboom in zijn Volkskrant-rubriek des
tijds de Nederlandse speelfilm „Rififi in
Amsterdam", die vanavond op het tv-
scherm te zien zal zijn. In het program
ma van de TROS uiteraard, want mr.
Joop Landré van de Tros was toen en is
nog directeur van de Nederlandse Film-
produktie Mij, die „Rififi" in het najaar
van '62 lanceei-de. De bedoeling om na
artistiek geslaagde, maar financieel min
der gelukkige produkties als „Makkers
staakt uw wild geraas" en „Het mes" nu
eens met een waterdichte publieksfilm te
komen, was duidelijk en lag voor de hand.
Maar een schromelijke onderschatting van
de problemen die het maken van een „ge
wone" ontspanningsfilm met zich mee
brengt, werd er oorzaak van dat „Rififi"
in zijn bescheiden opzet een grote mis
lukking werd.
De film had zijn stof ontleend aan
.Schatgravers aan de Amstel", een van
de vele detectivewerkjes van W.H. van
Eemlandt, waai'in deze inmiddels overle
den auteur beschrijft hoe enige duistere
figuren uit de Amsterdamse onderwereld
een verborgen collectie gestolen juwelen
trachten te achterhalen die destijds uit
joods bezit gestolen is. Oorspronkelijk
zijn de juwelen in het bezit van de voor
malige SS-er Mulder, maar ze zijn ge
stolen door Bert Olieman (Maxim Hamel)
die deswege tot vier jaar gevangenisstraf
is veroox-deeld. Tevoren heeft hij echter
de buit bekwaam in veiligheid gesteld,
zodat als hij uit de gevangenis komt niet
alleen commissaris van Houthem (Jo
han Kaart), maar ook de onderwereld
geïnteresseerd is in zijn doen en laten.
Deze situatie levert dan enige min of
meer spannende verwikkelingen op, die
echter door regisseur John Korporaal on
handig en verward op het doek worden
gebracht.
John Korporaal, die destijds enige good
will in ons land had dank zij een in Mexi
co gemaakte speelfilm, bleek toch over te
weinig ervaring en durf te beschikken
om van het eenvoudige en bruikbaxe ge
geven een pittige politiefilm te maken.
Vooral de bij het genre horende knok
en schietpartijen, waaraan zelfs onze ju
do-kampioen Anton Geesink zijn krachtige
medewerking verleende, wai-en meer ko
misch dan sansationeel. Een jaar later
heeft Koi-poraal het nog eens geprobeerd
met de verfilming van Rico Bulthuis' „De
vergeten minnaar" die het bij de kri
tiek iets beter deed dan zijn eersteling
in Nederland, maar die toch ook geen
overtuigende bijdrage leverde aan de
speelfilmontwikkeling in ons land. Hoe dan
ook, in de film van vanavond kan men
naast de reeds genoemden, nog Jan Blaaser,
Rijk de Gooyer, Ton van Duinhoven,
Fientje Berghegge, Steye van Branden
berg, Els Hillenius en Willy Alberti in
al dan niet komisch bedoelde scènes be
zig zien en welk tv-programma kan
daar tegenop?
Nederland 1. Na Pipo de raclame, het
nieuws en de kerkelijke rubriek „Ken
merk", de elfde aflevering van „de
Stormridder". Het is tevens de laatste,
waarin de hertogin van Blainville een
belangrijke rol gaat spelen. Na het jour
naal de tweede aflevering van „de Ge
vangene", Hij krijgt gezelschap van Nadia
Zij vertrouwt de gevangene echter niet en
dóet 'n ontvluchtingspogin. Ze wordt ge
snapt, maar de gevangene weet te voor
komen dat ze gemarteld wordt. Ze wordt
als zijn huishoudster aangesteld en nu
gaan beiden een ontsnappingspoging be
denken. In de rubriek „Europa" komt de
achterstand in het wetenschappelijk on
derwijs ter sprake. Een achterstand op
Amerika en Rusland. De avond wordt be
sloten met Negro Spirituals, gezongen
door het koor van „the American Protes
tant Church" in Den Haag, waarna het
laatste journaal.
Nederland 2. Na Pipo. de reclame en
het nieuws, is de TROS aan de beurt, wat
beginnen met Mr. Ed. en Mr. Terrific.
Bij de baas van het sprekende paard Mr.
Ed komt de fotograaf om foto's te maken
van het interieur van het huis van Wilbur
Post en zijn vrouw. De buren willen hier
van niets missen en nestelen zich op de
eerste-rangs-zetels. De hoefsmid wil ook
zijn diensten aanbieden, maar dat loopt
geheel verkeerd af. In de aflevering van
Mr. Terrific loopt de zaak een beetje uit
de hand van het bureau B. J. Reed.
De formule van de krachtpil is gestolen
en nu probeert de bende Mr. Terrific te
ontvoeren, want zonder hem hebben ze
niets aan die pillen. Na het journaal, de
reclame en de actualiteitenrubriek „Mo
ment" de hoofdfilm „Rififi in Amsterdam"
Een Nederlandse produktie uit 1962 met
in de hoofdrollen Maxim Hamel, Fientje
Berghegge. Johan Kaart. Rijk de Gooyer,
Jan Blaaser. Ton van Duinhoven en Steye
van Brandenburg. Uit de Haarlemse straf
gevangenis wordt na vier jaar cellulair
de boef Oliemans ontslagen. Hij heeft zijn
straf opgelopen na een juwelenroof
en de juwelen verstopt tot na zijn detentie
Commissaris Van Houthem moet er nu
voor zorgen, dat de juwelenschat wordt
gevonden, maar ook dat de onderwereld
figuur Blauwbaard de juwelen niet in han
den krijgt. Daarbij wordt het goed knok
ken in de Amsterdamse onderwereld. Na
de ontknoping het laatste journaal.
AMSTERDAM Zaterdag heeft de Ver
eniging van Letterkundigen, waai-bij on
geveer 550 Nederlandse schrijvers en
schrijfsters zijn aangesloten, een telegram
verzonden aan de ambassadeur van de
Sovjet-Unie in Den Haag. waarin het be
stuur van de vereniging zijn „ernstige
verontrustheid uitspreekt over het feit,
dat de vrijheid van meningsuiting en de
openbaai heid van rechtspleging, die in de
grondwet der Sovjet-republieken worden
gewaarborgd, blijkens het proces tegen de
schrijvers Dobi-ovolski. Galanskov en Ginz-
burg fundamenteel worden aangetast".
