LAMBRAKIS VRIJGELATEN
KOLLIAS ONTSLAGEN
Europese raad
instellen
gaat onderzoek
Griekenland
m
Tien blanken in arrest voor
moord op negerleider
Pueblo"
Stukken van
H-bommen
gevonden
Rennies
Bonn wil met
kernverdrag
VS over
praten
Wilson en Kosygin geen stap dichter
bij elkaar inzake Vietnam-probleem
A
AMBRA
69.50
■PHILIPS
HOOGTEZON
AFSCHEIDSGROET VOOR WILSON
IN DE -
GREEP (X)
VAN
DE GRIEP
WITTE KRUIS
gezien opTV
Philips hoogtezon
het hele gezin
het hele jaar lang
weldadig fit...
en zon-gebruind
Vandaag gerechtelijke beslissing
over het lot van Theodorakis
Colin Jordan vrij
Jaar na aanslag op
Vernon Dahmer
Brandend maagzuur,
Houding Kiesinger nog onzeker
Twee regeringsleiders streven naar
Europese veiligheids conferentie
KOU? KOM NOU!
t eleg rammen
DONDERDAG 25 JANUARI 1968
110.- 149.50
55
Vervolg van pagina l
Kort
nieuws
helpen direktl
DDR
Johnson
helpt u eruit
SHELL
'pik;
Het overlijdensbericht van de tachtig
jarige priester Wouter Lutkie is nauwe
lijks in staat als nieuws door te dringen
tot de huidige Nederlandse samenleving,
eenvoudig om het feit dat nagenoeg nie
mand zich deze figuur meer herinnert.
Toch heeft het zin de aandacht op dit
overlijden te vestigen, omdat het leven
van Wouter Lutkie nauw verbonden is
met een belangrijke episode van het
Nederlandse politieke en culturele leven,
namelijk die welke voorafging aan de
plotselinge confrontatie van ons land met
de brute Duitse overval in 1940. Wouter
Lutkie, in 1919 tot priester gewijd, raakte
omstreeks 1925 in de ban van de mythe
die de Italiaanse dictator Mussolini om
hulde en werd een fervent voorvechter
van het corporatieve fascisme, dat hij be
schouwde als de redding uit de chaos die
de parlementaire democratie dreigde aan
te richten.
Hij was in die tijd niet de enige die
Mussolini verafgoodde. Talrijke rooms
katholieke intellectuelen, vooral kunste
naars en journalisten, bleken zich geeste
lijk niet te kunnen verzetten tegen de
sfeer van persoonsverheerlijking en
massaficering die Europa als een ver
stikkende nevel overdekte. In Duitsland,
Italië en Spanjè leidden de omstandig
heden tot „Machtsübernahme" van de ge
sloten groepen der „superihensen", die
zichzelf geroepen achtten „het vee" met
de zweep naar een betere toekomst te
jagen. In Italië was de praktijk der parle
mentaire democratie afgezakt tot een
corruptieve, gedegenereerde nonactiviteit,
die grote ellende bracht in de rangen der
kleine zelfstandigen en arbeiders en grote
rijkdom voor de grootgrondbezitters,
fabrikanten en politici. In die situatie had
Mussolini het tamelijk gemakkelijk bij
zijn pogingen om de gunst van de massa
te winnen. Hij deed het met brallende
scheldpartijen tegen de „vijanden van het
volk" en tegen het dreigende gevaar van
het wereldcommunisme, maar hij vergat
tactischerwijs te spreken over zijn eigen
dictatoriale voornemens, zijn plan tot
militarisering van werklozen, tot ver
overing van buurlanden en uitroeiing van
iedere oppositie tegen zijn eenheidspartij
van Italiaanse fascisten. Hij vergiftigde
niet alleen het onderscheidingsvermogen
der noodlijdende Italianen, maar ook dat
van buitenlandse idealisten, die zich lie
ten infecteren door de waanideê dat zij
waren uitverkoren om autoritaire leiding
te geven zonder mandaat.
Wouter Lutkie droomde van een corpo
ratief geregeerd Nederland, een politiek
stelsel waarin één partij van willoze vol
gelingen het voetstuk van een dictator
zou moeten vormen en vertegenwoordi
gers van beroepen in een adviserend
lichaam de enige volksvertegenwoordi
ging zou zijn. Vele jonge intellectuelen
vielen hem bij en lieten zich niet alleen
tot een mateloze bewondering voor Mus
solini, maar ook tot grote sympathie voor
ADVERTENTIES
vraag het uw dokter
de Duitse nationaal-socialisten mee
slepen. Het maandblad „Aristo" was de
stem van deze beweging, waarin .oijna
uitsluitend jonge rooms-katholieken hun
politieke verbondenheid met Italië be
leefden in een wonderlijke mengeling van
verpolitiekte religiositeit en culturele
waandenkbeelden.
Het uitbreken van de oorlog gaf hun
enthousiasme nieuw voedsel, maar de
Duitse overval op Nederland beroofde
hen van de steun die zij bij het Neder
landse volk hadden verwacht te vinden.
Hun fascistische ideeën werden verstikt
in de orgiën die Hitler in Europa aan
richtte, maar Wouter Lutkie is nooit ge
nezen van zijn verering voor Mussolini en
na de oorlog heeft hij ook „Aristo" weer
opgericht, al zijn zijn ideeën nauwelijks
in de openbaarheid geraakt.
Rooms-katholieke kerkelijke overheden
in Nederland hebben al voor de oorlog,
en zeker tijdens en na die tijd, deze poli
tiek gefrustreerde priester volledig ge
desavoueerd en hem als een gevaar voor
de confessionele reputatie beschouwd. Het
pleit voor het onderscheidingsvermogen
van deze, vaak toch zeer conservatieve,
kerkelijke superieuren van Lutkie dat zij
van het begin af stelling namen tegen
deze verkondiger van een katholiek-
politieke suprematie en het pleit voor
de r.-k. geestelijkheid in het algemeen
dat Lutkies volgelingen in overgrote
meerderheid leken zijn geweest.
STRAATSBUIiG/ATHENE (ANP,
AFP, AP en DPA). De commissie
voor de rechten van de mens van de
Raad van Europa heeft, naar in
Straatsburg verluidt, woensdag een
studiegroep van zeven leden inge
steld, die in Griekenland zelf een
daadwerkelijk onderzoek moet instel-
LONDEN (AFP) Colin Jordan, lei
der van de Britse nazi-beweging, is uit de
gevangenis van Aylesbury ontslagen. Hij
was een jaar geleden tot anderhalf jaar
gevangenisstraf veroordeeld wegens het
aankweken van rassenhaat.
HATTIESBURG (AP) De staatspoli
tie van Mississippi heeft woensdagavond
tien blanken gearresteerd onder beschul
diging van moord op de negerleider Ver
non F. Dahmer en brandstichting op 10
januari 1966.
Sam Holloway Bowers, de keizerlijke
tovenaar van de Ku Klux Klan, bevindt
zich onder hen die beschuldigd worden
van brandstichting.
Onze correspondent in Washington meldt
koortsachtige activiteit in het Witte Huis,
waar Johnson met de nationale veilig
heidsraad heeft vergaderd. Men vreest
dat er gevaar bestaat voor een conflict
met Rusland, omdat bekend is geworden,
dat ook twee Russische schepen in de
wateren ten oosten van de Noordkoreaan-
se kust kruisen.
Senator Stennis, voorzitter van de se
naatssubcommissie voor militaire paraat
heid, heeft een harde gn positieve actie
zonder uitstel geëist. Twee senatoren
waarschuwden dat de kans bestaat dat
de VS kernwapens zullen gebruiken. Gou
verneur Reagan heeft Johnson gevraagd
oorlogsschepen naar Wonsan te zenden,
als de „Pueblo" niet binnen 24 uur wordt
teruggegeven.
Inmiddels meldt AFP uit Seoel dat op
verschillende punten ten noorden van de
Zuidkoreaanse hoofdstad Seoel schoten
zijn gewisseld tussen Amerikaanse troe
pen, die steun hadden van Zuidkoreaan
se militairen en geïnfiltreerde Noordko-
reanen. Naar verluidt zouden ongeveer
dertig Noordkoreanen de overlevenden
van de commandogroep te hulp zijn ge
komen, die eerder naar het zuiden was
gekomen om president Park Soeng Hee
te vermoorden. Vijf Amerikanen werden
licht gewond, twee Noordkoreanen ge
dood. In de afgelopen nacht is een Ame
rikaanse militair door een vluchtende
Noordkoreaanse guerrillastrijder gedood.
Dahmer werd vermoord nadat de aan
vallers voor het aanbreken van de dag
met brandbommen zijn huis in brand
hadden doen vliegen en het huis hadden
doorzeefd met kogels.
Dahmer, hoewel met ernstige brandwon
den, beantwoordde het schieten niettegen
staande de kogelregen. Terwijl hij hiermee
bezig was konden zijn vrouw, hun dochter
en hun twee zoons door de ramen ont
snappen. De volgende dag stief hij in het
ziekenhuis van Hattiesburg
SAIGON (AP) Noordvietnamese troe
pen hebben een spervuur van artillerie
gelegd op Amerikaanse stellingen rond
Khe Sanh in het noordelijk deel van Zuid-
Vietnam. Het was de eerste maal dat de
Noordvietnamezen gebruik maakten van
zware artillerie.
len of het huidige Griekse regime de
Europese conventie voor de rechten
van de mens schendt.
De Griekse kwestie komt volgende
week ook in bespreking in de raadge
vende vergadering van de Raad van
Europa. Als basis voor de discussies zal
dienen een rapport, dat mede is opgesteld
door de Nederlandse afgevaardigde Sieg-
man.
Naar in Straatsburg verluidt houdt dit
rapport onder meer de aanbeveling in om
Griekenland uit de Raad van Europa te
stoten indien niet voor het eind van dit
jaar de democratie daar hersteld is. Als
Griekenland inderdaad uit de raad gesto
ten zou worden is het de eerste maal dat
een dergelijk ingrijpende maatregel
wordt genomen.
De Griekse oud-premier Kollias is
woensdag ontslagen uit zijn ambt van
procureur-generaal bij het hooggerechts
hof. De beslissing van de ministerraad
hiertoe is in het Staatsblad gepubliceerd
Er wordt geen reden voor opgegeven.
Kollias was regeringsleider van de junta,
die april vorig jaar de macht overnam.
Bij de mislukte staatsgreep van koning
Konstantijn in december stond hij aan de
kant van de koning met wie hij naar
Rome vluchtte.
Kortgeleden keerde Kollias naar Athene
terug om de functie van procureur-gene
raal, die hij vóór de staatsgreep van
april bekleedde, weer op te nemen. Hij
beloofde toen zich van politieke activiteit
te onthouden.
Naar van welingelichte zijde in Athene
verluidt zal vandaag een gerechtelijke
instelling het verzoek om amnestie van
de componist Mikis Theodorakis behan
delen. Als dit orgaan tot de conclusie
komt dat hij niet gevaarlijk is voor de
staatsveiligheid komt hij op vrije voeten
krachtens een op 26 december uitgevaar
digd amnestiebesluit dat geldt voor allen
die tot minder dan een half jaar gevan
genisstraf zijn veroordeeld.
Christos Lambrakis, de eigenaar van de
Griekse bladen „To Vima" en „Ta Nea"
is woensdag vrijgelaten na vijf dagen
gevangen te hebben gezeten in het hoofd
kwartier van de staatsveiligheidsdienst in
Athene.
De twee andere journalisten, die on
langs werden aangehouden, Georges
Drossos en Loannis Kapsis, worden nog
vastgehouden.
De Griekse actrice Melina Mercouri
heeft besloten een politieke kruistocht in
Europa te beginnen „om de mening wak
ker te schudden en inlichtingen te geven
over hetgeen er op het ogenblik in Grie
kenland aan de gang is."
In een grsprek met het Franse blad
Le Monde heeft de gewezen Griekse mi
nister Andreas Papandreou gezegd dat
het Griekse volk diep teleurgesteld is
over het besluit van Amerika tot hervat
ting van de betrekkingen met de militaire
regering. De Grieken, zei hij, zijn vast
besloten de democratie in hun land te
herstellen. Zij zullen ongetwijfeld een
guerrilla ontketenen als het militaire be
wind niet op andere wijze ten val komt.
Koning Konstantijn zet, als hij naar
Griekenland terugkeert vordat de demo
cratie is hersteld, zijn troon en de monar
chie op het spel, aldus Papandreou.
WASHINGTON (AP) Het Ameri
kaanse ministerie van Defensie heeft
meegedeeld dat stukken van c of meer
van de vier h-bommen, welke zondag bij
neerstorten van een B52 in Groen
land zoek zijn geraakt, woensdag zijn ge
vonden.
De bekendmaking was de eerste offi
ciële bevestiging dat zich vier nucleaire-
bommen bevonden in de B52, die bij
Thule is neergestort.
„Het is nog niet vastgesteld of de vier
bommen en het vliegtuigwrak door het
ijs zijn gegaan of er nog in vastzitten",
zo deelde een woordvoerder van het mi
nisterie van Defensie mee.
De plaats waar de bomstukken zijn
aangetroffen is niet bekendgemaakt, doch
het ziet ernaar uit dat ze vlak bij de
Noordersterbaai, waar het vliegtuig is
neergekomen, zijn gevonden.
Het Pentagon blijft weigeren de grootte
van de bommen bekend te maken. In
welingelichte kringen is echter vernomen
dat het hier gaat om bommen van 1.1
megaton (1.1 miljoen ton TNT).
ADVERTENTIE
druk op de maag, opgeblazen gevoel?
Harold Wilson (rechts) wordt uit
geleide gedaan door premier Kosy-
gin (links) na zijn bezoek aan de
Sovjet-Unie. De Russische minister
van Buitenlandse Zaken Grornyko
(midden) kijkt toe.
MOSKOU (Reuter). Wat Viet
nam betreft blijven de Sovjet-Unie
en Groot-Brittannië trouw aan de be
ginselen van de Geneefse conferentie
van 1954 en 1962, waarvan zij samen
voorzitter zijn. Dit staat in het com
muniqué, dat is uitgegeven na de be
sprekingen die premier Wilson in
Moskou heeft gevoerd.
Er moet een politieke regeling voor
Vietnam worden getroffen, met eerbiedi
ging van het recht van de bevolking haar
eigen zaken te regelen.
Ten aanzien van het Midden-Oosten
zijn de twee landen van oordeel, dat de
resolutie moet worden uitgevoerd die de
Veiligheidsraad in november vorig jaar
heeft aangenomen. Deze voorziet onder
meer in terugtrekking van de Israëlische
troepen uit de bezette gebieden.
Rusland en Groot-Brittannië zullen zich
inspannen om een oplossing te vinden
voor het vraagstuk van de Europese vei
ligheid. Een conferentie daarover kan
waardevol zijn, mits zij goed is voorbe
reid. Alle Europese landen moeten eraan
deelnemen.
De beide landen zullen blijven streven
naar algehele ontwapening.
Op een persconferentie kort voor zijn
vertrek deelde Wilson in Moskou mee
dat de kwestie-Vietnam de hoofdschotel
van het overleg heeft gevormd. De Rus
sische regering heeft daarbij vastgehou
den aan haar bekende standpunt.
„Het is geen geheim", zei Wilson, „dat
er buiten het verband van onze bespre
kingen in het Kremlin aangaande Viet
nam verkenningen en peilingen gaande
zijn". Hij wilde niets zeggen dat die
kwestie moeilijker zou maken.
De belangrijkste taak is na te gaan hoe
er een oplossing langs politieke weg voor
een rechtvaardige regeling kan worden
bereikt. Van een militaire oplossing kan
nooit sprake zijn, aldus Wilson. „Noch de
Sovjet-Unie noch de Britse regering heeft
geprobeerd te onderhandelen, daar zijn
we ook niet toe bevoegd", zei Wilson.
„Maar we hebben een taak te verrichten
gezamenlijk of afzonderlijk".
Wilson deelde voorts mee dat hij had
ingestemd met een Russische suggestie
om mogelijk samen een Europese veilig
heidsconferentie te helpen voorbereiden.
Dit zou echter niet op exclusieve basis
moeten gebeuren. De twee landen mogen
zich naar het oordeel van de Britse pre
mier niet als ongekozen voorzitters op
werpen, maar zouden slechts moeten
trachten de grondslag voor zo'n conferen
tie op te stellen.
De vorige week tussen de Sovjet-Unie
en de Verenigde Staten bereikte overeen
stemming over een gezamenlijk ontwerp
verdrag tegen de verspreiding van kern
wapens is volgens Wilson een der be
moedigende stappen in de richting van
Europese veiligheid. Hij zou dan ook „zeer
geschokt" zijn als er verzet zou rijzen
tegen de ondertekening van die overeen
komst.
AP meldt uit Moskou dat uit redevoe
ringen tijdens de lunch duidelijk was ge
worden dat Kosygin en Wilson het niet
eens "waren over de kwestie-Vietnam.
Wilson zou er bij Kosygin op hebben
aangedrongen dat de Sovjet-Unie instemt
met versterking van de internationale
controlecommissie voor Cambodja. Tot
dusverre heeft de Sovjet-Unie zich hier
tegen verzet. Het is niet bekend of de
pogingen van Wilson hierover geslaagd
zijn.
(Van onze correspondent)
BONN. De Westduitse regering
is van plan binnen korte tijd met de
Amerikaanse regering te beraad
slagen over het non-proliferatie-
akkoord, zoals dit vorige week door
de Verenigde Staten en Rusland aan
andere kandidaat-ondertekenaars is
voorgelegd. Het akkoord is een ont
werpverdrag inzake niet-verspreiding
van kernwapens, waarover op de ont
wapeningsconferentie in Genève vo
rige week overeenstemming werd be
reikt.
In Bonn had men zich aanvankelijk po
sitief over de overeenstemming tussen
Russen en Amerikanen uitgelaten. Men
sprak van „een belangrijke vooruitgang",
maar er werd echter nog aan toegevoegd,
dat „nog steeds verbeteringen naar
Duitse opvatting noodzakelijk zijn".
Dezer dagen circuleerden berichten dat
kanselier Kiesinger zich nu nagatief over
het akkoord zou hpbben uitgelaten, en dat
hij het zelfs „onaanvaardbaar" zou heb
ben genoemd.
Een wel heel typisch Westduits pro
bleem zal de regering in Bonn, naarmate
het ogenblik van de ondertekening van
het Geneefse akkoord nadert, nog heel
wat hoofdbrekens kosten. Het is de om
standigheid dat ook de DDR verdrags
partner zal zijn.
De kans dat afgezanten van beide Duits-
landen in het kader van het non-proli
feratieverdrag tegen elkaar aan zullen
botsen is groot. Zo zullen de beide landen
met de kerncommissie in Wenen moeten
onderhandelen en verdragen moeten slui
ten over de controlemaatregelen zoals
die in het omstreden artikel drie van het
ontwerp zijn voorgeschreven. De DDR zal
ook vertegenwoordigd zijn op de confe
renties die tot de ondertekening van het
gehele complex van het verdrag inzake
het verspreiden van kernwapens moeten
leiden.
Het weekblad van de Westduitse minis
ter van Financiën Franz Josef Strauss
schrijft dat het voorgestelde verdrag ter
voorkoming van verspreiding van kern
wapens van de Amerikaanse troepen in
West-Duitsland een politiemacht zal ma
ken die de verdeeldheid van het land
nog verder kracht zal bijzetten.
Het blad, de „Bayem-Kurier", betoogt
dat de NAVO nog slechts een leuze zal
zijn „omdat zij haar opvattingen over de
(communistische) vijand verplicht zal
zijn te herzien".
President Johnson heeft het Congres in
een boodschap meegedeeld, dat het ont-
werp-verdrag voor niet-verspeiding van
kernwapens, de belangen van de landen
ADVERTENTIE
(en spaart bovendien de maag)
Poeders, tabletten, cachets.
die geen kernwapens bezitten, weerspie
gelt, zo meldt Reuter uit Washington.
China heeft het verdrag gebrandmerkt
als een gecombineerde Russisch-Ameri-
kaanse poging om op kernwapengebied
de „baas" te blijven.
Het officiële Pekingse volksdagblad
meent dat het verdrag, welke wijzigingen
er ook in zijn aangebracht, erop gericht
blijft de geen kernwapens bezittende mo
gendheden te beroven van hun recht zelf
kernwapens te vervaardigen.
ADVERTENTIES
Ik heb Ambra. Al jarenlang. Fijne
oliemensen. Goeie service. Beste olie.
Van PK geloof ik. Moet U ook
doe a bellen.
G. Carelsenstraat 30-32 Haarlem
telefoon 11003
1
Opperbevelhebber. Generaal Ivan Pavlov-
ski is benoemd tot opperbevelhebber
van de Russiche landstrijdkrachten.
Attaché. De Turkse regering heeft de Sy
rische militaire attaché verzocht het
land te verlaten nadat de Turkse ge
heime politie hem had aangehouden
met materiaal „dat schadelijk is voor
de Turkse nationale veiligheid".
Royement. Bozidar Bozovic, directeur van
het Joegoslavische tijdschrift „Literair
nieuws", is geroyeerd als lid van de
de communistische partij wegens ideo
logische afwijkingen.
Paus. Paus Paulus heeft woensdag een
onderhoud van een uur gehad met de
Roemeense premier Gheorghë Maurer.
Venerische ziekten. Volgens de wereld
gezondheidsorganisatie heeft het aantal
venerische ziekten in sommige landen
vooral onder jongere mensen, het voor
oorlogse peil weer bereikt.
Gezonken. Een Japans vissersvaartuig,
van 89 ton is na een aanvaring met het
Amerikaanse vrachtschip Beatrice Vic
tory (7.638 ton) gezonken voor de Zuid
westkust van Japan. De bemanning van
twaalf koppen wordt vermist.
Moedertje. De zestienjarige Maria Louisa
Pesquero is een der jongste moedertjes
van Spanje. Maria heeft al drie peu
tert j es en is nu in verwachting van de
vierde.
Fluoridering. De staatssecretaris van So
ciale Zaken en Volksgezondheid, dr.
Kruisinga, heeft aan Eindhoven vergun
ning verleend het drinkwater te fluori
deren. Momenteel is het water in stre
ken in ons land met totaal 2.277.000
inwoners reeds gefluorideerd.
