Open brief van Russische baptisten
Prijsvraag kerkenbouw
Kapucijnenactie „Rijst voor Sumatra"
Strijd
om katechismus
„Volk, in merg en been gekrenkt"
Training voor de vredesweek
Stichting HIVOS
Doden met God als bondgenoot
Kort nieuws
i
Conferenties
ZATERDAG 10 FEBRUARI 1968
Erbij
14
Waardering
voor ds. J. J. Poort
-2WZ
Op Noord-Sumatra, onder de Batakkers, werkt de Nederlandse pater
J. Krol. Deze missionaris, afkomstig uit een boerenfamilie, geeft de be
volking niet alleen geestelijke steun. Hij heeft gauw gezien, dat er ma
terieel veel moet gebeuren. Daarom heeft hij een bond van kleine boeren
opgericht, waarbij het bestuur uit personen van allerlei geloofsovertui
ging bestaat. Niet-gelovigen, mohammedanen, protestanten en rooms-
katholieken werken in deze bond eendrachtig samen aan de verhoging
en verbetering van de voedselproduktie.
HAARLEM. De strijd om«de
rooms-katholieke katechismus is
in een nieuwe fase gekomen nu
pater dr. G. Mulders S.J., een van
de schrijvers van deze katechis
mus, heeft geweigerd mee te doen
aan een gesprek met twee afge
zanten uit Rome, de Belgische
pater E. Dhanis S.J. en de Neder
landse pater J. Visser C.S.S.R. over
veranderingen in de tekst.
fosm
Prof. dr. E. Schillebeeckx over Amerikaanse negers:
Zending en missie
Vrouw in ambt
bij baptisten
Etherleergang
De Raad van de Unie van Evangeli
sche Christenen-Baptisten in Rusland
heeft zich dezer dagen in een Open
Brief gericht tot de christenen in de we
reld, in het bijzonder tot hun mede
baptisten, verenigd in de Baptist World
Alliance. In deze Open Brief, onderte
kend door Uya G. Ivanof en Aleksander
V. Karev, voorzitter en algemene secre
taris van de Unie van Baptisten in Rus-
De „Weezenkas", vereniging tot op
voeding en verzorging op humanis
tische grondslag te Amsterdam, heeft
In samenwerking met het Humanis
tisch Verbond opgericht de stichting
HIVOS (Humanistisch Instituut voor
Ontwikkeling-Samenwerking)
Het doel van deze stichting is het
voorbereiden, uitwerken en uitvoeren
van ontwikkelingsprojecten op econo
misch, sociaal, technisch, medisch en
cultureel terrein. Ook het opleiden en
uitzenden van deskundigen en andere
hulpkrachten naar ontwikkelingslan
den ter plaatse of elders zal tot de
taak der stichting behoren.
Als humanistische organisatie voor
ontwikkelingshulp zal HIVOS samen
werken met de in ons land reeds be
staande soortgelijke organisaties en
deelnemen aan het overleg met na
tionale en internationale organisaties
over de problemen die verband hou
den met vorenvermelde activiteiten.
De Vereniging „Weezenkas" heeft
voor de oprichting van HIVOS een
bedrag van twee miljoen gulden be
schikbaar gesteld. Prof. dr. J. Tin
bergen en dr. S. L. Mansholt hebben
zich bereid verklaard als adviseurs
der stichting op te treden. Het voor
lopig adres der stichting is: Erasmus-
huis, Oudegracht 152 te Utrecht.
(Van onze correspondent)
DEN HAAG. De verontwaardi
ging die de rechts-hervormde predi
kant ds. J.J. Poort te Kamerik had
losgemaakt met een pleidooi voor een
bijbels gebruik van de pil, heeft plaats
gemaakt voor een grote stroom van
waardering voor zijn woorden.
Ds. Poort kwam in het nieuws toen
de Staatkundig Gereformeerde Partij
hem van de sprekerslijst afvoerde op
grond van zijn in Nunspeet voor de
protestantse stichting voor verantwoor
de gezinsvorming gehouden rede. Daar
zei hij onder meer dat voorbehoeds
middelen aan te wenden zijn als een
stuk voorzienigheids Gods.
De ommezwaai in waardering is dui
delijk te danken aan het feit dat zijn
volledige rede thans snel wordt ver
spreid. Iedereen die verontwaardigd
reageerde heeft de rede toegestuurd ge
kregen.
In S.G.P.-kringen worden bezwaar
schriften voorbereid tegen de manier
waarop het hoofdbestuur ds. Poort de
deur heeft gewezen.
De rede van ds Poort blijft ver
krijgbaar bij de PSVG, Duinweg 23,
Den Haag.
land, wordt ingegaan op de geruchten
over geloofsvervolging en een scheuring
in de Russische baptisten-unie, zoals die
de laatste maanden buiten de Sovjet-
Unie circuleren.
De ondertekenaars van de Open Brief
delen in hun schrijven mee, dat in au
gustus 1961 een „Initsiativnaya Gruppa"
zich heeft losgemaakt van de Unie, er
bij de gemeenten en de gelovigen op
aandringend „de Raad van de Unie van
Evangelische Christenen-Baptisten niet
langer te erkennen, omdat de Raad van
de Unie zijn godsdienstige activiteiten
verricht in overeenstemming met de
wetten van het land".
De „Initsiativniki" veroordeelden de
Unie niet alleen vanwege de door de
Unie betoonde loyaliteit jegens de wet
ten van het land, maar ook omdat de
Unie deel uit maakt van de Wereldraad
van Kerken.
De Open Brief zegt verder, kennelijk
met het oog op deze afgescheiden groep:
„De mensen worden in ons land niet
vervolgd wegens hun godsdienstige
overtuigingen; maar tot onze spijt zijn
sommige broeders en zusters verant
woordelijk gesteld voor het niet-naleven
van de wetten inzake de godsdienst en
het verstoren van de openbare orde".
Opgemerkt wordt: „In ons land kun
nen alle christelijke kerken en godsdien
stige gemeenschappen, die in hun acti
viteiten de wetten inzake de godsdienst
niet veronachtzamen, het evangelie in
vrijheid verkondigen en ongehinderd
hun godsdienstige plechtigheden hou
den" Volgens de Open Brief zouden in
tussen velen uit de Initsiativnaya Grup
pa ervan overtuigd zijn geworden met
hun actie op de verkeerde weg te zijn;
meerderen zouden daarom met hun lei
ders reeds in de Unie zijn teruggekeerd.
De Open Brief besluit: „Laat u door
geen enkel gerucht in verwarring bren
gen. U moet weten, dat de Unie van
Evangelische Christenen-Baptisten
voorwaarts schrijdt; dat zij de tenten
van Gods Koninkrijk wijd uitzet; dat zij
ziet hoe haar gelederen zich gestadig
uitbreiden; en dat zij een groot aantal
jonge evangeliepredikers opleidt, die
zich geestdriftig hebben toegewijd aan
Christus en aan onze Unie".
Michael Zhidkov, vooraanstaand Rus
sisch baptistenleider en sinds 1966 presi
dent van de Europese Baptisten Federa
tie, verklaarde onlangs in een interview
in het Britse weekblad The Baptist
Times, dat de „Initsiativnaya Gruppa"
momenteel nog ongeveer twaalfduizend
aanhangers telt en dat er in 1967 onge
veer duizend zijn teruggekeerd in de
Unie. Hij verklaarde: „Wij moeten doen
wat, naar wij geloven, het beste is voor
de voortgang van het evangelie. Wij
veroordelen hen njet die ruimere moge
lijkheden te vlug willen afdwingen; of
schoon zij zich daarbij naar onze mening
vergissen. Wij noemen hen geen verra
ders of vijanden van het evangelie.
Maar wij betreuren het, dat zij ons wel
zulke etiketten opplakken, terwijl wij
proberen om alle bestaande mogelijkhe
den te benutten. Wij trachten voortdu
rend meer gelegenheden te zoeken. Dit
is, zo menen wij, op dit ogenblik de bes
te methode".
Intussen is bekend geworden, dat de
Raad van de Baptisten in Rusland zich
ook het lot van de gearresteerde „afge
scheiden baptisten" aantrekt. Pogingen
zijn aangewend om het lot van de in
hechtenis genomen Initsiativniki te ver
zachten.
„Wij vertrouwen op God" staat op de helm van deze Amerikaanse marinier,
Richard C. Spaniol van het vijfde mariniersregiment, die ten zuideri van Danang
in actie is tegen de Vietcong. Heeft hij gelezen, dat de Duitsers op hun koppel
riemen „Gott mit uns" hadden? Of God helpt, maakt hij echter zelf uit, zoals de
Duitsers hebben ondervonden.
UTRECHT De interdiocesane com
missie kerkenbouw van de rooms-ka-
tholieke kerk en het tijdschrift voor
architectuur en beeldende kunsten heb
ben samen een prijsvraag uitgeschre
ven voor 't ontwerpen van „kerkruim
ten". De initiatiefnemers menen dat de
huidige moderne kerkenbouw eigenlijk
nog te veel 'n voortzetting van de tra
ditionele lijn vertoont en dat alleen een
prijsvraag de vrijheid kan bieden die
nodig is om gestalte te geven aan nieu
we ideeën, die rekening houden met
vragen als „wat is een kerk eigenlijk"
en „moeten er nog wel kerken worden
gebouwd".
Teneinde de deelnemers een zo groot
mogelijke vrijheid te laten zijn de wed-
strijdvoorwaarden zo summier moge
lijk gehouden. Het woord „kerk" komt
in het prijsvraagreglement niet eens
voor. Er wordt alleen gevraagd een
ruimte te scheppen voor de verkondi
ging van Gods woord en de viering van
de eucharistie. Om te voorkomen dat
de deelnemers ook een hele wijk rond
hun „ruimte" moeten ontwerpen, is de
opgave wel gesitueerd in een bestaan
de wijk, namelijk een wijk met 25.000
inwoners in het uitbreidingsplan Over-
vecht-noord in Utrecht. Maar de ont
werpers mogen, als hun dat beter uit
komt, wel iets aan de bestaande situa
tie veranderen. Ze zijn verder vrij om
ruimtes te creëren voor meer dan één
confessie en voor andere sociale acti
viteiten dan alleen kerkdiensten.
Aangezien het uitsluitend om ideeën
gaat kunnen de winnaars van de drie
prijzen (in totaal 11.000,-) niet op een
opdracht rekenen voor hun inzending.
Wel bestaat de kans, dat ze zo opvallen
dat ze andere opdrachten krijgen.
De inzendtermijn sluit eind juni,
daarna zal de jury binnen drie maan
den een beslissing nemen. Deelneming
aan de prijsvraag staat ook open voor
ontwerpers uit België. De deelnemers
behoeven niet rooms-katholiek te zijn.
Het Interkerkelijk Vredesberaad or
ganiseert in samenwerking met het in
stituut Kerk en Wereld een kadertrai
ning voor de Vredesweek 1968. Het the
ma van de vjjf trainingsweekends zal
zjjn „Europa: verzoening, vrede veilig
heid". De kadertrainingscursussen zul
len plaats vinden bij Kerk en Wereld te
Driebergen op de volgende data: 17-18
februari, 16-17 maart, 4-5 mei, 8-9 juni,
22-23 juni.
Het programma is als volgt samen
gesteld:
Eerste weekend: Europa van koude
oorlog naar vreedzame samenwerking,
a) Het ontstaan van de koude oorlog, b)
Ontwikkelingen van de politieke ver
houdingen binnen West-Europa en bin
nen Oost-Europa.
Tweede weekend: Het veiligheidspro
bleem in Europa, a) Mogelijkheden voor
wapenbeheersing en ontwapening, b)
Het voor en tegen van een Europese
kernmacht.
Derde weekend: Economische ontwik
kelingen in Oost- en West-Europa, a)
Liberaliserende tendensen in Oost-
Europa. b) Socialiserende tendensen in
West-Europa.
Vierde weekend: De plaats van Euro
pa in de wereld, a) Historische samen
hang van Oost- en West-Europa (gees
telijke en culturele aspecten), b) Pers
pectieven die een Europese samenwer
king te bieden heeft aan de wereld.
Vijfde weekend: Europa: verzoening,
vrijheid en vrede, a) Hoe structuren
mensen beïnvloeden, b) Hoe mensen
structuren beïnvloeden.
Medewerking aan deze cursus is reeds
toegezegd door: dr. C. P. van Andel,
voorzitter van het Interkerkelijk Vre
desberaad; dr. K. A. Deurlo, hervormd
predikant te Eindhoven; prof. dr. J. de
Graaf, hoogleraar aan de Rijksuniversi
teit te Utrecht; mr. J. W. Nobel, weten
schappelijk hoofdmedewerker aan het
Polemologisch Instituut te Groningen;
drs. F. J. A. Terwisscha van Scheltinga,
lid Katholieke Vredesbeweging Pax
Christi; dr. J. M. M. de Valk, lector aan
de Nederlandse Economische Hogeschool
te Rotterdam; drs. B. J. Th. ter Veer,
wetenschappelijk medewerker aan het
Polemologisch Instituut te Groningen;
dr. G .A. Zuidberg, lid van het Inter
kerkelijk Vredesberaad.
Inlichtingen bij het conferentiesecre
tariaat van Kerk en Wereld, De Horst 1,
Driebergen, telefoon 03438-2241.
De Wereldraad van Kerken (WCC)
en de Vaticaanse pontificale commis
sie inzake vrede en gerechtigheid heb
ben de benoeming bekendgemaakt van
de Amerikaanse pater George H.
Dunne, voormalig assistent van de
president van de Georgetown-univer-
siteit in Washington D.C., tot secreta
ris van de commissie van onderzoek
van de WCC en de r.-k. inzake maat
schappij, ontwikkeling en vrede.
(Van onze redacteur
geestelijk leven)
Een beoordelingscommissie van zes
kardinalen had in Rome vastgesteld,
dat er geen ketterijen in de nieuwe ka
techismus staan, maar wel moesten er
veertien hoofdpunten en 42 detailpun
ten worden gewijzigd. Nu het er op
gaat lijken dat „Rome" via de twee
naar Nederland gezonden theologen de
tekstveranderingen zelf zal willen dic
teren heeft dr. Mulders er de brui aan
gegeven.
Dat in deze affaire de conservatieve
r.k. groep „Confrontatie" zich feller
roert dan ooit ligt voor de hand. In
het laatste nummer van het orgaan
van deze groep worden felle aanvallen
gedaan op het Katholiek Nederlands
Persbureau, dat wordt beschuldigd van
tendentieuze berichtgeving over de ka-
techismus-affaire. Bovendien heeft de
groep de aandacht op zich gevestigd
met advertenties over een volle pagina
in enkele grote bladen.
Eén van degenen, die van „Confron
tatie", dat het pauselijk gezag hoog
wil houden, steeds weer de volle laag
krijgen, is de coördinator van het
schrijversteam van de katechismus,
pater dr. J. Bless van het hoger ka-
techetisch instituut in Nijmegen.
Confrontatie spreekt er schande van
dat deze theoloog heeft verklaard dat
hij eerst wil weten of de aanwijzingen
van de zes kardinalen niet leiden tot
een geheel andere theologische vi
sie, die al te zeer verschilt van die
van de nieuwe katechismus. „Alleen
als er van een werkelijke verbetering
sprake is worden de wensen van de
kardinalen ingewilligd", heeft pater
Bless gezegd.
Confrontatie heeft er ook op gewezen
dat de doctrinale commissie van de
bisschoppensynode zo snel mogelijk
tot een algemene katechismus wil ko
men, waarin de fundamentele begin
selen van het godsdienstonderwijs
worden uiteengezet. Het Nederlandse
episcopaat zal zich dan ook aan zo'n
katechismus moeten conformeren, zo
wordt betoogd.
met privatieve middelen
De bevolking bouwt een stuwdam
Er is een werkplan gemaakt om de
bewoners van de streek zo spoedig
mogelijk meer voedsel te verschaffen
tegen betaalbare prijzen. Het tover
woord voor de vooruitgang in dit ge
bied is „bevloeiing". De Nederlandse
pater Ed van den Berge uit Tilburg
heeft het werk van pater Krol van na
bij gezien. „Ik zag de rijstvelden in
deze streek", zegt hij ervan. „Het wa
ren overwegend dorre, droge akkers.
Daarom zijn de oogsten heel klein, hoe
wel de grond zeer vruchtbaar is. Natte
rijstvelden brengen oogsten op, die
zesmaal zo groot zijn en bovendien
nog een tweede oogst van groenten
leveren. Er is eigenlijk water genoeg.
Tientallen riviertjes brengen in de
regentijd miljarden liters water onge
bruikt naar zee. Daarom moeten er
in die riviertjes stuwdammen worden
gebouwd om in de regentijd het over
vloedige water vast te houden in
stuwmuren".
Voor al dit werk is cement nood
zakelijk. Een zak cement, verwerkt
in een stuwdam, levert elk jaar min
stens twintig kilo rijst extra op.
Landbouwspecialisten in Manilla
hebben een nieuw soort rijst ge
kweekt, die een veel hogere opbrengst
heeft dan de nu gebruikte soorten.
„Eén kilo zaad van deze nieuwe soort
kan op een bevloeide akker tweehon
derd kilo oogst opbrengen, en dit zaad
kost een gulden per kilo", schrijft
pater Van den Berge.
Deze pater heeft zich opgeworpen
als promotor van het werk onder de
Batakkers. Als procurator voor de ont
wikkelingsprojecten van de Neder
landse Kapucijnen heeft hij een actie
in Nederland op touw gezet voor rijst
en cement voor pater Krol. Een sym
pathiek doel, waaraan we graag aan
dacht hebben gewijd. Giften kunnen
worden gestort op postgiro 791100 of
bij de banken op naam van „Rijst",
Tilburg.
AMSTERDAM. In Utrecht is een
contactcommissie gevormd tussen de
Nederlandse missieraad en de Neder
landse zendingsraad. Van deze commis
sie maken deel uit de hr. mr. J.J.A.M.
van Gennip, dr. A. de Groot, C. Roele-
veld, drs. C. Hoogendoorn, dr. G.P.H.
Locher, ds. A. Vos, mr. J.C. Rutgers en
prof dr. J. Verkuyl.
Deze commissie komt voort uit een
in mei 1967 in Oegstgeest onder aus
piciën van de Nederlandse zendings
raad voor het eerst in de geschiede
nis der Nederlandse missie en zending
gehouden gemeenschappelijk beraad
in de vorm van oriënterende gesprek
ken. Het voorzitterschap berust bij pa
ter Hoogedoorn en prof. dr. J. Ver
kuyl.
Periodiek zal op allerlei praktische
punten overleg worden gepleegd en bij
sommige aspecten van de arbeid wil
men ook tot vormen van samenwer
king komen.
De unie van baptisten in Groot-Brit-
tannië en Ierland heeft gezegd dat
er geen gronden zijn vrouwen uit het
ambt te weren.
In het rapport wordt gezegd dat de
theologische basis van het geloof van
de baptisten geen onderscheid wettigt
tussen de seksen wat de ambten in
de kerk betreft. De kerken worden aan
gemoedigd de dienst van vrouwen op
elke manier aan te moedigen. Het co
mité kan met de zienswijze van sommi
ge baptisten accepteren dat de opmer
kingen van Paulus, die vrouwen van
het leiderschap der kerk uitsluiten, bin
dend zouden zijn. Men acht de bijbel
se leer „geen man of vrouw, we zijn
allen mens in Jesus Christus" meer
fundamenteel. (E.P.S. Genève).
Op „De Haaf" in Bergen wordt met
medewerking van 't Polemologisch In
stituut te Groningen dit voorjaar een
belangrijke serie korte conferenties
gehouden over: „MACHTSGEBRUIK
EN MACHTSBEHEERSING OP IN
TERNATIONAAL TERREIN".
Deze serie is onder meer als voort
zetting van de TELEAC-cursus over
„Polemologie", die het afgelopen sei
zoen een grote belangstelling heeft ge
trokken. Het is echter niet noodzake
lijk deze cursus te hebben gevolgd.
Het doel van deze serie waarin kern
zaken van internationale aard bespro
ken zullen worden, is:
verantwoorde informatie over inter
nationale politiek,
toetsing van het Nederlandse inter
nationale beleid,
gemeenschappelijk zoeken naar uit
gangspunten voor een internationaal
handen en denken dat ter zake is.
Aan de orde komen de volgende on
derwerpen
de bronnen en het verloop van de
koude oorlog,
de polarisatie van de macht,
revolutie en interventie,
het Europees veiligheidssysteem
NAVO-pact en Warschau-pact), en
bestuurbaarheid van internationale
processen.
Als deelnemers worden onder meer
verwacht personen uit het kader van
de politieke partijen, uit de militaire
wereld, journalisten, leraren M.O., pre
dikanten en priesters, en voorts wie uit
hoofde van beroep of interesse belang
stelling voor deze zaken hebben.
Opgave of nadere inlichtingen bij
„De Haaf" in Bergen Nh., Natteweg
9, Tel.: 02208-2206.
HILVERSUM. De theologische
etherleergang van de NCRV begint op
5 maart met een themaserie, waamee
men wil toewerken naar de vierde as
semblee van de Wereldraad van Ker
ken, die dit jaar in Uppsala in Zweden
wordt gehouden. Deze serie omvat acht
tien colleges en gesprekken, waarin
achtergronden en informaties worden
gegeven van zaken die op deze bijeen
komst in zes secties aan de orde zul
len komen, zoals de eenheid der ker
ken, het zendingsprobleem, de sociale
vraagstukken van de wereld, de po
litieke wereldsituatie en de problema
tiek in dezen van de kerk, alsmede de
vragen die leven op het gebied van de
liturgie en het persoonlijk gedrag van
de christen binnen het gezag van de
schrift.
-vv $:-• \yMWH
„AI realiseer ik me nu beter, dat
het probleem van de rassendiscrimina
tie gecompliceerder is dan wij in Euro
pa veelal denken, toch botst men vaak
in alle christelijke kerken (én daar
buiten) op onchristelijke houdingen",
aldus schrijft prof. dr. E. Schillebeeckx
in de „Bazuin" over zijn bezoeken aan
verschillende universiteiten in de Ver
enigde Staten.
„Wanneer in een bepaalde blanke
villawijk ook een negergezin komt wo
nen, trekken de blanken geleidelijk
weg. Meer negers trekken dan binnen
en in de kortste keren is een „nette
villawijk" herschapen in een nieuwe
„slum", want de waarde van de huizen
daalt onmiddellijk en de maatschappij
verwaarloost het onderhoud van de
huizen.
Daar de Amerikanen veel verhui
zen, wordt de eigenlijke reden vaak
ook verdoezeld (of verondersteld waar
ze in feite niet aanwezig is). De „open-
housing"-actie (openstelling van
„blanke" wijken voor negerhuurders)
wil dit nu tegengaan, maar het zit alle
maal zo verstrengeld met heel het eco
nomische leven, dat men echt niet ziet
hoe Amerika ooit met dit proleem
klaarkomt.
Wanneer je negers hun persoonlijke
levensverhaal hoort vertellen, word je
tot de bodem van je gemoed bewogen,
aldus prof. Schillebeeckx. „Hier leeft
een zwart volk, tot in merg en been
gekrenkt en onteerd, wellicht meer
door „structuren" dan door concrete
personen. Hun geduld is nu ten einde,
en velen zeggen: als Amerika om on
duidelijke redenen bloed vergiet in
Vietnam, waarom zouden wij ook niet
hetzelfde mogen doen om onze eerste
levensrechten te veroveren? Ook hoor
de ik herhaaldelijk van deze zwarten,
van wie velen een reformatorisch-
christelijke achtergrond hebben, de
klacht: „alle christelijke kerken heb
ben hier gefaald."
Dat zijn ogenblikken, waarop je
voelt dat het christelijker kan zijn al
je binnenkerkelijke problemen te ver
geten, en dat je pas „kerk" bent als je
tezamen de handen uit de mouwen
steekt om iets te gaan doen. Maar dan
stuit je op zulke gecompliceerde struc
turen, dat je gaat beseffen dat de evan
gelische inspiratie zich hier zal moe
ten omzetten in wetenschappelijke des
kundigheid, die aangepaste herstructu
rering weet te vinden op grootscheep
se, sociaal-politieke, landelijke en ste
delijke schaal De spontane evangeli
sche daad is, hoe mooi ook en hoe
noodzakelijk, slechts een doekje voor
het bloeden.
