VAN DAG TOT DAG
Israel uit nu bereidheid tot
deelnemen aan conferentie
Indien Gunnar Jarring
als voorzitter optreedt
President Lübke geraakt
steeds meer in het nauw
Hoessein: onvoldoende gezag
r
Rennies
Maranka
Meubelen
ii
commentaar op actuele zaken
KOERSWIJZIGING VAN ABBA EBAN
Papandreou dankt
Nederlandse volk
Felle aanval
van Der Stern
Brandend maagzuur,
ramm
DINSDAG 27 FEBRUARI 196 8
3
LOOP VRIJ IN EN UIT
bij:
Vluchtelingen
Districtcommissarissen
BONN (Reuter) De Westduitse
bondskanselier, Kiesinger, heeft
maandag zijn „carnavalsvakantie"
onderbroken om met president Lübke
overleg te plegen over wat er moet
gebeuren nu de aanvallen op het ver
leden van het staatshoofd steeds fel
ler worden.
(Van onze correspondent)
JERUZALEM De politieke storm, die vorige week Jordanië teis
terde, is ten onrechte een crisis genoemd. Wat zich in Amman heeft
afgespeeld is veeleer een hoogtepunt van een crisissituatie, die niet eens
met de Jordaanse nederlaag van vorig jaar juni is begonnen, maar al
veel eerder. Het gaat hier om de verbeten worsteling van een vorst,
wiens politiek realisme tegen een blind nationalisme in opstand is ge
komen en die zich wanhopig weert tegen de pogingen van een drievou-
voudige vijand Cairo, Damascus en Bagdad om hem als storend
element te elimineren.
Ver ontwaar diging
Moedige stap
Extremisme won
helpen direkt!
Johnson, de machthebber in de sterkste
natie ter wereld, is een zorgelijk man.
Verdwenen zijn de zelfverzekerdheid en
ijdelheid, die hij in 1964 tentoonspreidde
nadat hij de grootste verkiezingsoverwin
ning uit de Amerikaanse geschiedenis be
haald had. In plaats van fier gezwier met
de toen eindelijk op eigen kracht ver
worven koningsmantel, ziet men nu ge-
wring van handen, radeloos gepraat over
„ik doe mijn best, maar kan het ook echt
niet beter" en hunkerend vragen om
sympathie en steun. De reden van deze
onthutsende metamorfose is te vinden in
één ding: het avontuur in Vietnam.
De omstreden interventie in het verre
Vietnam heeft namelijk bewerkstelligd
dat het Amerikaanse volk diep verdeeld
is, dat vele van de beste zonen der natie
zich radicaal van hun regering hebben
afgekeerd, dat de economie mank begint
te lopen en de belangrijke hervormingen,
die onder Truman, Eisenhower en Ken
nedy vastliepen op conservatisme in
parlement of regering maar die onder
Johnson eindelijk van de grond kwamen,
weer aan totale stagnatie lijden. Johnson
ziet zichzelf weliswaar nog altijd graag
als de grote hervormingspresident, die
Amerika's sociale weefsel behoed heeft
voor uit elkaar vallen, maar het grootste
deel der bevolking weet wel beter: hij is
voor hen de man, die Amerika in een
verre oorlog heeft gewikkeld en deze
oorlog niet weet te beëindigen.
Natuurlijk ziet men niet over het hoofd
dat Johnson een heleboel in Amerika zelf
gedaan heeft: sociale uitkeringen ver
hoogd met 13 percent, een oorlog ver
klaard aan de armoede van ruim 30 mil
joen landgenoten, de steun aan het
onderwijs enorm uitgebreid en een mini-
mum-loon verhoogd. Uiteraard beteke
nen deze prestaties iets heel anders voor
de conservatieven dan voor de vooruit
strevende groeperingen, maar op dit mo
ment staat Vietnam voor de meesten
vooraan.
De afgelopen weken zijn voor de presi
dent bijzonder onprettig geweest. Het
offensief van de Vietcong viel als een
meteoorsteen in de vijver van behaaglijk
optimisme over de vooruitgang in Viet
nam, de kidnapping van het inlichtingen
schip Pueblo door de Noordkoreanen, die
vonden dat het zijn neus te diep in hun
territoriale wateren had gestoken, toonde
de machteloosheid van een supermacht
tegenover de steek van een insect en een
stroom ontslagen en geruchten over af.
treden van intimi maakte een lachsucces
van Johnsons claim dat zijn medewerkers
pal met hem staan bij „het verdedigen
van de vrijheid in Zuidoost-Azië".
Vooral op dit laatste punt heeft Wash
ington de laatste tijd een opmerkelijk
beeld te zien gegeven. McNamara, Gard
ner en Trowbridge, alle drie ministers
pakten hun koffers en verlieten de re
gering. Als aanhoudende geruchten in de
hoofdstad gelijk krijgen, zullen zij weldra
gevolgd worden door minister van Finan
ciën Fowler, ambassadeur bij de Ver
enigde Naties Goldberg en opperbevel
hebber in de oorlog tegen de armoede
Sargent Shriver, de zwager van de
Kennedy's. In de meeste gevallen kan
men weliswaar niet zeggen dat het ver.
trek van deze heren regelrecht samen
hangt met Johnsons Vietnambeleid, maar
het geeft wel weer dat werken voor de
president niet langer de inspirerende
bezigheid is, waarvoor men eigen be
langen opzij zet.
President Johnson houdt zich groot
over de erosie van zijn staf, maar het
lukt hem niet meer te verbloemen dat
vele dingen aan hem knagen en hij nu en
dan de wanhoop nabij is. Zo klonk het
tenminste kort geleden in een gesprek
met studenten, bij welke gelegenheid hi
uitlegde dat hij zijn uiterste best doet
luistert naar de adviezen van diegenen
in wie hij het grootste vertrouwen heeft
en werkt als een paard om de enorme
problemen op te lossen. En men moet
toegeven dat dit waar is. Johnson doet
niet wat hem invalt, maar luistert aan
dachtig naar de adviezen van zijn ver
trouwde experts en hij ontziet zich niet
bij nacht en ontij naar buitenposten te
vliegen om de mannen, die zijn dubieuze
politiek in de jungle moeten gaan uit
voeren, een laatste handdruk te geven
Dat dit alles niet heeft geleid tot een
oplossing van probleem-nummer-één van
zijn bewind: Vietnam, moet de president
natuurlijk wel erkennen, maar hij lijkt
te vinden dat publieke opinie en pers de
situatie toch wel erg scheef trekken,
Vietnam gaat beter dan men denkt. Hij
ziet ook het laatste onverwachte offensief
van de Vietcong als een overwinning van
Saigon en Washington. Bovendien vindt
hij dat men meer moet letten op zijn
grote prestaties op het terrein der
binnenlandse politiek.
Dit is natuurlijk onzin. De interventie
in Vietnam, die volgens de meest recente
parlementaire berekeningen in het ko
mende belastingjaar 32 miljard dollar zal
kosten, die het volk diep verdeeld heeft,
de morele en politieke energie van de
regering opsoupeert en verhindert dat er
naar drastische oplossingen gezocht wordt
voor Amerika's dringende sociale oro-
blemen, is het boven alles uitrijzende
bouwsel dat Lyndon Baines Johnson heeft
opgetrokken. Zelf mag hij verbluft, han
den wringend en verbijsterd het mon
strum bekijken en de neiging hebben het
vaderschap ervan te loochenen, niets kan
Johnson bevrijden van de verantwoorde
lijkheid voor het uit de hand gelopen
Vietnambeleid. Want dat het uit de hand
gelopen is staat vast. Jarenlang geloofden
Johnson en zijn adviseurs dat met een
kleine uitbreiding van de al geleverde
inspanning het doel bereikt kon worden
en Zuid-Vietnam als onafhankelijke, anti
communistische staat zou kunnen gaan
bloeien.
Jarenlang bleek men het mis te hebben.
En Johnsons grootste moeilijkheid op dit
moment lijkt wel te zijn dat hij eigenlijk
tot het inzicht zou moeten komen dat
zijn vertrouwde experts ongelijk hebben
gehad en dat de Vietnamcritici, die steeds
gewaarschuwd hebben dat de strijd niet
te winnen was op deze manier en met
een compromis beëindigd moest worden
zolang dit nog met zo min mogelijk
schade mogelijk was, het bij het rechte
eind hebben gehad.
Niemand weet wat de komende maan
den zullen brengen, ook Johnson niet.
Wie weet wil Hanoi na de huidige com
munistische offensieven naar de groene
tafel komen en is Johnson tegen die tijd
bereid een werkelijk compromis te slui
ten, waarbij de Vietcong erkend wordt
als de macht, die hij in Zuid-Vietnam nu
eenmaal is. Wellicht ook gaat de presi
dent. ondanks vertwijfeling, ergernis en
teleurstelling over wat de adviseurs zeg
gen, door met de huidige politiek in het
veilige bewustzijn dat zijn republikeinse
tegenstander in november geen alterna
tief zal voorstellen.
Maar hoe dan ook, Vietnam blijft de
spil waarom Johnsons politieke lot draait,
zelfs al komen sommige binnenlandse
kwesties zoals deze zomer met het
rassenvraagstuk te verwachten is op
een gegeven moment dit lot nog extra
belasten.
ADVERTENTIE
Anegang 39 Haarlem
1800 m2 MEUBELSHOW
JERUZALEM (AFP „Wij beschouwen de weigering van de Ara
bische staten om met ons aan dezelfde tafel te gaan zitten als een wei
gering om vrede te sluiten", zo heeft de Israëlische minister van Buiten
landse Zaken, Abb Eban, in het parlement verklaard. Bij het indienen van
de begroting van zijn ministerie zei de minister, dat Israel zijn standpunt
ten aanzien van rechtstreeks overleg enigszins heeft gewijzigd. Nu is het
bereid deel te nemen aan een conferentie, als deze wordt georganiseerd
door de Zweedse diplomaat Gunnar Jarring, die als speciale vertegen
woordiger van de V.N.-secretaris-generaal Oe Thant de mogelijkheden
van een vrede in het Midden-Oosten onderzoekt. V roeger wilde Israel
van geen enkele bemiddeling weten.
Minister Eban verklaarde voorts, dat
Israel ook buiten dr. Jarring om con
tacten heeft met de Arabische staten,
waarbij gesproken wordt over problemen
betreffende de grenzen en de vrede. Ook
dit overleg ligt in het vlak van „pol
singen". De minister herhaalde dat Is
rael in geen geval terug wil naar „de
toestand van politieke en juridische ver
warring en de afschuwelijke onzekerheid
waarin Israel zich nog niet zolang ge
leden bevond".
Secretaris-generaal Oe Thant van de
V.N. heeft zijn speciale afgezant in het
Midden-Oosten, de Zweedse diplomaat dr.
Jarring, verzocht woensdag naar New
York te komen voor overleg over de
kansen op vrede in dat gebied. Dr. Jar
ring was maandag in de Jordaanse hoofd
stad Amman. Vandaar gaat hij dinsdag
naar Jeruzalem. In een te New York uit-
(Van onze correspondent)
STOCKGOLM. „Ik zou u willen vra
gen mijn diepe gevoelens van dankbaar
heid te willen overbrengen aan de Neder
landse regering en het Nederlandse volk.
Ik zeg dit, niet alleen als politicus, maar
als vertegenwoordiger van het lijdende en
geknechte Griekse volk. Ik betreur het,
niet eerder naar Nederland te kunnen ko
men, een land dat werkelijk alles gedaan
schijnt te hebben om Griekenland te kun
nen helpen om uit de huidige impasse te
komen. Begin april, na mijn bezoek aan
de Verenigde Staten, hoop ik echter per
soonlijk mijn dank te kunnen overbren
gen. Ik heb daarvoor reeds contact opge
nomen met mijn Nederlandse vrienden"
Dit zei Andreas Papandreou, die maan
dag op doorreis naar de VS voor een vier
daags bezoek in Stockholm aankwam.
Abba Eban
gegeven verklaring van de V.N. werd
gezegd, dat de Zweed na een kort verblijf
in New York naar het Midden-Oosten zal
terugkeren.
Het overleg van dr. Jarring in New
York komt op een ogenblik dat de kansen
op succes van zijn missie niet erg hoog
meer worden aangeslagen. Het enige
concrete resultaat waartoe bij tot dusver
heeft bijgedragen, is de uitwisseling van
krijgsgevangenen tussen Egypte en Israel
in januari jl. Het plan om de schepen te
bevrijden die nog in het Suezkanaal vast
zitten is op een mislukking uitgelopen.
Dr. Jarrings missie is op twee grote
moeilijkheden gestuit Israel wil de
bezette Arabische gebieden niet ontrui
men vóór de opening van onderhande-
lingeh rfiét'de betrokken landen, terwijl
Egypte, Jordanië en Syrië van geen en
kele vorm van gesprek met Israel willen
weten, ook al gebeurt dit door bemidde
ling van de Zweedse diplomaat.
Israel heeft in de V.N.-commissie voor
de mensenrechten een resolutie van de
hand gewezen die haar zou verplichten
alles in het werk te stellen om de vluch
telingen, die door de Israelisch-Arabische
oorlog van hun woonhaarden verdreven
zijn, weer in hun oude vaderland toe te
laten.
Volgens de Israëlische vertegenwoordi
ger Rosenna zou aanvaarding van de reso
lutie, ingediend door Kongo-Kinsjasa In
dia, Pakistan en Joegoslavië, een door
kruising betekenen van het werk van
secretaris-generaal Thant en van diens
speciale vertegenwoordiger Jarring, om
vrede in het Midden-Oosten te bewerk
stelligen.
In de door Israel bezette gebieden zul
len Arabische districtscommissarissen
worden benoemd, zo is door de Israëlische
radio meegedeeld.
De maatregel is bedoeld als nieuwe
stap om tot een „autonoom bestuur" in
de bezette Arabische gebieden te komen.
ADVERTENTIE
MODERNE HORLOGES
De wereld bekende merken
Indus en Baume Mercier
geven U garantie voor be
trouwbaarheid. Gaarne tonen
wij U onze zeer grote kollekties.
Prijzen vanaf f 60.-
HET HOK WH
GR. HOUTSTR. 49 - TEL 20049 - HAARLEM
Dr; nieuwste ontwikkeling vormt de op
roep van „Der Stern", het grootste West
duitse geïllustreerde weekblad, tot Lüb
ke om onverwijld af te treden. „U hebt
een kans om uw land een werkelijke
dienst te bewijzen. Het zou de eerste
stap zijn naar bet herstel van de gezond
heid van dat land".
Zoals bekend is wordt de 73-jarige pre
sident Lübke, wiens tweede ambtstermijn
volgend jaar juli afloopt, er van beschul
digd in de oorlog betrokken te zijn ge
weest bij de bouw van onderkomens voor
concentratiekampgevangenen die voor de
nazi's dwangarbeid moesten verrichten.
Het staatshoofd heeft de beschuldigingen
tegengesproken.
In een open brief aan zijn lezers heeft
hoofdredacteur Nannen van „Der Stern"
er op gewezen, dat de president hem niet
wegens smaad voor het gerecht heeft ge
daagd. Volgens officiële kringen zou Lüb
ke de kwestie wel voor de rechter willen
brengen. Zijn raadgevers zouden dit ech
ter beneden zijn waardigheid achten en
van oordeel zijn, dat de regering en het
parlement het staatshoofd moeten verde-
diggen.
Nannen schreef dat hij Lübke niet aan
viel omdat hij heeft geholpen bij het
bouwen van barakken die later concen
tratiekampgevangenen herbergden, maar
omdat Lübke „niet de moed heeft ge
had zich aan de feiten te houden".
Over een geheel ander onderwerp ver
klaarde Nannen dat Lübke van zijn po
sitie misbruik heeft gemaakt door de wa
re geboortedatum van zijn echtgenote te
laten veranderen zodat zij zeven jaar
jonger zou zijn dan de 82 die ze nu is.
■WVWWtMfWWWWWWWWWWWWH'WWWWWWMWWWWitfMWWMMMWWMWWWWWWWlMMMWWWWVWWWWWtfMtfVlftfWlMrtflMMfWWWWtfMfWtfmMfM'l'iftfl
|WWWMWWWWWWMWWWWWWWWWMWMVMMMWMVMWW«MMWM«»MV»>»««WW»«««MMMWWMI«VWMimWVM»„»W»
Het is nog niet zo lang geleden dat
Hoessein de moed opbracht in een in
terview te spreken van zijn verlangen
naar een vreedzame samenwerking
tussen alle landen van het Midden-
Oosten, inclusief Israel. Toegevend, dat
zijn land nog heel wat van de joodse
staat te leren had, zinspeelde hij er
op dat het steeds groeiende militaire
budget oneindige produktiever zou kun
nen worden besteed aan ontsluiting van
de bodem, verhoging van de levens
standaard en het in kuituur brengen
van de woestijn.
Zoiets moet de heersers van Egypte,
Syrië en Irak als ketterij in de oren
hebben geklonken. Hoessein wist dat,
maar liet zich de mond niet snoeren.
Toen Israel in juni vorig jaar Egyp
te aanviel leidde zijn Arabische saam
horigheidsgevoel hem er toe Jeruzalems
waarschuwing in de wind te slaan en
over een groot deel van het 350 kilo
meter front het vuur te openen.
Dat werd zijn land noodlottig, de ne
derlaag, hem toegebracht, verruimde
zijn politiek inzicht. Achter de franje
van panarabisme ging het besef schuil
dat zijn land en volk uitsluitend door
rede te redden waren en dat van een
koppig verbijten in een politieke droom
wereld niets anders dan een nog ver
der afglijden te verwachten viel.
Hoessein realiseerde zich van meet
af aan dat hij de koning van een ver
slagen land was. Uit dat onweerspre
kelijke feit trok hij de consequentie, dat
als er nog iets te redden viel, dat
nooit kon worden bewerkstelligd door
zijn overwinnaars te provoceren.
ters in zijn gehalveerd rijk en een
sterke aanhang van zijn broederlijke
vijand Gamal Abdel Nasser onderzijn
eigen landgenoten, was er moed toe
nodig om het moorden en brandschatten
van de El-Fata-patrouilles in Israel
als tegen het landsbelang gericht te
laken. Maar behalve moed ook een
logische gedachtengang, en een zich
distantiëren van rancuneuze gevoelens
die zich ongetwijfeld ook bij hem aan
dienden.
Na zich maandenlang op betrekkelijk
kleine schaal tegen ondermijning van
wegen, beschieting van steden en dor
pen en het opblazen van opslagplaat
sen te hebben geweerd, sloeg Israel
hardhandig toe. Huizen in dorpen en
Koning Hoessein (links) met zijn poli
tieke tegenspeler Nasser.
vluchtelingenkampen waar zich El-
Fata-eenheden hadden genesteld, ver
nietigend, stellingen van het Arabische
legioen, die de saboteurs dekking ver
leenden, liquiderend en uiteraard ook
onschuldigen treffend.
Het is typerend voor de Arabische
mentaliteit, dat deze duidelijk te voor
ziene reactie grote verontwaardiging
in Jordanië opriep. Men gaf zich geen
ogenblik rekenschap van oorzaak en
gevolg en beschouwde met een tragi
sche primitiviteit de Israëlische opera
tie als een onuitgelokte en onverdien
de aanval.
Alleen Hoessein en zijn betrekkelijk
klein aantal realistische aanhangers
dachte ner anders over. Zijn minister
van Binnenlandse Zaken en trouwe vol
geling Hassan al Kayed hield voor ra
dio Amman een door de koning ge-
inspireerde toespraak, waarin niet Is
rael werd veroordeeld, maar de sabo-
tage-organisatie El Fata en hen, die
haar in binnen- en buitenland hun ze
gen en daadwerkelijke of morele steun
gaven. Maar dat was teveel voor een
land, dat zich tot speelbal van het
Arabische nationalisme heeft laten ma
ken. Hoessein werd gedesavoueerd door
zijn eigen minister-president en het
Vandaar zijn veroordeling van de
sabotage-raids, van Jordaans grondge
bied uitgevoerd door commando's die
hun opleiding, uitrusting en directie
ven van zijn politieke tegenstanders
ontvingen. Met rond tienduizend Irak-
se militaire pottenkijkers en opzich-
~w- 0 «s
Jordaanse parlement drukte daar zon
der blikken of blozen zijn stempel op.
Hoessein heeft op het eerste gezicht
bakzeil moeten halen. Hij had geen
andere mogelijkheid, wilde hij zijn
troon en wellicht zijn leven, redden.
Politieke waarnemers in Oost-Jeruza-
lem en op de .westelijke oever' bewe
ren, dat minister president Bahjat Tal-
ni in feite de opvattingen van de ko
ning deelt, maar geen uitweg zag. Hoe
het ook zij duidelijk is dat de haviken
in en buiten Jordanië het van de duiven
hebben gewonnen. Voor Israel betekent
dat 'n voortzetting van de guerrilla op
wat het als zijn grondgebied beschouwt,
een verscherping van de strijd tegen de
saboteurs van over de grens die
in de afgelopen maanden zware ver
liezen hebben geleden en een ver
dergaande zinloze verniettiging van
goed en bloed.
Maar Jordanië zelf zal het stellig niet
beter en mogelijk veel slechter
vergaan. Israels grootscheepse mili
taire operatie van 15 februari blijkt de
Jordaniërs niet tot rede te hebben ge
bracht. Minister-president Esjkol en
de chef van de generale staf, generaal-
majoor Chaim Berley, hebben hen
daarom laten weten, dat het Israë
lische leger nog andere pijlen op zijn
boog heeft en dat het niet zal aarzelen
om die af te schieten als de El Fata-
commando's niet inbinden. En inder
daad schijnen zij dat niet van zins te
zijn. Hemelhoog geprezen door pers en
radio in Cairo en Damascus hebben zij
daags na de zitting van het Jordaanse
parlement hun destructieve operaties
in het Israëlische grensgebied hervat.
In Amman schijnt men niet te be
grijpen dat men er met vuur speelt.
Alleen Hoessein en de zijnen zien het
gevaar in dat blinde haat voor de toe
komst van hun land met zich brengt.
In Arabische kringen in Jeruzalem ge
looft men dat de koning zich niet blij
vend in een hoek zal laten drukken, zo
lang hij nog kan rekenen op de loyali
teit van de hogere rangen in het leger.
Men verwacht daar in de komende
weken ook het aftreden van het kabi-
net-Talhouni.
Veel verschil zou dit niet maken. In
Jordanië worden de politieke zaken
door externe factoren bepaald. Hoes
sein verzet zich daartegen met een bij
na bovenmenselijke volharding. Maar
zijn gezag in de Arabische wereld is
te gering om zijn politieke ideeën een
kans te geven.
MMMMMMMIMffftliflflIMMMMMtMMIiMWMiWHMnfMflMM'MVniVMMMM'WM
Henri Nannen, hoofdredacteur van
„Der Stern".
ADVERTENTIE
druk op de maag, opgeblazen gevoel?
Explosie. In Mexico-stad zijn zes mensen
verbrand en een zestigtal min of meer
ernstig gewond doordat een tankauto
met benzine ontplofte. De wagen reed
te snel door een bocht.
Pest. Op Oost-Java nabij Malang is de
pest uitgebroken, die zich dreigt uit te
breiden in het dichtbevolkte gebied. Er
zijn al negentig mensen aan de ziekte
overleden.
Verbruiksgoederen. De Russische rege
ring heeft opdracht gegeven voor ruim
vier miljard gulden meer schoenen, kle
ding, wasmachines en aandere ver
bruiksgoederen te produceren.
Kanaal. Een van de grootste bouwprojec
ten die na de oorlog in West-Duitsland
ter hand is genomen wordt het kanaal
van 113 kilometer lengte, dat de Elbe
gaat verbinden met het Mittelland-
kanaal. In 1975 zal het klaar zijn. Het
kost 800 miljoen DM.
Betoging. In Narita waar Tokio's tweede
internationale luchthaven wordt ge
bouwd zijn 1400 studenten slaags ge
raakt met een 1700 man sterke afdeling
oproerpolitie. Er werden 366 politieman
nen en 130 studenten gewond. Het vlieg
veld zal naar de mening van de studen
ten dienen „als Amerikaanse lucht
machtbasis".
