Gezinsplanning in Malazvi taboe
NEDERLANDSE VOORLICHTER
MOEST HET LAND UIT
Missie uit
Polen terug
FIFAX
Beter met Boter
Staat leent
600 miljoen
Druk van twee kanten op
Baath-regime in Syrië
Vroom en Dreesmann gaat
ook NS-trips verkopen
Rijdende kluis
gereed
Regering bevreesd voor
neo-kolonialisme
In West-Europa
11.273 computers
Belgische Kamer
akkoord met
grondwetswijziging
Nasser-aanhangers
vooral belangrijk
'n fctnoracff
Zaanland se weer
geen dividend
Gelijk dividend
Key en Kramer
GGD-Deventer
moet onderzoek
overdoen
de matras waarop u
werkelijk uitrust!
neem
DONDERDAG 29 FEBRUARI 1968
13
„Zeg dat hij weg moet!"
Regering is jaloers
Niet de eerste tegenslag
Schijndemocratie
„Gevaarlijke zaak
Verstopt?
m
Grootmoeder wist het en een I C?
kind weet het:
de enige beste bruine saus is saus waar
échte boter aan te pas komt
r-..:
In VS al 40.000
II
BEIROET (DPA) Het extreme
Baath-regime in Syrië gaat zijn derde
jaar in met strijd om te kunnen voort
bestaan. Februari 1966 werd presi
dent generaal Amin Hafis in een van
de bloedigste staatsgrepen die Syrië
gekend heeft door de extreme groep
van zijn eigen Baath-partij gevangen
genomen. Later wist hij naar Libanon
te ontkomen, waar hij nu in balling
schap leeft. Velen zien in nem de man
die Syrië uit haar starre politieke
isolement zou kunnen verlossen.
r 'M
TJil
Duitse legerhelikopter
neergestort, 4 doden
Sterke mannen
(Van een onzer redacteuren)
DEN BOSCH De 42-jarige
Nederlander M. J. Groeneveld ver
bleef kortgeleden nog met vrouw en
drie kinderen in Malawi. Hij was een
van de velen die de hulp aan de ont
wikkelingslanden gestalte geven.
Deze week spraken wij met hem in
zijn tot buitenhuisje omgebouwde
oude boerderijtje, diep in het Bra
bantse achterland. Hij is namelijk
uitgewezen uit het vroegere Nyassa-
land op beschuldiging van het bevor
deren van geboortenbeperking. Tele
fonisch kreeg hij te horen dat hij het
land binnen vijf dagen moest ver
laten.
Enerzijds begrijpt hij deze maatregelen
van president dr. Banda wel. „Een groei
ende bevolking is de trots van een jonge
staat en geen regering wil graag dat
hierin verandering komt. Maar het is te
gelijkertijd diep tragisch te bedenken dat
de bevolking hierdoor leeft onder een on
draaglijke spanning. De zuigelingensterf
te in Malawi bedraagt meer dan 50 per
cent. De sterfte van kleuters vertoont na
twee jaar een piek. Doordat een nieuwe
telg de voeding overneemt, krijgt de jon
ge kleuter te weinig. De regering wil
echter van geen verandering horen. Haar
standpunt is: „Jullie weten niets af van
de tradities en begeven je op geheim
gebied. Jullie kweken lichtzinnige men
sen en moedigen seksuele experimenten
aan, terwijl jullie de moraal omlaag ha
len".
Dat ook aan de mensen moet worden
gedacht is een Europese opmerking die
niet wordt geaccepteerd.
Marius Groeneveld, die opgeleid werd
aan het instituut voor Kerk en Wereld
in Driebergen en die op dit gebied acht
jaar lang in Nederland werkzaam was,
werkte voor de Wereldraad van Kerken
in het centrum van de Anglicaanse en
Presbyteriaanse kerk bij het dorpje Ka-
supe, midden in het Afrikaanse oerwoud.
Het bestond uit een kerk in aanbouw, een
middelbare school, een hospitaal en een
vormingscentrum. Er werden cursussen
gegeven voor kerkelijke training. Vorig
jaar begon men met sociaal-maatschap
pelijke voorlichting, waarbij onderwerpen
als gezinsvraagstukken, het budget (een
belangrijk punt nu er langzaamaan geld
in omloop komt), gezinssamenstelling,
voeding e.d. Men bereikte daarmee on
geveer 700 mensen, wat volgens Afrikaan
se begrippen veel is.
Totdat men een weekend wilde organi
seren voor verloofde paren. Er zou gedis
cussieerd worden over liefde, huwelijk,
eeks en tradities. Ditmaal schakelde men,
om zoveel mogelijk mensen te benaderen
de radio ook in. „De radiomensen von
den het klaarblijkelijk opzienbarend,
want zij zonden het bericht een paar
maal uit", aldus de heer Groeneveld, die
vermoedde dat president Banda het ook
had gehoord. En dr. Banda liet er geen
gras over groeien. „Zeg tegen meneer
Groeneveld, dat hij het land uit moet",
zei hij tegen een van zijn ambtenaren,
ADVERTENTIE
SCHIPHOL. „Het komende jaar ver
wacht ik al een belangrijke uitbreiding
van de handel met Polen. De balans is
op het ogenblik ongeveer in evenwicht."
Dit zei gisteren de voorzitter van de Cen
trale Kamer voor Handelsbevordering de
heer Sidney J. van den Bergh bij zijn te
rugkeer uit Polen als voorzitter van de
62 leden tellende Nederlandse economi
sche missie.
Gevraagd naar de concrete resultaten
noemde de heer Van den Bergh de
scheepsbouwindustrie. Er zijn in die sec
tor al enkele bestellingen genoteerd,
voornamelijk voor speciale schepen als
baggermolens e.d., waarvan delen in Po
len zullen worden gemaakt. Ook verte
genwoordigers van de agrarische sector,
chemische industrie, koelindustrie, bier
brouwerijen en de textielindustrie heb
ben goede contacten gelegd en goede za
ken kunnen doen.
In mei zal een Nederlandse economi
sche missie een bezoek brengen aan
Tsjechoslowakije. Aan het hoofd zal
staan minister De Block, „omdat", zo zei
de heer Van den Bergh, „een delegatie
met een minister aan het hoofd meer
indruk maakt dan één met een oud-mi
nister."
die zich telefonisch van deze opdracht
kweet.
De heer Groeneveld vindt een derge
lijke maatregel niet vreemd. „Elke maand
worden er tenminste twee mensen Mala
wi uitgewezen, meestal op volstrekt on
duidelijke gronden. Het opvallende is dat
het altijd mensen betreft die werkzaam
zijn in de sociaal-maatschappelijke sfeer.
De regering van Malawi vindt dat dit
werk door haar dient te worden gedaan.
Maar het tragische is dat men er geen
kader en geen geld voor heeft om de
zaak aan te pakken. Een poging onzer
zijds om te gaan werken via de officiële
instanties is een jaar geleden op niets
uitgelopen". „Zo'n jonge regering is ja
loers op de successen die anderen beha
len. Men is bang dat anderen met de
eer gaan strijken maar vergeet dan dat
de kerk daar geen behoefte aan heeft.
De vrees voor het neo-kolonialisme, het
op die wijze beïnvloeden van de bevolking
en het houden van een vinger in de pap,
zitten er te sterk in", aldus de heer Groe
neveld.
Vlak voordat hij weg ging gelastte dr.
Banda een onderzoek naar alle activitei
ten van het vormingscentrum. De kans
dat men met alle werk zou moeten stop
pen zat er volgens hem wel in. Het is
niet de eerste tegenslag in Malawi. Een
voortreffelijk kerkelijk project om vol
wassenen lezen en schrijven te leren werd
enkele maanden geleden getorpedeerd en
een sociaal hulpproject waar per jaar 2,5
miljoen gulden ingestoken werd kon ook
geen genade vinden in regeringsogen.
Dat gaat dan vaak weinig officieel.
Men wordt dan opgebeld met de medede
ling: „Morgen bestaat dit of dat niet
meer. Wilt u het bordje voor uw gebouw
maar weghalen?" Ook met het uitvoeren
van bouwwerken heeft men geen haast.
Als dringend nodige dakspanten na ein
deloze bestellingen eindelijk arriveren,
kunnen ze door het ontbreken van een
wagen niet* vervoerd worden.
Voor de mannen in Malawi is het geen
probleem een of meer dagen of weken
een cursus te volgen, want niemand heeft
er werk. Het is de traditie dat de vrouw
het land bewerkt. Toch wordt meer en
meer ingezien dat ook de ontwikkeling
van de vrouw van belang is voor het
land. Malawi is niet meer zo feodaal dat
de man er niets meer doet. Maar in veel
Afrikaanse stammen is de vrouw de cen
trale figuur in het stamverband. Als de
man trouwt gaat hij wonen bij de-vrouw
en komt hij in het familieverband van
de vrouw, om wie alles draait.
Volgens de heer Groeneveld bestaat er
wel een spanning tussen de generaties,
vooral op het gebied van de gezinsplan
ning. Ouderen maken er geen probleem
van, maar de jongeren zijn sterk geïnte
resseerd. De regering maakt het spreken
hierover echter onmogelijk. „En als de
regering iets niet wil, is er geen mens
die het in zijn hoofd haalt toch iets te
ondernemen. Het is een totalitair regime,
een schijn-democratie. Dat is misschien
voor Afrika heel goed, maar het heeft
zijn consequenties", zegt de heer Groene
veld. „De studenten vormen in dit ver
band een zeer suspecte groep. Daarin^ zit
ten de mensen die politiek zeer bewust
zijn en zij vormen zeker in Malawi de
partij welke zich het sterkst verzet tegen
het huidige regime. Tot de elite behoor
je reeds als je op een middelbare school
zit".
De teleurstellende ervaringen in Mala
wi betekenen niet het einde voor ontwik-
kelingsdeskundige Groeneveld. Op de te
rugweg heeft hij reeds besprekingen ge
voerd op het vliegveld Nairobi met een
vertegenwoordiger van de Afrikaanse
Kerkenbond.
Over de ervaringen van de heer Groe
neveld in Malawi zegt prof. dr. R. A. J.
van Lier, hoogleraar in de niet-westerse
sociologie: „Het is uiterst gevaarlijk als
privé-organisaties uit Westerse landen zich
in ontwikkelingslanden gaan bezighouden
met gezinsplanning als zij niet de volle
dige zekerheid hebben dat de regering
hen steunt. Een aantal Noordafrikaanse
landen voert experimenten uit. Ten Zui
den van de Sahara is vrijwel nog geen
Afrikaans land, dat zich voor gezinsplan
ning heeft uitgesproken. Kenya is een uit
zondering. Kinderen hebben in ontwikke
lingslanden een andere betekenis dan bij
ons. Een vader van een groot gezin is
een groot man. Kinderen worden gezien
als toekomstige werkkrachten. Zij vor
men een soort oudedagsverzekering. Dat
is niet zo maar te veranderen. In elk ge
val moet elk initiatief tot geboortenbeper
king van de regering van het betrokken
land uitgaan. In de eerste plaats moet
de bevolking begrip worden bijgebracht
Daarom moeten in het betrokken land
goede voorlichters worden opgeleid.
Met de opvatting dat door gezinsplan
ning de welvaart vanzelf stijgt is prof.
Van Lier het niet eens. „Een land moet
beslist al in ontwikkeling zijn, wil beper
king van gezinsgrootte een hogere levens
standaard tot gevolg hebben. Hier in het
westen is de beperking van de gezinsom
vang ook pas begonnen na stijging van
de welvaart", zegt hij.
ADVERTENTIE
ELKE DROGIST HEEFT HET!
ADVERTENTIE
v
V
U)
J i
DEN HAAG. Naar het ministerie
van financiën meedeelt is onder overeen
komstige voorwaarden als die van de on
langs uitgegeven 6V2 percent lening 1968,
een onderhandse lening aangegaan met
het Algemeen Burgelij k Pensioenfonds
tot een bedrag van 600 min.
Voor het bedrag van deze lening zal de
voorinschrijfrekening van het fonds bij 's
rijks schatkist op 1 maart 1968 worden
belast. Op de voorinschrijfrekening wor
den de gelden verantwoord die het fonds
in de schatkist heeft gestort ter deel
neming in nog uit te geven staatsleningen
De onderhandse lening houdt dus een con
solidatie in van een gedeelte van deze
gelden en betekent geen nieuw beroep
op de kapitaalmarkt.
FRANKFORT. Het aantal compu
ters in West-Duitsland is van 94 in 1959
tot 3.800 in dit jaar gestegen. Verwacht
wordt dat tegen 1975 11.550 computers in
de Bondsrepubliek werkzaam zullen zijn,
aldus het metaalsyndicaat IG-Metall, dat
een onderzoek in deze branche heeft la
ten instellen.
Van de 11.273 computers die in 1967 in
West-Europa in gebruik waren, stonden
er 7.291 in de EEG-landen. In de Verenig
de Staten waren in 1967 40.000 computers
in gebruik.
(Van onze correspondent)
BRUSSEL. De Belgische Kamer
heeft gisteren twee wetsontwerpen aange
nomen. Het eerste heeft betrekking op het
toestaan van voorlopige kredieten ten las
te van de begroting van 1968.
Het tweede diende om de nieuwe volks
vertegenwoordiging die na de komende
verkiezingen van 31 maart zal worden ge
vormd de bevoegdheid te geven een wijzi
ging van de grondwet te behandelen.
Hafis schijnt zich echter nog niet op-
(Van onze correspondent)
UTRECHT In twintig filialen
van Vroom en Dreesmann worden
van zaterdag 2 maart af vakantie
reizen en minitrips van de Nederland
se Spoorwegen verkocht. Na de
Sperwer-kruideniers gaat nu ook het
grootwinkelbedrijf als „verpakt ar
tikel" N.S.-activiteiten verkopen.
Gaat het bij de kruideniers om spe
ciaal voor hen samengestelde trips,
de afdeling vakantiereizen van het
warenhuis gaat de hele collectie
twee^, drie-, vier-, vijf- en achtdaagse
vakantiereizen van de N.S. aanbieden.
De verkoop heeft plaats via het on
langs in V. en D. opgenomen Reis
bureau „Centouri". De Nederlandse
Spoorwegen hebben tot deze samen
werking met V. en D. besloten omdat
zij zeker voor hun verpakte, ge-
standariseerde produkten als deze
korte toeristische reizen, prijs stellen
op zoveel mogelijk verkooppunten.
V. en D. is daarbij voor de N.S. interes
sant omdat in de warenhuizen een groot
vrouwelijk publiek met de reisaanbie-
dingen geconfronteerd wordt en de prak
tijk uitwijst dat de vrouw een doorslag
gevende stem heeft als het gaat om der
gelijke reizen.
De spoorwegen, die uit hun toeristische
activiteiten al 12 tot 15 percent van hun
reizigersontvangsten putten, zien de toe
ristische markt als een ideaal voor propa
ganda en werving, omdat hij versneld
meegroeit met het stijgen van het in
komen. Zolang het -bonafide organisaties
zijn die hun aanbiedingen distribueren en
propageren zijn zij volledig „in" om op
deze wijze inkomstenbronnen aan te
bieden.
De meisjes die in de warenhuizen het
„Centouri" Reisbureau gaan bemannen,
zijn twee dagen door de N.S. geïnstrueerd
zodat zij in staat zijn eenvoudige aan
vullende inlichtingen te geven. Aan meer
bestaat naar het oordeel van de spoor
wegen in eerste instantie geen behoefte
omdat zij hun toeristisch produkt nu een
maal zien als een verpakt merkartikel.
Met de V. en D.-directie is niet ge
sproken over mogelijke uitbreiding van
de aanbiedingen tot gewone treinkaartjes.
In het algemeen bezinnen de spoorwegen
zich op mogelijke aanvullende verkoop
van treinkaartjes op nieuwe verkoop
punten, maar concrete gedachten bestaan
daarover nog niet. Te denken valt onder
andere aan sluiting van stationsloketten
langs minder rendabele lijnen en ver
plaatsing van de kaartjesverkoop van de
ontmande stations naar kruideniers si
garenwinkeliers en andere middenstands-
bedrijven op in aanmerking komende
punten.
MITTENWALD (AP) Vier West-
duitse soldaten zijn om het leven gekomen
bij het verongelukken van een helikopter.
De piloot werd ernstig gewond. Volgens
ooggetuigen viel de helikopter „als een
steen" omlaag. De slachtoffers waren de
tweede piloot, de navigator en twee ser
geants van een berglandbataljon.
(Van onze correspondent)
AMSTERDAM „De auto is er
op gebouwd een beleg van een uur
te kunnen doorstaan". Dit zegt de
25-jarige Lothar de Bruijn, die met
zijn 38-jarige broer Bob de Eerste
Nederlandse Geld- en Waarde
transportonderneming heeft opge
richt.
De geestelijke vaders van deze
onderneming, die zich lieten inspi
reren door het toenemende aantal
overvallen op geldlopers, toonden
gisteren hun eerste auto. De auto
is een bestelwagen die omgebouvid
is tot een rijdende kluis. Onbevoeg
den kunnen haar van buitenaf niet
openen. Wanneer iemand dat toch
probeert treedt een alarminstallatie
in werking. Op de in opvallende
kleuren (groen-geel en rood) uitge
voerde auto begint een knipperlicht
te zwaaien, sterktoonhorens begin
nen te toeteren en alle lichten be
ginnen te knipperen.
Mocht het iemand lukken toch
in de auto te komen dan kan hij
toch niet bij het geld, dat in cas
settes in een kluis in de wagen zit.
De auto is ook voorzien van een
mobilofooninstallatie, waarmee bij
onraad de politie gealarmeerd kan
worden. Lothar en Bob de Bruijn
hebben anderhalf jaar aan de ont
wikkeling van hun rijdende kluis
gewerkt. Daarbij hebben zij voort
durend overleg gepleegd met het
Adviesbureau ter Voorkoming van
Misdrijven van de Amsterdamse po
litie. De auto zal steeds door twee
man bemand worden voorlopig
de gebroeders De Bruijn zelf.
De bestuurder van de auto en zijn
bijrijder gaan geen vuurwapens
dragen.
De gebroeders De Bruijn, die een
vaste verzekering hebben lopen voor
bedragen tot een miljoen gulden, be
perken hun transporten voorlopig
tot Amsterdam en omgeving. Een
aantal bedrijven heeft zich reeds als
klant gemeld.
ADVERTENTIES
ZAANDAM De Zaanlandsche Scheeps
bouw Maatschappij N.V. zal over 1967 geen
dividend uitkeren. Ook over 1966 werd geen
dividend gepasseerd. Het laatste werd over
1965 een uitkering gedaan, te weten 8 pet.
De werf is wel flink van werk voorzien.
Voor het lopende jaar wordt een beter re
sultaat verwacht. Aldus heeft het bestuur
meegedeeld in de gisteren gehouden bui
tengewone vergadering van aandeelhou
ders.
nieuw in het politieke avontuur te willen
storten. In de groep, die nu aan het be
wind is tekent zich het volgende beeld af.
Staatspresident Noereddin El-Atassi en
minister-president Joessif s'Aijin, die
mede de leiding hadden van de staats
greep van 1966, stellen zich samen te
weer tegen een oppositie binnen de partij,
die hen het vuur na aan de schenen legt.
De tegenstanders van El-Atassi willen
hem vervangen zien door de kortgeleden
van zijn ambt ontheven stafchef, generaal
Achmed Sweidani, terwijl s'Aijin zou moe
ten worden weggewerkt als ambassadeur
in Moskou, zo verluidt in Damascus.
Atassi zou binnen afzienbare tijd af
treden, maar s'Aijin weert zich nog krach
tig. In het grootste geheim zijn inmid
dels de nieuwe sterke mannen in het
strijdperk getreden: generaal Salach
Dsjadid, achter wiens titel van waar
nemend algemeen partijsecretaris de in
vloedrijkste functie in Syrië schuil gaat,
en minister van Defensie generaal Hafis
Assad.
In het nationale commando, het cen
trale partij comité, wordt druk beraad
slaagd over een regeringswijziging. Ten
gevolge van deze spanningen heeft de al
enige tijd schijnbaar dode oppositie bui
ten de partij de kop weer opgestoken.
Vooral zijn belangrijk de met Nasser
sympathiserende „Arabische Socialisti
sche Unie" en de „Arabische Nationalis
tische Beweging". Ook de aanhangers van
de kortgeleden uit ballingschap in Beiroet
teruggekeerde socialistische leider Akram
Haurani doen van zich spreken.
Uit de uitzendingen van radio-Damas
cus blijkt duidelijk hoe serieus het Baath-
regime deze oppositionele groepen neemt.
Voortdurend wordt gewaarschuwd voor
een „psychologische gifoorlog van de im
perialistische en zionistische propaganda
tegen onze revolutie".
Achter deze gebeurtenissen gaat onge
twijfeld een druk van twee kanten schuil:
uit Cairo en uit het eigen bestuursappa
raat. De starre houding van de extreme
Baath-socialisten in het Arabisch-Israeli-
sche conflict en het onophoudelijke ge
roep om een spoedige militaire revanche
zijn Cairo al enige tijd onwelgevallig. De
Syrische verdachtmakingen als zou Cairo
te zwak tegen Israel optreden vinden
geen bijval.
Van binnen uit roeren zich groepen die
eisen dat Syrië uit zijn politiek isolement
treedt en zijn politiek met die van de
andere Arabische staten coördineert, in
plaats van de andere Arabieren te be
schuldigen, afvallig te worden en niet
vastberaden genoeg op te treden in het
conflict met Israel.
MAASSLUIS. De N.V. Key en Kra
mer is van plan aandeelhouders een on
veranderd dividend van zestien percent
in contanten uit te keren. Voorts is be
sloten ten laste van de agioreserve on
veranderd vijf percent in aandelen uit te
keren, welke aandelen gerechtigd zullen
zijn tot de dividenduitkering over 1967.
Door de uitkering wordt het aandelenka
pitaal verhoogd met 182.900 tot
3.851.200. De omzet steeg het afgelopen
jaar met 25 percent. De netto winst liep
op van 1.46 tot 2.05 miljoen. Voor
winstuitkering is een bedrag nodig van
665.200.
(Van onze correspondent)
DEVENTER. In Deventer is de zui
gelingensterfte tweemaal zo hoog als het
landelijk gemiddelde. De gemeentelijke
geneeskundige dienst heeft op aandrang
van het gemeentebestuur een onderzoek
ingesteld. In een dezer dagen uitgebracht
rapport stelde de directeur van de G.G.D.
dat het bijzonder hoge sterftecijfer een
gevolg was van het feit dat ook baby's
uit buurgemeenten welke in Deventer wa
ren overleden, bij het aantal van Deven
ter waren qpgeteld.
J
