VAN DAG TOT DAG
Portugese invloed in belaagd
Rhodesië sterk toegenomen
Economische problemen
worden steeds groter
Proces tegen
Abi Nathan
KRAANTJE LEK
restaurant
ONDERHOUD MET PAUL HENRI SPAAK
Door
dr. E. van Raalte
Sargent Shriver
naar Parijs
GUERRILLA-ACTIES WORDEN WEINIG GEVREESD
Duitser wilde als
Vietcong leven
Gratie voor 38
OAS-ers
Franse prefect
gearresteerd
commentaar op actuele zaken
Kandidaat voor
nieuw hart
VERKOOPSTER
ZATERDAG 23 MAART 1968
m
woningtextiel
Wij bieden
stoutenbeek
I onnissen
Guerrilla s
WAT C*T7"fVI" O
is cïiii/ij r
Do you speak English?
Then ring this number
(010) 131091
Na het uitbreken van de politieke crisis in België, waarvan de meest
directe oorzaak de felle actie van Vlaamse zijde tegen het blijven van
de Franstalige afdeling van de Katholieke Universiteit te Leuven was,
deed ik bij een bezoek aan België allerlei ervaringen op. Zo ontbrak het
bijvoorbeeld niet aan de mening bij sommige vooraanstaande figuren,
dat toen het kabinet-Van den Boeynants ontslag had gevraagd oud
minister Seghers zich wat te gauw had afgemaakt van zijn taak van
informateur.
Europa
Seghers
Federalistisch
Verdacht van spionage
ramm
Wat tot dusver via de televisie en an
dere publikaties gebleken is over de plan
nen van het ministerie van Defensie tot
wijziging van het militaire tuchtrecht,
wettigt niet de overtuiging dat er op een
drastische manier het mes in zal wórden
gezet. Men wil blijkbaar proberen som
mige dingen wat milder te formuleren en
sommige straffen wat zachter te maken,
maar het is twijfelachtig of daarmee de
belangen van de dienstplichtige zowel als
die van het militaire apparaat op een juis
te manier gediend zullen worden.
De verandering van streng arrest in
uitsluitend nachtelijke celstraf, waartoe
zelfs een wetsontwerp zal worden inge
diend, is helemaal niets nieuws. Het
kwam in het verleden al vaak voor dat
met streng arrest gestrafte dienstplichti
gen overdag aan het werk werden gezet
en na de diensttijd weer in hun cel wer
den opgesloten. „Streng arrest" is de
zwaarste straf die een commandant kan
opleggen, bij ernstiger gevallen komt de
krijgsraad eraan te pas. De lichtste straf
is extra-wacht, daarna komt licht arrest
(op het kazerneterrein blijven), ver
zwaard arrest (in de kamer blijven) en
tenslotte „streng", dat is opsluiting in de
strafcel. Dit hele stramien van straffen is
natuurlijk voor genuanceerde wijzigingen
vatbaar, maar als men zich daartoe be
perkt gaat men voorbij aan de werkelijke
verouderingsverschijnselen van het mili
taire tuchtrecht, namelijk de reden waar
om gestraft wordt en de wijze waarop de
straf tot stand komt.
De redenen van bestraffing zullen in de
loop der jaren wel automatisch enige ver
andering hebben ondergaan, omdat in
vroeger tijden de houding van veel mili
taire „meerderen" tegenover hun „min
deren" te vergelijken was met de houding
van een strenge baas tegenover een hond.
De vergrijpen waren zo velerlei, dat een
gemeen soldaat voortdurend zijn hersens
moest laten werken om niet op een of an
dere manier „op de bon" te gaan. De
manier waarop hij stond, zat of liep, de
staat waarin zich zijn kleding of wape
nen bevonden, de antwoorden die hij op
vragen gaf, alles wat hij deed en niet
deed, kon voor een opvliegende „meer
dere" aanleiding zijn voor een „douw".
Iedere meerdere kon een mindere voor
dragen voor' bestraffing en zelden kreeg
een meerdere ongelijk.
Dat is allemaal wel wat anders gewor
den, maar toch berust de bevoegdheid tot
straffen nog steeds bij de onderdeel-com
mandant, die op eigen houtje en zonder
pardon straffen kan opleggen. In theorie
heeft de dienstplichtige wel een beroeps
mogelijkheid, maar die ligt in de bureau
cratische molen en deze molen draait niet
alleen langzaam,'hij draait ook alleen
maar met medewerking van de militaire
hiërarchie.
Wat de dienstplichtige ontbreekt, is een
beroep op een objectieve, neutrale instan
tie die over de hoofden van alle „meer
deren" heen beoordeelt of de klager recht
gedaan wordt, of onrecht. In ons leger
ontbreekt de „ombudsman", die buiten de
militaire hiërarchie staat en op niet-mili-
taire wijze denkt en oordeelt.
De autonomie van militaire rechtspraak
door de krijgsraden is eveneens een ver
ouderde zaak. De tijd dat een burger uit
het maatschappelijke leven kan worden
gelicht zonder dat hij zich in benarde om
standigheden nog kan beroepen op regels
en wetten der burgerlijke samenleving,
zou eigenlijk voorbij moeten zijn. Het zal
nog heel wat oefenmunitie kosten voor
dat het zover is, dat de rechtspraak uit
handen van militairen wordt genomen en
overgedragen aan de burgerlijke rechter,
of dat er althans een laatste beroep op
een burgerlijke rechtbank mogelijk
wordt. Toch zal het daarheen moeten, wil
men met recht kunnen spreken van een
volkomen verantwoorde rechtspositie der
dienstplichtigen.
•:'Xv
f
De driejarige Tim Wages wordt
waarschijnlijk de eerste harttrans
plantatie-patiënt in de staat Geor
gia. De moeder van Tim heeft ge
zegd dat zij bereid is in een hart
transplantatie toe te stemmen als
haar zoon in mei een zware operatie
overleeft. Het jongetje werd ge
boren met drie gaatjes in zijn hart
en heeft reeds drie operaties onder
gaan.
(Van onze correspondent)
PARIJS. De Franse regering heeft
gisteren eindelijk officieel haar goedkeu'
ring gehecht aan de benoeming van Sar
gent Shriver tot opvolger van Bohlen. als
Amerikaans ambassadeur in Parijs. De
heer Shriver is getrouwd met een der zus
ters van wijlen president John Kennedy.
(Door onze reisredacteur,
mr. H. L. Leffelaar)
SALISBURY Na ruim twee jaar
zelf uitgeroepen onafhankelijkheid en
na twee jaar economische boycot ziet
Rhodesië's pronkstad Salisbury er
wat verslonsd uit. De grote wolken
krabberachtige gebouwen zijn wat
verveloos, op straat rijden meer oude
dan nieuwe auto's, de winkeletalages
zien er niet meer zo welvarend uit.
De economische sancties hebben Rho
desië dan wel niet op de knieën kun
nen dwingen, maar het is duidelijk
dat zij hun sporen hebben achterge
laten.
t
Iedere rechtgeaarde Rhodesiër, en dat is
zo goed als iedere blanke die hier woont,
zal tegen over buitenlanders ontkennen dat
het land er sinds de zogenaamde onafhan
kelijkheid in 1965 niet op vooruit is gegaan.
Maar bij hun „zonsondergangsborrel" in
één van de talrijke Salisbury-bars praten
Rhodesische zakenlieden over weinig meer
dan de moeilijkheden die zij ondervinden.
„De zaken gaan niet goed", hoorde ik gis
teravond een Rhodesische manager van
een limonadefabriek zeggen. „We zitten
met transportmoeilijkheden".
ADVERTENTIES
Als verkoopster voor de afd. woning
textiel zoeken wij een vlot en be
schaafd meisje (niet onder de 20 jaar)
met enige jaren verkoopervaring.
Ervaring in de woningtextiel is niet
vereist, daar met een ruime inwerk-
periode rekening zal worden gehou
den.
prettige werkkring
goed salaris
gunstige spaarregelingen
vijfdaagse werkweek
Sollicitaties schriftelijk of mondeling
aan ons kantoor Breestraat 74-84. Be
verwijk (tel. 02510-23641).
WONINGINRICHTING BEVERWIJK
Opvalelnd is ook vergeleken met novem
ber 1965 toen ik kort na de onafhankelijk
heidsverklaring in Salisbury was, de toe
genomen invloed van Portugezen. Op de
douaneformulieren bij het binnenkomen
van Rhodesië staat nu behalve een Engelse
ook een Portugese tekst. In een aantal
hotels hangen in de kamers behalve de
gebruikelijke Duitse, Franse en Engelse
raadgevingen voor hotelgasten ook wenken
in het Portugees. In de nachtclub „La
Bohème" speelt op het ogenblik een Por
tugees orkest.
Toen ik naar deze invloed van Portugal
vroeg, zei een Rhodesische zakenman „al
licht, wat verwacht u anders van een land
dat voor zijn zee-verbindingen meer dan
ooit afhankelijk is van een Portugese ko
lonie, Mozambique".
Deze zelfde zakenman, die zei in Enge
land geboren en getogen te zijn en die
zich kort na de oorlog in Rhodesië ves
tigde, had weinig achting voor koningin
Elizabeth. „Koningin Victoria, dat was een
koningin", zei hij, „die durfde in de Boe
renoorlog haar standpunt te wijzigen, maar
deze koningin Elizabeth laat zich alleen
gebruiken voor politieke doeleinden". Hij
doelde op het gratie-besluit van de ko
ningin voor de Afrikaanse ter dood ver
oordeelden, dat door de regering van Rho
desië werd genegeerd.
Ik weet niet in hoeverre het standpunt
van deze zakenman representatief is voor
de gevoelens van de meeste Rhodesiërs,
maar zijn mening was wei typisch voor de
gespletenheid die velen hier voelen ten
aanzien van hun moederland, Engeland. De
stile hoop is dat wanneer ooit de conser
vatieven in Londen aan de macht komen
een „begripvollere" houding ten aanzien
van Rhodesë zal worden ingenomen.
De „Rhodesian Herald", het belangrijkste
in Rhodesië weinig reden tot ongedwongen
herhaaldelijk met stukken onbedrukt pa
pier verschijnt ten gevolge van de strenge
Rhodesische censuur, publiceert nog steeds
zoals twee jaar geleden ingezonden stuk
ken waarin gediscussieerd wordt over de
legaliteit van de Rhodesische opperrech
ters, de regering, en de trouw aan de ko
ningin van Engeland.
Grapjes zijn zeldzaam in Salisbury, waar
bitterheid en rancune de boventoon van
alle gesprekken schijnen te voerep. T.oen
ik hier kwam waaiden de vlaggen half
stok ter gelegenheid van de militaire be-
gravenis van een blanke Rhodesische sol
daat die bij de schermutselingen in het
noorden, in de buurt van de Zambesi-val-
lei, was gedood door Afrikaanse guerrilla
strijders. En de volgende dag was het be
langrijkste artikel op de front-pagina van
de „Rhodesian Herald" een verslag van
zijn begrafenis.
Niettemin is het niet mijn indruk dat de
infiltratie van de „Afrikaanse vrijheids
strijders" onder de blanke Rhodesiërs grote
onrust heeft veroorzaakt. Men speelt nog
cricket, de tuinen zijn nog onderwerp van
gesprek in een „Frans" café, en andere
wisselen uitvoerige gegevens uit over de
constructie van particuliere zwembaden,
waarvan er in Salisbury vermoedelijk meer
per vierkante kilometer zijn dan waar
ook ter wereld.
Zwembaden of geen zembaden er is
in Rhodesië weinig reden tot ingedwongen
opgewektheid. De tabaksplanters krijgen
het dit jaar hard te verduren. De Rhode
sische tabak heeft het meest te lijden van
de economische sancties, ook al spelen
onder meer Nederlandse importeurs en
transito-handelaars een duistere rol in de
illegale doorverkoop van het Rhodesische
blad. De tabaksplanters hier verwachten
dit jaar inkomsten die beneden de kost
prijs liggen.
In andere sectoren, zoals in de export
van vlees, kan Rhodesië zich blijkbaar
nog steeds goed weren op de internationale
markt. Daarentegen is er weer een groot
tekort aan golf- en tennisballen, waarvan
de import tot een derde is besnoeid. De
Rhodesiërs gebruiken twaalfhonderd do
zijn ballen per maand. Maar met golf- en
tennisballen zijn weinig landen groot ge
worden.
ADVERTENTIE
TEL AVIV (Reuter) In Tel Aviv
is donderdag het proces begonnen tegen
Abi Nathan, de Israëlische „vredespiloot".
Hij wordt onder meer beschuldigd van
het vliegen over verboden gebied, het
vliegen zonder geldig brevet en het ille
gaal binnenkomen van het land.
Nathan, die vroeger oorlogsvlieger is
geweest en nu een restaurant in Tel Aviv
heeft, vloog in februari 1966 in een oud
vliegtuigje naar Egypte om met president
Nasser over vrede te praten. Hij werd
door de Egyptenaren goed behandeld,
maar met lege handen weggezonden. Na
de Israelisch-Arabische oorlog van vorig
jaar deed hij een nieuwe poging, die
evenmin met succes werd bekroond.
Om de vrede tussen joden en Arabie
ren te bevorderen heeft Nathan het ini
tiatief genomen tot de oprichting van de
„Shalom Peace Foundation". Deze orga
nisatie stelt zich ten doel in Nazareth een
school te stichten waar joodse en Ara
bische kinderen gezamenlijk kunnen stu
deren, alsmede de aankoop van een ra
dioschip dat vanuit zee programma's zal
uitzenden ter bevordering van een joods-
Arabische toenadering.
In een boodschap aan het comité Ne
derland van de Shalom Peace Founda-
ton, waarvan prof. G. H. L. Zeegers voor
zitter is, zegt Abi Nathan, dat niemand
hem kan beletten te blijven werken voor
de vrede in het Midden-Oosten. Die vre
de moet tot stand worden gebracht, zegt
hij, willen de creativiteit en de produk-
tiviteit van de volken in dat gebied tot
hun recht kunnen komen.
ADVERTENTIE
Vanaf zondag 24 maart serveren wij voor U diverse
exclusieve gerechten o.a.:
Entrecöte van het houtskool
met diverse groenten en een
verrukkelijke mierikswortelsaus
Piepkuiken aan het spit geserveerd
op houten bord
Chinese garnalen met pikante
saus en saffraanrijst
Onze prijzen zijn inclusief bedieningsgeld
Reserveert U tijdig voor de beide Paasdagen
Telefoon 023 - 41266
WIDEN, BEIEREN (AFP). Een 26-
jarige Beier heeft zes maanden onder
camouflage geleefd in bomvrije gewelven
en loopgraven van het oefenterrein bij
Grafenwöhr, waar Amerikaanse en Duitse
troepen schietoefeningen houden.
Hij wilde leven als Vietcongsoldaat en
liet zich niet afschrikken door granaten
en kogels die op zijn schuilplaatsen neer
kwamen. Met gestolen rantsoenen wist
hij zich in leven te houden en zijn tijd
bracht hij door met het schrijven van
verscheidene verhalen, fabels en gedich
ten en het doen van „twee belangrijke
militaire ontdekkingen".
Omdat hij zich zonder toestemming op
militair terrein bevond en bovendien een
voorraad van bijna twee ton aan metalen
had aangelegd, is hij veroordeeld tot zes
maanden gevangenisstraf.
Zo kreeg ik dit met name te horen
van Paul Henri Spaak, die in verband
met de crisis als minister van staat
tot de adviseurs van het staatshoofd
had behoord.
Gelijk bekend is vervult Spaak sinds
geruime tijd geen rol meer in het Bel
gische politieke leven. Hij is nog wel
betalend lid van de Belgische Socialis
tische Partij, maar daarmee houdt
het dan ook op. Hij kan zich al langer
dan een jaar allerminst meer vereni
gen met het beleid van de partij, die
hem eens op handen heeft gedragen.
Velen van zijn partijgenoten kunnen
het moeilijk verkroppen dat Spaak, de
vurige socialist van weleer, „in zaken
is gegaan" en wel door een functie te
bekleden bij de American Bell Compa
ny te Brussel.
Overigens vertelde hij, toen ik hem
in zijn fraaie flat aan de Aenue Louise
bezocht dat hij het met die taak niet
zo razend druk heeft dat hij zich niet
of nauwelijks met andere dingen bezig
zou kunnen houden. Met name is bij
voorbeeld zijn belangstelling voor wat
er in de internationale samenleving ge
beurt niet verminderd, hetgeen ook
meer dan eens blijkt uit door hem ge
houden voordrachten over Navo, Euro
pese Gemeenschappen enzovoorts. Bo
vendien is hij druk bezig zijn memoires
te voltooien. Het boek zal waarschijn
lijk in het najaar het licht zien.
was te bespeuren van ook maar de
geringste poging om een dergelijke
riching in te slaan.
voor dan personen en groepen uit de
verschillende partijen gezamenlijk de
stembusstrijd zouden hebben moeten
Op mijn vraag hoe hij stond tegen
over het door de Volksunie voorgesta
ne denkbeeld België om te vormen tot
een federalistische staat reageerde hij
terstond schouderophalend met de op
merking iets dergelijks in een land als
België helemaal niet voor verwezenlij
king vatbaar te achten.
„Vlamingen, Walen en Brusselaren
dat mijn critische beschouwingen die
rijn van de man van gisteren, maar ik
kan nu eenmaal moeilijk loochenen
dat ik allerlei dingen die zich nu af
spelen weinig kan waarderen. Een van
de grootste bezwaren, die ik zie, is dat
bij ons, en misschien wel in andere
landen, de bestaande partijen in hoofd
zaak gebaseerd zijn op denkbeelden af
komstig uit de vorige eeuw, waardoor
ze in mijn ogen niet meer goed passen
bij de aard van de problemen waarom
het heden ten dage gaat".
Van de Belgische politiek naar de
Europese samenwerking. In dit ver
band verheelde Spaak niet het onbe
grijpelijk van „de vijf" te vinden, dat
zij na De Gaulles herhaalde veto te
gen de Britse toetreding tot de E.E.G.
niet gewoon van hun kant althans on
derhandelingen met Engeland zijn be
gonnen.
„Het is namelijk buiten kijf dat vol-
In hoeverre had Seghers meer moe
ten doen dan in slechts enkele dagen
tot de slotsom komen dat er, gegeven
de verdeeldheid tussen Vlamingen en
Walen over de kwestie Leuven, niets
anders meer opzat dan Kamerontbin
ding en het kiezen van een nieuwe Ka
mer en Senaat?
Volgens Spaak tasten thans de kie
zers volkomen in het duister. In zijn
ogen had er een concreet plan in het
leven moeten worden geroepen inzake
het taalvraagstuk met betrekking tot
het hoger onderwijs, een plan waar-
ingaan. Zijn bezwaar is dat er niets
hebben alles tezamen genomen op so-
riaal, economische en financieel ge
bied belangen te behartigen, die cen
trale regering vereisen. Men kan na
tuurlijk op zichzelf wel het een en an
der doen aan wat dan heet „culturele
autonomie van bijvoorbeeld het Vlaam
se en Waalse gebied, maar overigens
:ijn hier te lande de aangelegenheden
A'aarom het in staat en maatschappij
gaat in het algemeen zo met elkaar
verstrengeld, dat een federatieve staats
vorm wel buitengewoon ondoeltreffend
zou zijn".
Terloops vroeg ik mijn gastheer of
hij toch niet betreurde dat hij buiten
het staatkundig leven in zijn eigen land
stond en of hij daarin niet zijn plaats
zou willen herkrijgen. Ietwat melancho
liek gaf hij te kennen dat de afstand
tussen hem de B.S.P. nu eenmaal zo
groot is geworden, dat hiervan zijns in
ziens geen sprake meer zal zijn.
„Enfin men kan natuurlijk zeggen,
gens het Verdrag van Rome het gaan
onderhandelen een procedure-kwestie
is, waaromtrent geen eenstemmige be
sluitvorming nodig is. De vijf in kwes
tie hadden en hebben dus het volste
recht om, ook als Frankrijk daaraan
niet wil meedoen, tot onderhandelingen
met de Britse regering over te gaan.
Pas wanneer zij, na dat gedaan te
hebben, op de grondslag van het be
reikte overleg Engelands toetreding
voorstellen, zou het ogenblik aanbre
ken waarop Frankrijk daartegen zijn
veto zou kunnen uitspreken. Maar ja,
wanneer ik zo éven zei dat ik het on
begrijpelijk acht, dan moet ik er wel
aan toe voegen dat in het bijzonder
wat Duitsland betreft er wel een ver
klaring voor te vinden is.
In verband met allerlei andere fac
toren is de regering in Bonn tenslotte
bevreesd De Gaulle voor het hoofd te
Paul-Henri Spaak
stoten en zijn beleid is nu juist de
vrees als een wapen te hanteren. Dit
doet hij zowel internationaal als op het
gebied van de Franse binnenlandse po
litiek".
„Het is mij wel opgevallen, dat
Spaak betrekkelijk optimistischer dan
anderen stond ten opzichte van de mo
gelijkheid dat in Frankrijk een meer
derheid zich tenslotte tegen het regi
me van De Gaulle zal gaan keren. Tot
die meerderheid zouden dan echter on
der meer de communisten behoren en
van hen valt volgens Spaak met be
trekking tot de Europese samenwer
king niet veel goeds te verwachten. „Zij
willen immers niets van een supra-na-
tionaal orgaan weten!"
Voor ik afscheid nam vroeg Spaak
mij wat er in Nederland precies gaan
de is, speciaal in verband met de Ka
tholieke Volkspartij. „Het schijnt dat
zich daar ook iets van een scheuring
voordoet, zij het dan tengevolge van
andere factoren dan die welke op het
ogenblik bij ons in België binnen de
C.V.P. een rol spelen". Toen ik naar
beste vermogen getracht had duidelijk
te maken hoe het in veler ogen in
Nederland met de onduidelijkheid niet
alleen binnen de K.V.P., maar ook wel
elders gesteld is, merkte Spaak ten be
sluite op „Ook bij u dus het verschijn
sel van partijvorming en partij-inde
ling, die in wezen verouderd zijn".
(Van onze correspondent)
PARIJS. Zonder de uiterlijke aanlei
ding van een nationale of andere feestdag
heeft president De Gaulle gisteren onver
wacht 38 politieke gevangenen, die van
wege hun activiteiten met betrekking tot
de Algerijnse oorlog tot langdurige cel
straffen waren veroordeeld, gratie ver
leend.
Van de honderden leden van de voor
malige geheime legerorganisatie OAS, die
door de bijzondere Franse rechtbanken
waren veroordeeld, zullen binnenkort nog
maar een tiental leiders, onder wie ex-
generaal Salan blijven opgesloten.
(Van onze correspondent)
PARIJS. De 62-jarige gepensioneer
de prefect van het department van de
Boven-Rijn, Maurice Bicard, is sinds vier
dagen in voorarrest op beschuldiging mi
litaire geheimen aan een buitenlands mo-
genheid te hebben overgebracht.
In zijn villa buiten Parijs zijn documen
ten en doorslagen van brieven in beslag
genomen, die hij naar Westduitse relaties
had gestuurd. Zij bevatten mededelingen,
die de prefect, volgens de minister, maar
beter voor zich had kunnen houden.
Gekaapt vliegtuig terug. Het Venezolaan
se verkeersvliegtuig met 46 inzittenden,
waarvan de vlieger donderdag door een
man met een pistool werd gedwongen
naar Cuba te vliegen, is uit Santiago de
Cuba teruggekeerd naar Venezuela.
De laan uit. Het Griekse militaire be
wind heeft vrijdag nog elf hoge officie
ren met pensioen gestuurd: zes gene
taal-majoors en vijf brigadegeneraals.
Sinds de militairen vorig jaar april de
macht grepen, zijn er al ruim 120 met
pensioen gestuurd of ontslagen.
Fatale wieken. Twee Australische jour
nalisten zijn om het leven gekomen
toen zij op een landingsponton voor
helikopters in Bass-straat de zee
engte tussen Australië en Tasmanië
door de draaiende wieken van een
helikopter werden geraakt. De helikop
ter zou een groep mensen, onder wie de
journalisten, naar het platform bij een
gasbron brengen.