VAN DAG TOT DAG Portugese invloed in belaagd Rhodesië sterk toegenomen Economische problemen worden steeds groter Proces tegen Abi Nathan KRAANTJE LEK restaurant ONDERHOUD MET PAUL HENRI SPAAK Door dr. E. van Raalte Sargent Shriver naar Parijs GUERRILLA-ACTIES WORDEN WEINIG GEVREESD Duitser wilde als Vietcong leven Gratie voor 38 OAS-ers Franse prefect gearresteerd commentaar op actuele zaken Kandidaat voor nieuw hart VERKOOPSTER ZATERDAG 23 MAART 1968 m woningtextiel Wij bieden stoutenbeek I onnissen Guerrilla s WAT C*T7"fVI" O is cïiii/ij r Do you speak English? Then ring this number (010) 131091 Na het uitbreken van de politieke crisis in België, waarvan de meest directe oorzaak de felle actie van Vlaamse zijde tegen het blijven van de Franstalige afdeling van de Katholieke Universiteit te Leuven was, deed ik bij een bezoek aan België allerlei ervaringen op. Zo ontbrak het bijvoorbeeld niet aan de mening bij sommige vooraanstaande figuren, dat toen het kabinet-Van den Boeynants ontslag had gevraagd oud minister Seghers zich wat te gauw had afgemaakt van zijn taak van informateur. Europa Seghers Federalistisch Verdacht van spionage ramm Wat tot dusver via de televisie en an dere publikaties gebleken is over de plan nen van het ministerie van Defensie tot wijziging van het militaire tuchtrecht, wettigt niet de overtuiging dat er op een drastische manier het mes in zal wórden gezet. Men wil blijkbaar proberen som mige dingen wat milder te formuleren en sommige straffen wat zachter te maken, maar het is twijfelachtig of daarmee de belangen van de dienstplichtige zowel als die van het militaire apparaat op een juis te manier gediend zullen worden. De verandering van streng arrest in uitsluitend nachtelijke celstraf, waartoe zelfs een wetsontwerp zal worden inge diend, is helemaal niets nieuws. Het kwam in het verleden al vaak voor dat met streng arrest gestrafte dienstplichti gen overdag aan het werk werden gezet en na de diensttijd weer in hun cel wer den opgesloten. „Streng arrest" is de zwaarste straf die een commandant kan opleggen, bij ernstiger gevallen komt de krijgsraad eraan te pas. De lichtste straf is extra-wacht, daarna komt licht arrest (op het kazerneterrein blijven), ver zwaard arrest (in de kamer blijven) en tenslotte „streng", dat is opsluiting in de strafcel. Dit hele stramien van straffen is natuurlijk voor genuanceerde wijzigingen vatbaar, maar als men zich daartoe be perkt gaat men voorbij aan de werkelijke verouderingsverschijnselen van het mili taire tuchtrecht, namelijk de reden waar om gestraft wordt en de wijze waarop de straf tot stand komt. De redenen van bestraffing zullen in de loop der jaren wel automatisch enige ver andering hebben ondergaan, omdat in vroeger tijden de houding van veel mili taire „meerderen" tegenover hun „min deren" te vergelijken was met de houding van een strenge baas tegenover een hond. De vergrijpen waren zo velerlei, dat een gemeen soldaat voortdurend zijn hersens moest laten werken om niet op een of an dere manier „op de bon" te gaan. De manier waarop hij stond, zat of liep, de staat waarin zich zijn kleding of wape nen bevonden, de antwoorden die hij op vragen gaf, alles wat hij deed en niet deed, kon voor een opvliegende „meer dere" aanleiding zijn voor een „douw". Iedere meerdere kon een mindere voor dragen voor' bestraffing en zelden kreeg een meerdere ongelijk. Dat is allemaal wel wat anders gewor den, maar toch berust de bevoegdheid tot straffen nog steeds bij de onderdeel-com mandant, die op eigen houtje en zonder pardon straffen kan opleggen. In theorie heeft de dienstplichtige wel een beroeps mogelijkheid, maar die ligt in de bureau cratische molen en deze molen draait niet alleen langzaam,'hij draait ook alleen maar met medewerking van de militaire hiërarchie. Wat de dienstplichtige ontbreekt, is een beroep op een objectieve, neutrale instan tie die over de hoofden van alle „meer deren" heen beoordeelt of de klager recht gedaan wordt, of onrecht. In ons leger ontbreekt de „ombudsman", die buiten de militaire hiërarchie staat en op niet-mili- taire wijze denkt en oordeelt. De autonomie van militaire rechtspraak door de krijgsraden is eveneens een ver ouderde zaak. De tijd dat een burger uit het maatschappelijke leven kan worden gelicht zonder dat hij zich in benarde om standigheden nog kan beroepen op regels en wetten der burgerlijke samenleving, zou eigenlijk voorbij moeten zijn. Het zal nog heel wat oefenmunitie kosten voor dat het zover is, dat de rechtspraak uit handen van militairen wordt genomen en overgedragen aan de burgerlijke rechter, of dat er althans een laatste beroep op een burgerlijke rechtbank mogelijk wordt. Toch zal het daarheen moeten, wil men met recht kunnen spreken van een volkomen verantwoorde rechtspositie der dienstplichtigen. •:'Xv f De driejarige Tim Wages wordt waarschijnlijk de eerste harttrans plantatie-patiënt in de staat Geor gia. De moeder van Tim heeft ge zegd dat zij bereid is in een hart transplantatie toe te stemmen als haar zoon in mei een zware operatie overleeft. Het jongetje werd ge boren met drie gaatjes in zijn hart en heeft reeds drie operaties onder gaan. (Van onze correspondent) PARIJS. De Franse regering heeft gisteren eindelijk officieel haar goedkeu' ring gehecht aan de benoeming van Sar gent Shriver tot opvolger van Bohlen. als Amerikaans ambassadeur in Parijs. De heer Shriver is getrouwd met een der zus ters van wijlen president John Kennedy. (Door onze reisredacteur, mr. H. L. Leffelaar) SALISBURY Na ruim twee jaar zelf uitgeroepen onafhankelijkheid en na twee jaar economische boycot ziet Rhodesië's pronkstad Salisbury er wat verslonsd uit. De grote wolken krabberachtige gebouwen zijn wat verveloos, op straat rijden meer oude dan nieuwe auto's, de winkeletalages zien er niet meer zo welvarend uit. De economische sancties hebben Rho desië dan wel niet op de knieën kun nen dwingen, maar het is duidelijk dat zij hun sporen hebben achterge laten. t Iedere rechtgeaarde Rhodesiër, en dat is zo goed als iedere blanke die hier woont, zal tegen over buitenlanders ontkennen dat het land er sinds de zogenaamde onafhan kelijkheid in 1965 niet op vooruit is gegaan. Maar bij hun „zonsondergangsborrel" in één van de talrijke Salisbury-bars praten Rhodesische zakenlieden over weinig meer dan de moeilijkheden die zij ondervinden. „De zaken gaan niet goed", hoorde ik gis teravond een Rhodesische manager van een limonadefabriek zeggen. „We zitten met transportmoeilijkheden". ADVERTENTIES Als verkoopster voor de afd. woning textiel zoeken wij een vlot en be schaafd meisje (niet onder de 20 jaar) met enige jaren verkoopervaring. Ervaring in de woningtextiel is niet vereist, daar met een ruime inwerk- periode rekening zal worden gehou den. prettige werkkring goed salaris gunstige spaarregelingen vijfdaagse werkweek Sollicitaties schriftelijk of mondeling aan ons kantoor Breestraat 74-84. Be verwijk (tel. 02510-23641). WONINGINRICHTING BEVERWIJK Opvalelnd is ook vergeleken met novem ber 1965 toen ik kort na de onafhankelijk heidsverklaring in Salisbury was, de toe genomen invloed van Portugezen. Op de douaneformulieren bij het binnenkomen van Rhodesië staat nu behalve een Engelse ook een Portugese tekst. In een aantal hotels hangen in de kamers behalve de gebruikelijke Duitse, Franse en Engelse raadgevingen voor hotelgasten ook wenken in het Portugees. In de nachtclub „La Bohème" speelt op het ogenblik een Por tugees orkest. Toen ik naar deze invloed van Portugal vroeg, zei een Rhodesische zakenman „al licht, wat verwacht u anders van een land dat voor zijn zee-verbindingen meer dan ooit afhankelijk is van een Portugese ko lonie, Mozambique". Deze zelfde zakenman, die zei in Enge land geboren en getogen te zijn en die zich kort na de oorlog in Rhodesië ves tigde, had weinig achting voor koningin Elizabeth. „Koningin Victoria, dat was een koningin", zei hij, „die durfde in de Boe renoorlog haar standpunt te wijzigen, maar deze koningin Elizabeth laat zich alleen gebruiken voor politieke doeleinden". Hij doelde op het gratie-besluit van de ko ningin voor de Afrikaanse ter dood ver oordeelden, dat door de regering van Rho desië werd genegeerd. Ik weet niet in hoeverre het standpunt van deze zakenman representatief is voor de gevoelens van de meeste Rhodesiërs, maar zijn mening was wei typisch voor de gespletenheid die velen hier voelen ten aanzien van hun moederland, Engeland. De stile hoop is dat wanneer ooit de conser vatieven in Londen aan de macht komen een „begripvollere" houding ten aanzien van Rhodesë zal worden ingenomen. De „Rhodesian Herald", het belangrijkste in Rhodesië weinig reden tot ongedwongen herhaaldelijk met stukken onbedrukt pa pier verschijnt ten gevolge van de strenge Rhodesische censuur, publiceert nog steeds zoals twee jaar geleden ingezonden stuk ken waarin gediscussieerd wordt over de legaliteit van de Rhodesische opperrech ters, de regering, en de trouw aan de ko ningin van Engeland. Grapjes zijn zeldzaam in Salisbury, waar bitterheid en rancune de boventoon van alle gesprekken schijnen te voerep. T.oen ik hier kwam waaiden de vlaggen half stok ter gelegenheid van de militaire be- gravenis van een blanke Rhodesische sol daat die bij de schermutselingen in het noorden, in de buurt van de Zambesi-val- lei, was gedood door Afrikaanse guerrilla strijders. En de volgende dag was het be langrijkste artikel op de front-pagina van de „Rhodesian Herald" een verslag van zijn begrafenis. Niettemin is het niet mijn indruk dat de infiltratie van de „Afrikaanse vrijheids strijders" onder de blanke Rhodesiërs grote onrust heeft veroorzaakt. Men speelt nog cricket, de tuinen zijn nog onderwerp van gesprek in een „Frans" café, en andere wisselen uitvoerige gegevens uit over de constructie van particuliere zwembaden, waarvan er in Salisbury vermoedelijk meer per vierkante kilometer zijn dan waar ook ter wereld. Zwembaden of geen zembaden er is in Rhodesië weinig reden tot ingedwongen opgewektheid. De tabaksplanters krijgen het dit jaar hard te verduren. De Rhode sische tabak heeft het meest te lijden van de economische sancties, ook al spelen onder meer Nederlandse importeurs en transito-handelaars een duistere rol in de illegale doorverkoop van het Rhodesische blad. De tabaksplanters hier verwachten dit jaar inkomsten die beneden de kost prijs liggen. In andere sectoren, zoals in de export van vlees, kan Rhodesië zich blijkbaar nog steeds goed weren op de internationale markt. Daarentegen is er weer een groot tekort aan golf- en tennisballen, waarvan de import tot een derde is besnoeid. De Rhodesiërs gebruiken twaalfhonderd do zijn ballen per maand. Maar met golf- en tennisballen zijn weinig landen groot ge worden. ADVERTENTIE TEL AVIV (Reuter) In Tel Aviv is donderdag het proces begonnen tegen Abi Nathan, de Israëlische „vredespiloot". Hij wordt onder meer beschuldigd van het vliegen over verboden gebied, het vliegen zonder geldig brevet en het ille gaal binnenkomen van het land. Nathan, die vroeger oorlogsvlieger is geweest en nu een restaurant in Tel Aviv heeft, vloog in februari 1966 in een oud vliegtuigje naar Egypte om met president Nasser over vrede te praten. Hij werd door de Egyptenaren goed behandeld, maar met lege handen weggezonden. Na de Israelisch-Arabische oorlog van vorig jaar deed hij een nieuwe poging, die evenmin met succes werd bekroond. Om de vrede tussen joden en Arabie ren te bevorderen heeft Nathan het ini tiatief genomen tot de oprichting van de „Shalom Peace Foundation". Deze orga nisatie stelt zich ten doel in Nazareth een school te stichten waar joodse en Ara bische kinderen gezamenlijk kunnen stu deren, alsmede de aankoop van een ra dioschip dat vanuit zee programma's zal uitzenden ter bevordering van een joods- Arabische toenadering. In een boodschap aan het comité Ne derland van de Shalom Peace Founda- ton, waarvan prof. G. H. L. Zeegers voor zitter is, zegt Abi Nathan, dat niemand hem kan beletten te blijven werken voor de vrede in het Midden-Oosten. Die vre de moet tot stand worden gebracht, zegt hij, willen de creativiteit en de produk- tiviteit van de volken in dat gebied tot hun recht kunnen komen. ADVERTENTIE Vanaf zondag 24 maart serveren wij voor U diverse exclusieve gerechten o.a.: Entrecöte van het houtskool met diverse groenten en een verrukkelijke mierikswortelsaus Piepkuiken aan het spit geserveerd op houten bord Chinese garnalen met pikante saus en saffraanrijst Onze prijzen zijn inclusief bedieningsgeld Reserveert U tijdig voor de beide Paasdagen Telefoon 023 - 41266 WIDEN, BEIEREN (AFP). Een 26- jarige Beier heeft zes maanden onder camouflage geleefd in bomvrije gewelven en loopgraven van het oefenterrein bij Grafenwöhr, waar Amerikaanse en Duitse troepen schietoefeningen houden. Hij wilde leven als Vietcongsoldaat en liet zich niet afschrikken door granaten en kogels die op zijn schuilplaatsen neer kwamen. Met gestolen rantsoenen wist hij zich in leven te houden en zijn tijd bracht hij door met het schrijven van verscheidene verhalen, fabels en gedich ten en het doen van „twee belangrijke militaire ontdekkingen". Omdat hij zich zonder toestemming op militair terrein bevond en bovendien een voorraad van bijna twee ton aan metalen had aangelegd, is hij veroordeeld tot zes maanden gevangenisstraf. Zo kreeg ik dit met name te horen van Paul Henri Spaak, die in verband met de crisis als minister van staat tot de adviseurs van het staatshoofd had behoord. Gelijk bekend is vervult Spaak sinds geruime tijd geen rol meer in het Bel gische politieke leven. Hij is nog wel betalend lid van de Belgische Socialis tische Partij, maar daarmee houdt het dan ook op. Hij kan zich al langer dan een jaar allerminst meer vereni gen met het beleid van de partij, die hem eens op handen heeft gedragen. Velen van zijn partijgenoten kunnen het moeilijk verkroppen dat Spaak, de vurige socialist van weleer, „in zaken is gegaan" en wel door een functie te bekleden bij de American Bell Compa ny te Brussel. Overigens vertelde hij, toen ik hem in zijn fraaie flat aan de Aenue Louise bezocht dat hij het met die taak niet zo razend druk heeft dat hij zich niet of nauwelijks met andere dingen bezig zou kunnen houden. Met name is bij voorbeeld zijn belangstelling voor wat er in de internationale samenleving ge beurt niet verminderd, hetgeen ook meer dan eens blijkt uit door hem ge houden voordrachten over Navo, Euro pese Gemeenschappen enzovoorts. Bo vendien is hij druk bezig zijn memoires te voltooien. Het boek zal waarschijn lijk in het najaar het licht zien. was te bespeuren van ook maar de geringste poging om een dergelijke riching in te slaan. voor dan personen en groepen uit de verschillende partijen gezamenlijk de stembusstrijd zouden hebben moeten Op mijn vraag hoe hij stond tegen over het door de Volksunie voorgesta ne denkbeeld België om te vormen tot een federalistische staat reageerde hij terstond schouderophalend met de op merking iets dergelijks in een land als België helemaal niet voor verwezenlij king vatbaar te achten. „Vlamingen, Walen en Brusselaren dat mijn critische beschouwingen die rijn van de man van gisteren, maar ik kan nu eenmaal moeilijk loochenen dat ik allerlei dingen die zich nu af spelen weinig kan waarderen. Een van de grootste bezwaren, die ik zie, is dat bij ons, en misschien wel in andere landen, de bestaande partijen in hoofd zaak gebaseerd zijn op denkbeelden af komstig uit de vorige eeuw, waardoor ze in mijn ogen niet meer goed passen bij de aard van de problemen waarom het heden ten dage gaat". Van de Belgische politiek naar de Europese samenwerking. In dit ver band verheelde Spaak niet het onbe grijpelijk van „de vijf" te vinden, dat zij na De Gaulles herhaalde veto te gen de Britse toetreding tot de E.E.G. niet gewoon van hun kant althans on derhandelingen met Engeland zijn be gonnen. „Het is namelijk buiten kijf dat vol- In hoeverre had Seghers meer moe ten doen dan in slechts enkele dagen tot de slotsom komen dat er, gegeven de verdeeldheid tussen Vlamingen en Walen over de kwestie Leuven, niets anders meer opzat dan Kamerontbin ding en het kiezen van een nieuwe Ka mer en Senaat? Volgens Spaak tasten thans de kie zers volkomen in het duister. In zijn ogen had er een concreet plan in het leven moeten worden geroepen inzake het taalvraagstuk met betrekking tot het hoger onderwijs, een plan waar- ingaan. Zijn bezwaar is dat er niets hebben alles tezamen genomen op so- riaal, economische en financieel ge bied belangen te behartigen, die cen trale regering vereisen. Men kan na tuurlijk op zichzelf wel het een en an der doen aan wat dan heet „culturele autonomie van bijvoorbeeld het Vlaam se en Waalse gebied, maar overigens :ijn hier te lande de aangelegenheden A'aarom het in staat en maatschappij gaat in het algemeen zo met elkaar verstrengeld, dat een federatieve staats vorm wel buitengewoon ondoeltreffend zou zijn". Terloops vroeg ik mijn gastheer of hij toch niet betreurde dat hij buiten het staatkundig leven in zijn eigen land stond en of hij daarin niet zijn plaats zou willen herkrijgen. Ietwat melancho liek gaf hij te kennen dat de afstand tussen hem de B.S.P. nu eenmaal zo groot is geworden, dat hiervan zijns in ziens geen sprake meer zal zijn. „Enfin men kan natuurlijk zeggen, gens het Verdrag van Rome het gaan onderhandelen een procedure-kwestie is, waaromtrent geen eenstemmige be sluitvorming nodig is. De vijf in kwes tie hadden en hebben dus het volste recht om, ook als Frankrijk daaraan niet wil meedoen, tot onderhandelingen met de Britse regering over te gaan. Pas wanneer zij, na dat gedaan te hebben, op de grondslag van het be reikte overleg Engelands toetreding voorstellen, zou het ogenblik aanbre ken waarop Frankrijk daartegen zijn veto zou kunnen uitspreken. Maar ja, wanneer ik zo éven zei dat ik het on begrijpelijk acht, dan moet ik er wel aan toe voegen dat in het bijzonder wat Duitsland betreft er wel een ver klaring voor te vinden is. In verband met allerlei andere fac toren is de regering in Bonn tenslotte bevreesd De Gaulle voor het hoofd te Paul-Henri Spaak stoten en zijn beleid is nu juist de vrees als een wapen te hanteren. Dit doet hij zowel internationaal als op het gebied van de Franse binnenlandse po litiek". „Het is mij wel opgevallen, dat Spaak betrekkelijk optimistischer dan anderen stond ten opzichte van de mo gelijkheid dat in Frankrijk een meer derheid zich tenslotte tegen het regi me van De Gaulle zal gaan keren. Tot die meerderheid zouden dan echter on der meer de communisten behoren en van hen valt volgens Spaak met be trekking tot de Europese samenwer king niet veel goeds te verwachten. „Zij willen immers niets van een supra-na- tionaal orgaan weten!" Voor ik afscheid nam vroeg Spaak mij wat er in Nederland precies gaan de is, speciaal in verband met de Ka tholieke Volkspartij. „Het schijnt dat zich daar ook iets van een scheuring voordoet, zij het dan tengevolge van andere factoren dan die welke op het ogenblik bij ons in België binnen de C.V.P. een rol spelen". Toen ik naar beste vermogen getracht had duidelijk te maken hoe het in veler ogen in Nederland met de onduidelijkheid niet alleen binnen de K.V.P., maar ook wel elders gesteld is, merkte Spaak ten be sluite op „Ook bij u dus het verschijn sel van partijvorming en partij-inde ling, die in wezen verouderd zijn". (Van onze correspondent) PARIJS. Zonder de uiterlijke aanlei ding van een nationale of andere feestdag heeft president De Gaulle gisteren onver wacht 38 politieke gevangenen, die van wege hun activiteiten met betrekking tot de Algerijnse oorlog tot langdurige cel straffen waren veroordeeld, gratie ver leend. Van de honderden leden van de voor malige geheime legerorganisatie OAS, die door de bijzondere Franse rechtbanken waren veroordeeld, zullen binnenkort nog maar een tiental leiders, onder wie ex- generaal Salan blijven opgesloten. (Van onze correspondent) PARIJS. De 62-jarige gepensioneer de prefect van het department van de Boven-Rijn, Maurice Bicard, is sinds vier dagen in voorarrest op beschuldiging mi litaire geheimen aan een buitenlands mo- genheid te hebben overgebracht. In zijn villa buiten Parijs zijn documen ten en doorslagen van brieven in beslag genomen, die hij naar Westduitse relaties had gestuurd. Zij bevatten mededelingen, die de prefect, volgens de minister, maar beter voor zich had kunnen houden. Gekaapt vliegtuig terug. Het Venezolaan se verkeersvliegtuig met 46 inzittenden, waarvan de vlieger donderdag door een man met een pistool werd gedwongen naar Cuba te vliegen, is uit Santiago de Cuba teruggekeerd naar Venezuela. De laan uit. Het Griekse militaire be wind heeft vrijdag nog elf hoge officie ren met pensioen gestuurd: zes gene taal-majoors en vijf brigadegeneraals. Sinds de militairen vorig jaar april de macht grepen, zijn er al ruim 120 met pensioen gestuurd of ontslagen. Fatale wieken. Twee Australische jour nalisten zijn om het leven gekomen toen zij op een landingsponton voor helikopters in Bass-straat de zee engte tussen Australië en Tasmanië door de draaiende wieken van een helikopter werden geraakt. De helikop ter zou een groep mensen, onder wie de journalisten, naar het platform bij een gasbron brengen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1968 | | pagina 3