DE WEST
ZOEKT
NIEUWE
WEGEN I
Toerisme niet langer
enige inkomstenbron
ANTILLEN ZIJN BEGONNEN AAN
ECONOMISCHE WEDERGEBOORTE
Misdaadziekte en erfelijkheid: kwestie van chromosomen
slipgevaar
Verwarmde
Federalisme wegen: geen
ZATERDAG 3 0 MAART 1968
Erbij
17
Explosie
Amerikaanse
industrie
Minister-president Kroon van de Neder
landse Antillen.
DE NEDERLANDSE ANTILLEN, in het begin van de jaren
vijftig zwaar geteisterd door de massale ontslagen in de olie
industrie, zijn begonnen aan de wedergeboorte van hun econo
mie. Toen half januari de Amerikaanse elektronische industrie
Solitron met de Antilliaanse overheid een overeenkomst sloot
over de oprichting van een industriepark van 24 ha in de om
geving van de Plesman Luchthaven op Curacao, heerste onder
de bevolking een optimistische stemming. Die gold niet zozeer
de werkgelegenheid welke voor drieduizend Antillianen binnen
zes jaar wordt geschapen, als wel de feitelijke erkenning dat het
toerisme, een wankele bron van inkomsten, niet langer het wel
en wee van dit eilandenrijk zal bepalen.
OP DE ANTILLEN erkent men rui
terlijk: wij leefden tot nu bij de gratie
van Fidel Castro. Sinds de Cubaanse
premier zijn eiland onbruikbaar maak
te voor Amerikaanse toeristen ver
spreidde de golf van vakantiegenie-
ters zich naar de Antillen. Sinds 1960
werd elk jaar op de Antillen een mo
dern hotel gebouwd. Volgens een
prognose van het departement van So
ciale en Economische Zaken zal de
totale capaciteit van het hotelwezen in
1970 ongeveer 2600 kamers bedragen
(thans 725 kamers).
DE DIRECTE invloed van deze toe
ristische explosie betekent voor de
werkgelegenheid dat per hotelkamer
1.25 arbeidsplaatsen beschikbaar ko
men. Daarnaast profiteren ook de taxi
bedrijven, souvenirwinkels, de leve
ranciers aan hotels en de plaatselijke
hotels. In 1966 besteedden alleen al de
Amerikaanse toeristen 19 miljoen dol
lar (in 1960 10 miljoen dollar). In
een jaar steeg de bijdrage van het toe
risme aan het nationale produkt van
4 tot 12 percent. Het toerisme kreeg
zo'n enorme greep op de Antilliaanse
gemeenschap dat als niet aan in
dustrialisatie gedacht was de Antil-
Slippartijen op natte of beijzelde
wegen vormen een der ernstigste ge
varen voor het snelverkeer. In theorie
is het echter een overwonnen gevaar.
Want technisch is het tegenwoordig
mogelijk, de autowegen onder alle
weersomstandigheden droog en stroef
te houden door middel van elektrische
wegdekverwarming. Het zijn alleen de
vrij hoge kosten die de verwarmde
autoweg nog in de weg staan, maar
op de duur zal het er toch van moe
ten komen. Zeker op de internationa
le autosnelwegen, waar nu jaarlijks
duizenden doden vallen, en onvoorstel
bare materieele schade wordt aange
richt door slipongevallen.
Elektrische verwarming wordt
reeds op experimentele schaal toege
past in enkele winkelstraten van een
aantal grote steden, en in ons land o.a.
in de Rottterdamse metrostations. Dit
gebeurt door het inbouwen van tot
matten gevlochten stalen buizen, waar
in elektrische verwarmings-elementen
zijn ondergebracht. De aanlegkosten
belopen van 30 tot 50 gulden, het
stroomverbruik komt overeen met dat
van een gloeilamp van 60-100 watt, al
les per vierkante meter. De resulta
ten in de vorm van kurkdroge stra
ten zijn zo goed dat men, met na
me in West-Duitsland, van plan is om
deze verwarmingsmatten ook te ge-
gebruiken op belangrijke kruispunten,
oversteekplaatsen voor voetgangers,
parkeer- en stallingsruimten. De mat
ten kunnen ook, hoewel tegen hogere
kosten, worden ingebouwd in reeds be
staande straten. Zij hebben een om
vang van 2,4 vierkante meter. Voor
autosnelwegen zou men echter matten
moeten construeren met een omvang
van ongeveer 50 vierkante meter, het
geen technisch mogelijk is, maar wel
extra-kosten veroorzaakt voor trans
port en inbouw. In een ondergrondse
garage van de Technische Hogeschool
in Miinchen is onlangs een proef ge
nomen met een betonnen vloer, waar
onder 300 vierkante meter verwar
mingsmatten waren geïnstalleerd Een
laag sneeuw van 10 cm. dikte (in koel
wagens aangevoerd uit de Beierse Al
pen) werd binnen een uur geheel ont
dooid; een solide ijslaag van ander
halve centimeter smolt in 50 minuten
totaal weg.
IN DE PRAKTIJK zou men echter
niet hoeven te wachten tot ijs, sneeuw
of regen de wegen onveilig maken. Een
betrekkelijk eenvoudg thermostaatsy
steem zou de verwarming al bij de
eerste sporen van vorst of neerslag in
werking kunnen stellen, zodat het weg
dek altijd droog zou kunnen blijven.
Behalve de verkeersveiligheid zal ook
de particuliere automobilist daarbii ge
baat zijn, omdat zijn voertuig niet
meer blootgesteld wordt aan de ver
woestende werking van pekel, modder
en roestvorming.
dustrieën die weinig elektriciteit ver
bruiken en geringe vervoerskosten
voor de produkten met zich meebren
gen. Wij willen de schijnwelvaart
waarin wij leven, gebaseerd op dienst
verlening, omzetten in een reële wel
vaart, zegt de nieuwe minister-presi
dent C. Kroon.
Op Curagao, Aruba en Bonaire zijn
al Amerikaanse bedrijven. De belang
stelling van de Amerikanen geldt niet
de binnenlandse markt, maar de toe
gang tot de Euromarkt.
NEDERLANDSE industrieën hebben
nauwelijks belangstelling voor de An
tillen. Dat is geen onwil van het Ne
derlands bedrijfsleven, maar een zui
ver zakelijke overweging. De binnen
landse markt van de Antillen is te
klein en om binnen te kunnen dringen
in de Latijns-Amerikaanse markt is
het verstandiger dat de Nederlandse
bedrijven zich in een Latijns-Ameri
kaans land vestigen.
DE ANTILLAANSE regering werkt
zeer effectief als het erom gaat be
drijven aan te trekken. Een Neder
landse zakenman die poolshoogte
kwam nemen: „donderdagavond
kwam ik met het vliegtuig uit Neder
land aan. Ik vertelde de hoteldirecteur
het doel van mijn komst. Vrijdagmor
gen werd ik ontvangen bij de minister
van Economische Zaken, vrijdagmid
dag reed ik rond om de beschikbare
terreinen te verkennen. Zaterdagmor
gen werd mij in principe vergunning
toegezegd, zaterdagmiddag maakte ik
met een architect een vlucht boven
het eiland om het terrein waar ik be
langstelling voor had vanuit de lucht
te bekijken. Zondag schetste de archi
tect een voorlopig ontwerp van mijn
bedrijfspand. Maandagmorgen kreeg ik
het ontwerp en maandagmiddag kon
den de contracten worden getekend en
lagen de vergunningen gereed. Waar
ter wereld kun je in vier dagen een
project rond krijgen"?
Deze voortvarendheid op economisch
gebied treft men overal aan op de
Antillen.
DE NEDERLANDSE Antillen kam
pen behalve met grote werkloosheid
tevens met een enorm woningpro
bleem. Men vindt er riante villa's en
bungalows, maar ook krotten, zoals in
de wijken Fleur de Marie en Buena
Vista op Curagao waar soms twee ge
zinnen hokken in kamertjes van drie
bij drie meter. Maar men zal op de
krotten vaak een televisie-antenne
aantreffen en voor de deur een grote
Amerikaanse auto.
OM de woningnood op te heffen zul
len binnen korte tijd ongeveer 8000
krotten moeten worden vervangen. Er
liggen plannen gereed om voor 1970
tweeduizend nieuwe volkswoningen te
bouwen. Op een vraag waarom geen
prioriteit wordt gegeven aan de
volkswoningbouw boven bijvoorbeeld
de financiering van een hotel luidde
het antwoord: „Dit is een politieke
beslissing. Het zou hetzelfde beteke
nen als wanneer in Nederland de Del
tawerken worden stopgezet om de we
genbouw te versnellen".
Dit soort uitspraken wekken de wre
vel van de politieke tegenstanders van
het huidige bewind.
Het ziet er overigens niet naar uit
dat de regering van premier Kroon
veel gevaar van de oppositiepartijen
URA en NVP behoeft te vrezen.
Jaarlijks wordt op de Antillen
minstens een luxueus hotel ge
opend. Op Aruba is het Shera
ton Hotel in bedrijf genomen.
Antilliaanse bouwvakkers leg
gen de laatste hand aan het
strandterras van Sheraton dat in
Caribische stijl is opgetrokken.
onderwijs, dat dertig percent van de
begroting vergt, te beschouwen als een
Koninkrijkszaak. De vrijgekomen gel
den zouden dan kunnen worden be
steed aan ontwikkelingsprojecten. Op
deze basis van zestig miljoen Neder
landse guldens kunnen de twee tegen
gestelde machten elkaar vinden.
SIG. WOLF
(Door dr. J. Kater, arts)
IS DE 31-JARIGE Daniel Hugon. die
in 1965 een prostituée wurgde, een
misdadiger of een zieke, wiens misda
dig gedrag het gevolg is van een aan
geboren afwijking? Een afwijking die
werd ontdekt, toen hij kort voor zijn
berechting trachtte zelfmoord te ple
gen, ten gevolge waarvan hij in een
ziekenhuis werd opgenomen. Daar
werd bij het bloedonderzoek een extra
chromosoom in de kernen van zijn
witte bloedcellen gevonden, die vol-
gens onderzoekingen, welke sinds en
kele jaren in Amerikaanse en Engelse
gevangenissen werden verricht, bij
drie percent der gedetineerden aanwe
zig blijkt te zijn. Al deze misdadigers
bezitten een geringe intelligentie, ijn
bijzonder lang van postuur, onstabiel
en onrijp in hun gedragingen, en wor
den dikwijls al op jeugdige leeftijd
veroordeeld wegens diefstal. Ook in
andere opzichten komen zij sterk over
een, en hun gehele bijzondere aanleg,
met inbegrip van hun criminaliteit,
zou in feite gerekend moeten worden
tot de grote groep aangeboren licha
melijke en geestelijke afwijkingen die
op chromosomale sloornissen berusten.
Van deze aandoeningen zijn er in de
geneeskunde reeds vele bekend, die zo
wel bij de geboorte als in het later le
ven optreden.
DE CHROMOSOMEN worden in
hun typische vorm alleen bij de cel
deling zichtbaar. Dank zij een speciale
techniek is men in staat, deze micro
scopische processen met grote nauw
keurigheid te onderzoeken en te clas
sificeren. Het te onderzoeken weefsel
wordt in een kunstmatig medium tot
groei gebracht en de daarbij optreden
de celdeling op een „gunstig" moment
geblokkeerd. De chromosomen worden
dan gerangschikt en genummerd vol
gens een internationaal overeengeko
men systeem: de „autosomen" (dat
zijn de 22 chromosomen die bij de
vrouw en de man gelijk zijn) volgens
een andere maatstaf dan de specifieke
geslachtschromosomen X en De
vrouw heeft normaal twee X-chromo
somen, de man één X en één Y.
Dankzjj de enorme ontwikkeling
van de kennis der eigenschappen van
de chromosomen, zijn zowel de erfe
lijkheid als een groot aantal aangebo
ren ziekten en eigenschappen in een
geheel nieuw licht Komen te staan.
Onlangs nog werd het verband tussen
bepaalde geringe chromosomale afwij
kingen en zeer ernstige bloedziekten
aangetoond. Maar nog indrukwekken
der is de lijst der veelvuldig voorko
mende en zeldzame ziekten die ge
paard gaan met allerlei constante af
wijkingen van de geslachtschromoso
men X en Y, zodat deze afwijkingen
als oorzaak kunnen gelden. En deze
lijst wordt steeds groter. Om een greep
te doen: Hemofilie, kleurenblindheid,
nachtblindheid gepaard met bijziend
heid, sommige vormen van spierdystro
fie, een groot aantal misvormingen,
huidaandoeningen, suikerziekte, enke
le bijzondere botziekten, hazelip. ziek
ten der kleine hersenen, mongolisme
en nog vele andere. De aangeboren
erfelijke hersenaandoeningen spelen
een belangrijke rol in geestelijke on
volwaardigheid, zoals reeds lang be
kend is. Met de groei der wetenschap
over de chromosomen is hun invloed,
naast die van andere factoren (omge
ving, chemische, infectieuze, trauma
tische en andere) steeds duidelijker
en overtuigender geworden. Thans
neemt ook hun belang voor de crimi
naliteit voortdurend toe.
IN HET geval van Daniel Hugon
kan een extra-Y-chromosoom dat bij
hem is gevonden, zijn misdadige aan
leg verklaren. Dit stelt de Franse rech
ters voor een moeilijk probleem. Een
probleem dat in de toekomst, wanneer
de chromosomale wetenschap op dit
gebied steeds meer „ziekelijke" aange
boren bewijzen naar voren zal kunnen
brengen, in de rechtspraak een grote
ommekeer teweeg zou kunnen bren
gen. Want waar zal de grens tussen
ziekte en misdaad komen te liggen?
liaanse bevolking over enkele jaren
een volk zou zijn van bordenwassers,
kamermeiden en taxichauffeurs.
MET HET trauma van de olie-in
dustrie voor ogen besloot de Antil
liaanse regering een industrialisatie
programma op te zetten dat in de eer
ste plaats erop is gericht Amerikaanse
industrieën aan te trekken. Hiervoor
komen vooral in aanmerking in-
In de wijken Fleur de Marie en Buena Vista op Curacao treft men nog talrijke krotten aan. Vóór 1970 hoopt de
Antilliaanse regering tweeduizend nieuwe volkswoningen te bouwen die krotten zullen moeten vervangen.
EEN GROTER gevaar dat het cen
trale gezag bedreigt komt van het Aru
baanse bestuurscollege. De Arubanen
verlangen grotere zelfstandigheid en
willen een eigen gouverneur. De grie
ven van de Arubanen tegen het cen
trale gezag op Curagao zijn onder
meer:
het voornemen van de Antilliaan
se regering om de verkeerswetge-
ving en de verkiezingswetgeving te
centraliseren;
het voorstel om de gedeputeerden
te laten ontslaan door de Lands
regering;
de grote bedragen, afkomstig van
Aruba, die worden besteed aan Cu-
ragaose projecten;
de inperking van de boevoegdhe-
den van de gezaghebber en
de centralisatie vanuit Curagao.
De Arubanen willen zelfs de naam
Nederlandse Antillen doen verdwij
nen „Wij voelen ons Groot-Antillia-
nen", zeggen zij.
OP ééN PUNT zijn de Arubanen en
de landsregering op Curagao het ech
ter met elkaar eens: Gezamenlijk wil
len ze aan Nederland voorstellen het
