Voorjaars-activiteiten
van amateurfotografen
Belgen ter
stembus
Giftige spinazie:
gevaar voor baby
mm
ZATERDAG 30 MAART 1968
Erbij
19
Vergane glorie
Nieuwe kansen
Miljoenenzaak
h
ÉÉÉÉÉll
iinrimmiiimniiiniiuiinminiiimiiniiiiiiimiiiiinnnniiiimnnnmiiT
H.C.
De binnenvisserij is dood
leve de hengelaars!
Een paar oude schokkers, monumenten van ver
gane glorie.
(Van een onzer verslaggevers)
HEEREWAARDEN/TIEL De ouderen
in Zuid-Gelderland, het land tussen de grote
rivieren, kunnen het nog vertellen. Uit over
levering weliswaar, want de tijd dat je bij
wijze van spreken de vis opzij moest duwen
voor je in Rijn, Maas en Waal kon zwem
men, ligt verder achter ons. Veel vis en,
voor onze huidige begrippen, ook dure vis.
zoals de beroemde en veel geprezen Maas
zalm. Rond de eeuwwisseling was het ri
vierengebied een van de armste en meest
achterlijke streken van Nederland. Maar
als op een van de boerderijen een dienst
meisje werd aangenomen, bedong ze dat ze
niet meer dan één keer per week zalm hoef
de te eten. Zo goedkoop was toen de delica
tesse, die nu, onder dure Franse namen en
tegen een forse prijs, in de restaurants
wordt geserveerd.
HERINNERINGEN van een Betuw-
naar: „Tot enkele jaren geleden nog la
gen ze hier in de rivier. Die schokkers,
plompe vissersboten, die altijd op de
zelfde plaats, aan de kop van een krib
of zo, hun netten uitzetten. De vissers
kochten die boten voor een prik in Urk
In de oorlog gingen we nog wel eens
's morgens om een uur of 7 naar een
schokker toe. Zo'n visser had dan pas
de vangst binnengehaald en voor een
paar centen kon je een maal vis kopen:
witvis en vooral paling. Het bespaarde
hem in ieder geval de moeite om de vis
zelf te gaan uitventen. Dat was trou
wens vroeger ook een vertrouwd ge
zicht in de dorpen hier, de vissers, die
met een bak voor op de fiets hun eigen
vis kwamen verkopen. Dat is nou afge-
DUITSE ARTSEN zijn er in geslaagd
het geheim rond de in de afgelopen
jaren opgetreden vergiftigingen na het
eten van spinazie op te helderen. Zo
als gekend traden er bij vele zuigelin
gen na spinaziempaltijdeh ernstige ver
giftigingsverschijnselen op. In enkele
gevallen gelukte het maar nauwelijks,
de kinderen in leven te houden. De
Hamburgse kinderarts dr. A. Sinios,
heeft thans in een documentatie alle
tot nu toe bekend geworden gevallen
bijeengebracht en de oplossing van het
probleem gegeven.
DE ANALYSE van de maaginhoud
van de vergiftigde kinderen toonde een
extreem hoog nitrietgehalte aan. Dit is
een substantie, die door een omzettings
proces van de bloedkleurstof verhin
dert, dat het organisme van zuurstof
voorzien wordt. Er ontstaat dus lang
zamerhand 'n soort inwendige verstik
king. Al was de „dader" opgespoord,
toch bleef de vraag, hoe het nitriet in
de spinazie terecht gekomen was.
Om deze vraag te beantwoorden heeft
dr. Sinois samen met de voedselexpert
dr. W. Wodsak, een onderzoeking ge
daan. De resultaten bevestigen het
vermoeden dat dr. Sinios, reeds bij het
eerste optreden van de vergiftiging op
perde. Verse spinazie bevat geen nitriet
maar alleen een ongevaarlijk nitraat.
Wordt de spinazie echter bij kamer
temperatuur 24 uur bewaard, dan vindt
er al een omzetting van een aanzien
lijke hoeveelheid nitraat in het gevrees
de nitriet plaats.
Uit deze ontdekking volgt, dat men
fijngemalen spinazie direct na de berei
ding moet opeten. Hieraan moet voor
al bij zuigelingen tot de leeftijd van
vijf maanden zeer nauwkeurig de hand
houden. Als uiterste tijdgrens geldt
ongeveer 10 uur. Daar er na de ni-
trietvorming geen verandering in smaak
optreedt, baat het dus niets, als de
moeders de spinazie tevoren proeven.
Deze waarschuwing geldt echter niet
alleen voor spinazie. Zo bleken sla, sel
derij en sperziebonen veel nitraat te be
vatten. Hier kan het dus ook tot het
gevaarlijke omzettingsproces komen.
lopen. Voorn of baars kun je niet meer
kopen. Wel diepvries-kabeljauw".
OVERAL in de dorpen langs de rivie
ren woonden vroeger vissers, maar
Heerewaarden was in dit gebied het
grootste vissersdorp. Vlak na de twee
de wereldoorlog verdiende de helft van
de mannen er nog de kost met de ri
viervisserij. De schokkers gingen des
zomers naar Duitsland, de Rijn op, tot
aan Keulen. Daar lagen ze tot de herfst.
In de winter werden de netten en boten
hersteld en in het vroege voorjaar was
er altijd de zalmvangst. Met een zegen,
een groot sleepnet, getrokken door een
paard en gehanteerd door tientallen
mannen, werd de beroemde Maaszalm
binnengehaald.
DOOR de industriële ontwikkeling
langs de oevers zijn de grote rivieren
vervuild. Afvalwater van fabrieken en
steden maakte van de stromen open
riolen, waar nauwelijks meer vis in
kan leven. Dat is de belangrijkste re
den van het verdwijnen van de binnen
visserij. In Heerwaarden lag twintig
jaar geleden nog een omvangrijke en
trotse vloot. Nu zijn er nog vier schok
kers, die af en toe een magere buit bin
nenhalen. Af en toe wordt er nog wel
eens een zalm gevangen in de Maas,
de minst vervuilde van onze grote ri
vieren. Die wordt dan in gestrekte draf
naar een nabij motel gebracht. De
eigena'ar heeft namelijlc als specialiteit
li «e
Maaszalm op het menu gezet en dat
moet af en toe waar gemaakt worden.
Heerewaarden, is het enige protes
tantse dorp in een bijna honderd per
cent katholieke streek. „Dat komt zo",
zeggen de inwoners. „In de tijd van de
reformatie was hier een pastoor, die
nogal dronk, die werd opeens protes
tant misschien kreeg hij er wel je
never voor en het hele dorp ging
mee „om". Later is hij toch uit zijn
ambt ontzet, omdat hij niet van de fles
af kon blijven. Maar het dorp bleef
protestant."
Heerewaarden: een kluitje huizen, sa
menhokkend rond een spits kerktoren
tje. Smalle straatjes, oude scheefge
groeide huisjes en een kleine scheeps
werf. Tussen de kerk en het antieke ge
meentehuis is in een groen plantsoen
tje een anker neergelegd. Dit anker, de
vier schokkers, die werkloos tussen de
kribben liggen, en de schipperspetten
op de hoofden van de oude mannen
herinneren nog aan de oude glorie.
WAAR ZIJN de vissers gebleven? Ze
zijn in alle mogelijke beroepen terecht
gekomen: kruidenier, groenteboer,
ambtenaar of arbeider op de scheeps-
rwérf. Zelfs de manufacturier, met wie
wé in het café praten, blijkt vroeger
W'1, OWWovbH
gevist te hebben. Ook de caféhouder
stapte nog niet zo lang geleden van een
schokker af. Nu dient hij het horecawe-
zen en drijft tevens een winkel in hen
gelsportartikelen met verhuur van bo
ten om te gaan hengelen. De beroeps-
visserij is dood, de sportvisserij heeft
haar plaats ingenomen. Op dat gebied
is er een enorme ontwikkeling gaande
langs en tussen de grote rivieren.
De laatste jaren zijn hier verschillen
de campings en jachthavens aangelegd
en nog steeds komen er ondernemers
bij. De situatie is dan ook ideaal: wie
zijn boot in een van de haventjes aan
de Maas heeft liggen, zit binnen korte
tijd in De Biesbosch en kan zonder
moeite naar Limburg of zelfs naar Bel
gië varen.
De wielen en kolken, kleine meren
die bij dijkdoorbraken ontstonden, zijn
bij de hengelaars in trek, omdat ze
vaak bijzonder visrijk zijn. Op sommi
ge plaatsen zijn zelfs speciale viscam-
pings aangelegd: kampeerplaatsen,
waar de hengelaar alles van zijn ga
ding kan vinden. En ze komen bij dui
zenden, niet alleen de Nederlandse
sportvissers, maar ook Duitsers en
vooral Belgen.
Directeur G B. J. de Vries, van de
VVV Gelders Rivierengebied zegt: „de
Maas is bijzonder in trek, we kunnen
zeggen dat hij eigenlijk al vol is, wat
betreft jachthavens en campings en zo.
Op de duur willen we naar een schei
ding tussen hengelsport en watersport.
En ook naar een scheiding "tussen
speedboten en waterskiën enerzijds en
dxnmd 4 I
DEZE reportage is een mengeling
van melancholie en blijdschap. Me
lancholie over het verdwijnen van
de vissers die op onze binnenwate
ren hun kostje bij elkaar scharrel
den. Blijdschap bjj de hengelaars
over een voorstel van de ministers
van Landbouw en Visserij en van
Justitie om de Visserwet zo te wij
zigen, dat meer viswater vrij komt
voor de sportvissers. Eindelijk heb
ben ze dus beet gekregen, alleen
moet afgewacht worden hoe groot
de vangst is. De twee bewindslieden
hebben waarschijnlijk niet bewust
gehengeld naar de populariteit on
der de sportvissers, maar ze zullen
ongetwijfeld uitgeroepen worden tot
kanjerkoningen als het voorstel
wordt aanvaard. En populariteit on
der hengelaars is een massale popu
lariteit, want hengelen is de meest
beoefende sport in Nederland. Op
de achtergrond óók van het wets
voorstel speelt de afgang van de
binnenvisserij, waar na de laatste
oorlog de klad in gekomen is en die
gereduceerd wordt tot een folkloris
tisch curiosum.
het kanoën, roeien, zwemmen en ba
den anderzijds".
Economisch vormen de hengelaars
een aantrekkelijke markt. Er zijn er in
Nederland ongeveer zeshonderdduizend,
sportvissers, de „ongeorganiseerden"
niet meegerekend. Blijkens een onder
zoek van het hengelsportblad „De Vis
ser" gaat elke hengelaar gemiddeld 22
keer per jaar vissen en geeft hij per
seizoen bijna 84 gulden voor zijn sport
uit. In totaal betekent dat voor de Ne
derlandse en Vlaamse sportvissers
ruim 75 miljoen gulden.
Een ex-visser in Heerewaarden zei
ons: „We zijn er mee opgehouden om
dat de rivier vervuilde. Nou zijn ze be
zig om die vervuiling tegen te gaan en
over een poosje is de rivier weer
schoon. Maar dan zijn er geen vissers
meer. Wie moet er dan vissen?" Het
antwoord is duidelijk: de sportvissers
V
DE STREEKCOMPETITIE 1967-68
van fotoclubs uit Haarlem en omstre
ken is ten einde. Dezer dagen zijn de
inzendingen voor de derde en laatste
ronde gejureerd en de totaaluitslagen
bekendgemaakt. In het verenigings
klassement is de Kennemer Foto Kring
op de eerste plaats geëindigd met een
totaal van 580 punten, waarmee deze
vereniging ruimschoots boven nummer
2, de Fotokring Zandvoort bleef, die
558 punten vergaarde. De Haarlemse
Fotogroep De Muggen eindigde met
553% punt op de derde plaats, gevolgd
door respectievelijk Fotoclub P.W.N.,
Groep X, Fotoclub Johez, de H.A.F.V.
en de NIVON.
In klasse B kwam als eerste de
Haarlemse Spoorweg Hobbyclub HSHC
uit de bus met 556 punten, gevolgd
door Positief, de P.V.F.N. de Foto
kring Bloembollenstreek en de Groep
Kontakt. Overigens was het werk in
deze beginnersklasse goeddeels van
dusdanig peil, dat men overweegt, voor
de volgende streekcompetitie alle deel
nemende verenigingen gezamenlijk in
een klasse onder te brengen.
DE BESTE persoonlijke prestaties
werden geleverd door de heer G. J. L.
Offerhaus van De Muggen, die 121 pun
ten verzamelde. In klasse B ging de
eerste plaats naar de heer Pull van de
Haarlemse Spoorweg Hobby Club met
een score van 118 punten. Van beide
persoonlijke winnaars drukken wij
hierbij een der ingezonden foto's af.
DE ORGANISATIE van de ladder-
wedstrijd was dit jaar in handen van
de Fotoclub PWN, terwijl de fotogroep
Johez haar recreatiezaal beschikbaar
stelde voor het jureren en de daarop
volgende besprekingen voor het forum
der deelnemende clubs en kringen.
OP 11 APRIL zullen de beste foto's
van de verenigings- en persoonlijke
wedstrijden door een speciale jury
worden afgemeten tegen het beste
werk van een dergelijke fotocompetitie
gehouden door het district Amsterdam-
Zaanstreek, die ook al enkele jaren
draait Een kleine selectie uit het be
kroonde werk zou, publiekelijk ten
toongesteld, stellig een mooi stuk pro
paganda voor de vrije fotografie als
creatieve hobby betekenen. Het is er
totnogtoe, om wat voor redenen dan
ook, nooit van gekomen. Maar wij blij
ven hopen.
X
H. Pull (H.S.H.C.): „Parijse charme".
IN DEZELFDE tijd dat de vergifti
gingen optraden werden er zeer grote
hoeveelheden groente verbouwd. Men
forceerde de produktie daarbij door
veel stikstofhoudende mest te gebrui
ken. Er werden tot 300 kilogram stik
stof per hectare, het viervoudige van
de normale hoeveelheid, gebruikt. Daar
door namen de planten meer stikstof
dan gewoonlijk op en wel als nitraat.
Daardoor steeg het nitraatgehalte van
de groente en daarmee ook het gevaar
van de nitrietvorming. Het euvel der
overbemesting geeft aanleiding tot ern
stige bezorgdheid. Mogelijk zijn de tot
nu toe waargenomen vergiftigingen,
slechts voorboden van een voor de zui
gelingenvoeding hoogst ongewenste
ontwikkeling.
tóv:-xv.\v.v.v.wXii&4^S<AviS»v»%w.i5Mia6idsil
G. J. L. Offerhaus (De Muggen): „Coureur".
VOORTS zijn dezer dagen ook be
oordeeld de ruim 300 ingezonden foto's
en kleurendia's voor de wedstrijd „Fo
toroute Noord-Hollands Duinreservaat"
die georganiseerd was door het Pro
vinciaal Waterleidingbedrijf Noord-
Holland te Bloemendaal. De jury heeft
hierbij de volgende kanttekeningen ge
maakt:
„Over het algemeen kwamen de bes
te inzendingen uit Noord-Holland, waar
men de fotogenieke mogelijkheden van
het duinreservaat beter bleek te heb
ben uitgepuurd. Helaas was het peil
van de zwart-wit foto's beduidend min
der dan dat van de kleurendia's en de
jury heeft dan ook, gezien de geringe
kwaliteit der foto's, niet alle prijzen
toegekend (zij was hiertoe gerechtigd
op grond van de wedstrijdvoorwaar-
den.) Derhalve werd in de afdeling
zwart-wit slechts een eerste prijs van
25 plus plakette met inscriptie uitge
reikt, en wel aan de heer H. J. Schel
lenberg uit Amsterdam. Hoofdprijs
winnaar in de afdeling kleurendia's
werd de heer W. Beulink, Adr. Stoop
plein 11 te Overveen, aan wie een
waardebon van ƒ75 en een plakette
werd toegekend.
Overigens is het P.W.N, van plan,
opnieuw een fotowedstrijd rond deze
Duinroutes te organiseren, maar dan
in een andere opzet. Foto's en dia's
kunnen doorlopend worden ingezonden;
ze worden door de organisatoren per
maand beoordeeld en vervolgens met
een beoordelingsstaat en een waarde
ringscijfer aan de inzenders geretour
neerd. Aan het eind van deze ladder
wedstrijd worden de cijfers vergeleken
en komen de winnaars uit de bus.
TER GELEGENHEID van de Boe
kenweek (30 maart-6 april) houdt de
Stichting Federatie van Provinciale
Bibliotheekcentrales in Noord-Holland
een provinciale fotowedstrijd rond het
motto „Mensen en Boeken". Medewer
king verlenen de Bond van Nederlandse
Amateur-Fotografen Verenigingen, af
deling Noord-Holland, en de Stichting
ter Bevordering van de Amateurfoto
grafie. Deelneming staat open voor
iedereen die niet beroepshalve de
fotografie beoefent.
DE OPGAAF IS: vang, in een mar
kante momentopname, een mens die be
zig is met een boek, of liever: een
boek, dat bezig is met een mens. Kind
en prentenboek, scholier en leerboek,
volwassene en roman, het zijn alle
maal toegestane thema's, waarop de
vindingrijke amateur naar hartelust
kan parafraseren en fantaseren: er zijn
geen beperkingen of taboe's. Wel een
paar voorwaarden, zoals maximaal 5
foto's per deelnemer en minimaal 18 x
24 cm per foto (in zWart-wit), dus geen
kleurenfoto's of dia's. De foto's moe
ten eigen opnamen zijn en op dun kar
ton bevestigd worden, met op de ach
terzijde vermelding van naam, adres
en leeftijd. Inzenden kan men tot ui-
terlijk30 juni bij de plaatselijke open
bare bibliotheek of via Postbus 249 te
Haarlem, en elke inzending moet ver
gezeld gaan van een ingevuld inschrijf
formulier, dat gratis verkrijgbaar is
bij de openbare bibliotheken of leesza
len.
UIT DE inzendingen worden, per ge
meente, de twee meest artistieke, en
Vervolg van pagina 13
het bijzonder ontziet het goed van
een ander niet en het is dan ook niet
verwonderlijk dat de materiële schade,
die de relletjes van de laatste veertien
jaar ten gevolge hebben gehad, op zo'n
miljard gulden wordt geschat.
Geen van de politieke partijen, ook
niet de grotendeels Vlaamse Christe
lijke Volkspartij, neemt zulke extreme
betogers onder haar hoede, al worden
zij door de C.V.P. niet in duidelijke
taal gedesavoueerd. Maar de Vlaamse
Volksunie staat onmiddellijk klaar met
de benaming „martelaar" wanneer er
een slachtoffer valt onder de betogers.
De Volksunie heeft nooit ontkend
en dat is een andere oorzaak van haar
slechte reputatie bij de gematigden
dat zij oud-SS'ers en andere Vlamin
gen die wegens hun houding tijdens
de oorlog na de bevrijding waren ver
oordeeld, onder haar leden heeft. Het
argument waarmee de leiding op vra
gen antwoordt: de justitie van het land
heeft haar werk gedaan, dan hebben
wij geen behoefte aan een nieuw
oordeel.
Evenmin heeft de Volksunie zich ge
distantieerd van de Vlaamse militan-
tenorganisatie een soort vrijwillige
Vlaamse knokploeg onder leiding
van een zekere Maes. Deze organisatie
erkent, zij het niet helemaal ronduit,
antisemitische en fascistische sympa
thieën te hebben. Haar leden heeft
men tot nu toe steeds wanneer er op
stootjes of betogingen waren, die de
Vlaamse zaak moesten helpen verde
digen, onder de herriemakers aange
troffen.
Het is algemeen bekend dat zij bij
de rellen in Leuven de laatste jaren
steeds naar die stad zijn getrokken om
zich tussen de studenten te mengen.
Liberalen en socialisten hebben de
Volksunie altijd haar „rechtse" signa
tuur verweten. Nog dezer dagen heeft
de voorzitter van de liberale P.V.V.
een aantal betogers van de Volksunie
(samengekomen voor het gebouw van
de Belgische radio en televisie om
meer zendtijd voor haar politiek te
eisen), in het openbaar het scheld
woord „fascisten" naar het hoofd ge
slingerd. Daarop heeft de voorzitter
van de Volksunie direct een klacht we
gens belediging ingediend. Zo iets is
overigens al tientallen malen gebeurd,
meestal hoort men er later niets meer
van.
NATUURLIJK heeft de Volksunie
niet het monopolie van relletjes. An
dere extremistische bewegingen als de
Union de La Gauche Socialiste of de
Parti Wallon des Travailleurs zou men
in Wallonië haar linkse tegenhangers
kunnen noemen. Beide zijn echter veel
kleiner (ieder één zetel in de Kamer).
Hetzelfde geldt voor de gesplitste Com
munistische Partij (in totaal vijf ze
tels) die zich bij betogingen vaak ook
niet onbetuigd laat.
Waarnemers hebben vaak gezocht
naar oorsprong en vooral geestelijke
achtergrond van het Belgische extre
misme. Voor zover het de Vlamingen
betreft, luidt de conclusie meestal: ja
ren van achteruitzetting door Frans
sprekenden, reactie op na twee oorlo
gen ondergane straffen wegens colla
boratie, minderwaardigheidsgevoel te
genover het andere volksdeel en angst
dat met grote moeite en strijd ver
worven rechten verloren zullen gaan.
Voor wat betreft de Walen verschil
len de motieven niet veel, zij het dat
die weinig of niet met de Duitsers heb
ben gecollaboreerd.
de twee leukste föto's beloond met
prijzen van respectievelijk 2 x 25 en
2 x 10 (in boeken of boekenbonnen).
De bekroonde foto's dingen vervolgens
mee naar de twee provinciale prijzen
van 100 elk.
VOLOP EMPLOOI dus weer in onze
provincie voor de amateur-fotografen
al moet ons wel van het hart dat
sommige wedstrijdvoorwaarden de
deelname niet voor iedereen even aan
trekkelijk maken. Het reglement voor
de fotowedstrijd „Mensen en Boeken"
bevat bijvoorbeeld een bepaling dat
de bekroonde foto's in overleg met de
makers eventueel in eigendom zullen
overgaan aan de Provinciale Biblio
theekcentrales en dat betekent in
feite een volledige afstand van de
copyrights. De fotograaf in kwestie
kan dan niet vrijelijk meer over zijn
bekroonde foto beschikken en die met
goed fatsoen nooit meer inzenden voor
andere wedstrijden, waar meestal (bij
voorbeeld de jaarlijkse „contest" van
Popular Photography, Photo-Ciné-
Monde) zeer waardevolle prijzen als
vliegreizen, topcamera's en dergelijke,
te verdienen zijn. We vrezen dan ook
dat de crème van de amateur- en
„salonfotografen" op dergelijke voor
waarden wel verstek zal laten gaan
bij „Mensen en Boeken", en dat zal
het peil der inzendingen niet ten goe
de komen.
Maar goed, wij wensen de openbare
bibliotheken desondanks een rijke
oogst aan goede (en goedkope!) werf-
foto's.
