Exclusief interview van William Attwood „Communisten zeggen dat er geen socialisme kan bestaan zonder Marxisme. Onzin!" Huishoudbeurs DUINDIGT Vrije toegang Hier in Cambodja willen we dat de mensen nu gelukkig zijn Het allernieuwste, allermooiste met eigen ogen xien op tie VRIJDAG 26 APRIL 1968 15 CAMBODJA Openhartig Vijanden Wat verdedigen? Gelukkig zijn Nieuwe boeddha 23" INTERNATIONALE 7nndnn IddtStG ddQRAI-AMSTERDAM zonaag iddibie uay. ig T/M 28APRIL Laat u gezellig verwennen. Dagelijks van 10 tot 5 uur en van 7 tot 10.30 uur. Zondag van 10 tot 5 uur. Toegangsprijs 3.-. Senator Mansfield Vietcong-kampen Twee obstakels Drie doden Oprecht RENBAAN mm WASSENAAR COURSE- AGENDA Zondag 28 april aanvang half twee Woensdag 1 mei aanvang half vier Woensdag 8 mei aanvang half vier Zondag 12 mei aanvang half twee Zaterdag 18 mei aanvang half drie Woensdag 22 mei aanvanghalf vier Zondag 26 mei aanvang half twee Woensdag 29 mei aanvang half vier ZATERDAGEN VOOR DAMES KINDEREN (onder geleide) Bezorgdheid Rijst „Als er maar vrede was in Vietnam dan zou onze economie gezond zijn" PNOM PENH Zoals Norodom Sihanoek bestaat er in de wereld geen tweede. De prins (45 jaar en naar hij me vertelde de rechtstreekse afstammeling van tachtig koningen) is het staatshoofd van Cambodja. Hij re geert over het enige land in Zuidoost-Azië dat sinds het onafhankelijk werd is ontsnapt aan burgeroorlogen, bezetting door vreemde mogendheden en oorlog. „Monseigneur", zoals hij wordt genoemd, is geslaagd waar anderen faalden. Door een combinatie van grenzeloze energie, politieke scherpzinnigheid, geluk en zuivere bravour. De prins reist voortdurend per heli kopter door zijn koninkrijk, dat ongeveer zes keer zo groot is als Nederland, han den schuddend, bomen plantend en eerste stenen leggend zoals iedere praktiserende beroepspoliticus dat moet kunnen doen. Hij voert echter bovendien een uitgebrei de correspondentie met allerlei soorten mensen in alle delen van de wereld waarvan veel wordt afgedrukt in een van de twee tijdschriften waarvan hij redac teur is. Hij is tevens jazz-pianist en saxo fonist en componeerde onlangs de muziek voor „Het betoverde woud", een film die hij regisseerde en waarin hij persoonlijk optrad met zijn mooie jonge vrouw Mo nique. Tijdens ons vier uur durende gesprek in zijn paleis produceerde hij een woor denstroom in zowel Frans als Engels. Ik stelde, toen we begonnen, voor dat we openhartig zouden zijn en zelfs kei hard. Dat was hij, zonder ooit grof te worden. Want hoewel prins Sihanoek niet met de communisten sympathiseert, zo als soms beweerd wordt, doet hij dat evenmin met de Amerikanen. Over Wash- ingtons politiek in Zuidoost-Azië is hij bepaald niet enthousiast. Prins Sihanoek is charmant. Maar of het nu over Amerikanen, Russen of Chi nezen gaat, hij praat met bijtende direct heid. Toch kiest hij zijn woorden met zorg en dat is één reden waarom hij zich politiek heeft kunnen handhaven. CHINA CAMBODJA THAILAND (Slamt LAOS Angkor Siem Reap Barrambang PHNOM PENH Z.-VIETNA M SihanouRvil! SI AM Z-CHINESE Hoofdstad Spoorweg Vliegveld Rivier Ruines km 200 „Neutraal, vreedzaam en welvarend zijn is een hele prestatie in dit deel van de wereld. Hoe is Cambodja daarin ge slaagd?" zo luidt de eerste vraag. KIJK, zegt prins Sihanoek, ik heb veel vijanden in het buitenland waaronder de Amerikaanse pers die zegt dat de Cambodjanen achterlijk en zelfs wild zijn en dat ik zou moeten worden afgezet. Maar het kan me geen barst schelen wat de mensen zeggen. Ons volk is gelukkig en vrij, en onze levensstandaard is rela tief hoog voor Azië. Waarom zijn we on afhankelijk gebleven? Om drie redenen: eenheid, leiderschap en waakzaamheid. In de eerste plaats zijn wij als volk een eenheid en zonder belangrijke taalkundi ge of religieuze minderheden. En het volk van Cambodja heeft vertrouwen in mij. Het weet dat ik fel ben op onafhankelijk heid, dat er binnen in mij een vuur brandt. De Fransen probeerden een play boy van me te maken, een stropop als koning Bao Dai. Maar ik weigerde en trad af. Toen, nadat Cambodja onafhan kelijk werd, stelde ik me verkiesbaar als een gewoon burger en werd in 1955 door het volk gekozen. Ik liet me niet vernederen door de Fransen, en mijn volk weet dat ik ze niet toestaan weer de slaaf te worden van wie dan ook niet van Ho Tsji- Minh, niet van de Chinezen, niet van jullie Amerikanen. Leiderschap. De mensen steunen mij, niet omdat ik een kroon draag. Ze doen het omdat ik heel hard werk. Gisteren was ik in het noorden, morgen zal ik aan de kust zijn. Telkens als wij met een nieuw project beginnen een school of een dijk of een kliniek, ga ik er zelf met een schop werken. Ik houd geen redevoeringen vol loze beloften. Ik houd alleen een toespraak als we iets opdragen, als het klaar is. Ik ben niet als Soekarno. die niet echt om zijn volk gaf. Daarom ben ik nog aan de macht en hij niet. En waakzaamheid. Dat is belangrijk. Onze grenzen kunnen niet verdedigd worden. Zij worden aan alle kanten ge makkelijk overschreden: onze achilles hiel. De Thais en de Zuidvietnamezen jullie bondgenoten azen beiden op de len van ons grondgebied. In 1954. in Ge neve, wilden de communisten ook een verdeeld Cambodja, waarvan zij een ge deelte zouden beheersen. Wij weigerden, maar hun agenten zijn nog actief en ik moet zelf onder het volk gaan om hun opstandig werk te verijdelen. Waakzaamheid aan alle kanten! Weet u dat toen Eisenhower mij in Washington verwelkomde met 21 saluutschoten. Allen Dulles en de CIA mijn afgevaardigden in de VN probeerden om te kopen? Ja! Een man die ze inderdaad omkochten werd later voor de krijgsraad berecht en doodgeschoten. geestelijk en als ras de meerdere be schouwen van andere Aziaten en ook van blanken. Daarom zijn de Russen bang voor China. En Ho Tsji-Minh ook, al zal hij dat niet toegeven. Ik bemiddelen? Nee, niet meer. De Chinezen zouden enige tijd geleden neu tralisatie van Zuid-Vietnam hebben aan vaard, maar nu niet. De Noordvietname- zen zijn aan het koorddansen tussen de Russen en de Chinezen. Ze worden ge dwongen hoe langer hoe meer naar de Chinezen over te hellen. Mijn oplossing militaire neutralisatie van het hele gebied is voor geen van beide partijen meer aanvaardbaar. In een redevoering op 27 januari zei u dat de „maoïsten" willen dat u kiest tussen oorlog met hen of met Amerika. Bedoelt u met „maoïsten" China? JA, de Chinezen en hun plaatselijke agenten, zoals de rebellen die ze steunen in mijn provincie Battembang. Natuurlijk zeggen de Chinezen zelf niets tegen mij. Zij werken met agenten. Om een voor beeld te geven: zij willen maarschalk Tito's stoet, toen hij mij kwam bezoeken, met bommen bestoken. Ik geloof echt dat ze de Joegoslaven meer haten dan Ameri kanen! En toen ik de Amerikaanse am bassadeur Chester Bowles ontving, zeiden de Cambodjaanse communisten spre kend voor hun Chinese meesters dat ik samenwerkte met het imperialisme. Zelfs de Cubanen waren kwaad op me omdat ik met Amerika onderhandelde. Maar ik moet denken aan de veilig heid van CamboRja. Zou Castro mij tegen Amerikaanse agressie komen bescher men? Natuurlijk niet. Dus praatte ik met Bowles omdat ik meen dat, terwijl pre sident Johnson een leeuw voor Vietnam is, hij een lam is voor Cambodja. En ik ben degene die verantwoordelijk is voor de veiligheid van mijn volk dat sommigen van uw generaals willen aanvallen. Ja! U heeft verschillende machtcentra in Washington ze werken niet allemaal in dezelfde richting. Klinkt dit macchia- vellistisch? Misschien. Alle nationale lei ders moeten in het belang van hun volk maechiavellistisch zijn. En ik moet zo goed mogelijk manoeuvreren voor Cam bodja. U zegt dat de VS imperialisme bedrijven in Azië en in het bijzonder in Vietnam OMDAT DE VS overal bases hebben aangelegd, van Japan helemaal rond Azië, waar uw troepen bijzondere voor rechten genieten en waar vaak grote de monstraties tegen u gehouden worden in Japan en de Filippijnen bijvoorbeeld. Ook al bent u rijk, dan nog moet u markten hebben voor uw produkten. Jul lie Amerikanen zitten altijd overal. Dat noem ik imperialisme. Denkt u werkelijk dat wij 25 miljard dollar per jaar uitgeven en duizenden mensen laten sneuvelen in Vietnam om het land te koloniseren? Realiseert u zich niet dat het Amerikaanse volk vre de wil, dat ze dat geld liever aan bin nenlandse projecten zouden besteden zoals onderwijs en stadsvernieuwing? Begrijpt u niet dat wij alleen maar vechten in Vietnam voor een principe om te bewijzen dat agressie niet loont? IK BEN het ermee eens dat de VS voor deze oorlog Johnsons „Great Society" hebben opgeofferd. Maar vecht u voor Aziaten? Waarom zorgt u niet eerst voor uw eigen negers? Geloof mij, het Viet namese volk wil niet dat u doorgaat met op hun land te vechten. Wat bent u daar trouwens eigenlijk aan het verdeidgen? De democratie? Wat is dat voor democratie in Vietnam of in Zuid-Korea, Formosa, Thailand al die landen waar u corrupte, ongeliefde regimes ondersteunt? Wat agressie aan gaat, er bestond geen Noord Vietnamese agressie tot jullie Amerikaanse krachten in het zuiden kwamen. Wat beschouwt u als de beste verdedi ging tegen communistische subversieve activiteiten? DE ENIGE verdediging is de mensen te geven wat het communisme belooft maar zonder dwang niet kan geven. In communistische landen vragen ze twee generaties van sober leven, zichzelf op offeren opdat de derde generatie geluk kig kan zijn. Hier in Cambodja willen we dat de mensen nu gelukkig zijn werken met levensvreugde en vrij zijn om te doen wat ze willen zolang ze het land niet in gevaar brengen. Aannemende dat u Cambodja vreedzaam en neutraal kunt houden, ziet u dan een rol voor uzelf als hoofd van een buurstaat die er niet bij betrokken is om beide zijden te helpen in Viet nam een vreedzame regeling te berei ken? DE TOESTAND in Vietnam is heel ingewikkeld en jullie Amerikanen zijn niet realistisch. Jullie zeggen dat jullie tegen het communisme vechten, maar met het bestrijden van Ho Tsji-Minh wordt alleen de communistische reus, China, sterker. Jullie duwen Noord-Viet nam in de armen van China. En de Chi nezen zijn imperialisten net als jullie Niet op dezelfde manier natuurlijk. Jullie eisen over de hele wereld vooruitgescho ven bases voor jullie veiligheid in feite, voor blanke veiligheid, voor kapitalisti sche veiligheid terwijl de Chnezen ideologische imperialisten zijn. Mao is een nieuwe boeddha geworden en de Chinezen zullen, zelfs als hij ver dwenen is, zijn leerlingen zijn, zichzelf ADVERTENTIE Ik maak uit uw praten tot nu toe op dat u nou niet bepaald dol bent op Ameri kanen? IK MAG somnjige Amerikanen bij voorbeeld senator Mansfield die begrijpt waar ik me tegenover opstel. En Jacque line Kennedy is aanbiddelijk en haar man was charmant. Maar eerlijk gezegd, geloof ik dat uw pers veel te maken heeft, met mijn negatieve houding tegenover Ame rika. Ze praten altijd over het „kleine" Cam bodja „het vestzak-koninkrijk". Ze zeggen nooit „klein" België, terwijl dat kleiner is, en hoe zit het met dat zoge naamde land van Grace Kelly? Het is racisme. Die kleine Europese landjes zijn blank, en wij zijn geel en „achterlijk". Ik haat dit soort minachting het is on verdraaglijk. Waarom zeggen ze niet ge woon „Cambodja"? Worden uw grenzen niet regelmatig ge schonden door de Vietcong en de Noordvietnamezen? En hebben Ameri kaanse journalisten in november geen Vietcong-opleidingskamp gevonden op uw gebied? DIE REPORTERS kwamen uit Saigon Ze namen een taxi en reden recht naar de plaats die hun was aangewezen. Het is geen deel van Cambodja waar de Viet cong zou infiltreren. Ik verdenk de Zuidvietnamezen ervan dat ze het kamp best zelf kunnen hebben aangelegd voor de publiciteit. O ja, er komen wel eens Vietcongs in Cambodja, maar meer naar het noorden, in onbewoonde gebieden. MeestaJ komen ze om voedsel te vinden en nooit in grote groepen nauwelijks ter grootte van een compagnie. Wij ge ven ze gewoonlijk minstens 24 uur om te verdwijnen, omdat ze vaak beweren dat de Amerikanen op de loer liggen. Maar praat u nou niet over infiltratie! Weet u wel dat er meer dan tweehonderd Cambodjanen op onze bodem zijn gedood door jullie Amerikanen en hun bondge noten? Jullie protesteren als wij een van jullie vliegtuigen boven ons terrein neer schieten, maar hebben jullie ooit een ver goeding beloofd voor de schade en dood die jullie hebben veroorzaakt? Nee, om dat een blanke Amerikaanse vlieger meer telt dan tweehonderd gele Cambodjanen, Ik wil geen geld voor de mensen die jullie doden. Maar vindt u niet dat het misschien wel netjes zou zijn om ons een paar bulldozers aan te bieden om de scha de te vergoeden? Infiltratie. Ziet u niet dat ik tussen Prins Norodom Sihanoek twee vuren zit? Als ik uw kant kies, zul len de communisten en masse binnentrek ken en een onhanteerbare opstand orga niseren tegen mijn regering. En als ik de kant van de Vietcong kies, wordt Cam bodja een vazal van Vietnam of China om op de koop toe door jullie lucht macht gebombardeerd te worden. Ik ver onderstel dat als we een protectoraat moesten worden, de meerderheid van de Cambodjanen waarschijnlijk de Fransen of Amerikanen zou prefereren boven de Vietnamezen, maar mijn doel is om vol ledig onafhankelijk te blijven. Uw gesprekken met ambassaduer Bowles in januari waren hartelijk, volgens het gezamenlijke communiqué. Wat is nu het voornaamste obstakel voor het her vatten van normale diplomatieke rela ties met de Verenigde Staten? Er waren twee obstakels. Het eerste was uw dreiging van agressie tegen Cam bodja. Het bezoek van Bowles, hoop ik, heeft die kwestie opgelost, hoewel er daarna nog Amerikaanse schendingen van ons terrein zijn geweest. Het andere obstakel bestaat alleen maar uit vier woordjes. De VS hebben ver klaard dat Cambodja's territoriale on- schenbaarheid zal worden gerespecteerd. We willen dat er aan wordt toegevoegd „binnen de huidige grenzen". De reden dat u over deze woorden struikelt, is natuurlijk dat uw huidige satellieten, Thailand en Zuid-Vietnam, doorgaan met volslagen ongerechtvaardigde aanspraken te maken op ons grondgebied, en dat u bang bent hen kwaad te maken. Het is echt aandoenlijk om een grote macht als Amerika zo bij de neus te zien nemen! Maar het kan me niet echt sche len. In het boven alles gaande belang van mijn land, wil ik graag onze diploma tieke relaties hervatten als de Verenigde Staten onze werkelijke grenzen erkenden. Maar als we dat deden, weet ik dat de Chinezen woedend op me zouden zijn. Dus doordat de VS weigeren mijn grenzen te erkennen, bewijzen ze mij misschien een dienst u redt me van een afwij zing door Peking! Ik ben geen communist maar een buur man van Vietnam en ik weet wat zich daar afspeelt. Ik weet dat u oorspronke lijk niet kwam om de een of andere mythische agressie een halt toe te roepen maar om de hereniging van Vietnam on der Ho Tsji-Minh te voorkomen. Volgens akkoorden van Genève in 1954 hadden er in 1956 verkiezingen moeten zijn, maar uw man Diem wist dat Ho Tsji-Minh zou winnen, dus weigerde hij verkiezingen en riep hij uw hulp in om hem te steunen U had weg moeten blijven en de Viet namezen hun eigen zaken moeten laten uitzoeken. Het was misschien mogelijk geweest het gebied te neutraliseren als u weg was gebleven, maar nu is het te laat. Tijdens het bezoek van Tito zei u verder nog dat u hoopte op een overwinning van Noord-Vietnam en de Vietcong Wat voor voordeel zou Cambodja daar bij hebben. WAT IK bedoelde was dat ik nationale onafhankelijkheid wens voor Vietnam zonder Amerikaanse troepen die het volk doden. Ik zou het graag onafhankelijk zien zoals ik en vrij van buitenlandse beïnvloeding. Dan zouden we misschien goede buren zijn. Tijdens het bezoek in januari van presi dent Tito, veroordeelde u de „schanda lige arrogantie" van ons ministerie van Buitenlandse Zaken toen het „cynisch verklaarde dat Amerika niet gebonden is door de beloften" gedaan door am bassadeur Bowles. Alles wat Bowles zei was dat wij „al het mogelijke zou den doen om daden van agressie tegen Cambodja te voorkomen", terwijl na mens het ministerie alleen maar werd gezegd dat we ons „recht op zelfver dediging" voorbehielden. Gelooft u echt dat deze uitspraken met elkaar in te genspraak zijn U DOET alsof. Op 18 januari vielen uw troepen een Cambodjaanse post aan waarop onze vlag wapperde, meer dan vijf mijl binnen onze grens. Drie van onze mensen werden gedood. Twee weken later hadden wij nog meer gesneuvelden door uw artillerie. Ja, dat noem ik arro gant. Wij kunnen niet begrijpen waarom mensen uit uw regering spreken met ver schillende stemmen of dingen zeggen die het officiële gezichtspunt niet weerspie gelen. Ik zal terugnemen wat ik zei als er opnieuw een bevestiging komt van uw regering over de uitspraak van Bowles over „hot pursuit". adviseurs. Ik vraag me soms af of hij zelfs zijn generaals onder controle heeft. Men moet zich in de VS zo langzamer hand realiseren dat deze oorlog, waar u zich nooit in had mogen mengen, niet echt gewonnen kan worden. Als ik pre sident van de Verenigde Staten zou zijn en dat zou ik zeker niet willen zijn dan zou ik enkele dingen durven doen die misschien gevaarlijk klinken, maar die tot de enige oplossing leiden. Ten eerste zou ik het bombarderen van het noorden stopzetten onvoorwaarde lijk. Dat zou tenminste de weg tot on derhandelingen openen. Voorts zoals De Gaulle deed in Algerije, zou ik onmiddel lijk met het Nationale Bevrijdingsfront de Vietcong onderhandelen. Ik ver telde dat vroeger altijd aan de Fransen toen zij vochten tegen wat essentieel een nationalistische beweging was: hoe lan ger je wacht, hoe meer je verliest. De zogenaamde regering van Zuid- Vietnam? Vergeet het maar. Die verte genwoordigt niemend. Hoogstens een handjevol generaals en politici, die jullie aleen gebruiken om aan de macht te blij ven. Ze vormen slechts een loze huls, en wat erger is, ze gebruiken Amerikaanse troepen om voor hen te vechten en te sterven. De verkiezingen? Een farce. Er zijn maar twee partijen in Zuid-Vietnam de Vietcong en het leger. En het leger zou nergens zijn als de Amerikanen er niet waren. Met de Vietcong kan een staakt-het-vuren bereikt worden en te rugtrekking in gedeelten. Ik heb goede reden om aan te nemen dat het noorden en zuiden hoe dan ook toch tien tot vijftien jaar gescheiden zul len blijven. Natuurlijk zouden de Chine zen deze oplossing niet leuk vinden. Zij willen dat het vechten doorgaat zodat zij hun invloed kunnen uitbreiden maar het zou in uw voordeel zijn en ook in het mijne. Amerikaans prestige? U kunt het zich veroorloven terug te trekken, toe te ge ven dat u ongelijk had. De mensen weten dat u sterk bent. Alleen als u blijft han gen en meer nederlagen lijdt zult u uw gezicht verliezen. Erken de Vietcong nu, onderhandel met hen, en de wereld zal u toejuichen. Azië zal dankbaar zijn, geloof Het is altijd gemakkelijk critiek te heb ben op wat we in het verleden ver keerd hebben gedaan. In Amerika is daarover ook een debat gaande. Maar wat zou u dan wel willen voorstellen dat we nu in Vietnam zouden moeten doen? IK DENK dat president Johnson alles bij elkaar oprecht is, al heeft hij slechte ADVERTENTIE Het „Informatie Bulletin" van de Russi sche ambassade van 31 oktober in Bangkok haalt een artikel aan, „In het voetspoor van de Chinese keizers", door een professor Ukraintsev, die zegt dat er in heel Zuid- en Zuidoost-Azië bezorgdheid bestaat wegens China's „zucht tot alleenheerschappij" en „claims op grondgebieden". Bent u het daarmee eens? JA, ER bestaat bezorgdheid vooral sinds de zogenaamde culturele revolutie in China. En de Russen hebben zelf ook reden om in spanning te zitten,^ voor het Chinese imperialisme. Dat is één reden waarom ze ons hier in Cambodja helpen. Om terug te komen op Cambodja, on langs beweerde u dat bepaalde Cam bodjanen in opdracht van Peking, een opstand waren begonnen in uw provin cie Battambang. U zei: „Het is een strijd tot de dood, eigenlijk een bur geroorlog". Heeft u die al onder con trole? NOG NIET. Onze troepen hebben Fran se instructeurs. Wij zijn niet al te best getraind in geurrilla-tactieken. Die rebel len staan in contact met de Thai-commu- nisten over de grens, die door Peking bevoorraad worden. Nu vernielen ze bruggen en proberen het platteland te iso leren van de steden volgens de theorieën van Mao. Maar wij zullen dit probleem te boven komen. Wat zijn de andere voornaamste proble men van Cambodja? RIJST, bijvoorbeeld. Het is onze be langrijkste oogst. En we exporteren het normaal als deel van onze buitenlandse handel. Maar nu wordt een groot deel ervan door handelaren naar de Vietcong gesmokkeld, die hoge prijzen betalen in plaatselijke valuta. Wij hebben een han delsovereenkomst met de Vietcong, maar negentig percent van die handel is ille gaal en de regering krijgt geen deviezen. Dus hebben wij begrotingsmoeilijkheden. Als er maar vrede was in Vietnam, dan zouden wij een gezonde economie hebben. Cambodja is onderbevolkt, en we zouden wat we verbouwen, kunnen ver kopen om scholen en hospitaals en wegen te bouwen, die het volk nodig heeft. Zo zullen wij onze oorlog tegen het commu nisme winnen. Inderdaad is één reden dat het land voor 99 percent achter me staat, dat we sinds onze onafhankelijkheid het land hébben opgebouwd. Hoe zou u Cambodja's regeringsvorm ideologisch beschrijven Ik noem het boeddhistisch socialisme. Met socialisme bedoel ik dat we een so ciaal geweten moeten hebben en moeten proberen iedereen in staat te stellen zich zelf naar vermogen te verbeteren. Ons regime heeft ook een religieuze bijbetekenis: vrijheid, broederschap, vre delievendheid, verantwoordelijkheidsge - voel jegens de armen. De communisten zeggen dat er geen socialisme kan bestaan zonder marxisme. Onzin!

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1968 | | pagina 15