Directe invloed op priesters
in Midden- en Zuid-Amerika
Zondag 150
jaar geleden
geboren
Dood van bewustloze operatie-patiënte „geen reden tot paniek"
„Kans op complicaties
slechts één op 25.000'
■P*'"
ME
Erbij -fc
ZATERDAG 4 MEI 1968
Eén voor allen
Dutschke
Nederhorst
m
Banning
Zelfs een Car list
L. den Outer
MARX' DENKBEELDEN
NOG SPRINGLEVEND
„Wat wij aan Karl Marx te danken hebben, 't is dat hij ons heeft bevrijd
van de phrase op sociaal gebied"
Werner Sombart
HET WAS EEN WAT TRIEST ANTWOORD, dat de
Nederlandse t.v.-kijker de vorige week vrijdagavond
kreeg van prof. Fr. de Jong op de vraag van een ver
slaggever of de arbeiders tegenwoordig politiek rechts
worden. „Ik dacht niet dat ze rechts worden, maar dat
ze voor een groot deel altijd rechts geweest zijn", zo
zei de hoogleraar. Als we bij deze uitspraak dan nog
voegen een recente verzuchting van de componist van
liederen voor de stukken van Bertold Brecht. Paul
Dessau, te weten dat Marxist zijn betekent eeuwig
leren en verder „misschien word je wel nooit Marxist",
dan lijkt ons de vraag gerechtvaardigd of we maar niet
beter Karl Marx, die morgen 150 jaar geleden in Trier
werd geboren kunnen gaan bijzetten in het Londense
wassenbeeldenmuseum".
De Westduitse studentenleider
Rudi Dutschke, die een over
tuigd volgeling is van de grote
ideeën van Karl Marx en daar
mee een typische huidige repre
sentant van zijn leer is.
HEEFT HET Marxisme als econo
misch en politiek panacee geen enke
le betekenis meer? Natuurlijk wel,
maar dan zal men er in de eerste
plaats van uit moeten gaan dat het
Marxisme een dynamische leer is en
niet zoals velen in de wereld menen
een brok dogmatisme met allerlei
verouderde denkbeelden.
MARX, al zeer vroeg onder invloed
van de ideeën van de achttiende-eeuw-
se verlichters heeft zijn leven lang ge
streden voor eigenlijk maar één doel:
een samenleving waarin de waardig
heid van de mens volledig tot zijn
recht zou komen.
„Eén voor allen, allen voor één, een
ideaal dat-volgens Marx alleen bereik
baar was langs de weg van de ge
welddadige omverwerping van de kapi
talistische maatschappij. Zijn magi
strale gedachtengang was ongeveer als
volgt: zij die de economische en der
halve de politiek macht van een land
in handen hebben doen daarvan nim
mer uit vrije wil afstand. Er moet
dan ook geweld worden gebruikt om de
produktiemiddelen te veroveren en die
te geven aan hen die er het meest
recht op hebben: de arbeidende be
volking die wordt uitgebuit. Dan pas
kan een ideale situatie ontstaan, waar
uit de mens als een volkomen vrij
wezen te voorschijn komt.
DAT idee heeft een enorme invloed
uitgeoefend op de hele wereld, maar
in het bijzonder op de westelijke in
dustrielanden waar de nieuwe produk-
tiemethoden een onvoorstelbare armoe
de hadden gebracht. De grote organi
sator van de Russiche revolutie W.I.
Lenin begreep Marx als de beste en
paste zijn ideeën toe in zijn praktische
politiek. Leider Mao van China inspi
reerde zich op de grote Marx, maar
ook de Westduitse studentenleider Ru
di Dutschke wiens kreet „wij volgen"
niet Gandhi, maar Marx" duizenden
gezeten Duitse burgers de stuipen op
het lijf jaagt.
Dutschke is eigenlijk de voornaamste
representant van de huidige Marxisti
sche studentenjeugd in West-Europa.
Zijn ideeën mogen een wat romanti
sch karakter dragen, zijn macht is niet
bijzonder groot (met name niet onder
de arbeiders), maar hij heeft een ma
gistraal gevoel voor wat in de maat
schappij onder de jeugd leeft. Aanslui
tend op Marx' vervreemdingstheorieën
speelt hij onder meer op het wel-
vaartsgezeur van de ouderen, op de hy-
procrisie die bedreven wordt ten op
zichte van het herlevend fascisme in
West-Duitsland. Zoals Marx de pro
letariër los wilde maken van zijn kete
nen, zo wil Dutschke de jeugd los ma
ken van de materiële overvloed en
daarmee gepaard gaande „Verelen-
dung" in het denken. Dat is Marxisme,
waarmee de oude Marx zeker zou in
stemmen.
IN dit verband is het wel aardig
wat een tegenstander van Dutschke te
weten de oud-fractievoorzitter van de
P.v.d.A. in de Tweede Kamer drs. Ne
derhorst desgevraagd aan één onzer
verslaggevers zei: zij, de revolutionai
re studenten zijn geestelijk lui want zij
klampen zich vast aan een negentien-
de-eeuwse theorie, die alleen in een
primitieve maatschappij misschien nog
eèn aardig richtsnoer kan zijn".
Morgen wordt in de vooruitstre
vende wereld het feit herdacht
dat Karl Marx 150 jaar geleden
in Trier werd geboren. Samen
met Friederïch Engels werd hij
de grondlegger van het weten
schappelijk socialisme. Even
eens samen met Engels schreef
hij het Communistisch Manifest,
een politiek pamflet dat er in
slaagde de arbeidersbeweging in
beroering te brengen. Zijn le
venswerk „Das Kapital", dat het
economisch denken uit die tijd
een radicale wending gaf, werd
honderd jaar geleden voor het
eerst gedrukt.
Het P.S.P. Kamerlid Van der Spek
maakt het nog bonter door te spre
ken van een nostalgie naar het oude
Marxisme, die een overleefde barri-
cadenromantiek is. Alsof strijden
tegen de neo-fascistische N.D.P.'ers
met bijvoorbeeld 10 pet. van de stem
men in Baden-Würtemberg overleef
de barricaderomantiek is.
Maar Marx bewondert hij: „die man
was zijn tijd ver vooruit. Zijn methode
van maatschappij-analyse was de juis
te. Daardoor is een nationale argumen
tatie voor het socialisme, op grond van
doordenking van de maatschappij-ver-
houdingen, tot stand gekomen. Marx
hield rekening met de mens zoals hij
werkelijk was in tegenstelling tot de
Utopisten vóór en tijdens zijn leven".
TYPEREND is het wel een Neder
landse politicus behorend tot een socia
listische partij op de vraag wat Marx
nog voor hem betekende antwoordde:
„Tja daar vraag je me wat".
Men kan daarin gemakkelijk dezelfde
geestelijke luiheid zien die drs. Neder
horst aan Dutschke c.s. verwijt of wel
dat socialist zijn voortspruit uit een
soort van intuïtie of een vorm van
Christelijk ressentiment. Prof. Banning
door wiens toedoen onder meer alle
Marxistische stellingen uit het partij
program van de P.v.d.A. zijn ge
schrapt zegt dat er maar weinig Mar
xisten zijn die Marx kennen. Mao Tse
Precies honderdvijftig jaar 11a
zijn geboorte staat zijn portret
bij het warenhuis Vroom en
Dreesmann in een king-size for
maat tussen evengrote afbeel
dingen van figuren als Jan Cre-
mer. Mulisch en Van het Reve.
Theologen claimen grote delen
van zijn werk voor zich op en
exclameren als dat hun goed
dunkt dat hij gelijk heeft ge
had. Zelfs een Carlist als Karei
Hugo zal hem in een vraagge
sprek voor de Nederlandse t.v.
fout maar instemmend citeren.
Is Karei Marx een modever
schijnsel aan het worden zoals
een Bonnie en Clyde of is de
maatschappij eindelijk rijp voor
zijn ideeën? Een vraag, die wij
nu het vandaag 150 jaar geleden
is dat de grote wereldhervormer
in Trier werd geboren hiernaast
zullen trachten te beantwoor
den.
Toeng had al jaren steunend op het
Marxisme een hele partij om zich
heen verzameld, toen eindelijk het
voorwoord van „Das Kapital" in het
Chinees werd vertaald. En Mao kent
geen enkele vreemde taal.
DE BELANGSTELLING voor de
studie van het Marxisme is groot. Een
derde van de wereldbevolking leeft
min of meer onder de uitstraling van
het werk van de man. die het symbool
werd van het klassenbewustzijn van
de arbeider. Ook in het andere deel
van de wereld, waar dus het kapita
listische systeem heerst, wordt Marxis
me bedreven. Met name in Zuid-Ame-
rika en Midden Amerika waar vooral
priesters en zendelingen geconfron
teerd met de ontzaglijke armoede en
nood der mensen daar, begrijpen dat
Bijbel en psalm geen uitkomst meer
bieden. Recente interviews voor de
T.V. met priesters uit Guatemala en
Columbia getuigen ervan dat het Mar
xisme nog springlevend is.
llllllillllllllD
(Van onze medische
medewerker)
IN HET HAAGSE gemeente
ziekenhuis Zuidwal is vorige
week één der twee vrouwen
overleden, die daar al sinds vele
weken bewusteloos waren. Beiden
waren, na een operatie, niet uit
de narcose ontwaakt. Eén van
deze patiënten was ruim een
maand geleden geopereerd, de an
der omstreeks Kerstmis 1967 (in
een ander Haags ziekenhuis). De
overleden patiënte is inmiddels
ter aarde besteld, de andere
vrouw is nog steeds in een coma;
alle pogingen om haar bij bewust
zijn te brengen hebben totnogtoe
gefaald en veel hoop schijnt er
voor haar niet meer te zijn niet
meer in elke geval, dan voor het
Zwolse meisje Mia Versluys dat
nu al sinds een onbetekenende
hieloperatie twee jaar buiten
bewustzijn is.
DEZE TRIESTE GEVALLEN heb
ben het publiek ongerust gemaakt.
In Den Haag was dat overal merk
baar. In de tram, in lunchrooms en
bedrijfskantines, was het overlijden
van de Zuidwal-patiënte het onder
werp van verhitte discussies, waar
bij vooral de schuldige" narcotiseur
het breed uitgemeten kreeg. Discus
sies die meestal uitliepen op kreten
als: „Mij krijgen ze, na dit alles, niet"
op de operatietafel.
„DIE ONRUST en argwaan zijn
gevaarlijk en bovendien ongegrond"
menen de artsen. Zij stellen er de
volgende argumenten tegenover ter
geruststelling:
„De kans op complicaties tijdens
de narcose is één op 25.000, de kans
op dodelijke gevolgen een op 150.000.
Per jaar worden in Nederland onge
veer 500.000 narcoses toegediend. Dat
betekent twintig tragische gevallen
per jaar, die niet dodelijk behoeven
te zijn en lang niet altijd een direct
gevolg zijn van de narcose. Toch is
er de angst, wanneer een van die ge
vallen bekend wordt.
EEN VERGELIJKING. Bij zwan
gerschap koestert noch de aanstaan
de moeder, noch haar echtgenoot
angst voor een fatale afloop. Maar
toch stierven er in 1966 van de bijna
250.000 kraamvrouwen (de helft van
het aantal narcose-patiënten) 50 na
complicaties tijdens de zwanger
schap, de bevalling of in het kraam
bed. Onder hen waren weliswaar en
kele „narcosegevallen", maar geen
enkele zwangere vrouw zegt uit vrees
voor „complicaties": „Mij krijg je
niet in de kraamkliniek". Een beval
ling is immers de gewoonste zaak
van de wereld? Een operatie is dat
ook, met een vijfmaal zo gering risico
dat er „iets fout" gaat.
„ER IS beslist geen reden voor
paniek", zegt directeur-geneesheer N.
en narcosetechnieken tot een mini
mum beperkt. Complicaties bij nar
cose zijp in de medische wereld van
zelfsprekend. Vooral bij oudere pa
tiënten is de kans duidelijk aanwe
zig. Meestal zeggen we dat er van
tevoren bij. Maar we zijn toch al zo
ver, dat we mensen op zeer hoge
leeftijd nog kunnen opereren. Niet
zo lang geleden slaagden we erin,
een patiënt van 92 van zijn blinde
darm te verlossen. Dat zo iets mo
gelijk is, is prachtig."
K. Cath van ziekenhuis Zuidwal, dat
als een der grote ziekenhuizen in de
randstad Holland beschikt over een
uitstekende afdeling „intensieve
zorg", waar de twee vrouwen-in-
aoma onder de voortdurende controle
stonden van een medisch team.
HIJ vervolgt: „Iedere narcose en
elke operatie heeft gevaren. Maar die
zijn dank zij de moderne chirurgie
DE ANESTHESISTEN van zieken
huis Zuidwal, dr. C. R. Vonk en dr.
G. V. Kloppenburg delen die mening.
Zij beiden hopen, dat de vertrou
wensrelatie tussen medicus en
patiënt niet wordt geschaad door de
ze enkele tragische actuele voorbeel
den. „De patiënt die nerveus, gespan
nen en argwanend bij ons komt,
maakt ons het werken moeilijk", al
dus dr. Vonk. Dr. Kloppenburg be
treurt de instelling van het leken
publiek. „Waarom zou je tegen een
medicus een aanklacht indienen, die
zijn uiterste best heeft gedaan, zijn
patiënt gezond af te leveren? Wan
neer de garagemonteur een boutje
verkeerd zet, kan dat mijn leven kos
ten. Maar ik bemoei me niet met zijn
werk, omdat ik er geen verstand van
heb. Ik vertrouw op de vakkundig
heid van de man."
Enkele weken geleden diende dr.
Vonk de zevenjarige Jacqueline, een
dochtertje van zijn collega Kloppen
burg, een narcose toe. Alles ging
goed, natuurlijk. „Maar", zegt dr.
Kloppenburg, „als er iets fout was
gegaan, had ik hem dat nooit kwalijk
kunnen nemen. Hij doet zijn werk
en ik vertrouw erop, dat hij het goed
doet."
BELANGRIJK is, dat de narcoti
seur een volledig inzicht heeft in de
fysiologische toestand van de patiënt,
die hij gaat behandelen. Tenslotte is
hij, met de chirurg, de man die het
al of niet slagen van een opratie in
de hand heeft. Een uitgebreid voor
onderzoek is dan ook noodzakelijk,
zo menen zij. „Dat gebeurt in de
meeste klinieken." Elke kleine afwij
king kan immers van invloed zijn
op het verloop van de operatie tij
dens de narcose. Dat is altijd zo ge
weest. Maar pas nu realiseert het
grote publiek zich dat, nu er melding
is gemaakt van enkele afschuwelijke
gevallen.
De geneesheer-directeur Cath: „Zo
dra er iets fout gaat tijdens de nar
cose wordt dat geopenbaard door
hartstilstand, waardoor de hersenen
geen zuurstof meer krijgen. Kunnen
we binnen drie minuten het hart
weer aan de gang krijgen, dan is er
niets aan de hand. Lukt dat niet. dan
is de kans bijzonder groot, dat de
hersenen beschadigd worden. Hoe
verder men die drie-minuten-grens
overschrijdt, hoe erger de bewuste
loosheid van de patiënt wordt."
Op de afdeling „intensieve zorg"
van het ziekenhuis Zuidwal staan 16
bedden. Dat betekent niet dat er zes
tien patiënten in coma liggen. Het
zijn over het algemeen de zwaarste
gevallen: patiënten die na een ern
stig verkeersongeluR een intensieve
behandeling behoeven. Verder liggen
daar ernstige longpatiënten die be
ademd moeten worden en 24 uur per
dag onder controle staan.
ZOWEL de geneesheer-directeur
als de anesthesisten van Zuidwal be
sluiten: „Wanneer men ziet hoeveel
zeer ernstig zieke of zwaargewonde
patiënten wij dank zij operaties on
der narcose weer gezond of redelijk
srezond kunnen afevet-en. dan is het
verbazingwekkend, dat het aantal
complicaties bij narcose zo gering is."
