Laatste studentenrellen
de dertiende eeuw
in
KIP
IN'T
PANNETJE
RECEPTIES
HET HOGE DUIN
DIRCK DIRCKZ
De veilige
manier
van sparen
Rijkspostspaarbank
altijd safe!
Elektronische kunsthand
met beweegbare vingers
r
De vogel
IN HUN ELEMENT
Prof. Hugenholtz: „Wat nu gebeurt is nieuw"
Ook toen was de
Sorbonne het
middelpunt
Bedrijfschap voor
margarine
opgeheven
Deense spion
gepakt
A.R.P.-secretaris
gepromoveerd
Vrijheidsprijs
voor een
Griekse journalist
Dankzij de ruimtevaart:
ZATERDAG 18 MEI 1968
„Inspraak"
Autonoom
pw»
OSTSPA
998-1
Mini-elektronica
TEL. 11750
Kerkelijk nieuws
UTRECHT „Wal er nu aan de uni
versiteiten gebeurt is volstrekt nieuw
en heeft zijn weerga niet in de ge
schiedenis van de Westeuropese uni
versiteiten. Nog nooit is er sprake ge
weest van dergelijke grote verschillen
tussen de universitaire leiding en de
studenten. Tot vóór de tweede we
reldoorlog vormden professoren en stu
denten één sociale groep. Pas in de ja
ren 1945-'50, toen het aantal studenten
sterk groeide en er ook andere groepen
uit de bevolking aan de universiteiten
kwamen dan die uit de establishment,
werd de grondslag voor de spanningen
gelegd, die nu tot uitbarsting komen", f"™"
Prof. dr. F. W. N. Hugenholtz, hoog
leraar in de geschiedenis van de mid
deleeuwen aan de universiteit van
Utrecht, moet heel ver terug gaan om
i studentenrebellie te vinden, die
enigszins vergelijkbaar is met de huidi
ge. Eigenlijk tot aan het begin van de
geschiedenis van de universiteiten, het
begin van de dertiende eeuw.
En ook toen was Parijs een tijd
lang het middelpunt van de agitatie.
De Sorbonne, één van de oudste uni
versiteiten, stond bij wijze van spre
ken nog in de kinderschoenen. Dat
neemt niet weg dat er bepaalde zaken
al op straat werden uitgevochten.
,De situatie was echter wel wat an
ders. Het ging toen vooral om de au
tonomie van de universiteiten tegen
over de kerkelijke en wereldlijke over
heid. De kanselier van de bisschop was
de oude onderwijsautoriteit. Hij be
paalde welke docenten er kwamen en
oefende ook censuur op hen uit, om te
voorkomen dat zij zich aan ketterijen
te buiten gingen. Het ging hier dus om
de academische vrijheid", zo vertelt
prof. Hugenholtz.
Aan de andere kant was er in het be
gin van de dertiende eeuw in Parijs
ook een fel verzet tegen de stedelijke
overheid. De universiteit wilde ook op
het gebied van de rechtspleging auto-
/noom zijn. Dat de politie de orde her
stelde werd wel geaccepteerd, maar
de studenten die werden gearresteerd
moesten aan de rechtsnormen van de
universiteit onderworpen worden. De
universiteit heeft haar zin gekregen,
het tuchtrecht zoals wij dat nu nog in
verschillende vormen kennen is daar
een overblijfsel van maar de strijd
ging inderdaad met talloze straatge
vechten en rellen gepaard.
Hoe stond het toen met de inspraak
van de studenten, het grote struikel
blok van dit moment? „Dat was geen
probleem. Er was de basisfaculteit van
de „vrije kunsten" (artes liberales)
waarop de student al heel jong kwam,
op 12-jarige leeftijd ongeveer. Als hij
dat had afgemaakt, kon hij verder
gaan met de eigenlijke faculteiten:
theologie, rechten en medicijnen. Hij
was dan magister artium, met de be
voegdheid om in de faculteit van de
vrije kunsten te doceren.
Uit deze magistres, die dus zowel
student als docent waren, kwamen de
mensen voort die de leiding van de uni
versiteiten in handen hadden. En de
professoren? „Die waren heel wat min
der gevestigd dan nu. Het was een
zeer ambulante soort mensen, dat
vaak niet zo erg lang aan een bepaalde
universiteit bleef hangen. Bovendien
waren ze in een zeer afhankelijke posi
tie van de studenten. Ze vochten om
een zo groot mogelijke aanhang, want
de studenten waren hun directe bron
van inkomsten, het kwam vaak voor
dat ze de cafés langs trokken cm
rondjes uitdelend studenten aan te
trekken. Ze waren dus veel minder
„autoriteit" dan tegenwoordig en moes
ten het uitsluitend hebben van wat zij
in hun vak presteerden".
„Ook de civitas gedachte leefde veel
sterker aan de universiteiten dan te
genwoordig, vertelt prof. Hugenholtz
verder. Het waren autonome gemeen
schappen, die zichzelf en de studenten
tegen de maatschappij beschermden.
Tegen het optreden van de politie,
maar ook tegen de prijzen die kamer
verhuurders, kroegbazen en boekhan
delaren van de studenten durfden vra
gen. De universiteit probeerde de prij
zen zoveel mogelijk in de hand te hou
den. De zaak van de universiteit was
de zaak van studenten en leiding."
„Dat is eigenlijk zo gebleven tot
kort na de tweede wereldoorlog, hoe
wel sinds de middeleeuwen aan het
universitaire bestel zelf natuurlijk wel
het een en ander veranderd is."
Men kan volgens prof. Hugenholtz
wel stellen dat er van grote rellen al
leen maar sprake is geweest aan het
begin van de geschiedenis van de uni
versiteiten. Hij zegt: „Er hebben zich
in later tijd ook wel relletjes voorge
daan maar het ging daarbij nooit om
erg wezenlijke zaken. Ze waren in
ieder geval nooit het gevolg van span
ningen tussen universitaire leiding en
studenten. Verder speelden bij maat
schappelijke crises en omwentelingen
de universiteiten wel eens een rol,
maar altijd als geheel".
„Zo vormden ook hier in Nederland
hoogleraren en studenten tot voor kort
één groep. Van tegenstelling was geen
sprake. De mentaliteit van de jonge
mensen is echter sterk veranderd. Als
er in onze tijd slecht onderwijs ge
geven werd lachten we er om. Nu gaan
ze protesteren. Dat kwam niet bij ons
op. Van de veilige besloten universi
taire gemeenschap is weinig meer
over. En ik geloof dat het een ver
betering is", aldus de hoogleraar.
ADVERTENTIE
gebraden halve kip;
royaal garnituur, fruitmix 4.95
geen
zaalhuur I
port-sherry-vermouth 0.90
Vraag de folder menusuggesties
diners 12 pen.en meer v.a. 620
HOTEL-CAFE-RESTAURANT
40 meter boven de zee
Wijk aan Zee 02517-322
SPECIALITEITENRESTAURANT
Bilderdijkstraat hoek Kwakersplein
A' DAM - West - 020- 83176
DEN HAAG De Sociaal-Economische
Raad heeft zich in zijn openbare vergade
ring akkoord verklaard met het advies van
zijn organisatie-commissie om het voorstel
van het bestuur van het bedrijfschap voor
de binnenlandse groothandel in margarine,
spijsvetten en spijsoliën, dit bedrijfschap
op te heffen.
KOPENHAGEN (AFP). Een kapitein
van de luchtbescherming op het Deense
eiland Bornholm, Nielsen, heeft bekend
spionage voor een communistisch land te
hebben gepleegd.
Volgens goedingelichte bron zou Nielsen
geheime gegevens over de militaire defen
sie van Denemarken aan de ambassade
van de Sovjet-Unie in Kopenhagen heb
ben geleverd.
AMSTERDAM. Mr. W. de Kwaadste-
niet, secretaris van de Anti-Revolutio
naire Partij, is aan de Vrije Universi
teit in Amsterdam gepromoveerd tot
doctor in de rechtsgeleerdheid op het
proefschrift „Het recht van Kamerontbin
ding". Daarin stelt de promovendus o.m.
dat Kamerontbinding een organisato-
risch-technisch middel is dat bij stagnatie
van de staatsmachine deze weer op gang
kan brengen. Hoewel op basis van grond
wet en praktijk ontbinding mogelijk is in
uitzonderingsgevallen betekent dit vol
gens mr. De Kwaadsteniet geen vrijbrief
tot ongelimiteerd gebruik. De uitzonde
ringsgevallen zijn volgens hem onder an
dere disharmonie tussen regering en één
of beide kamers of tussen Eerste Kamer
en Tweede Kamer of in de boezem van
de regering, en wanneer de Kamer niet
meer representatief wordt geacht.
KYOTO (Reuter). De ongeveer hon
derdzeventig afgevaardigden uit negentien
landen waaronder Nederland die
hebben deelgenomen aan het internatio
nale congres van dagbladuitgevers in
Kyoto, hebben op de slotzitting hun soli
dariteit betuigd met de Griekse journa
listen die ijveren voor de vrijheid van
meningsuiting.
De vrijheidsprijs in de vorm van een
gouden pen werd toegekend aan de Griek
se journalist en uitgever Christos Mam-
brakis, die van de autoriteiten in Athene
geen uitreisvisum had gekregen om naar
Kyoto te komen.
De inwoners van de Japanse hoofd
stad Tokio zijn hartstochtelijke vis
sers. Zelfs op regenachtige dagen
geven zij zich massaal over aan de
verlokking van de nationale sport,
die zij hier beoefenen in een van de
vele vijvers in het cehtrum van de
stad.
•SSSSsfS-w-ft 'yftN
ADVERTENTIE
SERIE- t N VOLGN
Uw «pawrkewng bckcnti o
jfcrtr- Vrrtrteld
Op ftxtmdreicn v<xx rnteg PO
htteven welke u un de Cettitx
wan tie «RU&
fre STA 4 T eottrCHHVl Of wfra
bote iff (l'ibqk'i/ifndfixotb
•wen huorJtk» m krachtenf tfc
Er zijn 2200 vestigingen. Op de postkantoren kunt u de hele dag terecht
Een aantal daarvan is zelfs ook op vrijdagavond of de plaatselijke koopavond
geopend. Voor de postagentschappen gelden aparte openingstijden.
(Van onze correspondent)
UTRECHT. Herman Klaassen uit
het Gelderse Huissen, die kortgeleden
naar Rusland reisde om daar een
kunsthand te bemachtigen, is daar
niet geslaagd. Hij kwam terug met
een orthodoxe mechanische kunsthand
in plaats van een bio-elektrische pro
these. Wellicht dat hij in de nabije
toekomst in eigen land wel kan wor
den geholpen, want de elektronische
protheses zijn in Nederland sedert
kort te koop. Ze worden geïmporteerd
uit Oostenrijk en binnenkort waar
schijnlijk ook uit Duitsland. Een der
gelijke prothese, waarbij de vingers
van de kunsthand kunnen bewegen,
kost ongeveer 1300.
Dat zegt dr. Th. W. Beeker, hoofd-
geneeskundige jen orthopedisch chirurg
van het Dr. A. Mathijsenhospitaal in
Utrecht, waar hij hoofd van de centra
le prothesewerkplaats is. De laatste
twee maanden zijn op het gebied van
de bio-elektrische prothese grote vor-
De oude man zat doodstil,
alleen zijn ogen bewogen. Hij
hield de linkerarm uitgestrekt
en in zijn omhooggekeerde
handpalm lagen hennepkor
rels. De natuur stond roerloos
om hem heen onder het lente
zonlicht, maar op het grasveld
op enige afstand liepen kin
deren schreeuwend achter el
kaar aan en hun moeders
stonden met gekruiste armen
hoofdschuddend gedachten uit
te wisselen bij de vijver.
De oude man op de plant-
soenbank begon kramp in zijn
arm te krijgen, maar hij hield
vol. Hij wist dat op een goede
dag de merel met zijn be
weeglijke gele snavel en zijn
achterdochtige kraaloogjes de
anderhalve meter angst zou
overwinnen, die hem scheid
de van de hennepkorrels. Hij
kwam iedere dag een centi
meter dichterbij. Merels zijn
dodelijk bngerust over hun
voortbestaan, zodra zij de
vlakke grond naderen. Zij
zingen alleen maar ontspan
nen en zorgeloos, als zij óp
een hoge schoorsteen of in het
topje van een boom hun we
reldje kunnen overzien.
Maar deze merel was ver
zot op hennepkorrels en de
hennepkorrels lagen in de
handpalm van de man, die
iedere dag opnieuw een stil
zwijgende uitnodiging tot de
schuwe vogel richtte. En de
merel overlegde iedere dag
zorgvuldig, of hij het wagen
zou op de pols van de man te
gaan zitten en de korrels op
te pikken uit de handpalm.
Maar iedere dag gebeurde er
iets, dat tussenbeide kwam.
Nu eens was het de park
wachter met zijn zware stap
op het kiezel, dan weer een
kinderwagen met kwetteren
de vrouwen en stoeiende kin
deren erom heen. En vandaag
was het een meisje van acht
jaar, dat hollend naderbij
kwam en de merel naar de
hoogste boom in het park ver
joeg.
De oude man borg de kor
rels in een papieren zakje en
probeerde zijn ontstemming te
verbergen.
„Wat doet u?", vroeg het
meisje laatdunkend, alsof zij
al bij voorbaat wist dat het
niets goeds kon zijn.
„De vogeltjes voeren", ant
woordde de oude man vrien
delijk. „Ze kennen me en ze
weten dat ik iets lekkers voor
hen heb".
„Waar zijn die vogels dan?",
informeerde het meisje ach
terdochtig.
„Ze vliegen weg, als kin
deren teveel lawaai maken".
„Maak ik lawaai? Het park
is trouwens om te spelen".
„Natuurli,jk. Ga maar spe
len".
„Hebt u echt iets lekkers
voor de vogels?"
„Ja".
„Vinden kinderen dat ook
lekker?"
„Nee", zei de oude man
glimlachend. „Kinderen vin
den andere dingen lekker.
Kijk, hier heb ik een peper
munt voor je. De vogels krij
gen wat anders".
Het meisje stak de peper
munt in haar mond zonder
ervoor te bedanken. Ze schoof
het snoepje tegen de binnen
kant van haar wang, zodat
er een bobbel ontstond, en
vroeg:
„Wanneer komen de vo
gels?"
„Straks misschien", zei de
oude man. „Je moet heel stil
en heel voorzichtig zijn, an
ders zijn ze bang. Je moet ze
lokken en zorgen dat ze niet
schrikken".
„O", zei het meisje en ze
trok zich achterwaarts terug
in de richting van haar moe
der die bij de vijver stond en
nog steeds gedachten uitwis
selde met een andere moeder.
„Moet je ze lokken?"
„Ja", zei de oude man.
Het meisje keerde zich
plotseling om en holde weg.
De man zag dat ze haar moe
der aan de mantel trok en
druk gebarend naar de bank
wees waar hij zat. Hij kon niet
verstaan wat ze zei, maar hij
zag dat de twee vrouwen zich
naar het kind bogen en daar
na nadrukkelijk in zijn rich
ting keken.
Hij kreeg plotseling een
hekel aan het kind, ofschoon
hij veel van kinderen hield.'
Hij dacht aan zijn kleinkin
deren in Nieuw-Zeeland en
hij trachtte zich voor te stel
len hoe ze er uitzagen. Maar
hij kon zich de Nieuwzeeland-
se omgeving niet voor de geest
halen en het beeld van zijn
kleinkinderen vervaagde in
een nevelachtig decor, dat
niets vertrouwds had.
Mistroostig tastte hij naar
het zakje met de henncpkor-
rels en hij haalde het te voor
schijn. Maar nog voordat hij
het open had, zat de merel
naast hem op de bank.
Het glanzende, nerveuze
kopje ging met schokjes heen
en weer, de kraaloogjes loer
den naar het zakje en naar
zijn handen, de ragdunne
pootjes trippelden pasjes op
de plaats, klaar om ieder mo
ment als stalen veertjes los
te springen en het gewicht
loze lijfje omhoog te stuwen
in de vlucht.
De oude man vouwde het
zakje open met vertraagde
bewegingen, terwijl hij zijn
hoofd krampachtig stilhield.
De hennepkorrels rolden in
zijn handpalm en de merel
rekte zijn hals alsof hij als
achterste in de rij naar een
optocht keek.
De hand van de oude man
ging langzaam naar de vogel
toe. De merel trippelde
achteruit, vooruit
„Ik weet wat u bent", zei
het meisje schreeuwerig. De
vogel was nergens meer te
zien. „U bent een vogellok
ker". Ze keek hem beschul
digend aan en draaide, net als
een merel, voortdurend haar
hoofd om. In de verte stond
haar moeder met de armen
over de borst, gekruist toe te
zien. Een paar andere vrou
wen vdegden zich tot een
groepje bijeen en wisselden
gedachten uit, terwijl zij aan
één stuk door naar de man en
het kind bleven kijken.
„U lokt vogels om ze mee
te nemen en op te sluiten",
zei het meisje. „En misschien
bent u wel een kinderlokker.
U hebt pepermuntjes om kin
deren te lokken".
De oude man sloeg zijn
benen over elkaar en leunde
achterover. Hij borg het zakje
met hennepkorrels op en
haalde de pepermuntjes te
voorschijn.
„Ja", zei hij traag. „Ik lok
vogels, dat is waar. Maar niet
om ze op te sluiten. Ik probeer
vriendschap met ze te sluiten,
zodat ze me vertrouwen.
Daarom trakteer ik hen op
lekkere korreltjes". Hij keek
om zich heen naar de takken
van de struiken en bomen,
maar de merel was nergens te
bespeuren.
„U bent een kinderlokker",
zei het meisje treiterend, ter
wijl ze een paar passen ach
teruit ging.
„Ja", zei de man weer, heel
traag. „Ik ben een kinderlok
ker. Ik lok kinderen met
pepermuntjes. Dan grijp ik ze
beet, doe ze in een juten zak
en neem ze mee naar huis.
Daar sluit ik ze in een kooi en
als ze dik genoeg zijn, eet ik
ze op".
Toen hij opkeek, was het
meisje verdwenen. Hij zag de
vrouwen in de verte haastig
wegstappen, met kinderen
stevig aan de hand. Het meis
je trok haar moeder voort om
snel uit het park te zijn. Ze
keken voortdurend naar hem
om.
Zonder enig geluid, als een
schaduw, kwam de merel uit
het niet neergedoken op de
bank. Hij was zijn angst vol
komen kwijt en wachtte on
geduldig op de hennepkor
rels. En toen de man zijn arm
uitstak, wipte de vogel op zijn
pols om gulzig de lekkernij op
te slokken.
Toen de oude man moei
zaam naar huis slofte, gooide
hij het zakje met peper
muntjes in een papiermand
aan de uitgang van het park.
En in de hoogste boomtop
zong de merel: „Tot morgen!"
deringen gemaakt. Het zal niet lang
duren of de traditionele armprotheses,
de orthodoxe mechanische protheses,
zullen verdwijnen en plaats maken
voor protheses zonder haken, maar met
kosmetisch gezien veel fraaiere kunst
handen, de myo-(spier) of bio-(leven).
elektrische protheses, aldus dr. Beeker.
Het systeem lijkt goed en we kunnen
gebruik maken van de ervaring van
Oostenrijk.
De fysicus, dr. Z. F. M. Germans,
hoofd van de Werkgroep Ontwikkeling
Hulpmiddelen Lichamelijk Gebrekki-
gen van het Medische Fysisch Insti
tuut T.N.O. in Utrecht vertelde dat dit
systéem in Nederland reeds is toege
past. Men bevindt zich thans echter
nog in een stadium van proefnemin
gen. Nederland zal zelf de spierstroom-
prothese niet in produktie nemen om
dat dit niet rendabel is en men dus
voordeliger kan importeren.
In Rusland, zo vertelde dr. Beeker,
heeft men dergelijke prothese, waar
aan steeds gedokterd wordt, al sedert
1964 in produktie.
De vervaardiging van een spier-
stroomprothese is mogelijk gemaakt
door de ontwikkeling van de mini-
elektronica voor ruimtevaart. Men
heeft namelijk zeer kleine elektroni
sche onderdelen nodig om de door de
spieren zelf uitgezonden impulsen te
versterken en, om te zetten in de ener
gie die de gewrichten moet doen be
wegen. Bij de technologie in de revali
datie is het noodzakelijk dat de me
dici zich vertrouwd maken met het
vakjargon van de technici. Het princi
pe is erop gericht dat de spierstroom
een relais in werking stelt, dat weer
een sterkere energiebron inschakelt,
zodat van kunstarmen de ellebogen
kunnen bewegen, de polsen kunnen
draaien en de vingers grijpbewegin
gen maken. De gebruiker kan ermee
autorijden, veters vastknopen een glas
vullen en leegdrinken, met mes en
vork eten, een sigaret uit een pakje ha
len en een lucifer aansteken, vlug en
duidelijk schrijven en redelijk de spie
ren beheersen bij kleine werkjes.
ADVERTENTIE
GRATIS
Eén telefoontje en wij sturen u gratis
een folder over ons betalingssysteem.
Dames-, heren- en kinderkleding
H.K.C. - Jansstraat 53 - Haarlem
Geref. Kerken Vrijgemaakt
Beroepen te Waardhuizen R. K, Wig-
boldus te Delfzijl; - te Zuidwolde (Gron.)
R. T. Urban, kand. te Drachten.
Bedankt voor Berkum T. Dekker te
Goes - voor Sliedrëcht drs. H. de Jong
te Wageningen.
Christ. Geref. Kerken
Tweetal te Den Haag-West B. Bijle-
veld te Bussum en K. J. Velema te Leeu
warden.
