Ds Naessens is niet in een vakje te vangen
Predikant van Rekkense Inrichtingen
doet niets liever dan „wat proberen'
Gesprek over onrust in
de r.k. kerkprovincie
„Kwartje kan kind tegen TBC beschermen"
Pater Boonekamp over situatie in Indonesië
Kerkenfusie
Pleidooi voor de vrouw in het ambt
Eigen actie:
Gulden Brug
ZATERDAG 25 MEI 1968
Erbij
14
Explosief
De Erve
Creatief
Meneer Naessens
Conferentie over de
wereldgodsdiensten
awilltfl
Klare wijn in Italiaans
Eigen brug
Predikant geen
directeur
(Van een medewerker)
MARKELO Wat is voor u een dominee? Dat vraagt
ds. B. J. J. Naessens (47 jaar) der Rekkense Inrichtin
gen mij. Hij lacht alsof hij een strikvraag heeft gesteld
maar verwacht eigenlijk nauwelijks een antwoord. Hij
vraagt zichzelf af wat anderen van een dominee
denken, van het „beroep", van zijn maatschappelijke
positie, van de dominee als mens, zonder het bordje
„dominee". En dat is ongeveer wat ik mij ook afvraag:
wie is die dominee die eens gezegd heeft: „Als u ter
ere van God op uw hoofd wil gaan staan, doe dat dan."
Die predikant die tien jaar in Antwerpen een beetje
vervlaamste. Aan de buitenkant. Wat is hij voor een
mens
Hij gaat in zijn fauteuil zitten, op
een omhooggekrikt been.
„Ik wou eerst nee zeggen, toen u
een interview vroeg maar ik heb zelf
voor de radio en de televisie gewerkt
en weet hoe vervelend het is als
iemand nee zegt. Daarom zit u hier.
Ja, en dan moet ik over mezelf na
denken. Ik moet u zeggen, daar kom
ik zelden toe. Maar ik kan het allicht
proberen. Het is nog te vroeg voor
een borrel. Wilt u koffie?"
Hij krikt zijn onderliggende been
recht en weer krom.
„Mijn zijpaden zijn vele. Ik ben in
Haarlem geboren waar mijn vader
dokter was. HBS kostschool en
MTS tot drieënveertig. Ook in Haar
lem. Ik heb die MTS afgemaakt, in
weg- en waterbouw. Mijn familie
stamt trouwens uit België. U hebt wel
eens gehoord van boerke Naessen
hahaEr kwam een Nederlandse
tak en alle telgen daaruit waren chi
rurgijns. Maar ik heb een technische
knobbel. Technisch gezien is de nieuwe
kerk hier in Rekken dan waarschijn
lijk ook de meest perfecte van alle
kerken in Nederland. Dat heb ik me
niet laten ontsnappen. Aansluitpunten
voor beatgroepen enal die dingen.
Mijn grootste^angst is dat ze later, als
ik met emeritaat ga, van me zullen
zeggen dat ik zo goed knutselde".
Hij lacht heel hard mee en gaat
weer met zijn been aan het werk. Een
genoeglijke man, deze dominee Naes
sens.
Maar ik ben al te ver. Toen ik
MTS had, wilde ik dominee worden.
Ik deed dus staatsexamen en ging
theologie studeren aan de Stedelijke
Universiteit van Amsterdam. Ik was
achtentwintig toen ik aankwam. Eerst
trouwen en toen werd ik predikant in
Heemskerk.
Daar heb ik vier jaar gezeten. Of
gestaan, heet dat. Heemskerk is zo'n
plaats die zo explosief groeide dat je
er na een jaar de weg niet meer wist.
Na die vier jaar moest ik daar nodig
weg.
Toen kon ik naar Antwerpen. Daar
werken nog Nederlandse dominees om
dat België zelf geen opleiding had. Die
is er nu wel en ze beginnen dus nu
langzamerhand dominees af te leveren.
Ik denk: misschien is dat wat. Nou,
het was het. Het was daar heel gezel
lig. We kwamen in april zevenenvijf
tig in Antwerpen en in september
daarop werd ik tweede predikant van
Antwerpen. Ik deed jeugdwerk, zie-
kenhuiswerk en de middelbare scholen
maar dat heb ik altijd al gedaan, ook
in Heemskerk.
Op een dag werd ik bij afwezigheid
benoemd bij de Commissie voor Pro
testantse Radio en Televisie. Dat is zo
iets als hier het Ikor. En dat werk
heb ik twee jaar gedaan. Het was heer
lijk. Ik maakte radio- en tv-program-
ma's, reportages, interviews, teksten
ik regisseerde en filmde. Weet u wat
ik daar ook geprobeerd heb? Was een
gekke ervaring Ik heb geprobeerd
in België een telefonische hulpdienst
op te zetten. U kent dat wel. Zo van:
„Wilt u zelfmoord plegen, bel dan
even!" Nou, dat lukte niet in die klei
ne gemeente. Maar later ging er een
katholiek ook mee aan de gang en
toen die mijn pogingen op het spoor
kwam, zijn we samen verder gegaan.
Toen lukte het.
Enfin, in februari vorig jaar kwam
ik naar Rekken. Vindt u het vreemd
als een MTS'er dominee wordt? Tech
niek en menswetenschap liggen toch
dicht bij elkaar. Je slaagt in de tech
niek alleen als je menselijke creativi
teit in j.e hebt. Het is ook bekend dat
zoveel mensen van de TH Delft theo
logie gaan studeren. Die affiniteit is
zeer bepaald
Hij kijkt peinzend langs mij heen,
vraagt zich steeds af wat ik van hem
denk. Kom ik voor hem als dominee
Naessens of als „meneer" Naessens.
Ik zeg dat ik voor beiden kom, met
een accent op „meneer".
„Ik ben ook geen goede norm voor
een predikant, geloof ik. Ik ben altijd
in de situatie geweest.behalve die
vier jaar in Heemskerk.dat ik kon
blijven proberen. Ik heb nooit hoeven
werken in een vastomlijnd kader en
dan kun je fijne dingen doen.
Toen ik naar België vertrok, waren
er vijfenvijftig erkende protestantse
kerkgenootschappen. In België tillen
ze er dogmatisch niet zo zwaar aan.
Als u mij vraagt, in welk vakje zit u,
dan zeg ik: ik weet het niet. Ik weet
echt niet, of ik wel in een vakje zit.
Ik ben hervormd maar niet onderver
deeld. Ik zou ook niet willen kiezen.
Ik ben bereid beentje over te spelen.
Het enige wat voor mij echt telt, dat
zijn de mensen en de relaties waarin
zij leven".
Zijn huis in Rekken heet De
Erve. Een grote pastorie met volop
ruimte. Hij is de dominee voor ruim
300 verpleegden van de inrichting
en een kleine 150 buiten het ter
rein. De dominee die zegt: „Als je
niet in een mens gelooft, ontneem je
hem zijn verantwoordelijkheid". De
Ds. Naessens
dominee die technisch de beste kerk
van Nederland heeft
„Ja, aansluitpunten voor beatgitaren.
Niet dat ik die muziek zelf zo fraai
vind maar we moeten af van dat idee
dat alleen een orgel en een kerk bij
mekaar horen. Waarom? In vroeger
eeuwen hoorden die twee bij mekaar
maar de mens van vandaag leeft te
midden van elektronica. We hebben
ook een elektronisch orgel. Als de
mensen van vandaag zich niet meer
thuis voelen bij een orgel en bij die
ouderwetse toonzettingen en je wilt ze
dat opdringen dan moet je ze ver
kreukelen. En ik moet zeggen het
zingt ontzettend leuk bij die eigentijd
se muziek. We hebben ook een nieuw
drumstel. En we hebben alle moge
lijkheden om te zingen bij grammo
foon- en bandopnamen. Zoals ik al zei:
dat heb ik me niet laten ontspan-
pen Haha weet u waar ik zin
in heb? In een glas sherry. U ook?"
Hij staat op en haalt een fles. Hij
loopt ermee rond, op zoek naar een
kruketrekker en blijft midden in de
kamer staan.
„Ik heb een hartstocht voor alles
wat creatief is. Preken vind ik i :dg
werk. Vaak maak ik ze 's nachts. Het
werk zelf, dat is de helft van de lol.
Dat is ook het plezier van een spreek
uur. Elk gesprek is voor mij een crea
tieve bezigheid".
Hij staat nog steeds met de fles in
de hand.
„Ik kan elke keer opnieuw begin
nen. Ik heb ook altijd het gevoel dat
het doen voor mij interessanter is dan
het slagen. Is dat zo, vrouw?"
„Ja, want anders zou je je foto's
wel sneller afwerken
Pats, die zit.
Hij schenkt nu in, grijzend.
„Vindt u het gek een dominee
die een glas sherry inschenkt en
drinkt? Sommigen vinden dat. Bij een
feestje van mijn broer stond ik achter
de bar. En er was er niet één die niet
zei: Hier, moet je daar kijken dat
is nou een dominee Waarom eigen
lijk? Hoe denkt u dat het komt?"
Weer een soort strikvraagje?
„Zou het niet kunnen zijn dat veel
mensen het-naar-de-kerk-toe-gaan be
schouwen als een moeten en dat ze de
dominee zien als de verpersoonlijking
van dat moeten?"
Hij nipt van zijn sherry.
„Dat zou best eens kunnen
De dominee van Rekken, gewoop
„meneer" Naessens.
Hij voert stafbesprekingen, houdt
spreekuur, leidt groepsgesprekken en
zit niet in een vakje.
Plotseling springt hij op.
„Wilt u foto's zien?"
Hij rent twee trappen op. Zijn don
kere kamer. Met alles .er op en er aan.
Aan de wanden hangen foto's, in alle
formaten. Enkele heel knappe.
„Ik weet niet hoe het komt, maar de
mislukkingen hang ik altijd op. Mis
schien doe ik dat om op een dag tot
de ontdekking te komen waarom wat
er precies aan mankeert. Voor mij
hoeft ook niet iedereen mijn foto's
mooi te vinden. In principe is het doen
de lol".
„Meneer" Naessens, de fotograaf.
Maar of hij wil of niet „men
zet hem in „het" vakje: dat van
dominee.
Hij heeft een stempel op zijn hoofd
en zou daar wel af willen.
Maar iedereen wil voelen: een do
minee is „iets" buitenmaatschappe-
lijks.
Gelovige of atheïst.
Maar zelfs een atheïst moet vrede
hebben met deze dominee die aegt:
„Het enige wat voor mij echt telt, dat
zijn de mensen en de relaties waarin
zij leven".
Onder het thema „DE GROTE ONT
MOETING" organiseert Kerk en We
reld in Driebergen op 1-3 JUNI een
pinksterconferentie die zal zijn gewijd
aan de ontmoeting tussen het christen
dom en de andere wereldgodsdiensten.
Inleidingen over dit onderwerp zullen
worden gehouden door deskundigen,
die zelf in Afrika, Azië en Zuid-Ameri-
ka hebben gewerkt en er die andere
religies hebben leren kennen.
Dr. Th. B. W. G. Gramberg, theo
loog en voorheen missionair predikant
in Ceylon, zal een inleiding houden
over het boeddhisme.
De heer M. Groeneveld te Bergen,
die vormingswerk heeft opgezet in de
Afrikaanse staat Malawi, maar kort
geleden op verzoek van de overheid
dat land heeft verlaten, komt spreken
over zijn ervaringen als Europees
christen in Afrika.
Prof. dr. G. H. M. Posthumus Meyjes
te Oegstgeest is gevraagd een inlei
ding te houden over „Aspecten van de
ontmoeting tussen Oost en West". Aan
de conferentie kan door alle belang
stellenden worden deelgenomen. Ook
gezinnen met kinderen zijn welkom;
kinderleiding is aanwezig. Voor inlich
tingen en opgave wende men zich tot
Kerk en Wereld, De Horst 1, Drieber
gen, telefoon 03438-2241.
In de Verenigde Staten is de groot
ste kerkelijke fusie in de geschiedenis
van de VS tot stand gekomen.
Door deze fusie zijn 10,3 miljoen le
den van de methodistenkerk en de kerk
der evangelisch verenigde broeders, die
746.099 leden telt, verenigd tot de ge
ünieerde methodistenkerk met meer
dan elf miljoen leden.
De verenigde kerken hebben ge
meenschappelijke geestelijken en leer
stellige tradities, die teruggaan tot de
koloniale tijd.
'VW
i 't i 7/
Dit is de Leger des Heils Popgroep „The Joy Strings", die vorige week in Neder
land is geweest. De groep is hier gefotografeerd met Rotterdam als achtergrond.
De seksuele discriminatie, waarop
het verzet en de angst van een geeleri-
caliseerde kerk tegen de vrouw-in-het-
ambt gestoeld is, dient principieel te
worden afgewezen. Bijbelse en kerk
vaderlijke argumenten in dezen moe
ten behandeld worden zoals bij vraag
stukken van rassen- en klassendiseri-
minatie: in de huidige cultuur kunnen
ze niet langer gehandhaafd worden.
Tot deze conclusie komt dr. J. Peters
in een artikel over de vrouw-in-het-
ambt in het jongste nummer van Con
cilium. internationaal tijdschrift voor
theologie.
„De plaats van de vrouwJin-het-
ambt is afhankelijk van de positie van
de vrouw in de cultuur. Het gaat om
de vraag of de vrouw aanvaard wordt,
en nuttig en efficiënt een functie kan
vervullen", aldus dr. Peters die er ten
overvloede op wijst dat de kerk zelf
de richting van het ambt, zoals dit
vanuit het nieuwe testament is ge
groeid in de loop van een lange histo
rische ontwikkeling bepaald heeft. Hij
stelt zich dan opk de vraag of de kerk
in onze tijd niet de competentie bezit
om voor de vrouw-in-het-ambt nieuwe
vormen te creëren. „De kerk zou als
moeder best eens creatief mogen zijn!"
Van allerlei kanten worden de ker
ken voor de keuze gesteld: de vrouw
in het ambt, ja of nee. Gegevens van
de Wereldraad van Kerken (in exten-
so afgedrukt in het jongste nummer
van Concilium) laten zien, dat reeds in
1958 niet minder dan 48 van de toen
tertijd bij de raad aangesloten 168 ker
ken het ambt volledig voor de vrouw
hebben opengesteld dus ook het
priesterschap. Een aantal kerken kent
een of andere partiële vorm van ambt
voor de vrouw. Tien jaar geleden
was de tendens nog om de vrouw
te weren, op oecumenische overwegin
gen: laten er geen nieuwe redenen
worden opgeroepen. Nu, na betere
bestudering van vooral sociologische
en culturele aspecten, lijkt de tendens
ten gunste van de vrouw-in-het-ambt
te zijn. De vrijzinnig-protestantse ker
ken, waarvoor de kwestie van de
vrouw-in-het-ambt nooit een halszaak
is geweest, lijken het pleit van de meer
orthodoxe groeperingen te winnen.
Klare Wijn, Rekenschap over ge
schiedenis, geheim en gezag van de
bijbel, dat vanwege de hervormde sy
node door 't Boekencentrum NV te Den
Haag is uitgegeven, zal ook in het Ita
liaans verschijnen. Vertalingen in het
Engels en Duits werden eerder reeds
aangekondigd.
DOORN. In het A. C. de Bruyn-
instituut te Doorn is een bijeenkomst
gehouden op voorstel van kardinaal
Alfrink en voorbereid door de direc
teur van het pastoraal instituut der
Nederlandse kerkprovincie, dr. W.
Goddijn en de heer J. Asberg, een der
redacteuren van Confrontatie.
Deelnemers waren een veertigtal
priesters en leken, uitgenodigd op
grond van de voorafgaande besprekin-
DEN HAAG Pater-lazarist Gerrit
Boonekamp (56 jaar) dertig jaar erva
ring als missionaris op Oost-Java,
staat in de schaduw van grote acties
als „Kom over de brug" en de „Bis
schoppelijke vastenactie". Maar ook
zonder de klaroenstoten van massale
t.v.-en dagbladpubliciteit wil hij wel
wat ondernemen. Zonder die rugge
steun der media, zelfs zonder het of
ficiële fiat der bisschoppen, vindt hij
dat er in Indonesië moet worden ge
holpen, in Gods naam of zo maar, in
naam van het menselijk geweten.
Anderhalf jaar met verlof in Neder
land gaat pater Gerrit Boonekamp
rond met zijn tasje en doet wat de
hand vindt om te doen. Toen hij pas
van het seminarie kwam was alles
klaar en duidelijk, gelijk dat pas afge
studeerden betaamt. Dertig jaar Indo
nesië waren voldoende om dat zekere
levensbeeld diep te schokken. „Vroe
ger dacht ik dat wijwater het belang
rijkste was. Maar nu. Hij weet nu,
dat een glas melk of een goede maal
tijd minstens zo belangrijk is voor hon-
gerigen en zieken.
Van die hongerige en zieken weet
pater Boonekamp alles af. „Weet u
dat er in Indonesië twee miljoen pa
tiënten met open tbc leven?" Dat is
een groot getal en daarom nogal
abstract. Maar ook zegt hij: „Ik had
een collega, een Indonesische priester.
Ik zat met hem te praten. Op een ge
geven ogenblik hoestte hij en glim
lachte, u weet, dat is oosters. Opeens
was er een grote plas bloed.
In Nederland schreef hij 24 rooms-
katholieke organisaties aan. 22 rea
geerden helemaal niet, twee zwakjes.
De protestantse zendingsgenootschap
pen in Oegstgeest en Baarn waren t?
zeer in beslag genomen met „Kom
over de brug". „Begrijpelijk", zegt
pater Boonekamp. „Daarom ben ik
Pater Boonekamp
maar op mijn eigen houtje begonnen.
Er moet niet morgen geholpen worden
maar vandaag. Vandaag komen er
weer tbc-patiëntjes bij in Djakarta,
iedere dag vijftig".
Een eigen brug wil de pater bou
wen. En vlug. In de grote steden heeft
vijfentwintig percent van de kinderen
tot vijf jaar gesloten tbc, bij stede
lingen boven de achttien jaar is dat
zestig percent. „Het is een hardnekkig
misverstand dat ondervoede mensen
niet te behandelen zouden zijn. De be
strijding is even makkelijk als bij goed
gevoede mensen". Maar als men te
lang wacht: zeven percent van alle
besmettingsgevallen eindigt in open
tbc.
In theorie lijkt het zo moeilijk niet:
„een injectie bij een kind kost een
kwartje en maakt dat kind twaalf jaar
resistent. Voor ouderen moet je op
een tientje per persoon rekenen".
Hij besprak in Indonesië de toestand
met een vertegenwoordiger van de we
reldgezondheidsorganisatie. Die wil wel
helpen, maar „tbc-bestrijding is voor
95 percent een kwestie van organisa
tie. En daarvoor moet het land zelf
zorgen." Het ministerie van Gezond
heid in Djakarta wil daaraan mede
werken. En pater Gerrit Boonekamp wil
het zijne doen.
Anders dan de Kon. Nederlandse
centrale vereniging ter bestrijding
van tuberculose in Nederland leidt
de Indonesische zusterorganisatie een
nogal slaperig bestaan, zegt de pater.
De KNCV staat hem met raad terzij
de. „Als de zaak op gang komt wil
len enkele pas afgestudeerde Indonesi
sche artsen in die Indonesische vereni
ging zitting nemen om alvast in Dja
karta volgens de methoden van de we
reldgezondheidsorganisatie de bestrij
ding terhand te nemen".
Op een front van twee miljoen pa
tiënten is nu nog geen slag te voeren.
De pater-lazarist is een nuchter man
bij alle idealisme en ziet de beperkin
gen der Indonesische werkelijkheid.
Maar in Djakarta, volgepropte on
gezonde miljoenenstad, moet het dan
maar beginnen. Op het programma
staat de inrichting van hondertwintig
klinieken in het stadscentrum.
Daarheen wil pater Boonekamps
eigen brug voeren. Nodig zijn: een
vijftigtal microscopen, (ad 700.
BCG-injectiestof voor de preventie,
PAS en INH-tabletten voor zieken.
„Met die 50.000 kunnen we prachtig
starten", zegt pater Boonekamp. Hij
gebruikt het woord mosterdzaadje,
klein beginnen en dan maar laten uit
groeien als de mensen helpen willen.
En als ze dat willen moeten zij weten
dat het gironummer 1365900, „De gul
den brug". Wernhoutseweg 181, Zundert
is.
gen. Tot de deelnemers behoorden on
der meer de professoren Schillebeeckx
Zacharias en Schoonenberg s.j., deken
A. Joosten, pater W. Naaykens, Huub
Oosterhuis, dr. A. J. Simonis. Inzet
van deze dag zonder vooropgestelde
agenda was het scheppen van ruimte
voor persoonlijk contact en voor be
raad over de punten van overeenkomst
en van verschil in de bezorgdheid om
de gang van zaken in de Nederlandse
kerkprovincie.
Het ging daarbij met name om de
vraag naar de voorwaarden voor een
mogelijk op gang brengen van een goe
de communicatie tussen stromingen,
die vooral in de publiciteit vaak te
sterk tegenover elkaar staan opgesteld.
Deze eerste bijeenkomst onder lei
ding van dr. W. Goddijn beperkte zich
op diens voorstel allereerst tot een
inventarisatie van de problemen en de
toelichting op de wederzijdse stelling
neming.
De voorlopige inventarisatie der
naar de mening van de vergadering
belangrijkste vragen en discussiepun
ten bleken te betreffen: de plaats en
taak van het leergezag in deze tijd, de
pluriformiteit binnen de geloofsver
kondiging, moeilijkheden rond de
nieuwe katechismus, het mogelijk fa
len van de pastorale begeleiding bij de
op gang zijnde vernieuwing.
Een andere categorie moeilijkheden
vormde de onduidelijkheid over de
vraag wie al dan niet tot Confrontatie
behoort en de wijze waarop het blad
„Confrontatie" stelling neemt tegen
personen of tegen gebeurtenissen in
het kerkelijk leven.
In de discussie met de redactie van
Confrontatie achtten verscheidene
deelnemers elk gesprek met Confron
tatie onmogelijk bij voortzetting van
de thans gevolgde stijl. Op haar beurt
verweerde de redactie van Confron
tatie zich tegen de toon van de publici
teit in de pers over Confrontatie zelf.
Een voorstel om de verwerkelijking
van de dialoog als agendapunt in be
spreking te brengen op de volgende
bijeenkomst van hetzelfde gezelschap
werd door de meerderheid van de ver
gadering aangenomen.
Uit protest tegen de „al te clericale
opvatting van het ambt" wenst een
groep van 22 pas afgestudeerde theolo
gen in Genève niet volgens de gewoon
te van hun nationale kerk tot predikant
geordend (bevestigd) te worden.
Naar de mening van deze jonge theo
logen is de predikant in de gemeente
niets meer of minder dan andere ge
meenteleden en speelt hij geen, wat zij
noemen, directeursrol. Autoriteit ont
staat volgens hem niet plotseling in een
plechtigheid maar kan slechts in het
werk en in de menselijke omgang
groeien Hun afwijzing van de ordinatie
(bevestiging) betekent niet, dat zij het
ambt willen ontvluchten, zo blijkt uit
4e verklaring van de jonge theologen.
