VAN DAG TOT DAG
Stafoefening
van landen van
W arschau-pact
Straatgevechten in Parijs
verdubbelen in kracht
Cohn-Bendit
was even
in Frankrijk
In het centrum staat
(als in 1789) de Bastille
Referendums
in Frankrijk
ZO APAR
interieur
classique
Duvalier
ondervraagt
nonnen
tk
IK 1
LETTERLIJKE
REDE VAN
TEKST VAN
DE GAULLE
DE
Echo-satelliet
verbrand
Studenten in
Stockholm
bezetten
universiteit
Franse bonden
willen staking
verscherpen
LEVERT
commentaar op actuele zaken
De eenvoud van j De angst voor
een
vacuum
tel eg rammen
ZATERDAG 25 MEI 1968
Mitterrand
M
Verlamming
Doel
In juni
Mandaat
President Charles de Gaulle heeft ge- I In Parijs en elders is de laatste weken
«proken. Hij heeft in een betrekkelijk een generale repetitie opgevoerdhet
korte, zorgvuldig geformuleerde rede „tot straatgeweld, de terreur, de brandstich-
het volk" de Franse crisis teruggebracht ting, de vernieling van burgerlijke eigen
tot zijn eenvoudigste politieke problema- dommen, de onveiligheid, de totale min-
tiek: „Het land eist hervormingen op di- achting van elk gezag, dat alles kondigt
gebieden welnu, ik wil die her- zich aan met de onheilspellende zeker-
vormingen invoeren. In juni zal ik een heid, dat het op veel groter schaal en in
programma aan het volk voorleggen. Men veel grover vorm het gehele land zal
kan het accepteren of verwerpen. Als overspoelen, zodra de razernij de over
men het verwerpt, verwerpt men tege- hand krijgt. Er is niet veel voor nodig
lijkertijd Charles de Gaulle. En als het om die razernij te doen ontbranden,
volk Charles de Gaulle verwerpt, moet Als er schoten en doden vallen, valt de
het zelf maar weten wat ervan komt". zelfbeheersing mee.
Deze simplificatie van een op de rand Wat begonnen is om hervormingen en
burgeroorlog wankelende toestand de- inspraak, is uitgegroeid tot een beweging
monstreert voor de zoveelste keer tot die duidelijke kenmerken van anarchie
welke eenvoudige vorm de democratie in vertoont, voor zover het woord anarchie
Frankrijk is teruggebracht. De Gaulle staat voor de slechtste betekenis die het
(Van onze correspondent)
PARIJS President De Gaulle
heeft de Fransen een nieuw referen
dum aangekondigd, dat in juni zal
worden gehouden. Hij deed dat gister
avond in een slechts zeven minuten
durende televisierede, terwijl op
straat tienduizenden Fransen demon
streerden. Enkele uren voordat De
Gaulle het woord voerde het premier
Pompidou bekendgemaakt dat van
middag om drie uur in Parijs al on-
noemt het referendum „de hoogste vorm
kan worden gegeven. Als het referendum
aan een
van democratie", maar in werkelijkheid van De Gaulle de Fransen voor de keus
is het als de blokkendoos van een kind stelt tussen een gewelddadige strijd om
tegenover de computer van een inge- de macht van duistere, verdachte elemen-
nieur: ongecompliceerd, direct van leider ten en een voortzetting van het vader ijke
tot massa, zonder de rompslomp van par- bevoogdende gezag van De Gaulle is de
lementaire en partijpolitieke verwikkelin- Slag voor de generaal nog met verloren
gen, intriges en machinaties. De Franse angst voor wat er na hem komen zal
TTO„ ,„.t uaar beheerst ondanks alles toch nog de Fran-
democratie is ontdaan van alles wat naar
-i h^mnoiiHHp se burgerij, al lijkt de jeugd verlangend
vroeger nuanceerde en ook bemoeilijkte,
naar het riskante avontuur uit te zien.
maar zij is te eenvoudig om werkelijk nog
i Overigens blijkt nu wel duidelijk, hoe
aanspraak te mogen maken op de naam
waarmee De Gaulle haar fier en triom- het vacuum is dat De Gaulle heeft
fantelijk blijft noemen: „onze democra- geschapen en dat hij toch eens ter op
tie". Men kent de minachting van De vulling zal moeten overlaten
Gaulle voor alles wat lijkt op parlemen- meuwe genera ie
taire inspraak. Hij heeft in het verleden Het gevaar dat hij nu wellicht
de lichtvaardigheid en de corruptie aan- I nog ééns zal weten te bezweren, neemt
gezien, waarmee de verziekte partijpoli- I toe zolang hij een hernieuwde vorm van
tiek via een al even verziekte volksverte- radicale democratisering zal blijven afwe-
genwoordiging nog meer verziekte kabi- ren. Hij is nu langzamerhand ook te oud
netten voortbracht en deed vallen. Zijn om nog aan dat geleidelijke proces vrije
voorliefde de „volksuitspraak", het refe- baan te geven, ook al zou de realiteit
rendum, is ontsproten aan zijn haat tegen hem alsnog kunnen leren dat het „redden
alles wat op kleingeestig, zelfzuchtig, on- van Frankrijk pas een werkelijk red-
verantwoord elijk en onmachtig geschutter den is, indien het zich zónder De Gaulle
leek, maar hij heeft daarbij tegelijk van zou voltrekken
zichzelf een afgod gemaakt waarin hij zelf
het vurigst gelooft.
Ook nu weer sprak een man, die auto
matisch aannam dat het lot van Frank
rijk door hem ten goede zou kunnen
worden gekeerd. Er was iets roerends in
de bewogenheid, waarmee deze 77-jarige
zichzelf aanbood als de redder des vader
lands en het is moeilijk aan te nemen dat
alleen ij delheid of zelfoverschatting hem
tot dat gebaar heeft gebracht. Maar te-1 vrijdagavond bekend gemaakt, dat in juni
gelijk met het aanbod zette hij voor de op het gebied van Tsjechoslowakije en
zoveelste keer weer de hiel op alles wat Polen 'n gemeenschappelijke oefening van
de generale staven van de landen van net
nieuw leven zou kunnen geven aan een vercjrag van Warschau zal worden ge-
échte Franse democratie. Buiten hem en i10uden. De oefening zal worden geleid
zijn kabinet komt geen Fransman te pas door de opperbevelhebber van de ver
aan de constructie van het programma, dragsstrijdkrachten, de Russische maar
schalk Jakoebowski. Het doel er van is
PRAAG (DPA). Radio-Praag heeft
dat per referendum zal worden aangebo
den. Het „ja" of het „neen" is de enige
vrijheid, die de Fransen van De Gaulle
verkrijgen. Speculerend op grote massa's
die „ja" zullen zeggen zonder dat zij we
ten waarom het eigenlijk gaat die „ja'
zullen zeggen omdat zij bang zijn zonder
De Gaulle in de ellende van een burger
oorlog te verzinken speculerend ook op
de ongetwijfeld grote verdiensten, die hij
in het verleden voor Frankrijk heeft op
gebracht, vertrouwt de oude generaal op
een meerderheid die een minderheid het
zwijgen zal opleggen.
Het is en blijft de grote vraag of het
Franse volk in meerderheid zijn generaal
durft te laten vallen. Achter het scherm
dat De Gaulle indertijd heeft laten zak
ken voor het toneel waarop eindeloos bek
vechtende partij-politici de Franse demo
cratie vergiftigden, heeft zich intussen het
latente gevaar van- een gewelddadige
strijd om de macht ontwikkeld. Niemand
in Frankrijk weet welke duistere mach
ten zich over het land zullen uitstorten,
als de generaal verdwijnt en het scherm
weer opgaat voor een volgend bedrijf van
het Franse historiespel.
de paraatheid van de troepen der aan
gesloten landen te beproeven.
ADVERTENTIE
FORBACH (AP) Daniel Cohn-
Bendit, de Franse studentenleider, die on
der zijn volgelingen bekend staat als
„Rode Danny", heeft zich gisteren een
weg in Frankrijk gebaand. Hij werd on
middellijk gearresteerd en daarna naar
de grens teruggebracht naar West-Duits-
land.
De in Frankrijk uit Duitse ouders ge
boren Bendit verklaarde bij zijn terugkeer
in Duitsland dat men hem in Forbach
een uitwijzingsbevel had gegeven, waarop
als reden voor het besluit zijn politieke
activiteit onder de studenten werd ge
geven. Hij had geweigerd het papier te on
dertekenen.
De studentenleider verzekerde dat hij
naar Frankrijk zal terugkeren, maar wan
neer wist hij nog niet.
De Franse studentenleider Cohn
Bendit heeft gisteren geprobeerd via
de Westduitse grens Frankrijk bin
nen te komen. Hem werd op een
welhaast hoffelijke wijze de toegang
geweigerd door een 600 man sterke
macht van de republikeinse garde.
derhandelingen over de sociaal-eco-1 bool een nauwelijks opbeurend voorteken I
nomische politiek zullen beginnen. VXtuurhjk werTdoor de' duizenden de-
Aan die onderhandelingen wordt deel- ;<-ionstranten (voor het Gare du Lyon
genomen door de drie voornaamste schatte men hun aantal wat later in de
vakcentrales en de werkgeversorga- avond op zeker 20.000) niet alleen de
- r\„ d» rp™rino naam geroepen van de naar hun mening
msaties. De invitatie van de regering faJend| pre^ident De Gaulle> maar bo-
voor dit eerste gesperk is van alle vencjien die van de buiten de Franse
kanten onmiddellijk aanvard. grens gehouden studentenleider Danie)
Gisteravond, toen De Gaulle zijn laatste I Cohn-Bendit. De politie was bij het Gare
woorden „Vive la France" nog niet eens du Lyon veel minder sterk aanwezig dan
had uitgesproken, werden door de mani-1 op de Place de Bastille. Leden van stu-
festaten, zowel studenten als arbeider, denten- en professorenorganisaties, actie
overal weer nieuwe barricades opgewor- comité's van middelbare scholieren en
pen. terwijl de oproerpolitie van alle kan- duizenden jonge arbeiders luisterden er
ten haar traangasbommen liet exploderen, bijvoorbeeld naar 'n in Duitsland opgeno-
En het feit dat van die nieuwe gevech- men toespraak van Cohn-Bendit, die door
ten nu dezelfde Bastille het centrum zijn „beweging van de 22ste maart" ten
vormde, die in 1789 bij de eerste Franse gehore werd gebracht,
revolutie werd bestormd, leek als sym-1
Ook de officiële oppositie liet gisteren
van zich horen. Even voordat de presi
dent het woord zou voeren, verscheen er
in Parijs een verklaring van de leider, van
I de linkse federatie, Frangois Mitterrand,
PARIJS, (AFP).Onder_hetdie er bij het staatshoofd op aandrong na
van generaal De Gaulle zijn'ree anes wat er js gebeurd nu maar het af-
referendums gehouden. Op 28 September treden van zijn regering te aanvaarden.
1958 werd gestemd over de grondwet voor Mgn mQet tQt vrede komen en de pre_
de„„viJIfet repu^\ii omier zal het voorbeeld moeten geven door
17.668.790, tegen 4.624.511. Op 8 januari treden, vindt Mitterrand.
1961 over de verlenging van het zelfbe-1 aL
20 apart...
Kennemerlaan 38 Umuïden telefoon: 02550-19015
„nnrl „Generaal De Gaulle is voor alles ver-
schikkingsrecht aan Algene. voor antw00rdeiijk en daarom richt ik mij in
17.447 669, tegen 5.817.775. 0p 8 april 196 K eergte laats tot hem met een eerste
over de ratificatie van het akkoord van I gn laatste verz0ek te begrijpen dat het nu
Evian, ter beëindiging van genoeg ig geweest en dat de maatSchap-
oorlog: voor 17.866.423, tegen 1.809.074. Op vrecje voorrang heeft op de uitein- I
28 september 1962 over verandering van delijke poiitieke manoeuvre die hij voor
de grondwet om de president rechtstreeks bereidf, aldus de 0pp0sitieleider.
te kunnen kiezen, voor 13.150.516, tegen Mooo+ c.tllrio„ten «„Violieren en
7.974.538.
PORT AU PRINCE (AP) In welin
gelichte kringen is vrijdag vernomen dat
twee r.-k. priesters en twee nonnen uit
Pi-v.e; I het gebied van Cap Haitien, waar op-
«roei- kot
ADVERTENTIE
Naast studenten, scholieren,en -I standelingen zich schuil houden, in het
ders hebben gisteren de boeren z c paleis van president Duvalier worden
ruimschoots in 't gevoel gemengd. Over- r". -
al in het land hadden zij gehoor gegeven ona v 8
aan oproepen van hun vakbonden om te Duvalier, die enkele jaren geleden door
demonstreren. Dat verliep doorgaans in vaticaan is geëxcommuniceerd zou de
alle rust, afgezien van Nantes waar de vjer katholieken per vliegtuig hebben la-
prefectuur met stenen onder vuur werd I ^en overbrengen, drie dagen nadat onge-
genomen en de politie met traangasgrana- I veer 35 bannelingen een invasie hebben
ten moest ingrijpen. ondernomen.
Al eerder hadden Haitiaanse troepen
Boeren leen radiostation ingenomen, dat werd
verzorgd door Amerikaanse en Britse
De boeren verlangen van de regering zendelingen. De pers in Port au Prince,
dat zij 'n krachtig standpunt inneemt als die in handen van de regering is, be-
het binnenkort in Brussel weer tot on- schuldigde het radiostation ervan met de
derhandelingen komt over de prijzen voor bannelingen te hebben samengewerkt,
vlees en zuivelprodukten. Dat verlangen .Duvalier werd geëxcommuniceerd toen
ligt dus enigszins buiten de orde van het hij twee Franse prelaten uit Haiti had
revolutionaire geweld. Een tweede eis is gezet. In 1964 verdreef hij alle 18 leden
dan ook dat de boeren medezeggenschap van een Canadese jezuietenmissie. Vol-
zullen moeten krijgen in toekomstige be- gens het Vaticaan zou Duvalier trachten
sprekingen over de economische en soci- het voodoïsme op te leggen aan Haitiaan-
ale problemén. wat Ret eerste punt be-
COLORADO SPRINGS (Reuter) Een
van de grootste Amerikaanse aardsatel-
lieten, de Echo-1, is na bijna acht jaar
om de aarde te hebben gecirkeld in de
dampkring verbrand. Dit is meegedeeld
door het Noordamerikaanse luchtverdedi
gingscommando.
De 62 kilo wegende Echo-1 was een
enorme plastic ballon met een middellijn
van 30 meter die 's nachts gemakkelijk
met het blote oog te zien was. De satel
liet werd op 12 augustus 1960 gelanceerd.
Destijds werd verwacht dat de Echo-1,
niet langer dan drie tot vier jaar in een
prot
I treft, hebben zij onmiddellijk een wel
willende reactie ontvangen van premier
Pompidou, die minister van landbouw Ed
gar Faure de opdracht heeft gegeven „de
uiterste vastbeslotenheid" in acht te ne
men als het volgende week in Brussel
weer tot onderhandelingen komt.
PARIJS (AFP) „Iedereen begrijpt
vanzelfsprekend wat de draagwijdte
is van de huidige gebeurtenissen, eerst
op universitair, daarna op sociaal ge
bied.
Wij zien alle tekenen die de nood
zaak aantonen van een verandering
van onze maatschappij en alles wijst
er op, dat deze verandering er toe
moet leiden dat een ieder meer be
trokken wordt bij de gang van zaken
en de resultaten van de activiteit waar
mee men rechtstreeks te maken heeft.
Zeker, in de verwarde situatie van
vandaag is het de eerste plicht van de
staat, ondanks alles 't elementaire be
staan van het land en de openbare or
de te verzekeren. Dat gebeurt. Ook
moet de staat helpen de zaak weer op
gang te brengen, met name door de
contacten op te nemen die dit kunnen
vergemakkelijken. Hij is daartoe be
reid. Dat is hetgeen er onmiddellijk
moet gebeuren.
Maar daarna moeten er zonder enige
twijfel structuren worden gewijzigd.
Dat wil zeggen worden hervormd. Want
ook al zijn er, in de geweldige poli
tieke, economische en sociale verande
ringen welke Frankrijk thans tot stand
brengt, reeds vele binnenlandse en bui
tenlandse hindernissen overwonnen,
toch doen zich nog andere voor op
de weg van de vooruitgang. Vandaar
de diepgewortelde onrust, vooral bij de
jeugd die zich zorgen maakt over
haar eigen rol en die zeer vaak on
gerust is over de toekomst.
Daarom heeft de crisis in de univer
sitaire wereld, opgeroepen door de on
machtigheid van dit grote lichaam om
zich aan de moderne eisen van de na
tie en tevens aan de rol en het werk
van de jeugd aan te passen, door be
smetting in vele andere milieus een
vloed van wanorde ontketend, met het
in de steek laten en het stilleggen van
het werk. Het resultaat is dat ons land
zich aan de rand van de verlamming
bevindt. Tegenover onszelf en de we
reld gaat het er voor ons, Fransen, om
een essentieel probleem te regelen dat
onze tijd ons stelt, opdat wij niet via
een burgeroorlog terechtkomen in de
meest afschuwelijke en verwoestende
avonturen en usurpaties.
is: die van de volksraadpleging. Reke
ning houdend met de volstrekt uitzon
derlijke situatie waarin wij ons bevin
den, heb ik dus, op voorstel van de re
gering besloten ter goedkeuring aan 't
volk een wetsontwerp voor te leggen,
waarin ik vraag, aan de staat, en in de
eerste plaats aan zijn hoofd, een
mandaat voor vernieuwing te geven.
Om de universiteit te herbouwen - wat
haar functie betreft niet naar eeu
wenoude gewoonten, maar naar de
werkelijke behoeften van de ontwikke
ling van het land en de doeltreffende
plaatsingsmogelijkheden voor de jonge
studenten in de moderne samenleving.
Om onze economie aan te passen
niet wat deze of die categorie van par-
ticuliere belangen aangaat, maar naar
de nationale en internationale eisen
van dit ogenblik, door de levens- en
werkomstandigheden van het personeel
van de openbare diensten en de parti
culiere ondernemingen te verbeteren,
door er voor te zorgen dat dit per
soneel deel krijgt aan de beroepsver-
antwoordelijkheden, door de opleiding
van de jeugd te ontwikkelen en haar
werkgelegenheid te verzekeren, door de
activiteit op industrieel en landbouwge
bied in streekverband aan te wenden.
Dat is het doel waarnaar de gehele na
tie zich moet richten.
(Van onze correspondent)
STOCKHOLM Studenten van de baan zoü blijven,
I universiteit van Stockholm hebben vrij
dagavond om half tien verschillende facu
teitsgebouwen bezet. In navolging van
de Franse studenten werden deuren en
ramen gebarricadeerd en men zond een
telegram aan de minister van onderwijs,
kunsten en wetenschappen Olof Palme,
waarin men onderhandelingen eist over
de democratisering van het onderwijs aan
J
de hogescholen. Verder verzocht men hem Gevangen. In de Sovjet-Unie zijn twee
Sedert bijna dertig jaar heben de
gebeurtenissen mij bij verscheidene
ernstige gelegenheden de taak opge
legd ons land te leiden bij het bepa
len van zijn eigen lot, teneinde te voor
komen dat zekere mensen zich daar
mee belasten tegen de wil van het land
in. Ik ben ditmaal nog eens daar
toe bereid. Maar dit keer nog eens,
ditmaal vooral, heb ik nodig dat het
Franse volk zegt wat het wil ja,
dat heb ik nodig. Onze grondwet voor
ziet zeer terecht langs welke weg het
volk dat kan doen.
Het is de meest directe en meest
democratische weg die maar mogelijk
Frangaises, Fransen. In juni zult u
zich in 'n stemming uitspreken. Inge
val uw antwoord „neen" zal zijn, zal
ik vanzelfsprekend niet langer mijn
functie vervullen. Als u met een mas
saal „ja" uitdrukking geeft aan uw
vertrouwen in mij, zal ik het met de
autoriteiten en, naar ik hoop, met me
dewerking van allen die het gemeen
schappelijk belang willen dienen op mij
nemen overal waar dat nodig is, de
enge en verouderde structuren te doen
wijzigen en de weg voor het nieuwe
bloed van Frankrijk te verruimen.
Leve de republiek, leve Frankrijk".
zich onmiddellijk naar de universiteit te j
begeven teneinde met leider van de
studentenbeweging over de eis te confe
reren. De onlusten onder de Zweedse
studenten begonnen enkele dagen geleden
toen de studenten van de economische
hogeschool in Stockholm het aftreden I
eisten van een lector in de economie we
gens vermeende subjectiviteit bij het
onderwijs.
PARIJS (AP) De grote vakbonden
hebben niet erg gunstig gereageerd op
de rede van De Gaulle. Georges Seguy
de secretaris-generaal van de grote com
munistische CGT, zei, dat de arbeiders
„geen referendum, maar betere arbeids-
voorwaarden willen".
Hij vroeg hun, „de druk te vergroten,
I opdat bij de onderhandelingen met de
regering een zo groot mogelijk succes
wordt behaald." En de door r.k. beheerste
CFDT liet weten, dat de Gaulles toe
spraak „de noodzaak bevestigt, de staking
met grotere kracht te voeren".
Ook de democratische centrumpartij
van Lecunuet (waarvan enkele afgevaar
digden deze week de regering-Pompidou
hebben geholpen, in het zadel te blijven)
reageerde afwijzend. „Het referendum
onderstreept de autoritaire tendens van
het regime".
1 Oud-premier Mendès-France, wiens
prestige in Frankrijk groot is, merkte op:
„Er wordt niet om een volksstemming
gevraagd. Het Franse volk dat de straat
is opgekomen, heeft al geantwoord. Na
tuurlijk kantte ook de leider van de linkse
federatie, Mitterrand, zich tegen het aan
gekondigde referendum. Hij laakte, dat
De Gaulle geen ander euitweg uit de crisis
ziet dan „de versterking van zijn macht".
Amerikanen gearresteerd, verdacht van
het smokkelen van verdovende midde
len, zo deelt het Amerikaanse departe
ment van Buitenlandse Zaken mee. Het
zijn Dale Reed Warren, 32, en Pedro
Generao, 27. Zij zitten in Tasjkent ge
vangen. Vermoedelijk zijn zij de Sov
jet-Unie via Afghanistan binnengeko
men.
Bommetje. Tegen de gevel van een ge
bouw van de Amerikaanse ambassade
in Brussel, waar culturele diensten zijn
gevestigd, is vrijdag een tijdbommetje
ontploft dat aan een der kelderramen
moet zijn vastgemaakt. De ontploffing
veroorzaakte liche schade aan het ap
partement van de huisbewaarder op de
benedenverdieping.
Overleden. In de ouderdom van 95 jaar
is in Oslo overleden de voormalige lei
der van de Noorse verzetsbeweging tij
dens de duitse bezetting, Paal Berg. Hij
was lid van de liberale partij in 1919
en 1920 minister van sociale zaken en
van 1924 tot 1926 minister van justitie.
Vonnissen. Een bijzondere Madrileense
rechtbank heeft vrijdag drie arbeiders
veroordeeld tot gevangenisstraffen va
riërend van 12 tot 16 maanden, alsme
de tot geldboetes wegens lidmaatschap
van verboden arbeiderscommissies en
deelneming aan „illegale betogingen".
Elf verdachten kregen drie maanden ge
vangenisstraf.
Verloren. De Amerikanen hebben sedert
het begin van het Vietnamese conflict
in Zuidoostazië 3834 vliegtuigen en hef-
schroefvliegtuigen verloren. Hiervan
werden 1107 vliegtuigen en 712 helikop
ters door luchtafweergeschut neerge
haald (respectievelijk 843 en 9 boven
Noord-Vietnam)De overige 1045 vlieg
tuigen en 970 hefschroefvliegtuigen gin
gen verloren door aanslagen op de
grond, ongelukken e.d.
Bloed. Een 44-jarige pater, Philip Berri-
gan, en een 26-jarige kunstenaar, Tho
mas Lewis, zijn in de Amerikaanse stad
Baltimore tot zes jaar gevangenisstraf
veroordeeld omdat ze oproepingskaar-
ten voor militaire dienst met bloed
hadden bespat.
