Expositie in het Toneelmuseum
vol sfeer uit negentienhonderd
wABHit WARMTE WARMTE
I SERIEVERWARMING 1
2600.-
Van Do veren, illustere figuur achter
de schermen van amusementskunst
Toneelprijzen
uitgereikt
Biennale vreest
relletjes
Negen Muzen
Van Pompidou
tot Ulbricht
De ijzeren maagd
Wayenburg weg
bij „Zonnebloem
TV woensdag
15
V
1aarsma
complete volwaardige
centrale verwarming vanaf circa
Televisie-vanavond
Vaderdag
Radio-donderdag
TV donderdag
WOENSDAG 12 JUNI 19 68
Souvenirs
Opera
Goochelen
-
Lees onze WARMTEKRANT VOOR NEDERLAND
Heeft u nog geen „WARMTEKRANT"?
Een briefkaart of telefoontje aan:
E. M. JAARSMA POSTBUS 193 HILVERSUM
tel. 02150 - 41151 is voldoende.
3 Us i IS?
C. Boost
metallique
1
(Van onze toneelmedewerker)
AMSTERDAM. „Toneel bij gaslicht
en gloeilamp" is de naam van een aan
trekkelijke zomertentoonstelling, waar
mee het Toneelmuseum in Amsterdam
een zeer geslaagde bijdrage levert aan
het Holland Festival van dit jaar. Na
tot dusver veelal aandacht te hebben ge
vraagd voor moderne ontwikkelingen op
theatergebied (zoals nog onlangs voor het
baanbrekende werk van de Tsjechische
decorontwerper Svoboda) is de conserva
tor van het museum, E. Alexander, deze
keer een heel andere richting ingeslagen
door in zijn domein de sfeer van het the
ater uit grootvaders tijd te laten herle
ven.
GROTENDEELS geput uit de verzame
ling van het museum zelf, aangevuld met
bruiklenen van de Amsterdamse en Haag
se archieven en de Teylersstichting in
Haarlem, geeft de tentoonstelling een
boeiend beeld van wat er in ons land zo
tussen 1880 en 1920 te beleven viel op
het gebied van toneelkunst, opera, operet
te, variété en revue. Het eerstgenoemde
terrein werd toen beheerst door de „Ko
ninklijke Vereniging het Nederlandsch Too-
neel" en aan enige hoogtepunten, maar
ook dieptepunten, in de prestaties van dat
gezelschap herinneren bonte affiches, ver
bleekte portretten en melodramatische
spelfoto's.
ER zijn kostelijke souvenirs uit die da
gen, zoals de vergulde lauwerkrans van
Louis J. Veltman, beroemd en berucht
uitbeelder van gemeneriken, een Napo
leon-pijp van Louis Bouwmeester, her
inneringen aan Maria Kleine-Gartman en
Rosier Faassen, kostuums waarin Rika
Hopper, Else Mauhs en Magda Janssens
hun destijds vermaarde rollen hebben
gespeeld.
De brand en wederopbouw van de Am
sterdamse stadsschouwburg (1890-1894) is
in foto's en tekeningen afgebeeld, evenals
het werk van Verkade, Royaards en Heij-
ermans en het optreden in Nederland van
buitenlandse sterren als Sarah Bernhardt,
Eleonore Duse en Ernst Possart. Maar
het meest curieuze onderdeel van de ex
positie is toch waarschijnlijk een drietal
foto's van het sociale drama „De werk
staking" van Frangois Coppe, op 2 au
gustus 1897 opgevoerd in paleis Het Loo
met de toen nog ongekroonde, bijna zeven
tienjarige koningin Wilhelmina in een van
de hoofdrollen!
IN de betrekkelijk korte periode tussen
1896 en 1923 blijken er in ons land meer
dan twintig operagezelschappen te hebben
bestaan (althans te hebben geprobeerd te
bestaan) en ook daaraan vindt men op
deze tentoonstelling 'n aantal herinnerin
gen, zoals de Lohengrin- en Paljaskos
tuums van Desiré Pauwels. Een treffend
portret van Orelio als Mefisto in „Faust",
en een imposante koningszetel uit de „Lo-
hengrin"-opvoeringen van de Wagner-
vereniging.
De lichtere muze is vertegenwoordigd
door grappige silhouetten van Frans ter
Gast voor „De Schutters" van Speenhoff,
schetsen van spelers en publiek, door
Isaac Israels gemaakt in de theaters Car
ré en Scala, oogverblindende revuekos
tuums van de toen zo bewonderde Loui-
sette, allerlei zaken die aan de grote ca
baretiers Pisuisse, Jacobs en Louis Da-
NIJMEGEN. Het is voor het Neder
landse toneel absoluut noodzakelijk, dat
de tegenwoordige monopolieposities wor
den doorbroken en elk toneelstuk in een
groot aantal plaatsen tegelijk kan worden
gespeeld. Daarbij moet er van worden uit
gegaan, dat de zogenaamde provinciale
gezelschappen zich inderdaad op korte
termijn in de provincie gaan vestigen, al
dus heeft de voorzitter van de „Vereni
ging van schouwburg- en concertgebouw
directies in Nederland" betoogd tijdens
het tweedaagse congres, dat gisteren in
Nijmegen werd besloten met de uitreiking
van de jaarlijkse toneelprijzen.
De „Columbia" 1968 was door de jury
toegekend aan Marja Habraken, voorna
melijk voor haar vertolking in „Moeder
Courage" van Bertold Brecht. „De Arlec
chino" 1968 was voor Peter van der
Linden voor zijn rol in het toneelstuk
„Vanavond improviseren wij" van Piran
dello.
De „Theo d'or" 1968 werd door de jury
bestemd voor Andrea Domburg, die voor
toneelgroep „Studio" een dubbelrol heeft
gespeeld in de eenakters: „Sneeuwengel"
en „Epifanie" en daarbij twee markant
getekende vrouwenkarakters tot leven ge
bracht heeft.
De „Louis d'or" tenslotte werd door de
jury toegekend aan Ton Lutz, voorname
lijk wegens zijn solorol in „De architect
en de keizer van Assyrië".
(Van onze correspondent)
ROME. In Venetië maakt men zich
enigszins bezorgd over wat er kan gebeu
ren met de veimaarde Biennale (de twee
jaarlijkse tentoonstelling, die de grootste
is ter wereld op het gebied van beeldende
kunsten). Dit jaar nemen er behalve Ita
lië nog 33 andere landen aan deel en de
kunstwerken zijn toor het grootste deel
reeds aangekomen. De tentoonstelling
wordt op 22 juni geopend.
Naar het schijnt weigert Lloyds in Lon
den de gebruikelijke verzekering af te
sluiten, daar men niet weet of er relle
tjes en opstanden te wachten staan. De
organisatoren achten dit uitgesloten en
wijzen er op, dat reeds nu alle paviljoens
en het park, waarin die paviljoens zich
bevinden, door een politiemacht worden
bewaakt.
Als men bedenkt, dat in Milaan de
Trienale, de driejaarlijkse tentoonstel
ling van toegepaste kunsten, werd bezet
en dat in Pesaro het filmfestival min of
meer een mislukking werd door de bezet
ting van de zaal waar d films werden
vertoond, dan is het begrijpelijk dat Ve
netië een beetje bezorgd is.
Er worden nu al pamfletten verspreid,
waarin schilders, beeldhouwers, dichters
studenten, arbeiders en intellectuelen aan
kondigen, dat zij onmogelijk deze „ten
toonstelling van burgerlijke kunst, waar
gearriveerde kunstenaars hun werken la
ten zien aan kapitalisten, die bereid zijn
er flinke sommen voor neer te tellen"
kunnen dulden.
Sexboek. Het klassieke Nederlandse stand
aardwerk over de sexuele voorlichting
dr. Van der Velde's „Het volkomen
huwelijk' wordt op het ogenblik in
West-Berlijn verfilmd. Producent van
de film is Horst Wendlandt, die zijn
geld tot nu toe verdiende met Karl May
films en misdaadverhalen, aldus onze
correspondent in Bonn.
vids herinneren, en zelfs een hele collec
tie goochelapparaten van de bekende goo
chelaars Leoni en Okito.
Dit alles en nog tienmaal meer dan
ik hier heb opgesomd komt in de
zalen, kamers en gangen van het mooie
grachtenhuis (Herengracht 168) uitstekend
tot zijn recht. En daarbij is zelfs ge
zorgd voor een passend geluidsdecor, be
staande uit oude revue- en cabaretliedjes
die met de primitieve grammofoontech
niek van toen toch maar voor het nage
slacht bewaard zijn gebleven.
DE tentoonstelling is gisteravond ge
opend met het voorlezen van fragmenten
uit het destijds veelgespeelde drama
..Marguerite Gauthier" van Alexander Du
mas fils, door Elisabeth Andersen en An-
dré van den Heuvel, en demonstraties van
de goochelapparatuur door de heer R. A.
Koopmans uit Rotterdam. Tot eind augus
tus kan men voor deze expositie in het
toneelmuseum terecht.
Simon Koster
ADVERTENTIE
De plotseling in Spanje overleden nes
tor van de Nederlandse impresario's, Jo
van Doveren, laat een niet te vullen leeg
te achter in de Nederland1- show busi
ness", al was hij altijd d- achter de
schermen. Een belangriji ussen de
coulissen, die de zeer gro de popu
laire kunst naar de Ne ise podia
bracht en zijn hele leven door een stimu
lerende kracht was achter het theater
amusement in ons land.
Van oorsprong perschef van circussen,
heeft Jo van Doveren zijn activiteit en
energie besteed aan vele vormen van
amusementskunst. Het circus bleef echter
wel zijn grote liefde behouden, hij schreef
erover met een deskundigheid en kennis
van feiten die verbluffend waren en onder
hield warme vriendschapsbanden met
punt vaak volkomen tekort schoten. Toon
Hermans bijvoorbeeld leerde van Jo van
Doveren, hoe hij zijn grote talenten in
klinkende munt kon omzetten en wat kon
overhouden van uitverkochte zalen.
Van Doveren was een illustere figuur
van de degelijke oude stempel, die wel
volledig openstond voor kunstvormen van
de nieuwe tijd, maar toch altijd een zeker
heimwee in reserve hield naar de oude
glorie van het amusement uit de voor
oorlogse jaren. Hij was ook moedig ge
noeg om oude vormen van amusements
kunst, die geen kans meer leken te heb
ben, met volledige inzet van zijn enthou
siasme opnieuw te lanceren zonder op
zakelijke successen te rekenen. Zijn func
tie van perschef voor de Nederlandse
Operastichting was goeddeels te verkla
ren uit die moed en zijn nimmer aflatende
energie om dingen waarin hij geloofde,
volledig te dienen.
Tot het laatst toe hij stierf tijdens
een vakantie op 67-jarige leeftijd is
Van Doveren actief gebleven in de apar
te wereld waarin hij was opgegroeid.
J. van Doveren
grote mannen en vrouwen uit de circus
wereld, die hij in de loop van zijn leven
terzijde had gestaan met zijn nuchtere
zakelijkheid en zijn vlot introductiever
mogen. In de Nederlandse journalistiek
telde hij honderden vrinden, die hij niet
alleen door zijn karakteristieke hartelijk
heid maar ook door een volkomen op
rechte zakelijke benadering voor zich
innam.
De verzameling circus-litteratuur van
Van Doveren was uniek in de wereld.
Hij bezat duizenden banden, foto's en
brieven die met het circus te maken had
den en die hem in staat stelden Neder
land in kennis te brengen met het onder
werp. Hij was geen groot stylist, maar
zijn artikelen en boeken verrieden zijn
onblusbare liefde voor het circusleven en
zijn bewuste bewondering voor grote
prestaties van ondernemers en artiesten.
Aan zakelijk talent ontbrak het hem
geenszins, waardoor hij onschatbare dien
sten bewees aan kunstenaars en onder
nemingen van artiesten, die juist op dit
HILVERSUM. Twee internatio
naal bekende politici vanavond op Ne
derland één: Pompidou en Ulbricht.
Georges Pompidou. (Nederland 1, één
over half acht).
Het NTS-programma op het eerste
net begint na Barend, het journaal en
de reclame met de twaalfde aflevering
van „Nieuwe Avonturen van de drie
Musketiers". Het tweede half uur van
het voorprogramma bevat de tweede
aflevering van Peter von Zahns por
tretten van staatslieden, in Nederland
uitgebracht onder de titel „Persoon
lijk". De persoonlijkheid van deze
week is George Pompidou, minister
president van de vijfde Franse repu
bliek.
Na het journaal krijgt de Boerenpar
tij tien minuten, waarna in de vijf mi
nuten van Stichting Socutera aandacht
wordt besteed aan het Leger des Heils.
Daarna de hoofdfilm.
Na het laatste nieuws een herhaling
van Openbaar Kunstbezit en wel de
vierde aflevering van „het Gerucht
makende Kunstwerk". Hierna een ex
tra afevering van „Televizier": een
interview met de Oostduitse leider
Ulbricht.
Om te beginnen in het NCRV pro
gramma op het tweede net een af
levering van de Duitse serie „Alarm
in de Bergen". Het resterende halve
uur tot acht uur is bestemd voor de
muziekliefhebbers. Onder leiding van
David Zinman en met als solist de
Hongaarse violist Thomas Magyar
speelt het Nederlands Kamerorkest
het vioolconcert in d. van Mendels
sohn. Juriaan Andriessen heeft de ca
meraregie.
Na het journaal eerst een program
ma getiteld „In de herberg". Het is
een cabaretachtig programma met
een hele reeks optredenden en aan de
stamtafel Matthieu van Eysden (to
neelspeler), Benedict Silberman (com
ponist-orkestleider), Wim Kouwenho-
veA (acteur), Jan Duiveman (bas-zan
ger en de man, die Barend de Beer
djn stem gaf), Piek Ekel (stemmen-
wonder) en Goos Kamphuis (als re-
oorter en gespreksleider). Verder het
Zuidamerikaarrse groepje Los Mara-
caibos, het volksliedjes zingende sex
tet Chepos, Geralda Smeitink, Sugar
Shoppy van het Mikrospolis Theater,
Madeion Michel, Titia en Ceec Vick.
Daarna gaan we veertig minuten met
een Franse filmploeg rondkijken in de
uiversiteit van Berkeley in de Verenig-
Staten. Studenten en universiteiten
staan ook in het middelpunt van de
belangstelling in de derde documen
taire van Henk Mochel en Chris van
Duuren uit Latijns Amerika. Tenslotte
spreek ds. A. C. D. van den Bosch in
de dagsluiting over lachende en hui
lende christenen.
(Van onze filmcriticus)
AMSTERDAM. Regisseur Ralph
Thomas vertegenwoordigt niet bepaald
de Engelse filmhumor op zijn best.
Zelfs niet als hij een gegeven verfilmt
dat eventueel ook behandeld had kun
nen worden in de roemrijke „Ealing"-
periode, toen regisseurs als Macken-
drick („Whiskey galore", „The Mag
gie", „The ladykillers"), Henry Cor
nelius en Charles Crichton de toon aan
gaven. Want ook „The iron maiden",
zoals de film van vanavond heet, gaat
over de typische Engelsman met zijn
merkwaardige gewoontes en vreemde
hohby's, zoals die zo vaak in de Ea-
lingscomedies aan bod kwamen.
Die Engelsman heet ditmaal Jack
Hopkins en hij is behalve vliegtuigbou
wer een fervent bewonderaar van
stoomtractoren, waarvan hij een his
torisch exemplaar in zijn bezit heeft.
Natuurlijk ontleent de film zijn titel
aan de naam, die Jack aan zijn hob
by gegeven heeft, „de ijzeren maagd".
De moeilijkheden waarin de door
Michael Craig gespeelde Jack geraakt
als een Amerikaanse miljonair met
zijn dochter Katty (Anne Helm) op het
toneel verschijnt, zijn dan de bekende
klucht-verwarringen, die opzettelijk en
bedacht aandoen, maar anderhalf uur
lang voor de lach moeten zorgen. En,
zoals gezegd, Ralph Thomas mist de
subtiliteit en fantasie van zijn collega's
uit de voormalige Ealing Studios om
niettemin van zo'n gegeven een hart
verwarmende komedie te maken. Hij
is meer de man van de sterk aange
zette klucht-effecten en in die geest
moet men dan ook kijken naar „The
iron maiden", waarmee de NTS wil
aantonen dat er ook in de televisie van
een zomerseizoen sprake is.
ADVERTENTIE
HILVERSUM. Alex van Wayen
burg gaat op 1 juli de radio en de
KRO verlaten. Voor het programma
„Radioziekenbezoek de Zonnebloem"
betekent dat een klap. Alex van
Wayenburg is immers „de Zonne
bloem", die hij 23 jaar geleden op po
ten zette en waarop hij bijna een
kwart eeuw zijn zeer persoonlijk stem
pel drukte.
de pijp met
de 5 pluspunten:
lichtgewicht
droogrokend
verwisselbare kop
moderne vormgeving
en de prijs9.75
VOOR DE HANDEL-, B D. LEEFSMA N V.,
KERKSTRAAT 25, AMSTERDAM, TEL. 23 27 27
ADVERTENTIE
seven
standaard
v.a. 10
guilloche
11.-
crystal
11.50
marmer
VOOR DE HANDEL: B. D. LEEFSMA N V KERKSTRAAT 25, AMSTERDAM. TEL. 23 27 27
HILVERSUM I
7.00 Nws. 7.10 Ochtendgymnastiek. 7.20
Lichte gramm.muz. 7.54 Deze dag. 8.00
Nws. 8.11 Radiojournaal. 8.20 Lichte
gramm.muz. 8.50 Morgenwijding. 9.00 Mo
derne muz. 9.35 Waterstanden. 9.40
Schoolradio. 10.00 Voor de kleuters. 10.10
Arbeidsvitaminen, 11.55 Beurs. 12.00 Pia
norecital. 12.26 Meded. voor land- en tuin
bouw. 12.29 Landbouwkroniek. 12.34 Lich
te gramm.muz. voor oudere luisteraars.
13.00 Nws. 13.11 Radiojournaal. 13.30 Mo
derne kamermuz. 14.30 Profeet in eigen
land, programma over Ferdinand Dome-
la Nieuwenhuis. 15.00 Voor de zieken.
16.00 Nws. 16.02 Het offer van Helena
(hoorspel). 17.10 Klassieke en moderne
liederen. 17.30 Voor de jeugd. 17.55 SOS-
berichten. 18.00 Nws. 18.16 Radiojournaal.
18.20 Uitzending van de P.v.d.A. 18.30
Voor de jeugd. 19.00 Gesproken brief.
19.05 Jazz Spectrum. 19.30 Nws. 19.35
Kerk veraf en dichtbij. 19.40 Mens en
bijbel. 20.05 Moderne en klassieke muz.
22.05 Operamuz. 22.30 Nws. 22.40 Radio
journaal. 22.55 Moderne muz. 23.55 Nws.
HILVERSUM II
7.00 Nws. 7.10 Het levende woord. 7.15
Badinerie. 8.30 Nws. 8.32 Vakantietips.
8.45 Eucharistieviering. 9.15 Voor de huis
vrouw. 10.80 Wat heeft dat kind? 10.20
Muziek uit de Barok. 11.00 Nws. 11.02
Voor de zieken. 11.55 SOS-berichten. 12.00
Lichte gramm.muz. 12.26 Meded. voor
land- en tuinbouw. 12.30 Nws. 12.41 Ac
tualiteiten. 12.50 Gevarieerd programma.
13.30 Lichte gramm.muz. 13.45 Fragmen
ten uit musicals. 14.30 Klassieke en mo
derne muz. 15.00 Hervormde middag-
dienst. 15.30 Een mens zijn lust is zijn
leven. 15.50 Lezing over jeugdmigratie.
16.00 Nws. 16.02 Klassieke en moderne
kamermuz. 16.50 Spelen met taal. 17.00
Oude jazzmuz. 17.45 Sport. 18.00 Koor
zang en harmonie-orkest. 18.30 Nws. 18.46
Actualiteiten. 19.00 Spektrum. 19.15 Mu
ziek van het Leger des Heils. 19.30 Op
namen van het Zesde Nationale Orgel
improvisatieconcours. 20.00 Wijd als de
wereld. 20.10 Gevarieerd programma voor
de militairen. 21.55 Opnamen van het
Zesde Nationale Orgelimprovisatie Con
cours. 22.25 Boekbespreking. 22.30 Nws.
22.40 Avondoverdenking. 22.50 Lichte
gramm.muz. 23.00 Hallo Europa: een pro
gramma met Ierland. 23.55 Nws.
HILVERSUM III
9.00 Nws. 9.02 Voor de zieken. 9.30 Lich
te instrumentale muz. 10.00 Nws. 10.03
Muziek bij de koffie. 12.00 Nws. 12.03 De
inwoners van Vrouwenakker praten ge
woon tussen de platen door. 13.00 Nws.
13.03 Actualiteiten. 13.08 Knalmuz. 14.00
Nws. 14.03 Popmuz. 15.00 Nws. 15.03
Where the action is. 16.00 Nws. 16.03 Pla-
tenshow. 17.00 Nws. 17.02 Actualiteiten
17.07-18.00 Verzoekplaten.
BRUSSEL 324 M
12.00 Nws. 12.03 Lichte muz. 12.40 Weer
bericht. 12.48 Lichte pianomuz. 12.55 Bui
tenlands persoverzicht 13.00 Nws. 13.20
Tafelmuz. 14.00 Nws. 14.03 Promenade
concert. 15.00 Nws. 15.03 Licht muziek
programma. 16.00 Nws. 16.03 Beurs. 16.09
Hand in hand met Nederland. 17.00 Nws.
17.15 Orgelmuz. 17.30 Koormuz. 18.00 Nws.
18.03 Voor de soldaten. 1830 Franse les
18.32 Gramm.muz 18.35 Tips voor het
verkeer. 18.40 Lichte orkestmuz. 18.45
Sport. 18.52 Taalwenken. 18.55 Gramm.
muz, 19.00 Nws. 19.40 Gramm.muz 19.45
Pohtieke uitzending. 19.55 Gramm.muz.
20.00 Openbaar Kunstbezit. 20.10 Koor
zang. 20.30 Hoorsnel. 21.28 Lichte muz
22.00 Nws.
Nederland I
17.00 NCRV: Voor de kinderen.
18.50 NTS: Barend de Beer.
18.56 STER Reclame.
19.00 NTS: Journaal.
19.03 STER: Reclame.
19.06 NTS Nieuwe avonturen van De
Drie Musketiers (tv-feuilleton).
19.31 Persoonlijk.
19.56 STER: Reclame.
20.00 NTS: Journaal.
20.16 STER: Reclame.
20.20 NTS: Uitzending van de B.P.
20.35 De ijzeren maagd (speelfilm).
22.10 Journaal.
22.15 Openbaar Kunstbezit.
Nederland II
18.50 NTS: Barend de Beer.
18.56 STER: Reclame.
19.00 NTS Journaal.
19.03 NCRV: Het verjaardagsgeschenk
(tv-feuilleton).
19.28 Het Nederlands Kamerorkest.
20.00 NTS: Journaal.
20.16 STER Reclame.
20.20 NCRV: In de herberg (amuse
mentsprogramma).
21.05 De Universiteit van Berkeley
(reportage).
21.45 Hier en Nu in Latijns Amerika
(reportage).
22.15 Avondsluiting.
22.20 NTS- Journaal.
Nederland I
18.50 NTS: Barend de Beer.
18.56 STER: Reclame.
19.00 NTS: Journaal.
19.03 STER: Reclame.
19.06 KRO: Diefstal (tv-feuilleton).
19.56 STER: Reclame.
20.00 NTS: Journaal.
20.16 STER: Reclame.
20.20 KRO: Frank V, komedie van
Friedrich Dürrenmatt.
22.15 Brandpunt.
22.55 NTS: Journaal.
Nederland II
18.50
18.56
19.00
19.03
19.25
20.00
20.16
20.20
20.45
21.15
21.40
22.05
22.35
NTS: Barend de Beer.
STER: Reclame.
NTS: Journaal.
Van gewest tot gewest.
Wat doe ik voor de kost?
(quiz-programma).
Journaal.
STER Reclame.
VARA: Coronation Street
(tv-feuilleton).
HaarHem
New Christy Minstrels.
Melle en zijn fantastische wereld
(reportage).
KRO/RKK: Wat is nou het
christelijke in christelijke
opvoeding?gesprekken.
NTS: Journaal.
