K JKEN NAAR MARIA IN EGYPTE
Een ooggetuige over de
verschijning in en om
een koptische kerk
Prof. Berkhof en de ouderling
Probleem homofielen even zeer
probleem van de anderen
Zending en werelddiakonaal
I
Conferenties
op „De Haaf
rwmmm
Miswijzigingen
Verontrusting over
Hyde Park
ZATERDAG 22 JUNI 1968
Erbij
14
Verschijning
Cupfinale
Veetigduizend monden
Lichtval
Zestien jaar
Troep
r
Even wachten
Avondklok
Hogepriester
Tweede bezoek
Willem Ruis
Overleden bisschop
Zeitoeon. Een voorstad van Cairo. Een voorstadje in
een land dat bijzonder veel moeite doet de toeristen
terug te halen. Toeristen die niet meer komen na de
juni-oorlog van 1967. Egypte. Op dit ogenblik een land
zonder inkomsten, waar de Russen een miljoen dollar
per dag instoppen. Als we aan Egypte denken asso
ciëren we het onwillekeurig met piramiden, Nasser en
het Suezkanaal. Sinds kort is daar de verschijning van
Maria bijgekomen. Maria van Bethlehem. Een frequen
tie verschijning. Ze komt er iedere avond. Vraag het
iedere Egyptenaar in de straat, en hij zal nog diep
onder de indruk zeggen dat hij haar heeft gezien. De
een heeft haar zien huilen, de ander zien lachen. Maar
ze hebben haar gezien! Maria is verschenen.
Onze stadgenoot Willem Ruis
heeft onlangs in Egypte getracht
een „verschijning van Maria" bij
te wonen. Of hem dit is gelukt
leest u in dit artikel.
Maria is verschenen op een van
de koepels van een kleine koptische
kerk in Zeitoeon. De aartsbisschop
der Kopten heeft het bevestigd.
Het hoofd van de koptische kerk
in Egypte en Afrika heeft toestem
ming gegeven tot het publiceren
van deze verklaring. De Kopten
zijn niet zo gewild in Egypte. Een
stunt misschien? Niemand weet
het.
Interieur van de koptische kerk.
Een feit is echter dat de gebeurtenis
iedere avond weer duizenden mensen
trekt. Het geheel speelt zich af op een
plein met een afmeting van driehon
derd bij honderdvijftig meter, en in de
omliggende straten. Het pleintje is de
parkeerplaats van het lokale busbe
drijf. Er staan enkele bomen, en sinds
kort ook enkele schijnwerpers. Erom
heen bevinden zich goedkope arbci-
dersflats, waaronder ook een oud huis
dat nu wordt opgeknapt. Het gaat die
nen als rustplaats voor toeristen. En
daar tegenover, aan de overkant van
de vrij brede straat, staat het kerkje.
Opgetrokken uit geel natuursteen. Het
is nauwelijks het aanzien waard. Het
staat er al jaren. Hoeveel jaren weten
de mensen niet.
Het was voorheen vrijwel onbekend.
Het interesseert ze ook niet. Het ogen
blik is voor hen belangrijk. Ze hebben
er de maagdelijke witte verschijning
van Maria waargenomen. Vele tiendui
zenden al. Haar optreden heeft men
sen doen genezen. Blinden konden
weer zien, kreupelen weer lopen. Een
reden voor veel Egyptenaren erheen
te gaan. Niet alleen voor Egyptenaren.
Voor mij ook. Niet zozeer omdat ik
zo gelovig ben maar meer om te kij
ken wat ervan waar is.
Ik heb een hele nacht doorgebracht
op het balkon van een huis dat tegen
over de kerk staat. Je zou het fron'-
loge kunnen noemen. Ik heb met ar
gusogen naar het kerkje zitten kijken.
En met mij zo'n slordige vijftigdui
zend anderen. Het eerste dat mij op
viel, was een schilderij dat de beelte
nis van Maria toonde. Het stond op
gesteld tegen een muurtje en werd
verlicht door kaarsen. De gehele nacht
hebben er mensen voor staan bidden.
Het toneel dat zich voor mijn ogen
afspeelde met al die schreeuwende,
dringende en onrustige lichamen had
vaak meer van de toeschouwers in af
wachting van de cupfinal dan van een
religieuze bijeenkomst. Een grote sa
menkomst waar je wel je hand op de
achterzak moest houden.
En maar wachten. Om ongeveer
twee uur gebeurde er opeens iets bij
zonders. Op het pleintje werd geap
plaudisseerd. Het trok de aandacht.
Iedereen ging lopen en probeerde als
nog een plaats op het overvolle plein
te krijgen. Vrouwen gilden. Er hing
een geladen sfeer. Een sfeer van „het
gaat gebeuren". Massapsychose. Tien
tallen mensen zagen rook achter de
kerk omhoogstijgen. Geschreeuw, ge
joel. „Wierook" riepen ze.
Aan de toeschouwers te horen móest
het gebeuren. Het kon niet anders.
Tenslotte stonden hier zoveel mensen
die op iets wachtten.
Op het plein werden de mensen
steeds onrustiger. Opeens ging ieder
een luid gillen. Veertigduizend mon
den gingen open. Er werd gewezen
naar de kerk. Volgens mij zag ieder
een haar. Ik schreeuwde op het bal
kon naar iemand en vroeg waar ze
stond. Men wees naar de grote koepel
van de kerk.
Een paar vrouwen ln stemmig zwart
naast mij hielden elkaar vast. Haar
gezicht had een uitdrukking die va
rieerde van vrees tot ongeloof. Een
niet veranderde gelaatstrek waarbij
het gillen met moeite werd onder
drukt. Ik keek me suf. En inderdaad,
de koepel was nu van binnen fel ver
licht. Wit licht dat langzaam in blauw
veranderde. Door de gotische vensters
kwam wat van de gloed naar buiten.
Het deed me denken aan een pot Ben
gaals vuur. Zou het dan werkelijk?
De rillingen liepen over mijn rug. Het
massale geschreeuw overweldigde me.
Opeens dacht ik aan Hitier. Dema
gogie. Dit is nog ongevaarlijk, maar
geef via dit item het volk de boodschap
dat dit de straf is voor de joden. Dat
zij vernietigd moeten worden en dat
God erachter staat. Tenslotte heeft de
koptische prelaat reeds eerder beweerd
dat het verschijnsel bewijst dat God
met de Arabieren is. Het zou nog meer
indruk maken dan de woorden van
Nasser. Ze haten de joden hier. Mis
schien wel meer dan wij de Duitsers
ooit hebben gehaat.
Het licht in de koepel werd na ver
loop van tijd minder, en evenredig
met deze gang van zaken ging het
met de opwinding. De op het kerkje
gerichte schijnwerpers gingen steeds
aan en uit, waardoor het gebouw
telkens in een andere lichtval kwam.
Het hield de mensen bezig.
De eigenaars van karretjes met
maagverstrekkingen beleven gouden
dagen. Onafgebroken verkopen zij pin
da's en coca cola. Things go better
with a Coke! Om vijf uur 's mor
gens gingen de eersten moe en gapend
MM»
Therèse Gadallam
(Van onze correspondent)
DEN HAAG. Het langverwachte
rapport over het ambt in de hervorm
de kerk is er eindelijk. Het is in
Hydepark te Doom in de hervormde
synode gebracht. Prof dr. Berkhof is
de samensteller. De Leidse hoogleraar
besluit zijn 31 foliovellen (waarvan 25
met een overzicht van de bijbelse ge-
gegevens, de dogmatische achtergron
den en de bestaande toestanden) met
gedachten over door hem persoonlijk
gewenste veranderingen. Hij biedt ter
discussie aan het idee om het ambt
van ouderling te laten vervallen.
De ouderling mag dan wel eens „de
pion waarmee Calvijn de paus schaak
mat zette" zijn genoemd, het is een
onduidelijk ambt en een zwakke stee
in Calvijns overigens bewonderens
waardige ambtsopvatting.
Wel ziet prof. Berkhof mogelijkheden
voor vier soorten ambtsdragers:
DRIEBERGEN. „De succesvolle
actie „Kom over de brug", waarin
de zendingen en werelddiakonaat van
de deelnemende protestantse kerken
hand in hand gingen, heeft duidelijk
gemaakt dat de kerken voor hun bui-
tenlandse werk niet meer dat afzun-
derlijk kunnen doen wat gezamenlijk
gedaan kan worden, zo heeft de her
vormde zendingsman ds P. J. Mac-
kaay in de vergadering van de her
vormde synode verklaard
Hij vertelde dat vergaande plannen
voor samenwerking zijn ontworpen die
thans aan de betrokken beleidsorganen
van de verschillende kerken worden
voorgelegd. Het is de bedoeling dat
de Nederlandse zendingsraad, waarin
de zendingen van nagenoeg alle prote
stantse kerken deelnemen, zal fusione
ren met de stichting oecumenische
hulp. Het gefuseerde orgaan, dat zich
waarschijnlijk in Zeist op het terrein
van de evangelische broedergemeente
zal vestigen, zal een interkerkelijk
service-instituut worden ten behoeve
van alle organen, werkzaam op de ter
reinen van zending en werelddiaconaat.
Dienaren des woords (prediking,
sacramentsbediening, eredienst en
apostolaat).
Leraren (catechese, cursussen en
vorming van de gemeente).
Herders (pastoraat, individuele -
zielszórg).
Diakenen.
Al naar gelang van de grootte van de
gemeente en de in haar aanwezige be
gaafdheden kunnen deze ambtelijke
functies dan over enkele of meer per
sonen worden verdeeld. Van de omstan
digheden moet afhangen hoe veel van
deze mensen vrijgesteld deskundigen
zullen zijn (en in welke ambten).
De totstandkoming van het rapport
heeft zestien jaar geduurd. In 1952
werd er een commissie voor ingesteld,
die na dertien jaar met een rapport
kwam. Toen waren de omstandigheden
grondig veranderd. Was in 1952 er nog-
alwat hoogkerkelijke druk (ds. J. Loos
uit Hilversum liet zich een Anglicaan
se wijding toedienen en ging later naar
de r.k.-kerk over), en wist men toen
niet goed raad met de vrouw in het
ambt, in latere jaren kwamen laag-
kerkelijke krachten in het geweer te
gen ambt- en kerkinstituut en had de
sociologie zich erop geworpen.
Het rapport werd in 1965 dan ook
door de raad voor de zaken van kerk
en theologie afgewezen: het ambt moest
nog maar eens opnieuw worden beke
ken en dan ook van de gezichtshoeken
die er inmiddels waren bijgekomen.
Prof. Berkhof werd door het modera-
men der synode aangewezen als hoofd
opsteller.
weldigd met verzoeken van mensen,
die gebruik willen maken van hun bal
kon, iedere avond weer. Ze hebben al
weken geen privacy meer. 's Middags
om zes uur wordt het trappenhuis af
gesloten met een ijzeren hek en dan
kan er tot de volgende morgen zeven
uur geen mens meer in of uit.
Noem het een avondklok. Dat afsluiten
is overigens wel nodig, 's Avonds staan
mensen voor het huis te dringen. Ze
trachtten het hek open te maken met
sleutels en mesjes. Van tijd tot tijd pro
beert men het door middel van een
menselijke stormram open te drukken.
Ten koste van alles wil men het dak
bereiken.
i I
op weg naar huis. Misschien zijn zij
die mensen die morgen op straat diep
onder de indruk zeggen dat zij haar
gezien hebben. In het oosten werd de
hemel reeds lichter. Automobielen re
den. de weg vrijmakend voor vertrek-
kenden, dwars tussen de mensen door.
Iedereen die, buiten zijn stembanden,
iets had om lawaai mee te maken,
maakte dat ook. Ik hoorde zelfs riet
fluitjes. Misschien wel door de kerk
verstrekt om de geesten mee op te
roepen.
De bewoners van het huis waarin ik
mij bevond moesten nog even wachten.
Een echtpaar van ongeveer zestig en
vijfenzestig jaar. De heer des huizes
had Maria nog niet gezien en zei er
ook niet in te geloven. Hij zei een de
voot christen te zijn maar dit allemaal
een beetje ongeloofwaardig te vinden.
Zijn vrouw, die vlot Frans sprak en
alle gesprekken voor mij vertaalde, had
haar wel gezien. Ze was het helemaal
niet met haar echtgenoot eens en ge
loofde inderdaad dat het een bood
schap van God was. Toen ik vroeg wel
ke betekenis er dan in schuilde lachte
ze dit probleem weg. Maar ze hoopte
vurig dat Maria een andere kerk zou
uitzoeken om weer te verschijnen,
want haar hele dagindeling was door
deze gebeurtenissen in de war gebracht
Ze bewonen de hoogste verdieping
van een flatgebouw en worden over-
De zon werd zichtbaar achter de da
ken, er waren reeds duizenden mensen
op weg naar huis. Onbeschrijfelijk was
de troep die werd achtergelaten. De
mensen, die 's nachts op het pleintje
hadden gezeten konden moeilijk weg,
en de behoeften die mens en dier nu
eenmaal dagelijks hebben konden ken
nelijk zo moeilijk worden onderdrukt
dat de straat er goed voor was. Het
toneel kreeg in het daglicht iets on
geloofwaardigs. Iets belachelijks. Je
vroeg je nog eens af waarvoor die
mensen waren gekomen. Mariaver-
schijning? Nee, werkelijk? Maar je
vergat dat je zelf enkele uren eerder
ook in die roes verkeerde. De donke
re mysterieuze nacht gaf de dimensie.
De zon stond boven de huizen en in
de buurt van de kerk, waar nog steeds
zo'n vijftienduizend mensen zich op ge
huurde stoelen bevonden, klonk ap
plaus op. De hogepriester verliet de
ft'.'- <v: v é- /'i'/Afs'ó
Stoelen voor de kerk. Straks zullen
ze worden opgesteld voor de „ver
schijningkijkers".
kerk. Misschien wel net zo slaperig
als wij.
Om hem heen liepen zes jongemannen
die eikaars hand vasthielden. Op die
manier maakten zij de weg voor hem
vrij. Velen kusten hem de hand. Toen
stapte hij in zijn Volkswagen.
Ik ben nog eens teruggegaan en toen
had ik vooral gelegenheid de mensen
te observeren die zich in de onmiddel
lijke nabijheid van de kerk bevonden.
Je moest tien piasters (tachtig cent)
entree betalen.
Abraham Lincoln heeft eens gezegd:
„God moet de eenvoudigen van ziel
wel zeer liefhebben. Hij heeft er zo
veel geschapen". Bij de ingang van
het gebouwtje zaten een aantal ge
brekkige mensen. Onder hen bevond
zich Therèse. Therèse Gadallam een
meisje van zeventien jaar. Een voor
beeld van oosterse schoonheid. Maar
dit meisje had nog iets meer. Een ge
zicht waar het geluk vanaf straalde.
Een paar donkerbruine ogen, die op
uitzonderlijk sprekende wijze de we
reld inkeken.
Voor de mensen bij de kerk een
doffe wereld zonder kleur. Zonder iets.
Het enige bezit is het lichaam en dat
vertoont dan vaak een gebrek zoals
blindheid, verlamming. Therèse had
polio. Maar zij heeft Maria gezien en
toen is zij genezen. Haar lichaam toont
de littekens van haar ziekte nog, maar
na het wonder kon zij weer lopen
Daarom gelooft men hier in Therèse,
voor velen de personificatie van Ma
ria. Iedereen wil haar zien en aanra
ken. Vooral aanraken. Zij blijft erbij
lachen, en is er gelukkig mee. Het
gezicht van Therèse is voor hun het
bewijs dat het kan en gaat gebeuren.
(Van onze correspondent)
ZEIST. De homosexualiteit is in
onze maatschappij nog geenszins van
de taboes bevrijd. Niettemin is er spra-
van een groeiend begrip, een toene
mende bereidheid de problematiek van
„de anderen" te beschouwen en te
verlichten.
Het vraagstuk van de homofielen is
evenzeer het problemen der heterofie-
len. Dit is duidelijk tot uiting geko
men op een eerste studiedag „Pasto-
Op „de Haaf" te Bergen worden de
ze zomer twee Leerhuisconferenties ge
houden, in het kader van de ontmoe
ting Jodendom-Christendom. De eerste
vindt plaats van 29 jun.i-6 juli en heeft
als thema: „De zwakken veilig de
sterken rechtvaardig".
In deze week zal het vooral gaan om
het probleem van de sociale revolutie
en machtsgebruik met het oog op de
vrede. Zowel de politieke als de bijbels
theologische aspecten van deze zaak
zullen uitvoerig aan de orde gesteld
worden in inleidingen en discussies.
De tweede Leerhuisconferentie vindt
plaats van 10-17 augustus. In deze week
wordt, naast bijbels-theologisch infor
matie de nadruk gelegd op hoofdfigu
ren uit het Joodse denken (Buber; Ro-
senzweig; Levinas).
Een kunstweek wordt gehouden van
6-13 juli. Onder de titel „Vrouw en
man vindt van 13-20 juli een zomer
week plaats waarin aandacht zal wor
den besteed aan veranderingen in de
relatie vrouw-man in gezin en samen
leving.
En voorts wordt van 20-27 juli een zo-
merconferentie gehouden onder de ti
tel „Verkenningen in democratie".
„Verkennen" doet men in weinig be
kende gebieden. In deze conferentie zal
dat gebeuren in bijvoorbeeld de Volks
democratie in Oosteuropese landen en
in het „arbeiders-zelfbestuur" in be
drijven in Joego-Slavië. Daarnaast zal
geprobeerd worden te ontdekken wat
achter de onrust aan de universiteiten
steekt.
Een andere zomer-conferentie over
„Vrije Tijd" wordt gehouden van 27 ju-
li tot 3 augustus. Inlichtingen bij vor-
mingscentrum „De Haaf", Natteweg
9, Bergen NH tel. 02208-2006.
VATICAANSTAD (AP). Met in
gang van 15 augustus zullen de pries
ters in de mis de keus hebben tussen
drie nieuwe canons en de thans ge
bruikelijke, die in gebruik is sinds paus
Gregorius de Grote, die regeerde van
590 tot 604.
Het desbetreffende decreet, opgesteld
door de Vaticaanse congregatie der
riten, is gedateerd op 23 mei 1968 het
feest van Christus' hemelvaart.
De bedoeling is, de canon het
centrum van de mis, begrijpelijker
te maken voor de gelovigen en hun
rechtstreekse deelneming aan de heilige
diensten van hun kerk groter te maken.
rale zorg aan homofielen" in Zeist.
Deze bijeenkomst was georganiseerd
door het katholiek nationaal bureau
voor de geestelijk gezondheidszorg en
voor de geestelijke volksgezondheid.
Het initiatief voor deze dag was uit
gegaan van een studiegroep van pre
dikanten, priesters en psychiaters. Hun
in drie jaar verzamelde bevindingen
over de geestelijke zorg voor homofie
len stelden zij daar ter beschikking
van grote groepen predikanten en r.k.
geestelijken. Onder de druk van lang
aangehangen godsdienstige voorschrif
ten werd sexueel gedrag eeuwenlang
louter met voortplanting in verband
gebracht. Dit is nu niet meer het ge
val. Dr. C. J. B. J. Trimbos, die de
studiedag inleidde, zei ervan: ,De
sexualiteit wordt steeds meer ervaren
als een beleving, die betrekkingen tot
stand brengt en eenzaamheid opheft.
Een veelvormiger moraal maakt een
meer humane en christelijke benade
ring van de homosexuele naaste moge
lijk".
Humaan en christelijk. De juiste hou
ding in de praktijk te vinden is voor
de pastoor zo eenvoudig niet. Ook voor
de oprecht strevende zielszorger zal
het niet eenvoudig zijn in zijn practi-
sche handelen geheel en al los te ma
ken van de geesten van het verleden.
Hij zal, aldus dr. Trimbos, primair ge
ïnformeerd moeten zijn over de huidi
ge inzichten in de homosexualiteit en
vervolgens moeten beseffen, dat vele
homofielen behoefte hebben aan een
begripvolle aanvaarding van hun zo-
zijn (een onveranderbaar gegeven: plus
minus vier percent van de Nederland
se bevolking behoort tot de „kern-ho
mofielen").
Dr. Trimbos: het is niet voldoende
een christelijke tolerante houding ten
opzichte Van een anders geaarde groep
of medemens aan te nemen (dat is een
vorm van discriminatie), maar het is
nodig te streven naar volwaardige in
tegratie van de homofiele naaste in
het totaal van het kerkvolk. Daartoe
is waarschijnlijk meer zorg voor en
informatie aan heterofiele parochie- of
gemeenteleden nodig dan de persoon
lijke pastorale begeleiding van de ho
mofielen zelf.
De inleiding van dr. Trimbos werd
gevolg door belichting van de vijf the
ma's, die later op de dag in afzonder
lijke werkgroepen aan de orde kwamen
Dr. A. J. R. Brussaard, gereformeerd
predikant in Den Haag (bijbel en ho
mosexualiteit): de conclusie dat wij,
wat de homosexuele praktijk betreft,
met een eeuwig geldend gebod van God
te doen hebben, is evenmin te handha
ven als bij de overige mozaïsche wet
ten (doodstraf). Onjuiste bijbeluitleg,
heeft de kerk er tweeduizend jaar lang
toe gebracht het hare bij te dra
gen aan de algemene afkeer van de
homosexuele naaste. De kerk is bezig
haar fout in te zien, maar is aan open
lijke erkenning nog niet toe. Dat wij
in een overgangsstadium verkeren is
ook te merken aan de vele pastorale
handboekjes, die zich nog niet hebben
ontdaan van het aloude discrimineren
de superioriteitsgevoel.
Pater J. B. F. Gottschalk (pastoraal
gesprek met de homofiel): alleen op
basis van innerlijke aanvaarding door
de pastoor zelf kan deze de homofiele
medemens tot zelfaanvaarding brengen
Deze aanvaarding is te belangrijker,
omdat de homofiel tot een gediscrimi
neerde minderheidsgroep behoort, wat
maatschappelijk isolement betekent en
een ondraaglijke belasting voor meer
gevoelige en gedifferentieerde mensen.
J. Grubben, zenuwarts (homosexua
liteit psychische stoornis?): het is niet
te bewijzen, dat homofilie een neurose
is. Het bevredigende en produktieve be
staan van sommige in hun milieu ge-
integreerde homofielen pleit tegen die
opvatting.
Ds. A. Klamer (praktisch pastoraat):
pastorale aandacht betekent ruimte
scheppen, waardoor de andere afstand
kan nemen van de eigen obsessie.
W. J. Sengers, zenuwarts (homofiel
in het gezin) tenslotte opperde de ge
dachte, dat in het canonieke recht ho
mofilie een reden tot ongeldigverkla-
ring van een huwelijk moet kunnen
zijn zonder tevens een huwelijksbelet
sel te vormen.
(Van onze correspondent)
DRIEBERGEN Ruim honderd
hervormde predikanten hebben de sy
node schriftelijk gevraagd wat zij
denkt van een besluit tot „bevriezing"
van de leiding van het seminarium op
Hydepark in Driebergen tot de twee
man die thans rector en con-rector
zijn.
Van een plan om een derde man te
benoemen zou volgens deze brief
door het moderamen van de synode
worden afgezien. Afwegen van prio-
riteiteiten moet daarbij een rol ge
speeld hebben. De bezwaarden, in de
rondvraag van de synode was ds. mr.
C. B. Posthumus Meyjes (Amsterdam)
hun woordvoerder, menen dat het
werk van Hydepark niet alleen voor
predikantsopleiding maar ook voor de
nascholing te belangrijk is om de
groei ervan te frustreren.
De praeses, dr. G. de Ru, weigerde
discussie over deze zaak. De brief, die
pas tijdens de synode was binnenge
komen, stond niet op de agenda.
Dit is een archieffoto van de voor
malige Griekse primaat, aartsbis
schop Chrissostomos, die in een
Atheens hospitaal is overleden.
