HAARLEMSE ORGELMAAND GEOPEND Sterke Strawinsky-symfonie slokte alle aandacht op Zwakke opvoering door „Wiener Burg Theater" H UUnb F£Sl |H\- „Cultureel contact" twintig jaar Druiven der gramschap" Jelsma wil niet weg bij VPRO Opening Academie voor organisten Goethe's „Iphigenie auf Tauris riH\- Rood-wit-blauw RTV-nieuwtjes Radio-donderdag Televisie-vanavond TV woensdag TV donderdag WOENSDAG 3 JULI 1968 7 Gabrieli 1-3 fjM r- g f Vakantie J»nder ECHTE KOFFIE is ate een zee zonder zoo. Jos de Klerk Gelouterd Stijlen Bezield Anjers zijn er nu volop, 'n Aantrekkelijke bloem. Voor 'n bescheiden prijs. Ze wachten op u. Pronkend met hun fijne kleuren. Anjers brengen sfeer! Kijkers en luisteraars (Van onze muziekrecensent) HAARLEM De donderwagen van Thor, die gisteravond tijdens het ope ningsconcert van de Orgelmaand zich boven de Haarlemse luchten manifesteer de, leek wel samen te spannen met dc brommers, scooters, auto's en bussen In het verkeer over de Oude Groenmarkt om de muzieksfeer in de Grote Kerk t< bederven. Alleen de machtige adem, die Strawinsky's Psalmen-symfonie doorvaart was bestand tegen de aanval. Of ver beelden wij ons dit slechts? Want een zo sterk geïnspireerd werk absorbeert zo volkomen de aandacht, dat men geen ooi- meer heeft voor de rest. Hiermee is meteen gezegd, dat Stra- winsky de avond goed maakte, niet met zijn Mis uit 1948, die mijns inziens te sober-dogmatisch uitvalt, wat dan een vriendelijk Amen van het Credo of een minder star Agnus Dei niet goed maakt maar wel met zijn Psalmen-Symfonie uit 1930, die hij in 1948 nog eens herzien heeft, en die tot de werken kan ge rekend worden, die de muziek van deze eeuw in hoge mate sieren. Deze compo sities werden uitgevoerd door de gezarrer lijke omroepkoren en het Radio Philhar monisch Orkest onder leiding van Henk Spruit, die ze in de toppen van zijn vin gers bleek te hebben. De warme koor- en orkestklank in de smeekbede „Exaudi" hielp ons al direct mede de intensiteit er varen, waarmee deze muziek vorm en in houd kreeg, een aandrang tot zich hu maan blootgeven zoals men het bij Stra- winsky zelden ontmoet. In de psalm Ex- pectans" („Verbeid en verbeid had ik de Heer en Hij gaf acht op mij") was het heerlijk luisteren naar de instrumentale en vervolgens naar de vocale verklanking van de tekstidee, die daartoe ieder een eigen thema ontwikkelen, om tenslotte in de klassieke vorm van de duhbelfuga samen te smelten. De lofprijzing met Psalm 150, op zich zelf reeds de jubilante bekroning van het werk, krijgt dan nog een extra bejubeling mei een „Alleluia! Laudate Dominum": het kan niet juichend genoeg. De com ponist vond hier gelegenheid in die uit bundige muziekpsalm zijn kunst op de offertafel te leggen; en hij deed het met al de humane geestdrift waartoe hij zijn persoonlijk idioom kan dwingen. Hoe aan grijpend klonk ons dat „Laudate Eum in cymbalis"! Maar dan dient ook gezegd, hoe sterk werd het meesterwerk ver dedigd door de even secure als bezielen de dirigent Henk Spruit en zijn vocale en instrumentale staf. Wat aan de Strawinsky-werken vooraf ging, was een niet zeer geslaagde poging om de zeer belangrijke figuur van Gio vanni Gabrieli (1557-1612) in de schijn werper te stellen. Het begin was uitstekend; dit bestond uit een door Albert de Klerk bewerkte Canzona voor koperblazers en orgel, wat een treffend effect maakte. Ook de beide orgelwerken die later volgden, gespeeld door bovengenoemde stadsorganist, brach- ADVERTENTIE Camping, caravan, zomerhuis, bergen, bossen, zee, neem - kant en klaar - van thuis ECHTE KOFFIE mee! SUPRA kant en klaar gemalen altijd vacuumvers: óók op reis VAN NELLE KWALITEIT (Van onze correspondent) AMSTERDAM. „Eigen tijd" is het motto, waaronder het Nederlands Cultu reel Contact (NCC) in september in Am sterdam drie dagen lang zijn twintigjarig bestaan viert. Op het programma staan ondermeer een voorstelling van het stuk „O is O" van de Zweed S. K. Aberg door de toneel groep Studio, een ontmoetingsavond van amateurs en beroepskunstenaars, en een stertocht van harmonieën en fanfarekorp sen door de stad. De voorzitter van de jubileumcommis sie, NTS-voorzitter E. A. Schuttenhelm, zei dinsdag in de hoofdstad: „Het is een magere vertoning, dat moet ik ronduit zeggen, maar voor een behoorlijke ma nifestatie ontbreken de fondsen." Het Nederlands Cultureel Contact is in 1948 opgericht door een aantal landelijke culturele organisaties met het doei te ko men tot een gemeenschappelijk cultuur beleid. Op het ogenblik zijn 112 organisa ties lid van het NCC. Voor de viering van het twintigjarig bestaan krijgt het NCC van het ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk een subsidie van twintigduizend gulden. Igor Strawinsky S S S S!5 ff SS (Van onze filmcriticus) AMSTERDAM. De film van van avond is evenals die van maandag af komstig uit de rijke oogst van Holly- wood-successen van kort voor de oor log, hij stamt zelfs uit het hetzelfde jaar, 1940. John Ford, toen al twintig jaar in het vak, maakte in dat jaar een verfilming van John Steinbeck's in ternationale roman-succes „De druiven der gramschap", een aangrijpende aan klacht tegen de armoede en de soci ale toestanden in bepaalde delen van de V.S. Steinbeck toen hij al schreef de naam had roman in '39, gemaakt met ADVERTENTIES SUPRA kant en klaar gemalen altijd vacuumvers: óók op reis VAN NELLE KWALITEIT ten ons in timbres die aan het klassieke Italiaanse orgel deden denken, de kunst van Giovanni nader; vooral de Fuga IX toni bleek een openbaring. Maar de verwachting die wij koester den naar aanleiding van de zeer geslaagde experimenten van verleden jaar betref fende gesplitste koorgroepen, gingen niet in vervulling. Het Klein Radiokoor van Carel Laóut, bijgestaan door de beide an dere omroepkoren, gaven weliswaar per fecte uitvoeringen van een dubbelkorig. een zevenstemmig en een achtstemmig motet van de Venetiaanse meester van de San Marco, maar de typische ruimtewer king bleef onbenut. Bovendien kunnen wij ons die werken, historisch gezien, bezwaarlijk als zuiver a capella voorstellen; er hoort, geheel of gedeeltelijk, instrumentale begeleiding bjj. Dat weten ze in Hilversum natuurlijk ook; maar naar de ervaring van deze avond zou men mogen denken dat men er als koordirigent geen beschikking krijgt over instrumenten. Wie weet wat aardigs Carel Laóut van zijn opdracht zou gemaakt heb ben, indien hij er de vrije hand in had gehad. Aldus gaat de opening van het acht tiende Haarlemse Orgelconcours de ge schiedenis in met vooral een blijde her innering aan een briljante „Symphonie des Psaumes". (Van onze correspondent) HILVERSUM „Misschien ga ik wel bij de KRO solliciteren", zei pater S. Jels ma, het op non-actief gestelde hoofd van de informatieve programma's van de VPRO, gisteravond voor de grap in de KRO-rubriek „Echo". De heer Jelsma, die door het VPRO-bestuur per 17 augustus is ontslagen, heeft tegen beëindiging van zijn dienstverband protest aangetekend in brieven aan bestuurslid Henk Schaafsma en programma-directeur ds. I. J. van Hou- te. De heer Jelsma wijst het ontslag op grond van zijn Italiaanse reis om ds. Die- kerhof voor het voorzitterschap te polsen van de hand. In de eerste plaats, omdat hij over dit punt al is onderhouden door het bestuur. Aan de andere kant meent Jelsma, dat elk VPRO-lid gerechtigd is zijn omroep uit de crisis te helpen, ook al is het bestuur niet tevreden met de ge volgde methoden. (Van een onzer verslaggevers) HAARLEM Zondag 7 juli zal de veertiende Zomeracademie voor organis ten worden geopend met een avondbijeen komst in de Vleeshal aan de Grote Markt. De secretaris van de raad voor de kunst, dr. J. van Riemsdijk, zal, na een wel komstwoord van de voorzitter van de stich ting Internationaal Orgélconcours, de heer D. J. A. Geluk, het woord voeren. Anton Heilier zal op het Flentrop-positief 'n im provisatie spelen over het koraal „Ach wie nichtig, ach wie flüchtig", met als vorm: preludium, recitatief en variaties Ook in het volgende winterseizoen zal Lou van Burg weer een aantal uit zendingen voor de AVRO verzorgen. Het is nog niet bekend welke spelletjes Lou van Burg in zijn shows zal laten spelen. Hij zoekt thans reeds kandida ten. Men dient niet alleen naam en adres, hobbies en dergelijke op te ge ven, maar ook de schoolopleiding en eventueel gevolgde cursussen. (Van onze toneelmedewerker) AMSTERDAM. Vier jaar geleden verraste de toneelgroep Centrum het Ne derlandse schouwburgpubliek, dat maar hoogst zelden een werk van Goethe te zien krijgt, met een indrukwekkende op voering van diens „Iphigenie auf Tauris". Behalve „Faust" was dit sinds vele jaren de enige Goethe-op- voering in de Neder landse taal. Nu heeft het Wiener Burg Theater voor zijn op treden in het Hol land-festival van dit jaar zijn keus laten vallen op hetzelfde stuk. Een keus overi gens waarvoor men respect moet hebben, want ondanks de uiterlijke eenvoud van het drama stelt een opvoering van „Iphigenie" bijzonder hoge eisen aan re gisseur en spelers. AFGEZIEN van „Faust" heeft Goethe namelijk in geen van zijn andere toneel stukken de dramatische inhoud zo ondub belzinnig gebruikt als uitdrukkingsmiddel van zijn zedelijke en filosofische overtui gingen als in de „Iphigenie". De handeling en de personages heeft hij voor het groot ste deel losgemaakt van de oude Griekse legende om in hen zijn eigen ideeën ge stalte te kunnen geven. Bij Euripides, wiens drama Goethe tot het zijne inspireerde, is Iphigenie een vrouw van vlees en bloed, nog steeds vol haat tegen degenen die haar voor hun oorlogsdoel hebben willen offeren en niet afkerig van bedrog om haar vrijheid te verkrijgen. IN Goethe's versie is zij ontdaan van al zulke onedele gevoelens. Zij is nu de romantische belichaming geworden van de gelouterde ideale mens, die alleen de pure en onafhankelijke menselijke geest als een effectief verdedigingswapen beschouwt. Zo heeft Goethe ook haar strijd en die van Orestes tegen koning Thoas, waarin de laatste het onderspit delft, vooral ge zien als het conflict tussen geestesvrijheid en menselijke waardigheid enerzijds en verouderde begrippen van macht, on derhorigheid en traditie anderzijds. In het zichtbaar en vooral voelbaar ma ken van deze humanistische kern van het drama meer dan in het uitbeelden der „übermenschlich" gestileerde karakters of in het spreken van Goethe's prachtige verzen ligt het zwaartepunt bij een op voering van dit stuk. De Zwitserse regis seur Robert Freitag had de voorstelling bij Centrum destijds daar heel duidelijk op afgestemd. Bij de opvoering door het Wiener Burgtheater, gisteravond in de Am sterdamse stadsschouwburg gegeven, was de regie van Leopold Lindtberg in dit opzicht veel lager. IN een monumentaal decor van Heinz Ludwig (zo monumentaal, dat grote de len van de tekst erin verdwaalden) zag men de vijf rollen van het drama in bijna evenveel verschillende stijlen vertolkt, zonder dat men kon gissen welke stijl nu door de reigisseur bedoeld was. Judith Holzmeister speelde een zuivere en ge voelige Iphigenie, het onmiskenbare hoog tepunt van de voorstelling, tegenover een Orestes (Walter Reyer), wiens uitbar stingen van waanzin even melodrama tisch als onovertuigend waren. Het andere uiterste vertegenwoordigde Joachim Benning, wiens alledaags-natura- listische dictie weinig in overeenstem ming was met de klank en de kleur van Goethe's verzen. Gerhard Geisler gaf ee» redelijke mate van menselijkheid aan de koninklijke raadsheer Arkas, maar ko ning Thoas zelf (Erich Auer) leek recht streeks uit het wassenbeelden-museum van madame Tussaud te zijn overgeplaatst. DE taal waarin Goethe zijn „Iphegenie" heeft geschreven, klinkt in het origineel nog altijd betoverend mooi, vooral wan neer ze zo bezield en met een heed licht Weens accent wordt uitgesproken als Judith Holzmeister het in dit geval deed. Overigens kan men rustig, en zon der overdreven chauvinisme, zeggen dat de opvoering van het Burg Theater in geen enkel opzicht de Nederlandse van vier jaar geleden overtrof en dat met name de Orestes-evrtolking van Guus Hermus heel wat overtuigender was dan die, welke zijn Weense collega gisteren heeft laten zien. Bij het vele dat er af en toe op de Nederlandse toneelkunst valt aan te merken, is het prettig ook eens zo iets vleiends te kunnen constateren. Simon Koster ADVERTENTIE 814 Jimmy Smith. (Nederland II, vijf '•■oor half tien). „Tortilla Flat" en met het toneelspel „Of mice and men", beide getuigenis sen van zijn meegevoel met de „under dog" in de Amerikaanse samenleving. „The grapes of wrath" is het epos van de boeren uit de „dustbowl" van Okla homa, die hun armzalige bezittingen verlaten, ook al door een toenemende mechanisatie op het land, om in het welvarende Californië een beter be staan op te bouwen. Het lot van die boerenbevolking op haar ellendige odyssee naar wat zij als het beloofde land beschouwen beeldt Steinbeck uit in de belevenissen van de familie Joad, aangevoerd door de opstandige zoon Tom (Henry Fonda), die in een wan kel Fordje, waarop wat huisraad ge bonden is, westwaarts trekt in de hoop straks als fruitplukkers in haar onder houd te kunnen voorzien. De dood door uitputting van de oudere leden van het gezelschap, de vijandige houding onderweg van de boeren, die zich verzetten tegen de invasie van concurrerende werkkrach ten, incidenten met de politie, de el lende van regeringskampen, waarin de ongewenste vreemdelingen worden vastgehouden, al die aspecten van een miserabele zwerftocht zijn door John Ford op een voor Hollywood ongekend realistische wijze tot een sterk-getui- gend en afwisselend drama verwerkt. Charles Boost HILVERSUM. De premier van Formosa op Nederland één, Rood-wit- blauw en jazzorganist Jimmy Smith. Het avondprogramma op het eerste net begint met Barend de Beer. Daar na een serie voor de kinderen, een her haling: „De Bosbrigadiers", een Cana dese serie over een paar stoere jonge tjes, die bij hun oom wonen, die belast is met de zorg voor de bossen in Cana da. In „Persoonlijk" richt Peter von Zahn de schijnwerpers op Yen Chia Kan, premier en vice-president van het eiland Formosa. Na het nieuws van acht uur een Socuterafilmpje over de Gezinsvoogdij en vervolgens de hoofdfilm. Aanslui tend beelden van de tenniswedstrijden in Wimbledon, het laatste journaal en een herhaling van Openbaar Kunstbe zit (derde deel van het Gat in de Beeldhouwkunst) Tussen zeven en acht in het VARA- pr ramma op het tweede net over Coronation street, waar de voorberei dingen voor Kerstmis in volle gang zijn. Een kort Joegoslavisch teken filmpje nog voor het journaal. Daarna eerst vijfentwintig minuten „Achter het Nieuws", vervolgens „Rood-wit- blauw" van Frans Boelen. Veertig mi nuten duurt dit, daarna een film van vijftig minuten, die de Duitse cineast Klaus Wildenhahn maakte van de Amerikaanse jazzorganist Jimmy Smith. Hii kwam naar voren toen hij zich ging toeleggen op het orgelspel. DEN HAAG. Op 1 juli waren bij de Dienst Luister- en Kijkgelden 2.657.533 televisietoestellen aangegeven tegen 2.643.913 op 1 juni. Het aantal geregistreerde radiotoestellen bedroeg op 1 juli 2.812.381 tegen 2.819.121 op 1 juni. De Belgische televisie heeft in de loop der jaren een aantal voortreffe lijke kinderseries gemaakt. De belo ning daarvoor kwam tijdens het Prix Jeunesse Internationaal festival in München, waar het Vlaamse program ma „Mauritius" de prijs kreeg voor het beste internationale televisieprogram ma voor de jeugd. Het werd niet spe ciaal voor dit festival gemaakt, maar is een lopende produktie, bestaande uit drie delen. De jury noemde Mauritius „een boeiend ontspanningsprogramma voor jongeren. Het komt tegemoet aan de drang naar avontuur, eigen aan de jeugd, die er haar houding en proble men in weerspiegeld z>iet". Tom Jones heeft een contract afge sloten met de Amerikaanse en Engelse televisie. In vijf jaar tijds moet hij ge- gedurende vijf jaar jaarlijks zeventien kleuren TV-shows maken. De beloning negen miljoen pond sterling. Het Nederlandse zangeresje Bojoura dat voor de AVRO is opgetreden als presentatrice van tienerprogramma's heeft een contract gekregen voor het maken van platen in Londen. Ze gaat (als eerste Nederlandse) deel uitma ken van de produktiemaatschappij van de Beatles. HILVERSUM I 7.00 Nws. 7.10 Ochtendgymnastiek. 7.20 Lichte gramm.muz. 7.54 Deze dag. B.00 Nws 8.11 Radiojournaal. 8.20 Lichte gramm.muz. 8.50 Morgenwij - Waterstanden. 9.40 Vakantie Kermis. 10.00 Voor de kleuters. 10.10 Arbeids vitaminen. 11.55 Beurs. 12.00 Moderne muz. 12.26 Meded. voor land- en tuin bouw. 12.29 Voor oudere luisteraars. 13.00 Nws. 13.11 Radiojournaal. 13.30 Muzikale toeristenroute. 14.30 De fas cinerende wereld van Mexico, vraag gesprek. 15.00 Voor de zieken. 16.00 Nws. 16.02 Schakeringen. 17.00 Klank beeld over Schagen. 17.30 Voor de jeugd. 17.55 SOS-berichten. 18.00 Nws. 18.16 Radiojournaal. 18.30 Amuse- mentsmuz. 19.00 Gesproken brief. 19.05 Jazz Spectrum. 19.30 Nws. 19.35 Upp- sala-'68. 20.05 Land der Muzen: kunst kroniek. 20.30 Moderne muz. 22.20 Dansen uit het oude Wenen. 22.30 Nws. kamermuz. 23.55 Nws. HILVERSUM II 7.00 Nws. 7.10 Het levende woord. 7.15 Badinerie. 8.00 Nws. 8.11 Voor de kinderen. 8.30 Nws. 8.32 Toeringclub. 8.45 Voor de huisvrouw. 10.00 Wat heeft dat kind? 10.20 Muz. uit de Ba rok. 11.00 Nws. 11.02 Voor de zieken. 11.55 Meded. 12.00 Lichte gramm.muz. 12.26 Meded. t.b.v. land- en tuinbouw. 12.30 Nws. 12.41 Actualiteiten. 12.50 Gevarieerd programma. 13.30 Lichte gramm.muz. 13.45 Fanfaremuz. 14.30 Klassieke en moderne muz. 15.30 Gods dienstige uitzending. 15.30 Hobby's en liefhebberijen. 15.50 Helpen in team verband. 16.00 Nws. 16.02 Klassieke kamermuz. 16.50 Spelen met taal. 17.00 Nickel-Odeon. 17.45 Mondorgelvirtuo zen. 18.00 Koorzang en harmonie-or kest. 18.30 Nws. 18.46 Actualiteiten. 19.00 De Ronde van Frankrijk. 19.10 Leger des Heilsmuz. 19.30 Klassieke muz. 20.00 Wijd als de wereld. 20.10 Avondpermissie. 21.55 18de Internatio nale Orgelconcours Haarlem 1968 (Holland Festival). 22.25 Boekbespre king. 22.30 Nws. 22.40 Avondoverden king. 22.50 Lichte gramm.muz. 23.00 Hallo Euroüa. 23.55 Nws. HILVERSUM III 9.00 Nws. 9.02 Voor de zieken. 9.30 Lichte instrumentale muz. 10.00 Nws. 10.03 Muziek bij de koffie. 12.00 Nws. 12.03 Licht platenprogramma. 13.00 Nws. 13.03 Actualiteiten. 13.08 Knal- muz. 14.00 Nws. 14.03 Popmuz. 15.00 Nws. 15.03 Holster. 16.00 Nws. 16.03 Platenshow. 17.00 Nws. 17.02 Actuali teiten. 17.07-18.00 Verzoekplaten. Nederland I 17.00 18.50 18.56 19.00 19.03 19.06 19.31 19.56 20.00 20.16 20.20 20.25 22.30 22.40 22.45 VARA: Voor de kinderen. NTS: Barend de Beer. STER: Reclame. NTS: Journaal. STER: Reclame. NTS De Bosbrigadiers (voor de jeugd). Persoonlijk: Yen Chia Kan. premier en vice-president van Formosa. STER: Reclame. NTS: Journaal. STER- Reclame. NTS: Stichting Socutera. Druiven der gramschap, speelfilm. Tennis: de halve finale heren enkel te Wimbledon. Journaal. Openbaar Kunstbezit. Nederland II 18.50 NTS Barend de Beer. 18.56 STER: Reclame. 19.00 NTS Journaal. 19.03 VARA: Coronation Street (tv-feuilleton) 19.51 De nachtmerrie van een paarden temmer. Joegoslavische animatie film 20.00 NTS' Journaal. 20.16 STER: Reclame. 20.20 VARA Achter het nieuws. 20.45 Ro »d Wit Blauw: een (vrij nationaal) gekleurd programma over (overwegend) jonge mensen die graag zwart-wit willen zien 21.25 Smhh James O.: filmportret van de beroemde jazzmusicus. 22.15 NTS- Journaal Nederland I 10.00 Eurovisie; Openingsdienst Vierde Wereldraad-Assemblee Uppsala. 18.50 NTS: Barend de Beer. 18.56 STER: Reclame. 19.00 NTS: Journaal. 19.03 STER: Reclame. 19.06 NCRV: The Joy Strings. 19.30 Liebermann Liebermann (tv-feuilleton). 19.56 STER: Reclame. 20.00 NTS' Journaal. 20.16 STER: Reclame. 20.20 NCRV: Hier en Nu. 20.45 Pamell's Ondergang, tv-spel van G. P Gallivan. 22.10 Klassieke muziek. 22.35 Avondsluiting. 22.40 NTS: Journaal. 22.45 Tennis: de vandaag gespeelde halve finale dames enkel te Wimbledon. Nederland II 18.50 18.56 19.00 19.03 19.25 20.00 20.16 20.20 21.10 22.00 22.30 NTS' Barend de Beer. STER: Reclame. NTS Journaal. Van gewest tot gewest. Vakantie en gezondheid (filmreportage). Journaal. STER Reclame. AVRO: Peyton Place (tv-feuilleton). Hoe wordt men verliefd op een stad? (tv-feuilleton). IKOR/CVK: Samenvatting Openingsdienst Wereldraad van Kerken - Uppsala. NTS: Journaal.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

IJmuider Courant | 1968 | | pagina 7