VAN DAG TO
Brezjnev doet aanval op
westerse landen
Wantrouwen tegen Bonn door
niet tekenen kernverdrag
Westduits toetreden is
nog „in overweging
Broer Sirhan
beschoten
Ronald Reagan
kandidaat voor
presidentschap
achtergrond
Malaise in Britse Labour-partij
Eerste Franse
proef met
waterstofbom
commentaar op actu
ie een
Bedekte critiek
op Praag
Lof
Zuidafrikanen op
zoek naar liefde
in Swaziland
Brits vredesleger
voor Nigeria
Massa-arrestaties
in Uruguay
telegrammen
DONDERDAG 4 JULI 1968
VS zijn verontrust door
hongersnood in Biafra
Senaat wenst verbod
T egenstanders
In overweging
Aanslag in Hué, 13 doden
Ver bal gen
„Zieke man'
Ontgoocheling
De Sovjet-Unie heeft een duidelijke
grens gesteld aan haar tolerantie ten op
zichte van de politieke heroriëntatie in
Warschaupact-landen. Partijleider Brezn-
jev, de machtigste man in het Kremlin,
heeft tijdens het bezoek aan Moskou van
de Hongaarse partijleider Janos Kadar ver
klaard dat de kenmerkende en bepalende
factor van iedere „liberalisering" in socia
listische landen toch de leidende positie
van dé communistische partij moet blijven.
Aan de ene kant is dit Sovjetrussische
standpunt natuurlijk een beperking van
de vrijheid van met Moskou verbonden
landen om hun politieke struktuur te de
mocratiseren. Aan de andere kant houdt
het een toestemming in om tot op zekere
hoogte een eigen gezicht te geven aan het
communistische socialisme en het regime.
Waarschijnlijk was deze verklaring niet
zozeer voor de Hongaren dan wel voor de
Tsjechen bedoeld, welke laatsten druk be
zig zijn onder leiding van Dubcek de on
derdanige binding met Moskou om te zet
ten in een vrijwillige, efficiënte verhou
ding die gebaseerd is op ontwikkeling van
nationale onafhankelijkheid.
Intussen maken de Russische troepen
die in Tsjechoslowakije hebben geoefend,
geen haast met hun vertrek. Er gaat van
hun aanwezigheid een stille dreiging uit,
ofschoon tot dusver niet gebleken is dat
zij gebruikt worden om druk uit te oefe
nen.
De situatie van de Warschaupact-lan
den ten opzichte van Moskou is door deze
ontwikkelingen ongeveer dezelfde als die
van een aantal onder Amerikaanse in
vloed liggende en strategisch van groot
belang zijnde landen ten opzichte van
Washington. Vooral voor bijvoorbeeld de
Latijns-Amerikaanse landen gaat de ver
gelijking uitstekend op. Washington ge
doogt niet, dat in het gebied dat be
schouwd wordt van vitaal belang voor de
verdediging van Amerika te zijn, commu
nistische regeringen zouden optreden.
Cuba vormt een merkwaardige uitzonde
ring, maar men weet dat de V.S. ot> diver
se manieren zelfs met wapengeweld en
economische blokkades geprobeerd
hebben het regime van Castro ten val te
brengen. De mislukking daarvan de
grote flater van wijlen John Kennedy, die
later echter zijn prestige herwon door
zijn diplomatieke overwinning in de Cuba-
crisis zit de Amerikanen nog hevig
dwars, maar dat zou men ook kunnen
zeggen van de Joegoslavische situatie, die
een pijnlijke mislukking van de Russi
sche „houdgreep" op Oost-Europa is ge
worden. De Russen hebben echter de
troost dat Tito nog steeds aan het leider
schap van de communistische partij vast
houdt, terwijl Washington een ronduit
communistisch regime op Cuba moet dul
den.
De twee grote mogendheden, de Sovjet-
Unie en de Verenigde Staten, hebben
zich omringd door „gelijkgezinde" en
sterk afhankelijke verbondenen. De een
wil onder geen voorwaarde westelijk-
democratische invloeden toelaten, de an
der wenst verschoond te blijven van com
munistische of socialistische hervormin
gen. Zij zien nauwlettend toe dat geen
staatsgrepen die wens ontduiken. Zij be
veiligen zich daardoor politiek en militair
ten koste van de cultuur-politieke evolu
tie op de wereld, die duidelijk een weg
zoekt naar een synthese tussen kapitalis
me en socialisme. Wat wij in Europa en
Nederland „democratisering" of „volksin
spraak" noemen, is eigenlijk een veredeld
en gehumaniseerd Marxistisch principe.
Wat in Tsjechoslowakije en elders in
Oost-Europa „democratisering" heet, is de
overneming van een klein, gemaskeerd
stukje kapitalisme, dat vooral op econo
misch en industrieel gebied onmisbaar is
om tot nationale welvaart te komen.
Moskou en Washington zien de nadering
van die synthese met lede ogen, omdat
hun eigen politieke en economische stel
sel daardoor aan invloed zal verliezen,
voornamelijk door de ontkrachting van
de greep op minder machtige landen. Er
zit zowel in het ene als in het andere een
portie nationalisme, dat echter opgeroe
pen wordt door het gebrek aan zelfstan
digheid en vrijheid waaraan kleine lan
den lijden. Uiteindelijk echter is de synthe
se tussen socialistische en liberalistische
dogma's niet nationalistisch gericht, om
dat er onvermijdelijk een grotere inter
nationale integratie uit zal voortvloeien.
De integratie van de „bloes" die onder
invloed van Moskou en Washington ge
stalte heeft gekregen in de twee pacten,
zal plaats moeten maken voor een integra
tie over de ijzeren hekken van die bloes
heen. Maar daarmee is het einde van de
invloedssferen eveneens in zicht. Moskou
en Washington bevinden zich eigenlijk in
hetzelfde schuitje, ^ïaar zitten hooghartig
apart aan bakboord en stuurboord, of
liever: links en rechts. Maar dat zij samen
varen, blijkt duidelijk genoeg voor ieder
een die de feiten weet te onderscheiden.
MOSKOU (AP EN AFP). De Rus
sische partijsecretaris Leonid Brezjnev,
heeft gisteren tijdens een Russisch - Hon
gaarse vriendschapsbijeenkomst in het
Kremlin een felle aanval gedaan op de
Westerse landen, die hij landen van poli
tieke terreur en politieke moorden noem
de. „De VS worden verscheurd door so
ciale conflicten en rassenstrijd, het West-
duitse militarisme herleeft weer, de Fran
se reactionairen gebruiken demagogie en
chantage, Engeland bevindt zich een finan
ciële crisis en de Italiaanse coalitierege
ring is bankroet gegaan", aldus Brezjnev.
De Russische partijleider keerde zich in
felle bewoordingen vooral tegen de VS:
„De citadel van het moderne kapitalisme,
de staat waarin geweld en terreur het
voornaamste principe zijn geworden van de
politiek, betaalt hiervoor met de levens
van zijn politieke leiders. Het monopo
listische Amerika degenereert, maar het
zal ongetwijfeld worden vervangen door
het Amerika van de werkende klasse".
Brezjnev prees de Hongaren voor het
afslaan van de „reactie". Dit sloeg ken
nelijk op de Hongaarse opstand in 1956
die door Russische tanks in Boedapest
werd neergeslagen. Janos Kadar, de lei
der van de Hongaarse delegatie in Moskou
is zelf een van de belangrijkste „erfge
namen" van deze opstand.
Ofschoon hij Tsjechoslowakije niet met
name noemde, uitte Brezjnev in weinig
bedekte termen zijn kritiek op de ontwik
kelingen in dat land: „De Sovjet-Unie kan
niet onverschillig staan ten aanzien van
het lot van de socialistische opbouw in
andere landen en van de gemeenschappe
lijke zaak van het socialisme en het we
reldcommunisme". Brezjnev noemde de
leidende rol van de communistische par
tij een van de gemeenschappelijke grond
beginselen die alle socialistische landen
moeten erkennen.
Radio Praag gaf later op de dag een
korte samenvatting van de toespraak van
de Russische partijleider. Het station wees
er op dat de naam van Tsjechoslowakije
in de toespraak geen enkele maal is ge
vallen.
WASHINGTON. (AFP en AP) Het
Amerikaanse departement van Buiten
landse Zaken heeft bekendgemaakt dat
men in de V.S. verontrust is over berich
ten dat Biafra door een hongersnood
wordt bedreigd.
Een functionaris van het internationale
Rode Kruis heeft gisteren op een pers
conferentie in Lagos verklaard, dat dage
lijks in Biafra naar schatting tweehon
derd mensen van honger omkomen. Ook
in federaal Nigerië sterven velen de hon
gerdood. Volgens hem lijden acht tot
twaalf miljoen mensen ontberingen als
gevolg van de burgeroorlog.
99
(Van onze correspondent)
BONN Door het niet-tekenen van
het nonproliferatieverdrag heeft
West-Duitsland zich het toch al diep
gewortelde wantrouwen van de
buitenwacht weer eens nadrukkelij
ker op de hals gehaald. Terwijl bij
voorbeeld niemand er over valt, dat
nog geen van de lidstaten van Eura
tom zijn handtekening heeft gezet
(dus ook Nederland nog niet) nemen
Oost en West de Bondsrepubliek haar
aarzelende houding kwalijk.
Het sterkst is de Oosteuropese achter
docht aan Poolse zijde tot uitdrukking ge
bracht, al waar het in een uitzending van
radio Warschau heette: de grote beteke
nis van het nonproliferatieverdrag ligt
voor ons in de mogelijkheid, het Duitse
militarisme aan banden te leggen. Elke
dag, dat Bonn het accepteren van het
verdrag uitstelt, versterkt ons in onze
houding, dat deze republiek niet valt
te vetrouwenn". De Oostduitsers wa
ren er als de kippen bij om in Moskou
hun verheven gezindheid te demonstreren
de minister van Buitenlandse Zaken van
de DDR, Otto Winzer, behoorde tot de al
lereerste ondertekenaars. En een van de
meest gezaghebbende Westduitse bladen,
„de Süddeutsche Zeitung", spreekt open
lijk over een „naieve Sperr-diplomate".
Het blad hekelt het feit, dat Bon aan de
handtekening vraagstukken vastknoopt,
die met de nucleaire zaak als zodanig
niets te maken hebben, met name de
kwestie-Berlijn.
Een spotprentje liegt er trouwens even
min om: het illustreert hoe de beide
grote mogendheden, de Sovjet-Unie en de
Verenigde Staten, het op het ogenblik
moeilijker hebben met hun officiële bond
genoten dan met hun traditionele tegen
standers.
Terwijl Brezjnev Ulbricht aan de arm
houdt en deze in het grote boek zijn hand
tekening zet, tracht Johnson een pruilen
de Kiesinger naar voren te t rekken en
moet hij van Brezjnev horen: „Ja, ja,
mijn zoon, die kan tenminste al schrij-
wx V- A
MBABANE (AFP) Volgens de Se
naat van het voormalige Britse protecto
raat Swaziland komen elk weekeinde tal
rijke Zuidafrikaanse blanken de grens
over om Swazi-negervrouwen het hof te
maken.
In Swaziland, ten noordoosten van
Zuid-Afrika gelegen, zijn anders dan in
het land van de apartheid intieme relaties
tussen personen van verschillend ras niet
verboden. De Senaat wil echter aan de
liefdesavontuurtjes, die naar zijn oordeel
een buitensporige omvang hebben aange
nomen, een einde maken en heeft de re
gering gevraagd een wet uit te vaardigen,
die relaties tussen Swazi-vrouwen en
blanken die „speciaal daarvoor uit Zuid-
Afrika komen" verbiedt.
De „Times" van Swaziland, die de actie
steunt, vraagt zich wel af hoe de goeden
van de kwaden te onderscheiden zijn.
Daidallah Sirhan, omringd door
politiemannen, nadat hij aangifte
heeft gedaan van de mislukte aan
slag op zijn leven.
PASADENA. (AFP) In Pasadena
zijn gisteren acht schoten gelost op een
auto die bestuurd werd door de 36-jarige
Saidallah Sirhan, de broer van de ver
moedelijke moordenaar van Robert Ken
nedy, Sirhan Sirhan.
Saidallah Sirhan werd niet getroffen.
Op de snelweg tussen de Amerikaanse
steden Pasadena en Los Angeles werd Sir
han onder vuur genomen vanuit een auto
die hem passeerde. Twee auto's hadden
hem volgens zijn zeggen al enige tijd ge
volgd. Saidallah Sirhan wist door te buk
ken twee kogels te ontwijken die hem
anders in de nek zouden hebben getrof
fen, aldus de politie.
De familie Sirhan staat sinds de moord'
aanslag op senator Robert Kennedy on
der zware politiebewaking.
SACRAMENTO (Californië). (AFP)
De gouverneur van Californië, ex-film
ster Ronald Reagan, heeft zich vandaag
kandidaat gesteld voor het Amerikaanse
presidentschap Samen met ex-vice-presi-
dent Richard Nixon en gouverneur Nel
son Rockefeller van New York is hij de
derde Republikein die dingt naar de no
minatie van zijn partij.
Reagan onthulde zijn besluit op een
persconferentie. Hij zei dat hij zijn kan
didatuur pas officieel zal aankondigen op
de Republikeinse partijconventie voor de
keuze' van een presidentskandidaat, die
op 5 augustus in Miami begint. Hij heeft
de legatie van Californië, die hij als
„favorite son" aan zich gebonden heeft,
van zijn besluit op de hoogte gesteld.
De tegenstanders in West-Duitsland zijn
nog altijd talrijke en luid van stem. Hun
bekendste vertegenwoordiger, minister
van Financiën Franz Josef Strauss, laat
het zijn „Bayernkurier" aldus omschrij
ven: „Het kernkartel van de grote mo
gendheden is perfect. Waarom zouden wij
dit dictaat nu ook nog vrijwillig aanvaar
den? Als we dan in het buitenland door
dit voorlopig niet te doen al weer zo'n
slechte naam hebben gekregen, dan helpt
hier tegen toch geen rehabilitatie in de
vorm van het alsnog ijlings onderschrij
ven. Dan wegen hiertegen sterker de ho
gere belangen van onze eigen technolo
gische ontwikkeling"
We hebben hier de gedachtengang van
de „Bayernkurier" zo nuchter mogelijk
vertaald. In werkelijkheid bezigt dit blad
veel ophitsender taal en staat het prak
tisch op dezelfde voet als de eveneens in
München verschijnende rechtsextreme
National- und Soldatenzeitung, die uit
schreeuwt: „Het sperrverdrag betekent
voor ons een dubbel Versailles!". Aange
zien op het enkele Versailles destijds Hit-
Ier zijn slogans bouwde, kunnen we het
nu dus ook verwachten.
Intussen heeft de Bondsregering toch,
kennelijk geschrokken over de slechte
pers uit de fatsoenlijke hoek, bekend la
ten maken dat zij een Westduits toe
treden tot het akkoord op het ogenblik
„in overweging heeft" en dat, klaarblijke
lijk onder het motto van „beter laat dan
nooit" in de herfst wellicht met een des
betreffend besluit mag worden gerekend.
LONDEN (Reuter). Engeland is be
reid voor ten hoogste zes maanden een
bataljon infanterie naar Nigeria te sturen
om te helpen de vrede te handhaven
Voorwaarde is echter, dat tussen Nigeria
en Biafra een staakt het vuren is bereikt
Dit is vandaag in het Hogerhuis mee
gedeeld door de minister van staat voor
Gemenebestzaken Lord Shepherd. Voor
waarde is ook, dat andere landen van
het Gemenebest meedoen en dat Nigeria
en Biafra het vredesleger vrijheid van
handelen geven.
Lord Shepherd deelde verder mee, dat
ingeland maximaal twee miljoen gulden
beschikbaar zal stellen voor hulpverlening
aan de door de oorlog in Nigeria en Biafra
getroffenen. Eerder heeft Engeland
voor dat doel 160.000 gulden aan het Rode
Kruis gegeven.
SAIGON, (AFP). In de Zuidvietna-
mese stad Hué is een handgranaat een
zaal ingegooid waar een trouwreceptie
werd gehouden. Er zouden dertien perso
nen om het leven zijn gekomen en zestien
gewond. De dader wist te ontsnappen.
(Van onze correspondent)
LONDEN Het plotselinge af
treden van de Labour-veteraan
minister Ray Gunter als protest
tegen het leiderschap van de partij
en Britse regering is een nieuw
symptoom van Labours diepe ma
laise. De opeenstapeling van onop
losbaar lijkende problemen en de
massale desertie van de Labour-
kiezers als gevolg daarvan, ver
hogen natuurlijk de interne span
ningen.
De explosieve George Brown, Enge-
lands vroegere minister van Buiten
landse Zaken, liep weg wegens critiek
op premier Wilsons autoritaire rege
ringsstijl. Gunter, die ook al lang voel
de dat hij in de kou stond, deed nu
hetzelfde. Hij klaagt over de kongsie
van intellectuelen in partij en rege
ring, waardoor een breuk met de mas
sa is ontstaan en hij snakt naar
het verloren paradijs, toen er in de
beweging nog diepe kameraadschap
heerste, in plaats van naijver en ge
konkel zoals nu.
Gunter werd gevormd in de keiharde
politieke leerschool van de kolengebie-
den van Wales. Gunters vader wilde
niet dat hij de mijn in ging. Hij werd
spoorwegklerk en hij bracht het tot
president van hun vakbond.
Bij de eerlijke, robuuste, door diepe
emoties bewogen en gekwelde Welsh
man speelt ander oud zeer eveneens
een rol. De intriges van de linkervleu
gel, waarmee Wilson destijds flirtte en
vooral diens opportunisme zaten hem
altijd dwars.
Dat Gunter verbolgen is over het
feit, dat zijn oude departement, waar
hij een sublieme rol als bemiddelaar in
arbeidsconflicten speelde, maar dat nu
door Wilson gedeeltelijk is opgerold,
waardoor hij zelf op 'n zijspoor is geran
geerd is begrijpelijk. Ook is begrijpelijk
dat hij zich ongerust maakt over het
feit dat de nieuwe partij theoretici te
weinig rekening houden met de ge
wone mensen.
De intellectuelen, die volgens Gun
ter nu domineren, vormden echter
vroeger een logisch en noodzakelijk
tegenwicht tegen de orthodoxe vak
bewegingsleiders, die de fractie des
tijds beheersten.
De zwakheid van de Labour-partij
is echter een onderdeel van de alge
mene zwakheid van de Britse politiek,
namelijk dat zij met nog te veel ver
ouderde begrippen werkt, omdat men
de razendsnelle naoorlogse ontwikke
ling nauwelijks heeft kunnen bijbenen
en achter de feiten aanholt.
In werkelijkheid zijn nieuwe formu
leringen en wellicht ook nieuwe poli
tieke constellaties nodig, om de tegen
woordige algemene politieke onmacht
op te heffen. Voor Engeland, de „zieke
man" van Europa, is dit misschien nog
klemmender dan elders, omdat het
De problemen zijn te ingewikkeld
voor een nationaal begrensd primitief
idealisme en een verklaring, maar na
tuurlijk geen rechtvaardiging voor een
door Gunter veroordeeld politiek cy
nisme, dat zich nu steeds meer doet
gelden.
land door een aanpassingscrisis gaat,
waarvoor op korte termijn geen kruid
is gewassen.
Het dagelijks geharrewar over per
sonen is daarbij van ondergeschikte
betekenis. Dat in de Labour-partij de
ene groep de andere voor de huidige
gang van zaken de schuld geeft, is het
gevolg van het verlammende gevoel
dat men de weg is kwijtgeraakt.
Gunter is de typische vertegenwoor
diger van een verouderde politieke
stijl, die definitief tot het verleden be-
hort. Ook hij erkent dat de partij evo
lueert en de klok niet meer kan wor
den teruggezet. Zijn misbaar is daarom
niet meer dan een wanhoopskreet.
Gunter lijkt bovendien als politieke fi
guur uitgediend en Wilson heeft van
hem daarom ook weinig te vrezen. Bin
nen het kabinet is door Gunters ver
dwijning Wilsons positie integendeel
versterkt.
Wilson is het doelwit van het diep
ingevreten nationale onbehagen. Zijn
fout is geweest dat hij de problemen
heeft onderschat en dat zijn optimisme
te groot was. Omdat hij zichzelf aan
diende als de sterke man die Enge
land in een handomdraai met zijn „wit
gloeiende technocratische revolutie"
uit de put zou helpen, en die behept
was met een onbegrensd zelfvertrou
wen. is de ontgoocheling des te groter.
Engeland scheen na de conservatieve
debacle van vier jaar geleden bereid
Wilson door dik en dun te volgen, wan
neer hij het nodige leiderschap zou
hebben getoond en het belangrijkste
artikel had geleverd dat van hem werd
verlangd namelijk economische
groei, de basis voor alle andere lok
kende Labour-behoeften. Maar resul
taten bleven uit en devaluatie werd
als laatste redmiddel noodzakelijk,
waarvan het succes ook nog op zich
laat wachten.
De algemene desillusie over het on
vermogen van de politieke partijen
houdt de kans van een toeneming van
het extremisme in. Ook binnen de
Conservatieve Partij, waar reactionai
ren zoals Enoch Powell, nu door de
progressieve leiders met moeite in
toom worden gehouden.
ADVERTENTIE
PARIJS (AFP). Frankrijk heeft de
internationale lucht- en scheepvaart ge
waarschuwd dat met ingang van 5 juli
tot nader aankondiging het gebied rond
om de archipel Moroeroa in het zuiden
van de Stille Oceaan als gevaarlijk moet
worden beschouwd in verband met ko
mende kernproeven.
Frankrijk heeft drie typen waterstof
bommen geconstrueerd, waarvan er bij de
komende proeven zeker een zal worden
beproefd. Volgens welingelichte kringen
in Parijs zal deze proef waarschijnlijk
niet voor deze herfst plaatsvinden. Inge
val deze eerste Franse waterstofbomex
plosie een succes zou zijn, zou men het
hierbij willen laten, ook al wegens de
protesten die talrijke landen, zoals Aus
tralië, Nieuw-Zeeland, Chili en Ecuador,
hebben laten horen. De sterkte van de
bom zal tenminste tienmaal zo groot zijn
als die van de atoombom die in 1945 Hiro-
sjima verwoestte.
MONTEVIDEO. (AFP-AP). De rege
ring van Uruguay heeft aangekondigd
dat werknemers die hebben meegedaan
aan de 24 uursstaking op dinsdag streng
zullen worden gestraft.
De werknemers die gestaakt hebben,
zullen drie dagen loon verliezen. Degenen
die onder militaire jurisdictie vallen, kun
nen bovendien door een krijgsraad ge
straft worden.
Volgens sommige berichten zijn 500 ar
restaties verricht. Er gaan geruchten dat
verscheidene textielfabrieken door arbei
ders zijn bezet uit protest tegen de vor
deringsmaatregelen van de regering.
Waarnemers spreken van een explosieve
sociale situatie. De leiders van het natio
nale vakverbond zouden zijn ondergedo
ken.
1
Bourguiba. President Bourguiba van Tu
nesië is in Sofia voor een staatsbezoek
van zes dagen aan Bulgarije.
Privileges. De regering van premier In
dira Gandhi heeft besloten de pensioe
nen en privileges van de Indische
vorsten af te schaffen.
Bende. De Zwitserse politie heeft een in
ternationale handel in verdovende mid
delen in Bazel opgerold. Er zijn 44
mensen gearresteerd.
Tegenwerking. De Tsjechoslowaakse mi
nister van Binnenlandse Zaken, Josef
Pavel, heeft gezegd dat hij tegenwer
king ondervindt bij zijn pogingen zijn
ministerie te zuiveren van veiligheids
functionarissen die zich in het verle
den schuldig hebben gemaakt aan on
wettige methoden van onderzoek.
Defensie. Het Egyptische kabinet heeft
zijn goedkeuring gehecht aan een be
groting van twee miljard Egyptische
ponden. Dit is ongeveer tien percent
hoger dan vorig jaar. Volgens het ge
zaghebbende blad „Al Ahram" wordt
voor Defensie het hoogste bedrag in
de geschiedenis van het land uitgetrok
ken.
