IJmuider Courant
Een geslaagde vakantie is
de beste revalidatie
„Hulp aan gehandicapten lijkt wel
een nieuwe hobby te worden"
H
D
Reisgezelschappen van gehandicapten
trekken naar het zuiden
Vijf grote organisaties
MR. F. LE COSQUINO DE BUSSY:
Maar goed menende leken maken tragische fouten
7 ussen de honderdduizenden Nederlanders die deze
maanden met vakantie gaan zijn naar schatting
vijfduizend lichamelijk gehandicapten. De weken
waarin uitsluitend voor plezier en gezondheid wordt
geleefd zijn voor hen veelal nog verfrissender dan
voor de valide toeristen. Soms komen zij lichamelijk
minder vitaal terug dan zij vertrekken, maar vaak
hebben zij meer nieuwe levensmoed en levensblij
heid opgedaan dan een jaar met dagelijkse revalidatie
kan geven. Bij de vijf grote organisaties die vakan
ties voor gehandicapten organiseren gaat men er
dan ook van uit:
Obligate dankbaarheid
Fataal
Leiding
Geen afstand
(Van een onzer verslaggevers)
[ET LIJKT WEL of het op enigerlei wijze helpen van gehandicapten
een nieuwe hobby is geworden. De mensen zien op de tévé iets
«X A over invaliden en komen dan op de gedachte om zelf ook eens iets
te gaan doen voor deze mensen. Ze hebben een kaartclubje en houden
dan een paar honderd gulden over. Ze huren een bus en gaan twee of
drie dagen op stap met gehandicapte kinderen. Bij sportverenigingen,
kerkelijk werk, jeugdcentra en soms bij religieuzen zijn er steeds meer
goedmenende mensen die het onverwacht in hun hoofd krijgen nu ook
eens iets voor gehandicapten te gaan doen en dan inderdaad ook maar
wat gaan doen. Want in heel veel gevallen hebben zij er geen idee van
wat de een of andere handicap in wezen inhoudt".
„Ze weten niet hoe de verzorging in
feite moet zijn en waarom het zo moet
zijn. De gehandicapte is in vele ge
vallen te bescheiden of te beschaamd
om tot in alle finesses te gaan uitleg
gen wat er nu precies aan de hand is.
En omdat zij toch al zo afhankelijk
zijn durven ze bijna niet te zeggen dat
iets niet goed is".
„Hulp bieden is vakwerk geworden.
In de tijd van Florence Nightingale was
een meisie met een goed hart vanzelf
sprekend ook een goed verpleegster.
Nu is dat anders en kunnen wij ons
een verpleegster zonder diploma niet
meer voorstellen. Helpen is veel en
veel moeilijker dan de meeste mensen
denken. Misschien is het wel het moei-
Mr. F. Ie Cosquino de Bussy
lijkste dat bestaat, want in feite wil
elk mens zo onafhankelijk mogelijk
van anderen zijn. Mensen die geen er
varing hebben met gehandicapten wor
den steeds weer meegesleurd door hun
gevoelens van medelijden en bevorde
ren daardoor het gevoel van afhanke
lijkheid en hulpeloosheid van de ander.
Zo kom je voor de vraag te staan:
wat is in wezen iemand helpen?".
Aan het woord is mevrouw mr. F
le Cosquino de Bussy, secretaresse van
het bestuur van de stichting „Het
vierde Prinsenkind". Sedert twintig
jaar is zij actief betrokken bij het or
ganiseren van de vakantiekampen van
de stichting, waarbij zij kennis heeft
gemaakt met vrijwel alle vormen van
invaliditeit die men zich kan voor
stellen.
Sinds twaalf jaar behoort het tot haar
werk om de kampen te organiseren.
Zij vertelt: „Mensen die geen ervaring
hebben in de omgangmet invaliden
worden steeds weer opnieuw meege
sleurd door hun gevoelens van mede
lijden en bevorderen daardoor onbe
wust de afhankelijkheid van de gehan
dicapte. Bij alles zitten ze klaar om
te helpen. Een voorbeeld: een invalide
jongetje valt uit zijn rolstoel. Iedereen
zal direct klaar staan om te helpen.
Wij redeneren als dat mogelijk is:
hij is er zelf uitgevallen, laat hem er
zelf ook maar weer in klimmen Als
je klaar gaat zitten, als je gaat zitten
wachten om te helpen zoals goed be
doelende ondeskundigen dat doen, dan
krijg je een helpen van boven naar
beneden, een ouderwetse instelling van
de meerdere die de mindere verwent,
bemoedert. Hier raak je het thema: is
helpen de ander helpen om zijn eigen
mogelijkheden te ontdekken of is hel
pen het bevredigen van de eigen be
hoefte om goed te willen doen?"
„WIJ GAAN er vanuit dat je de
ander de kans moet geven om zo on
afhankelijk mogelijk een zelfstandig
bestaan te leiden, waarin hij zich zo
volwaardig mogelijk mens voelt".
Mevrouwe De Bussy haalt ter illus
tratie een gebeurtenis aan die zij jaren
geleden meemaakte.
„Een meisje zonder handen kwam
tijdens een bezoek van de koningin aan
een kamp een eetzaal uit. Ze droeg
een stapel borden in haar armen. Het
kind werd afgeleid toen zij plotseling
de koningin zag en struikelde over de
drempel. De borden klaterden over de
vloer. Een verpleegster beet haar toe:
stommeling kun je niet uitkijken. Stra
lend zei het meisje tegen mij: hoort
U wat ze ze zei: stommerd. Misschien
voor de eerste keer in haar leven kreeg
het kind de reactie die elk volwaardig
mens gekregen zou hebben en ze vond
dat prachtig. Er was eens een keer
geen spraken van getuttel, van mede
lijden, het feit dat zij invalide was gold
niet als allesomvattend excuus".
„DOORDAT wij er zeer bewust naar
streven iedereen zich zo volwaardig
mogelijk te laten voelen, komt het voor
dat kinderen bij zo'n kamp voor de
eerste maal in hun leven een stem
in het kapittel hebben. Als ze thuis
zijn wordt alles voor hen georgani
seerd en of ze het programma nou
leuk vinden of niet, ze hebben er dank
baar voor te zijn".
Vaak gaat dat ongeveer zo: ome Hans
heeft een vrije middag en heeft zich
voorgenomen zijn invalide neefje en
nichtje te trakteren op een bezoek met
zijn auto aan Artis. Maar dat neefje
en nichtje hadden die middag rijn
thuis willen zitten tekenen. Zij hebben
geen zin in Artis. Omdat ome Hans
absoluut zo aardig wil zijn en hen uit
nodigt, hebben ze echter met hem op
stap te gaan".
„In onze kampen wordt met hen sa
mengewerkt. Samen wordt het kamp
opgebouwd zoals dat ook met valide
kinderen zou gebeuren. Waar dat mo
gelijk is worden zij ingeschakeld. Bij
voorbeeld bij de corveediensten, het
schoonhouden, het bedenken van het
dagprogramma en het organiseren van
spelen. In vele gevallen is het voor
de kinderen dan de eerste maal in
hun leven dat een beroep wordt ge
daan op hun persoonlijke inzet om wat
dan ook uit te voeren".
„Van degenen die het kamp leiden
wordt door dit alles een grote innerlijke
zelfdiscipline gevraagd. Men kan niet
verwachten dat mensen die van de
ene dag op de andere besluiten voor
hun gehandicapte medemensen nu eens
een vakantie te gaan verzorgen van
al deze nuanceringen op de hoogte zijn
Voor het leren van elk vak is immers
tijd en ervaring nodig".
INDIEN MEN alleen maar goedwil
lend is en zich niet volledig realiseert
dat hulp bieden aan gehandicapten in
feite een gecompliceerd vak is, kan een
ontstellende fout worden gemaakt. Er
is een geval bekend van een meisje dat
enkele jaren gelden gebeurde en dat
het kind het leven heeft gekost.
„Het meisje leed aan spina bifida,
waarbij gaten in het lichaam kunnen
vallen en waarbij dan ook een zeer
nauwlettende verzorging nodig is. De
mensen die het kind mee met vakantie
namen, waren zoals veel meer voor
komt dan u verwacht nauwelijks
op de hoogte van de noodzakelijke ver
zorging. Zij merkten niet tijdig dat er
ingegrepen moest worden".
„Terwijl een buitenstaander het
prachtig bedoelt kan hij bij de verzor
ging van een ernstig gehandicapte heel
makkelijk een fout maken die fataal
kan zijn".
„Het kan er in zitten dat men bij
mooi weer een invalide overhaalt om
een dikke wollen trui uit te doen. De
jongen voelt er niet voor en zegt nee.
Maar de anderen trekken hem de
trui enthousiast uit, want de zon schijnt
immers zo lekker. De jongen durft zich
niet te verzetten, want ze bedoelen het
goed maar weten bijvoorbeeld niet dat
bij spierdystrophie een beetje teveel
tocht de dood kan betekenen".
„Het is voorgekomen dat incontinen-
ten niet verschoond werden en dagen
lang in de viezigheid lagen en het
is ook voorgekomen dat invaliden een
week of langer geen ontlasting hadden
omdat ze niet geholpen werden, aange
zien de verzorgende staf niet van de
situatie op de hoogte was".
„Nu zult u zeggen: waarom spreekt
iemand die invalide is dan niet over de
situatie waarin hij verkeert? De ver
klaring is: schaamtegevoel".
„En wat vindt U van een vereniging
die een aantal invaliden in rolwagens
voor een vakantiekamp uitnodigde.
De organisatoren hielden in het kamp
zo nu en dan wedstrijden in rolstoelen
van de gehandicapten en amuseerden
zich daar kostelijk mee".
„Uit zo iets blijkt dat de leiding van
het kamp gespeend was van elk gevoel
voor verhoudingen en er geen notie van
had dat een invalide zijn wagen als
een deel van hemzelf beschouwt; dat
hij zich zonder zijn waeen hulpelozer
voelt dan een valide die zijn kousen
en schoenen kwijt is".
(Van een onzer verslaggevers)
E ANIMO onder gehandicapten om ook eens met vakantie te gaan
neemt steeds meer toe, de mogelijkheid voor hen om ook inderdaad
van een min of meer aangepaste vakantie te genieten eveneens
Door een initiatief van de Nederlandse Katholieke Invalidenbond is het
voor niet-bedlegerige gehandicapten van alle gezindten sedert enkele
jaren ook mogelijk om vakantieweken door te brengen in Italië, Oosten
rijk en Zwitserland. Deze reizen worden zodanig opgezet dat zij voor de
deelnemers een minimum aan praktische moeilijkheden ten gevolge van
hun handicap meebrengen. Alles wordt gedaan om de deelnemers zo wei
nig mogelijk aan hun invaliditeit te herinneren en hun zelfstandigheid
zoveel mogelijk te stimuleren.
Deze reizen onder het motto: een
vakantie zoals iedereen die heeft
vallen bij de deelnemers dan ook bij
zonder goed in de smaak en zijn bijge
volg steeds zeer snel volgeboekt. Er
kunnen in totaal ongeveer tweehon-
BUITEN kerken en plaatselijke
verenigingen die incidenteel
vakantieweken voor gehandi
capten op touw zetten zijn er vijf
grote organisaties die vakanties
voor gehandicapten organiseren.
Dat zjjn: Het Xederlandsche Roode
Kruis, de Stichting Het Vierde Prin
senkind, de Vereniging De Zonne
bloem, De Nederlandsche Katholie
ke Invalidenbond en de Landelijke
Interkerkelijke Kommissie Rekrea-
tie Gehandicapten.
HET NEDERLANDSCHE ROO
DE KRUIS houdt de bekende rei
zen met het hospitaalschip „J. Hen
ry Dunant" en vijfdaagse vakantie
weken in het Henry Dunanthuis te
Zeist en in huize „De Valkenberg"
in De Steeg in Gelderland.
In aanmerking komen: voor het
hospitaalschip „J. Henry Dunant":
chronisch bedlegerige zieken, voor
het Henry Dunanthuis: lichamelijk
gehandicapten en voor huize „De
Valkenberg": voornamelijk oudere
lichamelijk gehandicapten. Het ver
voer wordt verzorgd door de plaat
selijke Rode Kruis-afdelingen. De
kosten van een vijfdaagse vakan
tieweek bedragen 140, welke kos
ten worden gedragen door de plaat
selijke afdelingen. De leeftijd van
de deelnemers moet liggen tussen
22 en ongeveer 45 jaar en tussen
45 en ongeveer 70 jaar.
DE ZONNEBLOEM organiseert
vakantieweken in Nederland voor
bedlegerige gehandicapten en chro
nische zieken. Deelneming staat
open voor personen van 22 tot 70
jaar. Dit jaar worden 24 weken
gehouden in diverse pensionaten en
vormingscentra die gedurende de
vakantieweken niet door de vaste
bewoners worden gebruikt. De fi
nanciering van de hiidrage der
deelnemers 100 voor een va
kantieweek van zes dagen wordt
geregeld in overleg met de afde
lingen.
DE STICHTING HET VIERDE
PRINSENKIND houdt vakantie
kampen voor lichamlijk gehandi
capte jongens en meisjes van acht
tot tweeëntwintig jaar en voor zo
genoemde sociaal-aanspreekbare
dubbelgehandicapte jongens en
meisjes, in de leeftijd van acht tot
achttien jaar. Het vervoer wordt
verzorgd per bus en zo mogelijk
per particuliere auto. De kosten van
een elfdaags vakantiekamp bedra
gen ƒ225.
DE NEDERLANDSE KATHO
LIEKE INVALIDENBOND houdt
voor lichamelijke gehandicapten die
niet bedlegerig zijn vakantiewe
ken in Nederland. Italië. Oostenrijk
en Zwitserland. Het vervoer ge
schiedt per trein, boot of vliegtuig.
De kosten voor de zevendaagse va
kantieweken in Nederland bedra
gen 175, voor de 14-daagse bui
tenlandse reizen f 350 tot 550. De
reizen worden gemaakt in leeftijds
groepen van 21 tot 36 jaar, van
36 tot 56 jaar en ouder dan 56 jaar.
DE LANDELIJKE INTERKER
KELIJKE KOMMISSIE REKREA-
TIE GEHANDICAPTEN organi
seert regionaal en landelijk vakan
tieweken voor lichamelijk (niet-
bedlegerige) gehandicapten. Dit
jaar worden vier weken gehouden
in het vakantiecentrum van de ge
reformeerde kerken „De Blije We
reld" in Lunteren en twee in het
vakantiecentrum van de hervorm
de kerken het ..Franklin D. Roose
velt Huis" in Doorn.
De deelnemersprijs voor een ze
vendaagse vakantieweek bedraagt
260. Het vervoer wordt zo nodig
verzorgd door de plaatselijke dia-
konie.
derd gehandicapten aan deelnemen
Dit jaar moesten 150 aanvragers wor
den teleurgesteld omdat er geen plaats
meer was.
De leiding van dit succesvolle werk
heeft de heer J. B. H. Bergman uit
Haarlem, naast zijn dagelijks werk als
bedrijfleider van een confectie-atelier.
„Bij de reizen die wij organiseren,
zien wij precies hetzelfde verschijnsel
als men overal met betrekking tot va
kanties ziet: iedereen wil steeds ver
der weg van huis", zo vertelt de heer
Bergman.
Dertien jaar geleden maakten wij de
eerste binnenlandse vakantiereizen.
Daarna gingen we naar Oostenrijk Nu
houden we zeven buitenlandse reizen.
Men kan zeven dagen naar Lugano,
dertien dagen naar Zeil am See in
Oostenrijk, dertien dagen naar Bolza
no in Italië en negen dagen naar Lour-
des. Dat zijn allemaal treinreizen. Dan
hebben we ook nog vijftiendaagse
vliegreizen naar Sestri Levante aan de
Italiaanse Riviera."
Vooral voor deze vliegreizen
waarvan er dit jaar twee worden ge
maakt is de belangstelling altijd
zeer groot.
Daarnaast zijn er nog bootreizen van
zeven dagen op de Rijn en twee bin
nenlandse vakantieweken die worden
gehouden in Sint Michielsgestel en in
Veldhoven.
J.B. H. Bergman
DE BUITENLANDSE reizen worden
gemaakt met groepen van gemiddeld
37 personen, onder wie 25 gehandicap
te deelnemers. De overige twaalf man
zijn nodig voor de verzorging. Van de
gehandicapten zitten er meestal twaalf
tot dertien permanent in een rolstoel.
„Zo'n verzorgende staf heeft de han
den meer dan vol. De staf bestaat uit
verplegers, verpleegsters. een arts en
studenten voor siouw- draag- en til-
werk. Iedereen is in burger. Degeen
die kan lopen helpt dee°<m die op een
rolstoel is aangewezen. Er is geen af
stand tussen de gehandicapten en de
staf. Iedereen kan voor /over hij ertoe
in staat is. precies doen wat hij wil,
zoals dat is bij elk normaal reisgezel
schap.
„WIJ LOGEREN niet in een of an
dere klooster maar altijd in normale
hotels. Die hotels moeten dan wel aan
enige voorwaarden voldoen: men moet
er over liften kunnen beschikken en
de toiletten moeten bijvoorbeeld niet
in de kelder zijn gebouwd Wij streven
er wel naar een vakantie te houden.
zoals iedereen die heeft, maar toch
zijn er altijd nog wel plaatsen waar
we niet kunnen komen met invalide
wagens, denkt u maar eens aan bossen
en trappen."
„Onze deelnemers zijn vol van deze
vakanties. Er zijn erbij die nog nooit
in het buitenland zijn geweest en voor
wie opeens een stuk wereld opengaat.
Soms hebben ze het eenvoudig niet
gedurfd om eens een ander land te
bezoeken, of ze dachten eenvoudig dat
het voor hen door die handicap niet
mogelijk was om in een normaal hotel
te gaan." De heer Bereden voegt er
nog aan toe: „Ideaal zou zijn als ze
zoveel lef kregen, dat zij uiteindelijk
zelfstandig met vakantie zouden gaan."
DE ELFDAAGSE reis per dagtrein
naar Lugano in Zwitserland kost 525.
De reis van dertien dagen naar Zeil
am See in Oostenriik 450, de vijftien-
daagse vliegreis naar Sestri Levante
aan de Italiaanse kust 550 dertien
dagen naar Bolzano 550 en negen da
gen naar Lourdes kost f "35.
De heer Bergman: „De prijzen lij
ken oo het eerste gezicht soms aan de
hoge kant. Maar in die prijzen is dan
ook alles inbegrepen waaronder alle
uitstapjes en bezoeken. De kosten ko
men neer op wat de deelnemer zou
betalen voor een reis als hij niet was
gehandicapt. Dat men het zeker niet
te duur vindt, blijkt wel uit de be
langstelling die voor deelneming be
staat. Daarbij moet u niet vergeten dat
de financiële mogelijkheden voor ge
handicapten de laatste jaren ruimer
zijn geworden, waardoor het percen
tage van hen dat zich een dergelijke
reis kan p°"~ »eren veel groter is ge
worden. Iedereen die mee is geweest,
is het in elk geval erover eens dat men
waar voor zijn geld heeft gekregen."
Overigens hebben de "izen het af
gelopen jaar 25.000 tot 30.000 meer
gekost ëlan ervoor beschikbaar was.
De heer Bergman zegt: „De financiën,
dat is onze grnn'«*» zorg. Er zullen
fondsen bi' wn»ten komen, of sponsors.
Wi.i iaor nog ergens ƒ25.000
of 3" ooo nroheren te krijsen, anders
kunnen wij er het volgend jaar niet
meer mee doorgaan."
Gerard Duyens
