PRIESTERFEEST IN BRABANT
EEN TANENDE FOLKLORE
WAAGHALZEN OBSESSIE
VOOR MACHINISTEN
Geen bruidjes en weinig vlaggen
Snelkookpan
in plaats van
kruisbeeld
cadeau
Vijftig doden per jaar op
Remmen heeft
geen zin...
Mendès-France zou
uit PSU zijn
getreden
Waaghalzen
ÈAmM
Max van Gijns
verlof verlengd
Senaat van de VS
verbiedt hulp aan
communistische
landen
Schietpartij bij
Koreaanse grens
Plannen voor een
t.b.c.-museum
DONDERDAG 1 AUGUSTUS 1968
13
„We hebben
het vergeten
Lopend broodje'
Oecumene
Als 30 jaar geleden
Spel met de dood
Remmen is nutteloos
bmm
Nieuwe bouwvoorschriften
in Schuilplaatsenbesluit
haal voor u en uw kinderen de zonnige
Kerkelijk nieuws
(Van onze correspondent)
RAAMSDONKDORP. Over de rooms-
katholieke priester wordt gepraat, ge
schreven en gediscussieerd. Een uittreding
is al geen nieuws meer en komt niet meer
in de krant. Het komt niet meer voor dat
een bisschop zelf de preekstoel betreedt
en meedeelt dat twee parochiepriesters
het ambt zullen verlaten, zoals destijds
wijlen mgr. Bekkers dat deed in Eindho
ven. Men is er zich van bewust geworden
dat het begrip „priester-voor-eeuwig" al
lang niet meer achttien karaats is. Een
voorbeeld: drie jaar geleden studeerden
twaalf priesterstudenten af. Zij werden al
len tot priester gewijd. Op dit ogenblik is
er nog één in het ambt.
Maar in Noord-Brabant, het bolwerk
van het katholicisme, zijn nog steeds dor
pen welke hun als ereburgers inhalen,
zolas in het pendelaarsdorp Raamsdonk-
dorp dat in de buurt van Geertruidenberg
ligt. Een dorp waar de mensen nog „me
neer pastoor" zeggen en waar hij nog al
tijd de mooiste stoel krijgt.
Het is feest geweest in het dorp omdat
een van hen, de 26-jarige onderwijzers
zoon Toon Hommel tot priester werd ge
wijd. Voor de buitenstaander leek de klok
in het Brabantse dorp stil te hebben
gestaan, alsof de evolutie binnen de r.k.
kerk er geen invloed heeft. Maar wie aan
dachtig kijkt en luistert, merkt dat in
Raamsdonk en de andere omliggende
dorpen de folklore rondom het feest
van een nieuwe priester bezig is te tanen.
Men is niet meer dagenlang bezig met
het aanbrengen van versieringen langs de
route die de jonge priester na zijn wij
ding aflegt van de kerk naar zijn woning.
De open landauer, meestal beschikbaar
gesteld door een welvarende landbouwer,
wordt niet meer gebruikt. Er zijn geen
bruidjes meer die met bloemetjes in het
haar. altijd een vertederende aanblik bo
den. Het uitsteken van de vlag is niet
meer algemeen. De witgele pauselijke wim
pel ontbreek vrijwel overal. „We hebben
het vergeten te vragen tijdens de heilige
mis", zegt een parochie-geestelijke en het
klinkt bijna als een verontschuldiging,
want hij vervolgt: „Als God iemand roept
tot het priesterschap is dat hier nog steeds
een grote eer".
Die eer valt een van Raamsdonks zo
nen te beurt, die in de dorpskerk voor
het altaar in de traditionele houding ligt,
voorover op de kerkvloer, het gelaat naar
de grond. Voor de overcolle kerk een gro-
belevenis. Want voor de eerste keer in de
historie van het dorp wordt een jongen uit
het dorp tot priester gewijd in de dorps
kerk.
De gebeurde vrijwel altijd in de kapel
van een klooster of grootseminarie. Bij
de wijding waren dan alleen de naaste
familieleden aanwezig. Meestal werden er
dan meer priesters tegelijk gewijd. Het
grote feest kwam pas later wanneer de
jonge priester zijn eerste plechtige heilige
mis in de dorpskerk opdroeg. Nu was
de bisschop van Breda, mgr. H. C. A.
Ernst, zelf naar Raamsdonkdorp gekomen
om de wijdingsplechtigheid, die enige uren
duurt, te verrichten.
De plechtigheid brengt in het dorp grote
activiteit teweeg. Vrijwilligsters treffen
voorbereidingen voor „een lopend brood
je" dat de genodigden zal worden aange
boden. De vriendelijke dames die de pa
lingworst, ham, rosbief en fricandeau
over de broodjes verdelen, behoren tot de
groep voor wie de priester nog iets bij
zonders is, een beetje heilig zelfs.
Aan die aardige broodjessmerende da
mes moet je niet vragen of ze het priester
vorden in deze tijd niet een griezelige zaak
vinden. Ze weten wel dat tegenwoordig
een priesterzoon een angstig bezit kan zijn
maar zijn èrvan overtuigd dat voor hun
Toon Hommel slechts een rimpelloos pries
terleven is gereserveerd. Voor hen is het
belangrijkste dat het een mooie plechtig
heid in de kerk is en dat de bisschop
die straks te gast zal zijn bij het „lo
pende broodje", geen kopje thee zal krij
gen met een voetbad.
Pater Norbertus die door de Ongeschoei
de Karmelieten aan de parochie van
Raamsdonkdorp is uitgeleend, voorlopig
voor onbeperkte tijd, is lid van het feest
comité. Hij vertelt dat de voornaamste be
zigheid van het comité is geweest het in
zamelen van het geld voor het cadeau, dat
zal worden aangeboden.
Ook de 300 protestanten van het dorp
hebben meebetaald. De tijd, dat binnen de
muren van Raamsdonkdorp wonende lid
maten van de Nederlandse Hervormde
Kerk als „outcast" werden beschouwd, is
voorbij.
Het geschenk is een stoel. Voor Toon
Hommel geen verrassing, ^ant hij heeft
tem zelf mogen uitzoeken. Er zijn meer ge
schenken. Vrienden en kennissen hebben
hun giften naar de huishoudschool ge
bracht, waar ze met een naamkaartje tus-
•en de vele bloemstukken liggen geëta
leerd. Ook in de keus van de geschenken
is variatie gekomen.
Vroeger haalde niemand het in zijn hoofd
een jonge priester iets anders te geven dan
een kruisbeeld, een gebedendoek, of een
rozenkrans. Nu staan er een snelkookpan,
een theelichtje, een wereldbol, en een kof
fiezetapparaat en liggen er boeken en
schilderijen.
In het zaaltje met de cadeaus krijgen
de Raamsdonkers gelegenheid Toon Hom
mel en zijn familie proficiat te wensen.
Daar komen vooral de ouderen die nog
net zo katholiek zijn als dertig jaar
geleden. Die Toon Hommel van jongsaf-
aan kennen, die weten dat het een door
zetter is geweest, dat hij eerst probeerde
het klein-semenarie te doorlopen, dat hij
na twee jaar studie moest opgeven. Dat hij
daarna naar de ulo ging en daarna naar
het College voor Late Roepingen in het
Limburgse Horst.
En net als dertig jaar geleden klinken
in de middag de tonen van de harmonie
van Raamsdonkdorp „Sint Bavo". In de
huishoudschool maken de genodigden
zich gereed om naar buiten te gaan. De
stoel wordt naar buiten gebracht om offi
cieel overhandigd te worden. Toon Hom
mel mag hem alvast even proberen. En
terwijl het geluid van de harmonie steeds
Het ogenblik waarop Brabant weer
Brabant is. De jonge priester in het
geschenk, de Stoel, geflankeerd door
zijn ouders, er omheen de muzi
kanten en het feestcomité in
jacquet.
naderbij komt, hebben we even gelegen
heid met hem te praten. Hij zegt: „Ik ga
eerst wat universitaire studies doen in
Nijmegen en daarna in de ontwikkelings
hulp, een woord dat je tegenwoordig nau
welijks meer in je mond durft te nemen".
Hoe denkt hij over de uittredingen?
„Ik ben priester geworden in een tijd
dat het priesterbeeld zich sterk heeft ge
wijzigd. Mij overvalt deze crisis niet
meer. Ik heb hem al aanvaard", zegt Toon
Hommel, voortaan kapelaan Hommel.
Dan scharen de genodigden en de mu
zikanten zich om hem heen. Kapelaan
Hommel wordt geflankeerd door zijn
ouders.
Er zijn toespraken, woorden, die al vele
malen zijn gesproken. De stoel wordt of
ficieel aangeboden. De eveneens in
jacquet gestoken dirigent laat de harmo
nie feestelijk schetteren.
Kapelaan Hommel, in zijn door oecu
menische harten bijeengebracht geschenk,
ondergaat die welgemeende folklore be
rustend
(Van een speciale verslaggeefster;
VENLO „Als er doden vallen, zien
ze me niet meer bij het spoor". Dat zegt
de machinist van een elektrische locomo
tief, die drie weken geleden zijn zil
veren NS-jubileum heeft gevierd. Met een
feest waar heel Limburg nog over praat.
Hij is een rustige, gemoedelijke zuider
ling, met kierende pretogen. Hij laat zich,
behalve door een leutig feestje, door niets
of niemand opwinden. Maar toch, als hij
met de voet op de dodemansknop in de
kleine cabine van de locomotief gaat zit
ten, is er altijd weer die spanning die
niet meer bewust gevoeld wordt omdat
zij zo vertrouwd is geworden. Er is steeds
een vage onrust bij het passeren van elke
„sectie-aankondiging" langs de baan, wan
neer op remafstand, duizend meter ver
der, voor een overweg de lichten op rood
springen. Dat betekent op het traject Den
Haag-Eindhoven 130 maal iets meer voor
over gaan zitten, dichter bij het dubbele
ruitje in de neus van de machine, opnieuw
beducht voor een ongeluk dat bij elke
overweg kan gebeuren.
Steekt daar een schoolkind zomaar de
spoorbaan over? Negeert een nonchalante
bromfietser de knipperlichten? Zigzagt
een vrachtwagen nog net tussen de halve
slagbomen door? Remmen met een stalen
gevaarte van tientallen tonnen gewicht,
dat met 120 km per uur door het vlakke
landschap jaagt, heeft dan geen zin. Vijf
tig doden per jaar op spoorwegover
gangen. Dat aantal blijft constant. Machi
nisten, die op overwegen nog geen dode
lijk ongeluk hebben meegemaakt, noemen
dat puur geluk.
Het is warm in de kleine cabine van de
trillende, schokkende locomotief, vol kiok-
ken en hefbomen, knoppen en stangen.
Recht vooruit een nevelig gat, op het punt
waar de spoorstaven elkaar lijken te ra
ken. Naast de rails palen, seinen, sectie
borden, die bij het razendsnelle passeren
nauwelijks meer zijn dan een fluitend,
zoevend geluidje en een beeld van een
fractie van een seconde op het netvlies.
Duizend meter verder is een ahob, een
automatisch met halve bomen beveiligde
overweg. De machinist mindert vaart. De
spoorwegovergang lijkt slechts een houden
drempeltje in de spoorbaan. Links en
PARIJS, (AP) -— De voormalige Fran
se minster-president Pièrre Mendes-
France is volgens het Franse weekblad
„Nouvel Observateur" uit de kleine so
cialistische eenheidspartij (PSU) getre
den.
Mendes-France die in Zwitserland is
wilde geen commentaar op deze berich
ten geven.
Vijftig doden per jaar op de 3000
spoorwegovergangen in Nederland. Elk
uur de kans op een ramp. In april turf
den de 2500 N S-machinisten 1142 „bij-
na-ongelukken", waarbij de weggebrui
kers duidelijk als waaghalzen werden
gekwalificeerd. In samenwerking met
de Stichting Wetenschappelijk Onder
zoek Verkeersveiligheid heeft de N.S.
geexperimenteerd met op drie overwe
gen gemonteerde filmcamera's. Ook
hier bleken veel weggebruikers onver
antwoordelijke waaghalzen te zijn.
Binnenkort zal de N.S. opnieuw gaan
filmen. Op 50 overwegen. Niet om de
overtreders te vervolgen, maar om
studiemateriaal te verzamelen. Wellicht
zal men het uitermate kostbare ATB-
project (automatische treinbeïnvloe
ding) stopzetten om het geld te kunnen
gebruiken voor nog meer beveiligde
spoorwegovergangen. Veel meer kan
men er niet aan doen.
De rest moet komen van de weg
gebruikers en van de gemeentebestu
ren. Want hoevaak gebeurt het niet,
dat een gemeente pas na een dodelijk
ongeluk een aanvraag indient voor de
aanleg van een beveiliging.
De machinisten staan machteloos te
genover roekeloze kleuters, bromfiet
sers of automobilisten. Hun trein rolt
door. Een onzer verslaggeefsters reed
met speciale toestemming van de NS-
directie mee naast de machinist. Het
traject Den Haag-Eindhoven telt 130
overwegen. In enkele uren tijd werden
vier „narrow escapes" geteld. De
machinist telt ze niet meer. Zelfs zijn
vrees wordt een vertrouwd gevoel.
rechts lijkt geen weg te lopen. Plotsehng
lopen er drie knapen midden op de over
weg. Ze lachen en zwaaien naar de ma
chinist, kijken uitdagend naar de snel
naderende trein en spelen het levensge
vaarlijke spel wie het langst op de baan
durft te blijven staan, wie het meeste lef
heeft. De machinist kent ze, die branie
jongens, de haastige bromfietsers, de
waaghalzen achter het stuur van een auto,
die menen dat ze de trein t,e vlug af kun
nen zijn.
Dergelijke bij na-ongelukken heeft de
„meester" geturfd in april, toen alle
machinisten opdracht kregen dit te doen
Ze telden er 1.142. Daarbij waren ook de
Aan wie de schuld als deze kleuter
iets overkomt op de overweg?
■-f '-
y y
V M
v,,
■M.'k
Gespannen tuurt de machinist over
de baan. Bij elke overweg loert het
gevaar. (Naast hem onze verslag
geefster).
„narrow escapes". Zelfs de meest gerouti
neerde meesters minderden na zoiets
vaart om een ogenblik bij te komen van
de schrik. „Dar. zit je daar met die rem,
maar je weet het, je kunt niets doen. En
toch ga je remmen, al ben je zeker van
h et nutteloze ervan. En als er wat ge
beurd is stoppen, zoeken naar gewonden,
overlevenden. Maar je kunt er niet lang
bij stilstaan, want je trein moet door".
We rijden verder, naderen een station
Op het baanvak wat arbeiders in gele
jakken. De machinist geeft een fluitsig
naal. „Dat zijn óók linke mannekes. Ze
zijn zo vertrouwd met het werk aan de
baan, dat ze soms pas op het laatste nip
pertje een stap opzij doen".
In Best is het kermis. De machinist zegt:
„Kijk, de rode lampen branden, maar
wachten, ho maar". Twee schooljongens
op een fiets schuiven nog net tussen de
gesloten halve overwegbomen door. „Er.
dan lees je „Machinist rijdt twee kinderen
dood". Ik heb in de carnavalstijd wel een
verklede feestganger midden op de baan
gehad, met aan weerszijden lallende
medevierders. De man ging op het nip
pertje'waggelend opzij. Hij had dood kun
nen zijn. Je zou je hele trein willen
tegenhouden, maar je rolt er over heen,
genadeloos".
Dan begint de „meester" te lachen. „Ik
heb me eens een half uur wezenloos ge
zocht naar een slachtoffer. Hij zat vlak
bij te kijken hoe ik dat deed. Een paar
dagen tevoren had de man een oude auto
gekocht. De motor was afgeslagen op de
overweg. De wagen liet hij staan en hij
ging staan kijken hoe ik dat oude ding in
PUin reed. Maar dat wist ik natuurlijk
niet. Je hoort krakend staal, je tenen
staan krom in je schoenen. Je zet je
treinstel neer en je holt naar de plaats
van het ongeluk. Is er een overlevende?
Het leek me onmogelijk. Later heb ik die
man gesproken. Hij had 34.000 gulden
schade aan de trein veroorzaakt!"
Er zijn ruim 3.000 overwegen in Neder
land, beveiligde, onbeveiligde, half bevei
ligde, met elke dag, elk uur voorbijrazen-
de treinen en evenzovele kansen op een
ramp, op doden en gewonden, treinreizi
gers of automobilisten. Honderden jon
getjes schrijven elk jaar opnieuw de NS-
directie „Lieve meneer van de spoor
wegen, het allerliefst wil ik es mee op een
locomotief en mag ik dan ook sturen?"
Wanneer die jongetjes zouden weten hoe
de 2.500 „meesters" van het spoor zich
voelen in hun stalen kooi, met de verant
woordelijkheid voor honderden passagiers
in de wagens erachter, dan zouden die
briefjes nooit geschreven worden...
HILVERSUM. Max van Gijn, hoofd
van de radioactualiteitenrubriek Dingen
van de dag" van de VARA, zal voor lan
gere tijd met bijzonder verlof blijven.
Verleden week stuurde de programmalei
der van de VARA, die niet tevreden was
over de kwaliteit van de rubriek, de heer
Van Gijn een week met bijzonder verlof.
Intussen is de bond voor het omroep-
personeel „Mercurius" in het conflict ge
mengd. De bedoeling is, dat de bond bij
het eerstvolgende onderhoud tussen Max
van Gijn en de VARA-leiding aanwezig
zal zijn. Tot die tijd blijft Max van Gijn
thuis en zal Gabri de Wagt de leiding van
„Dingen van de dag" waarnemen
WASHINGTON, (Reuter). De Ame
rikaanse Senaat heeft met 43 teg-en 29
stemmen een amendement goedgekeurd,
dat alle hulp aan communistische landen
verbiedt zolang de bemanning van het
spionageschip „Pueblo" niet door Noord-
Korea is vrijgelaten.
Deze hulp is feitelijk al verboden, maar
kan door de president onder bepaalde
voorwaarden worden toegestaan. De nu
goedgekeurde maatregel zou ook een ein
de maken aan deze uitzonderingen. De
democraat Mansfield vond dat het amen
dement op de wet inzake de buitenland
se hulp geen praktisch effect zou hebben,
maar de republikein Peter Dominick, die
het amendement opstelde, hoopt dat het
de communistische landen ertoe zou bren
gen, Noord-Korea onder druk te zetten.
HONGKONG Bij het westelijke
van de Koreaanse bestandslijn zijn gis
teren drie Noordkoreaanse infiltranten
bij een schermutseling gedood.
Het Noordkoreaanse persbureau heeft
gisteren Amerikaanse militairen beschul
digd van het afvuren van duizenden ko
gels en granaten naar Noordkoreaans
grondgebied bij de bestandslijn.
DEN HAAG Op 8 augustus treedt
het Besluit Schuilplaatsen bij Bouw van
Woningen 1968 in werking. Het komt in
de plaats van de bestaande, uit 1955 da
terende regeling. Met de nieuwe regeling
wordt beoogd bescherming te bieden te
gen scherfwerking, explosie, instorting en
brand en ook tegen bepaalde secundaire
effecten van een mogelijke toepassing van
nucleaire strijdmiddelen. Met het oog op
dit laatste zijn de voorschriften voor het
aanbrengen van een schuilplaats en voor
vloer- en dakconstructies gewijzigd.
De nieuwe voorschriften moeten in
acht worden genomen bij de bouw van
etagewoningen en voor gebouwen welke
voor bewoning bestemd zijn, zoals be
jaardentehuizen, zusterhuizen bij ver
pleeginrichtingen en dergelijke.
De gemeentebesturen dienen hun bouw
verordening binnen zes maanden aan de
nieuwe voorschriften aan te passen.
ADVERTENTIE
bots
n LOOTS gazeuse
FRISDRANKENINDUSTRIE LOOTS HAARLEM
DEN HAAG. Onder auspiciën van de
Koninklijke Nederlandse Centrale Ver
eniging tot bestrijding der tuberculose
(KNCV) probeert men thans te komen tot
de oprichting van een tuberculosebestrij-
dingsmuseum. In het orgaan van de ver
eniging „Tegen de tuberculose" wordt het
te betreuren genoemd, dat er geen na
tionaal museum op dit gebied bestaat. Het
feit. dat nog steeds actief tuberculose
wordt bestreden, zal er wel toe hebben
bijgedragen, dat er nog maar moeizaam
is toe overgegaan de geschiedenis van de
Nederlandse tbc-bestrijding te gaan „bij
zetten" in een museum, zo wordt gezegd.
In het orgaan van de vereniging wordt
opgeroepen tot het melden van nog aan
wezig materiaal. Het Rijksmuseum voor
de Geschiedenis der Natuurwetenschap
pen in Leiden heeft alle medewerking
toegezegd bij de oprichting van dit mu
seum.
Chr. Geref. Kerken
Aangenomen naar Noordeloos, P. Beek
huis, kand te Eemdljk, die bedankte voor
Alphen aan de Rijn. Culemborg, Klundert,
Leerdam, Maarssen, Naarden, Ouderkerk
aan de Amstel, Sliedrecht (Middeldiep
straat) en Soestdijk.
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Ede (vac. J. v. d. Heuvel)
C Vos te Gouda.
Bedankt voor Sint-Nicolaasga en Tjerk-
gaast (Fr.) Th. P. Pol te Lage Zwaluwe
(N.B.).
Bedankt voor Bedum (vac. K. Reen-
ders) B. G. de Valk te Heerenveen.
Geref. Kerken
Aangenomen naar Bentheim (Did.) drs.
K. G. Idema te Wilsum (Did.).
Geref. Gemeenten
Beroepen te Enschede A. W. Verhoef
te Barneveld, die voor dit beroep bedank
te; te Leerdam A. Hoogland te Werken
dam.
