VAN DAG TOT DAG
„New York Times": „VS hebben
eisen blijkbaar verscherpt"
F ranse
omroep
regering wil bij
ex-stakers lozen
A
I
1
ft
NU BONT KOPEN!
Nigerië's leider Gowon
niet naar Addis Abeba
Tsjechen voorbereid op harde tijd
Amerikaan
vocht bij
Vietcong
achtergrond
Rockefeller
leidt
commentaar op actuele zaken
Onzekerheid blijft
Johnson doet inzake Vietnam beroep op wereldopinie
Servan-Schreiber
zvellicht hoofd
tv-reclame
Proces tegen Shaw
begin september
Nieuwe vijandelijke
activiteiten te
verwachten
Front voor pers
verboden
3
Hovercraft maakt
oversteek korter
Bontmodehuis
DICK BARTELS
10% Z0MERK0RTING
telegrammen
VRIJDAG 2 AUGUSTUS 1968
Politiemannen beschoten
in New York
Rusk eist
Vliegveld gesloten
Een produkt van Schinunelpenninck
Prijzen omhoog
W esten
„Maak u niet hoos"
Gallup-H arris uitslag:
De trein is weg, het slotcommuniqué
is wereldkundig gemaakt, maar het volk
van Tsjecho-Slowakije is met een berg
onzekerheden blijven zitten. Want de angst
voor het stopzetten van het liberalisatie
programma is bepaald niet weggenomen,
ook al verklaarde dan president Svoboda
na vier dagen topberaad in Cierna dat de
Sovjet-Unie begrip had getoond voor de
vernieuwingen in Praag en het nieuwe
actieprogramma van de communistische
partij zou ondersteunen. Miljoenen
mensen, die dagenlang in de grootste
spanning op verlossende woorden hadden
gewacht, kregen slechts weinig opzien
barende dingen te horen: Tsjecho-Slowa
kije weet waar het thuis hoort; het bond
genootschap moet worden versterkt tegen
mogelijke vijandelijke aanvallen; Tsjecho-
Slowakije kan niet alleen staan in een
verdeelde wereld. Kortom, ontdaan van
de frase eigenlijk slechts een mager ge
raamte met als mogelijke ruggegraat de
constatering dat de besprekingen de zo
noodzakelijke rust hadden verschaft voor
de tenuitvoerlegging van het partijpro
gramma. Voorlopig is er van een open
lijke breuk tussen Tsjecho-Slowakije en
het oostblok geen sprake. Integendeel, in
alle toonaarden is wederom het oude lied
gezongen van de broederlijke verbon
denheid met de Sovjet-Unie en haar sa
tellieten, ondergebracht in een bundel
politieke onwaarachtigheden.
Inmiddels betekent de aangekondigde
zeslanden-bespreking in Bratislawa dat
Tsjecho-Slowakije toch is afgestapt van
zijn aanvankelijke standpunt voorlopig
uitsluitend bilateraal overleg met de an
dere oostblok-broeders te willen voeren.
De krasse taal van nog zo kort geleden
is teruggenomen.
Vooralsnog is het Tsjecho-Slowaakse
volk verre van gelukkig met de grote
verzoendag, die zijn leiders in Bratislawa
hebben georganiseerd. Met de televisie-
beelden van Brezjnev, die bij het vertrek
een Tsjechisch bloemetje in de hand
krijgt gedrukt, is niet al het vuil weg
te wassen dat in de afgelopen weken door
de op volle toeren draaiende Russische
propagandamachine over de Tsjecho-Slo-
waken is uitgestort. De klare taal die
men had verwacht is uitgebleven en met
name is met geen j woord gerept over af
schaffing van de censuur, het opheffen
van de bewaking van de Duitse grens
en het afvoeren van de Russische troepen
bij de grens met Tsjecho-Slowakije die
nu nog zo'n angstaanjagende bedreiging
betekenen. De toegevendheid is groot ge
weest in Cierna en dat laat zich begrij
pen aangezien politiek in dit deel van de
wereld een bedrijf is dat met kiezen
of delen iets te maken heeft. De vrij
heden van de Tsjecho-Slowaken van
vandaag-de-dag vallen geheel uit de toon
in het koor dat Rusland wenst te diri
geren. Om daarvoor een oplossing te vin
den gaat men op reis naar Bratislawa,
samen met de trouwe zetbazen van de
Sovjet-Unie. En zo lang er geen duidelijke
taal is gesproken blijft dus de onzeker
heid in onverminderde hevigheid voort
duren.
WASHINGTON (Reuter en AFP)
President Johnson heeft een heroep
op de wereldopinie gedaan, druk uit
te oefenen op Noord-Vietnam opdat
dit land een gebaar maakt waardoor
de impasse bij het inleidend vredes
overleg in Parijs zou kunnen worden
doorbroken. Het Amerikaanse staats
hoofd deed deze oproep aan het eind
van een gesprek met William Jorden,
de woordvoerder van de Amerikaanse
afvaardiging in Parijs.
Volgens de verklaring heeft Jorden in
een uitvoerig rapport meegedeeld dat de
Noordvietnamezen stelselmatig weigeren
Amerikaanse voorstellen serieus te be
handelen, zolang de V.S. niet alle bom
bardementen op Noord-Vietnam hebben
stopgezet.
Het gezaghebbende dagblad in de VS,
de „New York Times" schrijft vandaag
dat de afgelopen zes weken een „opzien
barende afneming van vijandelijke acti
viteit" in Zuid-Vietnam te zien hebben
wMmP
(Van onze correspondent)
PARIJS. De Franse regering heeft in
grote lijnen de hervormingsmaatregelen
aangekondigd voor de ORTF (Radio en
televisie). Het oude statuut van 1964 blijft
gehandhaafd. De raad van beheer wordt
uitgebreid, maar een deel van het perso-
nel zal worden ontslagen.
De ORTF telt 12474 werknemers ,van
wie 753 journalisten. Bij het televisiejour
naal zal het aantal journalisten worden
ingekrompen van 144 tot 92. Bij het radio
journaal van 114 tot 70 en bij de sportac-
tualiteiten van 23 tot 17.
Het ontslag van personeel wordt gemo
tiveerd met een zuiniger financieel be
leid. In werkelijkheid begrijpt iedereen,
en dat blijkt uit de commentaren van
de ochtendbladen van gisteren dat de
regering van haar hervormingsmaatrege
len gebruik maakt om de journalisten en
technici kwijt te raken die in mei en juni
gestaakt hebben voor een objectiever be
richtgeving bij radio en televisie, die niet
langer onder de censuur zou staan van de
minister van Voorlichting.
De regering laat verzekeren dat voor
ontslagen journalisten en technici géén
ander personeel in de plaats zal worden
aangenomen. De ingewijden weten beter.
Wie regelmatig in het Maison de la Ra
dio langs de Seine komt mist de vroegere
vertrouwde technici. In hun plaats worden
onder leiding van gaullisten die niet aan
de staking hebben meegedaan jonge krach
ten opgeleid. Aan het administratieve
personeel is de verzekering gegeven dat
het zich over ontslagen niet bezorgd hoeft
te maken, maar als men met de ambte
naren praat merkt men hoe ook zij bang
zijn nu of later brodeloos te zullen wor
den.
De journalisten, technici en artiesten gin
gen in het begin van mei in Staking voor
een onafhankelijke ORTF. Zoals de arbei
ders de fabrieken bezetten, bezetten de
journalisten de studio's. Hun voornaamste
eis was; een beter radio- en televisiebe-
stel dan dat van 1964. De regering schoof
de onderhandelingen op de lange baan.
Toen De Gaulle het oude parlement ont
bond was het argument van de directie te
genover de stakers dat alleen een nieuw
te kiezen parlement een nieuw statuut
kon maken. De stakers moesten daarop
wachten. Geleidelijk werden de studio's
met geweld ontruimd. Ook de zogenaam
de stille omgang rondom het Maison de
la Radio (operatie-,, Jericho" genoemd)
werd verboden.
Toen het nieuwe parlement gekozen
was hieven de journalisten hun staking
op in goed vertrouwen dat de weg voor
hervormingen en „participation" de
toverformule van De Gaulle vrij was.
Zij meldden zich eind juni aan, maar
kregen de boodschap dat zij voorlopig een
maand met vakantie konden gaan en la
ter individueel zouden worden opgeroepen
Het was toen al duidelijk dat er slacht
offers zouden vallen.
De raad van beheer van de ORTF zal
van 16 tot 24 leden worden uitgebreid.
Het aantal vertegenwoordigers van de
staat, door de regering te benoemen zal
van 8 tot 12 worden verhoogd, dat van het
personeel van twee tot vijf, dat van de ge
schreven pers van één tot twee terwijl het
publiek de ene zetel van vroeger in de
beheersraad behoudt. De directeur van
de ORTF krijgt grotere financiële zelf
standigheid maar blijft onder toezicht
van de regering. Hij zal niet door de raad
van beheer maar door de regering wor
den benoemd.
Tenslotte zal ondanks het verzet van de
geschreven dag- en weekbladen de recla
me op de televisie 1 oktober aanstaande
worden ingevoerd: twee minuten per dag
tot eind dit jaar, alleen op het eerste net
en daarna geleidelijk meer in 1969. Tot
directeur van de commerciële reclame zal
naar men aanneemt worden benoemd Jean
Claude Servan-Schreiber, bij de jongste
verkiezingen de gaullistische tegenkandi
daat van Mitterrand.
Wat er op die manier van onafhanke
lijke berichtgeving via radio en televisie
terecht komt, zal men moeten afwachten.
Zeker is dat de regering dit machtige
communicatie-apparaat niet uit handen
zal geven. Reeds hebben alle bonden van
journalisten, inclusief die van de ORTF
geprotesteerd tegen de ontslagen die zij
beschouwen als een camouflage om de
stakers kwijt te raken.
Meer dan tweehonderd passagiers
en dertig auto's kan deze hover
craft over het Kanaal van Engeland
naar Frankrijk vervoeren. Het voer
tuig rust op een luchtkussen, zodat
men het gevoel heeft in een vlieg
tuig te reizen. De Kanaal-oversteek
wordt door de hovercraft aan
merkelijk korter.
NEW ORLEANS (AFP). Het proces
tegen de Amerikaanse zakenman Clay
Shaw zal op 10 september in New Or
leans beginnen. Shaw wordt er door offi
cier van justitie, Jim Garrison, van be
schuldigd betrokken te zijn geweest bij
een samenzwering tegen het leven van
president John Kennedy.
NEW YORK (AFP) Twee politie
mannen zijn in New York getroffen door
schoten die van het dak van een huis
werden afgevuurd. Zij zijn ernstig ge
wond in een ziekenhuis opgenomen.
gegeven, maar dat de Verenigde Staten
hun voorwaarden voor stopzetting van de
bombardementen op het noorden blijk
baar hebben verscherpt.
In een hoofdartikel zegt het blad dat
wel de helft van de Noordvietnamese ge
regelde eenheden in het zuiden naar ver
luidt, is teurggetrokken. Met de infiltratie
zou het wel meevallen. In Saigon was
dinsdag meegedeeld dat Noord-Vietnam
zijn troepensterkte in het zuiden van
31.000 man op 1 januari jl. tot 90.000 man
op dit moment had opgevoerd, maar men
had er niet vermeld dat 90.000 hetzelfde
cijfer was dat het ministerie van Defensie
op 31 maart van dit jaar noemde, toen
Johnson de beperking van de bombarde
menten op het noorden bekendmaakte.
Sindsdien was wel de Amerikaanse
troepensterkte in Vietnam van 516.000 tot
540.000 man opgevoerd en was Zuid-Viet
nam overgegaan tot uitbreiding van zijn
strijdkrachten. „Er zijn beslist gronden
voor de conclusie dat Hanoi aan de voor
waarden van de San Antonio-formule en
Johnsons voorwaarde van 31 maart heeft
voldaan. Maar de Verenigde Staten schij
nen hun voorwaarden deze week midden
in de onderhandelingen te hebben ver
scherpt", aldus het blad.
In Parijs was, zo schrijft de New York
Times verder, in juni de vertegenwoordi
gers van Hanoi meegedeeld dat Washing
ton graag een reactie op het strijdtoneel
„in de richting van de-escalatie" zou zien,
enige aanwijzing, direct of indirect."
Maar nu eist minister Rusk opeens weer
een „verantwoordelijke, gezaghebbende"
verklaring van Hanoi, die niet alleen voor
vandaag, maar ook voor morgen, volgen
de week, volgende maand geldt.
Waar de minister volgens het blad in
feite om vraagt „is een eenzijdige ver
plichting van Hanoi tot vermindering van
de oorlogsinspanning van zijn kant, zon
der dat daar een vergelijkbare verplich
ting van de Verenigde Staten tegenover
staat, terwijl de geallieerde militaire op
bouw en de geallieerde aanvalsacties in
het zuiden voortduren.
„Dat is een onmogelijke eis, die slechts
kan leiden tot de nieuwe vijandelijke
activiteit, welke de president voorspeld
heeft", aldus de „New York Times".
SPECIAALZAAK IN
PELTERIJEN
OP ONZE
GEHELE COLLECTIE
Wagenweg 126 rood - Haarlem
Telefoon 14360
GESLOTEN
HUIS OP 1e ETAGE
ADDIS ABEBA (AFP). Generaal Go-
wen, het Nigeriaanse staatshoofd, zal niet
deelnemen aan de op 5 augustus in Addis
Abeba beginnende onderhandelingen tus
sen Nigerië en Biafra. zo is uit betrouw
bare bron in de Ethiopische hoofdstad
vernomen. In verband hiermee zou ook
de Biafraanse leider kolonel Ojoekwoe
besloten hebben niet naar Addis Abeba
te gaan. De besprekingen zullen nu ge
voerd worden door de beide ministers van
Buitenlandse Zaken.
Naar verluidt zal geen van de Afrikaan
se staatshoofden, die deel uitmaken van
het comité voor Nigerië van de Orga
nisatie voor Afrikaanse Eenheid, bij het
overleg in Addis Abeba aanwezig zijn.
In Biafra is men bijzonder ingenomen
met de morele steun die de afgescheiden
staat van Franse zijde heeft gekregen. De
minister van Buitendse Zaken Mboe noem
de de Franse verklaring een aansporing om
tot het bittere einde de strijd voort te
zetten.
In Londen gaven echter politieke krin
gen als hun mening te kennen, dat de
verklaring in Parijs niet op een ongunstiger
tijdstip had kunnen komen, nu de twee
partijen aan de conferentietafel gaan zitten
De Nigeriaanse geenerale staf heeft be
paald dat er geen buitenlandse journalis
ten meer naar het front mogen gaan of
naar gebieden waar is gestreden. Tot dus
ver konden buitenlandse journalisten die
de strijd van nabij wilden meemaken,
met militaire vliegtuigen en voertuigen rei
zen. Nu mag dat niet meer, terwijl de
persvertegenwoordigers ook niet op eigen
gelegenheid naar het front mogen gaan.
Het vliegveld van Lagos, de hoofdstad
van Nigerië, is voor het internationale
verkeer gesloten, nadat een Egyptisch Co-
mit bij het opstijgen van de startbaan-
was geraakt en in de modder gezakt. Een
toestel van de BOAC uit Londen kon niet
landen en moest in Kano zijn passagiers
aan de grond zetten. Zij werden met klei
ne vliegtuig naar Lagos gebracht.
Door de sluiting van het vliegveld bij
de hoofdstad wordt het verkeer in Nige
rië, dat toch al ernstig van overstromin
gen te lijden heeft, nog meer bemoeilijkt.
In Lagos staan de twee hoofdstraten onder
water. In Benin zijn als gevolg van stort
regens 200 mensen dakloos geworden. Het
hulpverleningswerk aan vluchtelingen
wordt nog moeilijker dan het al was.
ADVERTENTIE
DA NANG (AP). Amerikaanse mari
niers die een hevig gevecht hebben ge
had met de Noordvietnamezen zeggen dat
de leider van de groep guerrilla's een
Amerikaan was.
Toen de guerrilla-leider werd neerge
schoten riep hij uit „Help me, help me".
Uit foto's van vermiste Amerikaanse
mariniers hebben een aantal van de mari
niers die het gevecht hebben overleefd de
afbeelding van een jonge man aangewe
zen, een marinier die sinds 1965 werd ver
mist, als de Amerikaan die commandant
was van de Vietcong-groep.
Het incident deed zich voor in een heu
velachtig terrein vijftien kilometer ten
zuiden van Phu Bai.
De lijken van de gesneuvelde guerrilla's
werden na het gevecht niet teruggevon
den. Maar de overlevenden zeiden dat ze
er zeker van waren dat ze een man had
den gedood die zij voor een Amerikaan
hadden aangezien.
Vijf van hen beschreven hem „als .jong
met blond haar'. Hij droeg een groen
hemd en een broek die bij de knieën was
afgeknipt. Hij had een automatisch ge
weer.
Volgens een woordvoerder van de mari
niers zijn er al eerder twee of drie voor
vallen geweest waarbij een of twee Ame
rikanen werden opgemerkt die zich bij de
Vietcong hadden aangesloten.
ADVERTENTIE
ciretta
'-".V v v'V y-e
(Van onze reisredacteur)
PRAAG De arbeiders van een machinefabriek in de Tsjechische
stad Komorany hebben besloten een „fonds van de republiek" te stich
ten, bedoeld om de nationale economie nieuw leven in te blazen. Zij zul
len hun loon van één dag afstaan. Het personeel van andere bedrijven
heeft zich volgens AFP spontaan bij de actie aangesloten, die mogelijk
een landelijke omvang gaat aannemen. Die steun van de bevolking is
hoogstnoodzakelijk, want de economische hervormingen van de Tsjechi
sche professor Ota Sik komen ook al door de moeilijke crisissituatie op
politiek terrein slechts langzaam op toeren.
De deplorabele staat waarin zich de
Tsjechische economie bevindt mag dan
in zeer belangrijke mate mede ten
grondslag hebben gelegen aan de po
litieke omwenteling, maar het Tsjechi
sche statistische bureau heeft in een
halfjaarlijks rapport bekend gemaakt,
dat de economische hervorming nog
geen rol van doorslaggevende betekenis
heeft kunnen vervullen.
In het algemeen is de ontwikkeling
zelfs nog wat achter gebleven bij die
in voorgaande jaren, terwijl de lonen
gemiddeld met ruim tien percent ste
gen bij gering oplopende kosten van le
vensonderhoud. Meer koopkracht dus,
maar nog geen groter aanbod van con-
sumptieboederen. En intussen blijft de
handelsbalans ten opzichte van de Oost
europese Comeon-partners bar slecht.
Met ingang van gisteren zijn de prij-
ten van veel artikelen gestegen om een
gezonder verhouding tussen kostprijs
en verkoopsprijs te bereiken. Dat
spaart de Tsjechische staat subsidie uit.
Alleen al in 1967 legde de overheid vier
miljard kronen toe op de gevolgen
van de nu afgezworen plan-economie.
Het eenvoudige feit echter dat er nu
een „fonds voor de republiek" bestaat,
duidt al aan dat de Tsjechen begon
nen zijn om uit de wrakstukken van
Novotny's regime met eigen handen een
meuwestaat op te bouwen. Zelfs in dit
hervormde land worden dergelijke ini
tiatieven nog zorgvuldig en zeker op
dit moment aan het staatsbelang
getoetst.
Wellicht mag men dan ook conclude
ren dat de Tsjechen weliswaar hun
echt op zelfbeschikking met succes heb
ben verdedigd, maar dat zij zich toch
voorbereiden op een harde tijd. De Sov
jet-Unie immers, zelfs al zou het geen
directe economische dwangmaatrege-
om het hoofd van Dubcek boven water
len toepassen, zal geen hand uitsteken
te houden bij zijn experimenten.
Tsjecho-Slowakije zal zich daarom
voor steun tot het westen moeten wen-
ien. Ongewoon welwillend was dan ook
de verklaring over Duitsland bijvoor
beeld van dr. Cestmir Cisar, minister
en voorzitter van de Tsjechische Na
tionale Vergadering, (tegenhanger van
het Slowaakse Parlement binnen de
Tsjecho-Slowaakse Federatie)
„De DDR", aldus dr. Cisar, „is een
socialistische staat waarmee verdra
gen ons binden en wier streven naai
internationale erkenning wij steunen
De Westduitse Bondsrepubliek is een
kapitalistische staat met sterke revan
chistische en militaristische tendenzen.
maar ook met groeiende progressieve
en democratische krachten. Wij moeten
n politiek ontwikkelen die deze krach
ten in hun strijd tegen het militarisme
bijstaat".
In een programma over de critiek
die vanuit Oost-Duitsland op Tsjecho-
Slowakije werd geleverd, ried overi
gens een televisiecommentator de kij
kers schertsend aan, hun radio af te
stemmen op de Oostduitse zender.
„Luistert er naar, beste vrienden,
om een beetje op de hoogte te komen
met wat zij over ons zeggen, ook om
u een beetje te amuseren. Maar maakt
u zich vooral niet boos, want al die
Tsjechische vice-premier
prof. Ota Sik.
praatjes kunnen niet verhinderen dat
Tsjecho-Slowakije de Duitse Democra
tische Republiek helpt, de eerste soci
alistische staat op Duits grondgebied,
hetzelfde Duitsland dat ons in de ge
schiedenis zoveel kwaad heeft gedaan"
aldus de commentator.
NEW YORK (Reuter). De grootste
bureaus voor opinie-onderzoek in de Ver
enigde Staten „Gallup" en „Harris" heb
ben in een gemeenschappelijke verklaring
meegedeeld dat de republikeinse gouver
neur van New York, Nelson Rockefeller,
een duidelijke voorsprong heeft genomen
op zijn mogelijke democratische rivalen
voor het presidentschap, Humphrey en
McCarthy.
De verklaring werd door de bureaus
uitgegeven nadat ze tegenstrijdigge uit
slagen van opiniepeilingen hadden gepubli
ceerd, die vooral in het republikeinse
kamp grote deining veroorzaakten.
Volgens de begin deze week bekendge
maakte uitslag van een Gallup-onderzoek
lag Nixon voor op de democratische kan
didaten en stond Rockefeller tegen hen op
„onbeslist". Maar volgens het enkele
dagen later gepubliceerde resultaat van
een recenter Harris-onderzoek kon Rocke
feller in tegenstelling tot Nixon zowel
Humphrey als McCarthy verslaan. Gallup
en Harris hebben nu de resultaten verge
leken en geconcludeerd, dat Rockefeller in
ieder geval op Humphrey en McCarthy
voor is geraakt.
E
3
Overschot. Het Amerikaanse ministerie
van Landbouw houdt er rekening mee
dat de V S. 1 juli 1969 een tarweover-
schot van 701 miljoen schepels zullen
hebben.
Bloedbaden. Het in Kanton verschijnende
blad „Tsien-Tsjoe Hoeng-Lien" maakt
melding van grote bloedbaden die in het
zuiden van China door 1.300 tegenstan
ders van Mao Tse Toeng zijn aange-
