KERKEN MOETEN HET
REGERINGEN VOORAL
LASTIG MAKEN
In Biafra sterven per
dag ruim 3.000 mensen
Op Biafraanse markten is van alles te
krijgen, behalve voedsel
w
Vrouw van arts in Biafra:
Hongerend
BIAFRA
schreeuwt
om hulp
Economie bloeit
ONDERHANDELINGEN SLEPEN ZICH VOORT MAAR:
DONDERDAG 8 AUGUSTUS 1968
13
ONDERNEMENDE IBO'S VORMDEN VOORRADEN
Druk verkeer
H andelaren
Corruptie
Kunstmatig
Giro
I i A
PAUS PAULUS
DRINGT AAN
OP BESTAND
Wantrouwen
1 1
Terwijl er nu al vele weken lang
uiterst moeizaam wordt onderhandeld
over de manier waarop de zo dringend
nodige voedselvoorraden naar het honge
rende volk van Biafra kan worden gezon
den, is het dagelijkse dodental nu al tot
boven de drieduizend gestegen.
Vooral de kinderen van Biafra worden
het slachtoffer. Ondanks de stroom van
woorden is er nog maar een minieme
hoeveelheid melkpoeder aangekomen, 's
nachts overgevlogen door piloten die wer
ken voor het Rode Kruis, de Wereldraad
van Kerken en de Katholieke organisatie
Caritas vanaf het Spaanse eiland Fernan
do Po.
De Biafraanse leider kolonel Ojoekwoe,
die een luchtbrug wenst in plaats van de
door Nigeria aangeboden landcorridor
door de gevechtslinies, is ervan beschul
digd dat hij het lijden van zijn volk ge
bruikt om er diplomatieke voordelen mee
te behalen. Hij haalt daar echter zijn
schouders voor op en meent dat een
man die zeker van zich zelf is op der
gelijke aantijgingen niet hoeft in te gaan.
Maar binnen de kring van zijn medewer-
Madonna van Biafra, noemde de
fotograaf deze plaat die is geno
men in een vluchtelingenkamp bij
Anwa in Biafra. Een moeder geeft
de borst aan een vijfjarig jonge
tje terwijl ze haar stervende vier
jarige dochtertje in haar armen
houdt. Beide kinderen stierven
kort nadat de foto was gemaakt.
kers wekken dit soort beschuldigingen
diepe verontwaardiging.
Het vliegveld Annabel dat Ojoekwoe ter
beschikking wil stellen voor een eventuele
voedsel-luchtbrug, is het beste van de vier
die Biafra rijk is. In de nacht dat uw
verslaggever er arriveerde, landden er
zeven toestellen, één uit Lissabon en zes
uit Fernando Po. De vliegtuigen uit Fer
nando Po maakten elk twee vluchten met
melkpoeder aan boord.
De mensen die bij alle onderhandelin
gen nog nooit zijn geraadpleegd, zijn de
technische deskundigen, van wie de uit
voerbaarheid van een luchtbrug tenslotte
toch zal afhangen. Ojoekwoe beweert dat
hij met zijn aanbod van een luchtbrug de
adviezen opvolgt van de beste beschikba
re neutrale technici. Op 28 juni zei Leslie
Kirkley de leider van de hulporganisatie
(Van onze correspondent)
LEEUWARDEN „Mijn man is
nogal nuchter. Hij houdt het lang vol.
's Avonds rolt hij doodop in bed. Dan
kan hij eenvoudig niet piekeren. Maar
goed ook. Iemand zal toch bij zijn
positieven moeten blijven.en op
timistisch. Toch schiet het hem af en
toe in de keel. Dan schrijft hij bijvoor
beeld: Wat doen we eigenlijk? Een
beetje melk geven aan kinderen die
er de volgende week niet meer zul
len zijn". We zitten te praten met
mevrouw C. Middelkoop-Koning, de
vrouw van dokter II. J. Middelkoon,
Nederlands arts in Biafra en, door zijn
sterk appèl op een ieder die zich
christen noemt, regelmatig in het
wereldnieuws. Mevrouw Middelkoop
zegt ook: „Kerken moeten het de re
gering zo lastig mogelijk maken".
Mevrouw Middelkoop is een nog jonge,
slanke vrouw, die scherp formuleert en
niet bang is op lange tenen te trappen.
Met „een conflict in mijn hart" verliet
ze Biafra. Ze moest weg. Om de kinderen.
Maar ze had het gevoel te deserteren.
„Hoe moest ik het de Biafranen duidelijk
maken? Met elkaar hadden we gedaan
wat we konden. En nu piepte ik er tus
senuit. Een rat die het zinkende schip
verlaat? Zo'n gevoel had ik. Maar de
mensen om mij heen toonden begrip.
Gelukkig. Toch
ABA, Biafra Biafra is er op
wonderbaarlijke wijze meer dan een
jaar lang in geslaagd goed voorzien
te blijven van consumptiegoederen,
ondanks de blokkade van de federale
Nigeriaanse regering. Alleen de aan
voer van eiwitrijk voedsel en later
ook van medicamenten vormen ecu
onoplosbaar probleem voor de opstan
dige Biafranen.
De vraag is echter hoe lang het nog zal
duren tot ook de andere goederen schaars
zullen worden. De eerste indruk die een
bezoeker in de afgescheiden provincie
krijgt, is die van een bruisend en ener
giek economisch leven.
De wegen zijn bijvoorbeeld drukker
dan die in het Midden-Oosten. Overal rij
den fietsers en de grote marktpleinen die
het centrum van alle Afrikaanse steden
vormen, bieden nog steeds het schouw
spel van bontgeklede mensen en een veel
heid van koopwaar, variërend van de tra
ditionele bazaarspullen tot horloges. De
voorraad lijkt toereikend voor de eerste
honderd jaar.
Dat dit mogelijk is, is te danken aan
verscheidene factoren. In de eerste plaats
staan de Ibo's van Biafra bekend als grote
handelaren: de hoeveelheden goederen
die de kooplui van Biafra bij het uitbre
ken van de vijandelijkheden in voorraad
hadden, moeten enorm groot zijn geweest.
Bovendien is Biafra doorgegaan met het
produceren van benzine, tot Port Har-
court en zijn raffinaderij tenslotte in han
den van de federale troepen viel. Biafra
heeft dit klaarblijkelijk zier aankomen
en heeft op zijn grondgebied grote ben-
zine-opslagplaatsen aangelegd.
Om wat van die wroeging kwijt te
raken, vertelt mevrouw Middelkoop
gespannen en meer rokend dan ze ooit
heeft gedaan aan een ieder die be
langstelling toont het verhaal van Biafra.
Zo zakelijk mogelijk. Beschrijvingen van
de doffe ellende, waarin de miljoenen
door honger geteisterden verkeren, wacht
men tevergeefs. Ook geen details over de
heroïsche strijd die haar man daar, samen
met een internationaal team, voert. Wel
dit (en het klonk als een opluchting):
„hij schreef mij onlangs, dat ik, door an
deren voor Biafra te interesseren, in Ne
derland waarschijnlijk effectiever bezig
ben dan ik in Biafra had kunnen zijn".
Dokter Middelkoop rapporteerde aan
de hervormde zending, die hem uitzond,
en aan de Wereldraad van Kerken. Uit
welke omstandigheden vandaan? We cite
ren een stukje uit een recent verhaal in
„Die Welt". „Nooit heb ik zoveel kinderen
in een zo diepe staat van ondervoeding
gezien. In de bedden van het ziekenhuis
van Oemoeahia liggen kleine skeletten
met onwaarschijnlijk grote hoofden, kin
deren die nog maar een paar uren of
dagen te leven. Zij krommen zich in hun
bedden. Het is erger dan in de vroegere
concentratiekampen en toch gaat het nog
maar om een klein deel van de algemene
ellende in Biafra".
De verslaggever van „Die Welt" werd
rondgeleid door dokter Middelkoop. Dui
zenden verdringen zich voor de ingang
van het ziekenhuis. Het zijn meest moe
ders met kinderen en bejaarden. „Een
groep stervenden, die nog kracht heeft
gevonden om zich naar het ziekenhuis te
slepen. De meesten sterven stil in de dor
pen in het oerwoud". Per maand sterft
in de kampen en in het oerwoud vijf
percent van de bevolking. En het sterfte
cijfer stijgt snel. Dagelijks verhongeren
er drieduizend mensen. Meest kinderen
onder de twaalf jaar (die een zeer groot
deel van de bevolking uitmaken), zwan
gere en zogende vrouwen en volwassenen
boven de veertig jaar. Heel binnenkort
zal het cijfer van drieduizend niet meer
kloppen.
De militaire staatsgreep in 1966 werd
door iedereen, ook door de buitenlanders,
als een zegen ondervonden. Het burger
lijke bestuur van Nigeria muntte na
melijk uit door corruptie. Westerse za
kenlieden speelden een walgelijk spelle
tje met de nieuwbakken politici. Zij ke
ken niet op een landhuis meer of minder
voor een minister, wanneer dan ook de
vette order maar los kwam.
Toen kwam de opstand der Biafranen.
De Westerse zakenlieden weken schielijk
uit naar Lagos, waar hun werd verze
kerd, dat het binnen 48 uur zou zijn
bekeken. Het heeft nu al achttien maan
den geduurd De zendelingen bleven,
evenals de missionarissen. Schotten, Ame
rikanen, Noren, Ieren „erg veel room
se paters, die enorm actief zijn en laatst
al eens Biafraters werden genoemd".
Het ziekenhuis in Itigidi ging, zoals
men weet, plat. De ruïne ligt in door de
Nigerianen bezet gebied. De familie Mid
delkoop trok achter de vluchtelingen aan.
„We bleven solidair". Mevrouw Middel
koop peurt uit de ellende deze vreugde,
dat het de eerste periode in haar loop
baan bij de zending was, „dat wij als
mensen onder de mensen hebben ge
werkt". Na de eerste „ongelofelijk anti-
Westerse periode" verdween de afstand.
„Een grote gunst" was het de vrijheid
te ervaren om als mensen met mensen
om te gaan en zo nodig ook te kunnen
zeggen: dit of dat is fout. De blijvende
blanken werden geaccepteerd, hun cri-
tiek eveneens.
Waar ligt de bron van het conflict?
Mevrouw Middelkoop kan die niet duide
lijk aanwijzen. Het gaat om een samen
balling van omstandigheden, meent zij,
waarbij ook de godsdienst een rol speelt.
Nigeria wordt door een zone, waarin veel
slaapziekte voorkomt, in tweeën gedeeld.
Het bovenste deel ondervond de Arabi
sche invloed van over de Sahara. De
kuststrook, het zuiden dus, was gemakke
lijk bereikbaar voor het Westen en dus
ook voor het christendom. Vandaar dat
het zuiden een overmaat aan kerken en
kerkjes kreeg, van de westerse bescha
ving meedeelde, van een soort Engels
gebruik ging maken om over de taal
barrières heen te komen, kortom, al een
heel eind op weg was toen het noorden
nog sliep, „en dan ook nog een moham
medaanse slaap", waarbij de emirs het
op maatschappelijk en geestelijk gebied
voor het zeggen hadden (en hebben). In
het noorden lieten de Engelsen het op de
emirs drijvende bestuursapparaat rustig
voortbestaan. In het zuiden heerste een
zekere vorm van democratie.
Al voor 1960 is gezegd, dat Nigeria de
„meest kunstmatig gecreërde republiek
ter wereld" zou worden. Tussen noord en
zuid bestaat geen enkele samenhang, noch
wat de taal, noch wat de cultuur, noch
wat de instelling betreft. Dat werd eerst
niet zo duidelijk gezien. De zuiderling-en
hadden aanvankelijk maar één gedachte:
de Engelsen er uit en dan redden we het
met de rest wel. Toen was het één tegen
de Engelsen. Nu is het één tegen Nigeria.
Een typische karakteristiek van de
Ibo's, die als het om een optreden naar
buiten gaat, mannetje aan mannetje staan
en de onderlinge tegenstellingen, die er
ook zijn, dan even naar de achtergrond
schuiven. Overigens zien zij achter Nige
ria nog altijd de grote vijand Engeland,
dat indertijd Biafranen gebruikte om de
handel en het onderwijs in het noorden
op te vijzelen en zodoende meewerkte
om de vonk van naijver over te doen
slaan. Het Engeland bovendien, dat de
mooie eenheidsstaat creëerde en het nu
maar niet kan hebben, dat die creatie
(aanvankelijk paradepaardje tegenover
Kongo) mislukt is. Het stuurt de ene
wapenzending na de andere.
Wat de Biafranen niet begrijpen, is dat
de wereld niet reageerde na de afslach
ting van de dertigduizend Ibo's in het
noorden. O zeker, op dat moment speelde
net het Israel-conflict en de V.S. hadden
hun handen vol in Vietnam. Zodoende
haalden de gruwelijke tonelen van vluch
telingen met afgesneden ledematen en
dergelijke de voorpagina's niet of nauwe
lijks. Het Westen bleef stil. De Biafranen
vroegen zich af: ze laten ons toch niet
vermoorden? Het leek erop dat „ze" het
wel zouden doen. Toen bovendien de wa
penleveranties begonnen, kelderde het
Westen in aanzien. Door die wapens werd
namelijk de f if ty-f if ty-ver houding in ge
wapende macht (7000 tegen 7000) ver
broken. De Britten stuurden wapens, de
Russen, de Nederlanders, de Tsjechen
„Het Westen heeft ons het evangelie ge
bracht", zo reageerden de Biafranen, „en
nu brengt het de bommen".
Mevrouw Middelkoop wijst erop, dat
het Engelse volk weinig verweten kan
worden. Dat ligt wel bij de regering op
de stoep. Alleen de regering wil de reke
ning van het verleden niet accepteren.
De vredesbesprekingen in Kampala wa
ren bij voorbaat al gedoemd een misluk
king te worden. De Britten zaten er bij.
Meer hoop bestaat er op een akkoord in
Addis Abeba. „Ik hoop dat de Afrikanen
trots genoeg kunnen opbrengen om te
zeggen: Dit zullen we zelf regelen. Afri
kanen verstaan elkaar wel.
De oplossing zal echter heel anders zijn,
dan wij verwachten. Eigenlijk zijn de
Biafranen niet eens zo erg gebeten op
Gowon. „Jack is wel een goeie kerel. We
vechten niet tegen Jack, maar tegen de
Union Jack". Als officieren kennen Go-
won en Ojoekwoe elkaar goed. De me
ning heerst, dat Gowon niet zelfstandig
is, dat hij wordt gebruikt door de emirs.
Men heeft wat medelijden met hem. Het
is echt niet zo vreemd, zo zei mevrouw
Op een markt in Enoegoe worden
geslachte ratten te koop aangebo
den voor menselijke consumptie.
Deze Ibo-markt ligt op door fede
raal Nigeria bezet grondgebied.
Middelkoop, dat Ojoekwoe Gowon zijn
„vriend" noemt. Ojoekwoe („voor hij zijn
baard liet staan echt een knappe kerel")
vergelijkt zij met Willem van Oranje, die
goed (de vele miljoenen die zijn vader
in het transport verdiende) en bloed of
fert voor zijn volk. En het gaat om een
volk niet om een groepje leiders. Het volk
heeft de verminkte vluchtelingen terug
zien komen en verkiest alles boven dat.
Mevrouw Middelkoop gelooft in de in
vloed van de kerken. Zij moeten de re
geringen pressen om te bewerken, dat
Engeland zijn wapenleveranties stop zet.
Tsjechoslowakiie was het eerste land dat
stopte. Nederland en België volgden en
ook West-Duitsland (dat kort geleden
overigens nog tanks stuurde). „Als Enge
land ophoudt met wapens te sturen, komt
er een staakt het vuren en kan er over
dag met voedsel worden gevlogen. Dan
pas komt er werkelijk uitzicht". Caritas
Internationalis weert zich met het over
vliegen van voedsel enorm. (Het „tegen-
Engeland" geldt ook wel heel sterk voor
de Ierse paters). Ook de Wereldraad doet
wat hij kan. Evenals het Rode Kruis. Als
er twee- tot driehonderd ton per dag zou
worden overgevlogen, zou het meeste leed
gelenigd kunnen worden. De toestellen,
die bij nacht op de airstrips landen, ver
voeren echter maar een ton of tien. En
er komen er hoogstens drie per nacht
Mevrouw Middelkoop: de kerken moe
ten via de regeringen druk op Engeland
'uitoefenen („het Engeland dat zo graag
bij de EEG wil en zo"), de christenen die
er iets van begrepen hebben moeten naar
hun Kamerleden rennen. En dan niet zeg
gen dat we zo klein zijn, want dat zeiden
we in de tijd van Paul Kruger ook niet.
Een klein land kan best groot zijn. Het
kan het wereldgeweten wakker maken.
Maar dan moet het natuurlijk ook ophou
den zelf wapens te vervoeren de ker
ken hadden trouwens al veel eerder ac
tief moeten worden, laten we zeggen de
christenen. De Wereldraad is wel bij ons
geweest en in Uppsala werd ook gepraat.
Maar daar zaten mensen zonder mandaat.
Ook de zending reageerde niet bepaald
rap.
Einfin, er kan nog veel goed worden
gemaakt. Met politieke druk. Met geld.
Het gironummer van de actie voor Biafra
is 400 in Utrecht. Zet u dat nummer
alsjeblieft ook in de krant". Een goede
gedachte, want wie blijft onberoerd bij
het zien van kinderen met een lege kom
in de handen, een lege maag en holle,
lege ogen ogen die de dood al zien?
Enkele uren nadat deze schrijnende foto werd gemaakt, overleed dit
Biafraans meisje aan de gevolgen van gebrek aan de meest elementaire
voedingsmiddelen.
Twee kinderogen kijken ons aan.
Triest, troosteloos. Een hongerend
kind. Eén van de honderdduizen
den hongerende kinderen in Biaira.
Het wacht. Op voedsel, op vita
mines, op medicijnen. Dat wil zeg
gen: het wacht of het nog een toe
komst heeft. We willen iets doen.
Natuurlijk. We willen helpen. En
dat blijkt niet eens zo gemakkelijk
te zijn. Maar is dat een reden om
te zeggen: ik zie er maar van af?
U kunt deze kinderen helpen door
uw bijdrage te storten op:
GIRO 40(1
ACTIE VOOR BIAFRA
UTRECHT
CASTEL GANDOLFO Paus Paulus
de Zesde heeft wederom een beroep op de
strijdende partijen in Nigeria gedaan het
conflict bij te leggen. De Paus hoopte dat
zijn oproep tot een wapenstilstand niet
tevergeefs zal zijn. De heilige vader is,
voordat hij Paus werd. eens in de ooste
lijke Nigeriaanse provincie geweest die
nu Biafra heet.
Kolonel Ojoekwoe, diep getroffen door
deze ontstellende cijfers, vroeg daarop een
ploeg technici, lang niet allen Biafranen
rapport uit te hrengen over de mogelijke
"Wt manieren om voedsel te kunnen aanvoe-
'l|lfPj§ JPT Ifff. ren. Zij kwamen tot de slotsom dat er
drie mogelijkheden waren: een luchtbrug,
uitvoerbaar en verreweg het snelst; een
scheepvaartroute, waarvoor echter het
Bonny kanaal ten zuiden van Port Har-
court zou moeten worden vrijgemaakt en
de vernielde haveninstallaties zouden moe
ten worden gerepareerd; en de landcorri
dor, moeilijk, traag en in ieder geval on
aanvaardbaar voor de Biafranen die de
Nigerianen sterk wantrouwen.
De scheepvaartroute via Port Harcourt
zal naar wordt aangenomen al even on
aanvaardbaar voor de Nigerianen zijn, die
zonder twijfel bezwaar zullen maken te
gen de demilitarisering van de havens.
Overblijft dus de luchtbrug die, mits be
hoorlijk gecontroleerd, de militaire positie
van geen der partijen in gevaar zou bren
gen.
Het vliegveld Annabel is, zo geven de
Biafranen zelf toe, een omgebouwde ver
keersweg maar kan niettemin een ge
wicht van 73 ton dragen. De enige be
perkende factor is de breedte van de lan-
f dingsbaan: slechts 25 meter. Elke piloot
zal, vooral in regenperiodes, liever een
breedte hebben van 35 meter of meer.
bij hongersnoden van de universiteit van
Oxford, dat er binnen zes weken waar
schijnlijk 400.000 kinderen van honger
zouden sterven, tenzij er spoedig voedsel
hulp zou komen. Die hulp is echter uit
gebleven.
