ONDERWIJSSTRIJD IN ENGELAND
Mevrouw Van Veelen liet grootste
tanker voor droge lading te water
Drukken proefschriften
is geldverspilling
Labour wenst elitescholen
met openbare te integreren
Tweede hoofdkantoor voor Hoogovens
m
$P'
Slag bij Waterloo werd op sportvelden van Eton gewonnen
Nu 58 verdachten
in smokkelzaak
T ricotagef abriek
ontslaat 20 man
Stank destructor
zou leiden tot
ziekte
Mening van drs. Arlman:
DONDERDAG 15 AUGUSTUS 196 8
13
Dood hout
Sociale apartheid
Opvijzelen
ajpipW-
Nieuw bloed
Hoge zijden
«ffllf!»
Overleefd
(Van onze correspondent)
LONDEN In Engeland dreigt opnieuw een heilig huisje te worden
omvergeworpen. De „publieke scholen", reeds lang een doorn in het oog
van maatschappelijke hervormers, zijn het doelwit van een door de Labour-
regering inzette aanval. Anders dan de naam doet denken, is een „public
school", een zuiver particuliere dagschool of kostschool, die door de ouders
zelf wordt gefinancieerd. Beroemd en historisch zijn de aristocratische in
stituten zoals Eton (daterende uit 1440), Harrow (1511), Rugby (1567) en
Winchester (1394), om maar enkele te noemen.
De leerlingen van de beroemde
Britse kostschool Eton dragen nog
een zeer traditionele kleding. Hier
een groepe jongelui wachtend on de
een of andere ceremonie, gekleed m
jassen met lange panden.
Het zijn alle jongenskostscholen van
hoog academisch karakter met schoolgel
den rond 5100 gulden per jaar en symbo
len voor een model-opvoeding. Daar
wordt sinds eeuwen Engelands elite op
geleid. hoewel de aristocratie aanvanke
lijk haar kinderen thuis liet lesgeven en
voor scholen haar neus optrok
Een bekend gezegd is, dat de slag bij
Waterloo op de sportvelden van Eton
werd gewonnen. Zulks niet alleen wegens
de militaire vooropleiding, die men daar
kreeg, maar vooral ook omdat sport, met
natuurlijk cricket als hoofdvak als het
belangrijkste karaktervormende element
op de publieke scholen wordt beschouwd.
Toen Engeland er nog een wereldrijk op
na hield, waren de kostscholen ook van
gewoon praktisch nut, omdat Britten, die
hun land overzee dienden, meestal hun
kinderen aan de kostscholen toevertrouw
den. Voor degenen, die daarvoor geschikt
zijn, is de kostschool van grote opvoed
kundige waarde, omdat de jongelui, zon
der de band met thuis te verbreken
lange vakanties binnen de eigen gene
ratie opgroeiden in een, hoewel soms een
beetje te veel naar het Spartaans neigen
de, gedisciplineerd milieu.
Zij leren persoonlijke verantwoordelijk
heid, ridderlijkheid en goede manieren.
Kortom hier vindt men de verwezenlij
king van het ideaal van de Engelse gen
tleman! De meisjes komen er nog altijd
bekaaid af. Er zijn maar een gering aan
tal meisjeskostscholen, waarvan „Roe-
doean" de beroemdste is.
HET WEKT geen verwondering, dat
iemand als de bokser-groentehandelaar
Henry Cooper zijn pasgeboren zoon
men moet er altijd als de kippen bij
zijn heeft ingeschreven voor Eton.
Want Eton staat vooraan in het produce
ren van leiders, hoewel dit waarschijnlijk
meer van de gezinnen en de familietradi
tie afhangt dan van de school als zodanig.
Zestien leden van MacMillans conservatie
ve kabinet waren vroegere „Eton boys".
Ook het moderne Labour recruteert zijn
leiders voor een deel uit de publieke
scholen. Wijlen Hugh Gaitskell, die van
Winchester kwam, was daarvan een voor
beeld.
De kleuren van iemands schooldas, die
hij vaak zijn hele leven blijft dragen, zijn
nog maar al te vaak een paspoort voor
een topbaan. Wie geen uitblinker is ge
weest, maakt bij een sollicitatie toch een
betere kans, wanneer hij een school met
een magische naam heeft doorlopen.
Bovendien zijn scholen zoals Eton en
Harrow (waar Winston Churchill tot z'n
verdriet heenging want hij was een
buitenbeentje, die moeilijk ergens inpaste)
de voorportalen van Engelands oudste
universiteiten Oxford en Cambridge.
Natuurlijk speelt snobisme bij het kie
zen van deze sociaal-exclusieve scholen
eveneens een rol bij mensen met veel
geld, hoewel de kinderen van hen, wier
voorgeslacht bij traditie naar dezelfde
school ging, voorgaan boven die van de
zich voor de poorten verdringende nieuwe
rijken.
Er is al lang verzet tegen het feit. dat
velen hun kinderen louter als statussym
bool naar de vermaarde scholen sturen.
Als studenten blijken zij vaak dood hout
te zijn en de wetenschappelijke universi
teiten te remmen. Vandaar dat het aan
tal professoren daar de vlucht nam naar
de nieuwe, klasseloze zogenaamde „red
brick" (rode baksteen, in tegenstelling
met de grijze middeleeuwse) universitei
ten.
DE NAOORLOGSE maatschappelijke
doorbraak heeft ook doorgewerkt in het
leiderschap van Engelands beide grote
politieke partijen. Zowel premier Wilson
als oppositieleider Heath zijn de briljante
produkten van een gewone grammar
school (een school van een type tussen
ons gymnasium en HBS in), vanwaar zij
via een beurs in Oxford terecht kwamen.
De fout van het Britse systeem, stam
mend uit de negentiende eeuw tot aan de
eerste wereldoorlog, toen de grote mas
sa inclusief de intelligentsia hieronder
grof werd verwaarloosd, s mei zozeer,
dat er ideale scholen voor enkelingen be
staan, maar dat de kloof tussen deze en
het gewone onderwijs zo enorm groot is,
dat ouders vaak geen andere keus bezit
ten dan hun kinderen naar dure, particu
liere scholen te sturen, ook als zij daar
voor moeten kromliggen.
In overbevolkte gebieden, zoals Londen,
is er op de plaatselijke openbare grammar
schools slechts plaats voor 25 percent van
de kinderen. Voor openbaar middelbaar
onderwijs kan men dan alleen maar te
recht bij de nieuwe, nog lang niet vol
groeide zogenaamde moderne middelbare
school (modern secondary school), die in
werkelijkheid een soort mulo is en vaak
niet meer dan een ulo. Een andere moge
lijkheid is de ambachtsschool (technical
school).
ER ZIJN gelijkheidsfanatici. die de
gepriviligeerde burchten van de publieke
scholen willen neerhalen, maar een ab
rupte afschaffing zou tot een werkelijke
verarming van de maatschappij leiden, die
het nu eenmaal zonder een zekere diffe
rentiatie niet kan stellen.
De hoofdzaak zal moeten zijn het ach
tergebleven Engelse openbare onderwijs
(het Schotse is beter) op te vijzelen en
tegelijkertijd de „publieke" scholen te de
mocratiseren, een proces dat zich al lang
maar te traag, voltrekt.
Labours ideaal is een „comprehensive
middelbare school, die onder één dak drie
kanalen omvat, namelijk het gymnasium,
de moderne middelbare school en de am
bachtsschool, met de mogelijkheid tot wordt toegejuicht De leerlingen lopen
interne verhuizingen van de leerlingen, nog steeds in hun vreemdsoortige Victo
riaanse uniformen rond. Soms overscha-
De regering Wilson wil de „publieke" duwen enorme strooien matelots de smal-
scholen met de openbare integreren, maar le kindergezichten. Anderen gaan als
of dit kan en op welke manier weet zij- monniken gekleed. In Eton dragen de
zelf niet. Een eerste aanloop daartoe leerlingen nog jacket, vest en streeppanta-
vormt het dezer dagen verschenen rap- lon aismede puntboordjes, harde platte
port van een uit deskundigen bestaande strohoeden of soms een hoge zijden,
commissie, die aanbeveelt, dat de publieke Men wi] een einde gemaakt zien aan
gis;- p
(Van onze correspondent)
KOPENHAGEN. Een woordvoerder
van de politie in de Deense hoofdstad
heeft dinsdag verklaard dat men in to
taal een lijst van 58 bij de g ote Scan
dinavische smokkelzaak betrokken oerso-
nen heeft, onder wie zich ook de tien ge
arresteerde Nederlandse chauffeurs be
vinden.
De omvang die deze illegale transpor
ten van sigaretten, drank en pornografie
heeft gehad, heeft de justitie en ambte
naren van de oosnoringsdienst met stom
heid geslagen. Het feit dat het hier niet-
gebanderolleerde sigaretten betrof die,
naar men vermoedt, dus ergens belasting
vrij zijn gekocht, heeft de raadsels nog
met één doen toenemen.
In de Wester-gevangenis bevinden zich
nog steeds de acht chauffeurs van de
firma Van Spronsen uit Monster in voor
arrest.
Dank zij bemiddeling van de Neder
landse ambassade in Kopenharmt. mogen
ze nu opbellen of schrijven Dp ambas
sade zorgde er ook voor dat zij iets te
roken en te lezen krijgen.
Wanneer het vooronderzoek zal worden
afgesloten, kon men van de zijde der
politie niet zeggen, evenmin wanneer de
zaak eventueel voor de rechter zal ko
men. Het vervoer van verse groenten en
fruit per koelwagen vanuit Nederland
gaat inmiddels weer zijn gewone gang en
er zijn geen klachten over een eventuele
verscherpte controle door de douane.
kostscholen na een verloop van zeven
jaar vijftig percent van hun leerlingen uit
de staatsscholen zullen halen. Deze
schoolplaatsen zullen dan geheel of ten
dele door de overheid moeten worden be
kostigd.
HIERVOOR dienen in de eerste plaats
kinderen in aanmerking te komen, die
wegens huiselijke omstandigheden of
eigen gesteldheid een duidelijke behoefte
hebben aan een kostschool. Een injectie
met nieuw bloed is gewenst, maar zullen
de nieuwelingen zich thuis voelen in dit
zeer uitzonderlijke, op een speciale ach
tergrond, afgestemd milieu? Anderen vre
zen dat door de voorgestelde invasie uit
„lagere regionen" het karakter van de
kostscholen als unieke gemeenschap zal
worden aangetast. Al wordt er gemom
peld dat de welgestelden als de deuren
aJ te wijd worden opengezet de kostscho
len zullen laten verplaatsen naar Ierland.
DE AANBEVELING in het rapport om
bepaalde excentriciteiten af te schaffen
't vernederende „fagging" - knechtje spe
len van jongere leerlingen voor oudere
jaars alsmede aan de uitdeling van
stokslagen (na een vonnis van de head
master) door de prefecten (leerlingen
met een toezichthoudende functie).
Maar dat zijn bijzaken. De grote klacht
is dat de „publieke" scholen een kunst
matige scheiding in het Engelse volk te
weegbrengen en een leiderskaste kwe
ken, die bewust of onbewust neerziet op
hen, die niet in de feodale sfeer van de
prachtige landgoederen, waar de meeste
grote privé-scholen zijn gevestigd, werden
opgevoed.
Met de nieuwe voorstellen is echter nie
mand gelukkig omdat ze geen werkelijke
oplossing bieden. Het beste zou misschien
zijn de „publieke" scholen met rust te la
tten en ze een natuurlijke dood te laten
sterven, als ze hun levensvatbaarheid blij
ken te verliezen.
Zolang er voor het kwijnende openba
re onderwijs nog miljoenen nodig zijn,
kan de Labour-regering er- trouwens niet
aan denken ter wille van zijn verkie
zingsprogramma de „publieke" scholen te
nationaliseren.
wi w
(Van een verslaggever)
IJM11IDEN Mevrouw M. van Veelen,
echtgenote van Hoogovens directeur E.
van Veelen, heeft in Belfast de grootste
tanker voor droge lading die ooit in Euro
pa is gebouwd tewatergelaten, terwijl zij
deze honderdduizendtonner de naam
„Skaufast" gaf. Dit schip zal straks ijzer
erts voor Hoogovens in IJmuiden aanvoe
ren.
De tewaterlating van de „Skaufast" had
plaats op de werf van Harland en Wolff;
zij is de vierde van een serie die be
steld is door een groep Noorse reders die
opereert onder de naam Norwegian Bulk
Carriers (NBC). Eerder zijn de „Fjor
daas", „Essie Kristine" en „Thara" van
de werf gegleden, schepen van elk 75.000
ton.
Het nieuwe schip voor NBC is onge
veer 300 meter lang en ruim 40 meter
breed. Een onafhankelijke Noorse rederij,
C.H. Sorensen &Sonner in Arendal. heeft
een dergelijk schip besteld bij genoemde
werf.
De „Skaufast" heeft negen ruimten voor
lading, geschikt voor het vervoer van
graan; voor het vervoer van i jzererts
zullen vijf ruimten worden gebruikt. De
accommodatie voor de opvarenden is bij
na luxueus. Het schip is uitgerust met
de modernste hulpmiddelen voor de navi
gatie. De voortstuwing geschiedt door een
dieselmotorgedreven schroef.
-Zo,
Mevrouw M. van Veelen gaf de
grootste tanker voor droge lading
die ooit in Europa is gebouwd óe
naam „Skaufast" en liet de honderd
duizendtonner i?: Belfast le wa'er.
-XN. 4
De „Skaufast" glijdt in haar element
VEENDAM De Tricotagefabriek N.V.
Suurmeijer te Veendam heeft aan 20 per
soneelsleden ontslag aangezegd. Volgens
de directie van het bedrijf is het haar
door weigering van verder bankcrediet
onmogelijk gemaakt de fabricage door
gang te doen vinden. De gehele produktie
is stopgezet. Een deel van het vrouwe
lijk personeel heeft intussen al weer
werk gevonden in dezelfde branche. Het
bedrijf telt 2'' werknemers.
Nigeriaans bezoek. De Nigeriaanse minis
ter van transport, de heer Joseph Tarka,
zal naar Nederland komen om de rege
ring de positie van Nigerie in de kwes-
tie-Biafra uiteen te zetfen.
(Van een onzer verslaggevers)
IJMOND Tegen het eind van het vol
gend jaar zal men bij Hoogovens over een
tweede hoofdkantoor kunnen beschikken.
Voor een deel bestaat dit gebouw al enige
tijd het is gelegen aan de Wenckebach-
straat in Velsen-Noord, naast het Oplei
dingscentrum en werd tot voor kort het
PZ-centrum genoemd.
Dit tweede kantoor is noodzakelijk ge
worden omdat door de nieuwe uitbreidings
plannen een verdere groei van een aan
tal afdelingen kan worden verwacht. Van
daar dat werd besloten het PZ-centrum
te vergroten en geheel voor zijn nieuwe
bestemming in te richten. Het gebouw
heeft thans een L-vorm, waarbij de twee
„poten" bestaan uit een souterrain, een
begane grond en drie verdiepingen. Nu
zal aan de noordvleugel, evenwijdig aan de
Wenckebachstraat een vierde verdieping
worden bijgebouwd. Ook aan de westkant
zal een nieuwe vleugel verrijzen, even
eens met vier verdiepingen, doch twintig
meter langer dan de oostvleugel. Van het
interieur zullen de stalen scheidingswan
den verplaatsbaar zijn, zodat de indeling
van het gebouw telkens aan de omstandig
heden kan worden aangepast.
MANNHEIM, (DPA) Het Nederland
se tank-motorschip Moerdijk 6 is woens
dag op de Rijn bij Mannheim met het
Westduitse motorschip Ulma in aanvaring
gekomen.
Een tank van het Nederlandse schip,
dat 438 ton zwaveizuur vervoerde is door
de botsing lek geslagen, 110 ton zwavel
zuur vloeide weg.
(Van onze correspondent)
EINDHOVEN. Het statenlid J. Hak-
kert (onafhankelijk) uit Eindhoven heeft
aan Gedeputeerde Staten van Noord-Bra
bant schriftelijk vragen gesteld over de
ondragelijke stank van de v.n. Chemische
Bedrijven van de N.C.B. in Son. Bij noord
oostelijke wind waaiert deze kwalijke
geur over het stadsdeel Woensel uit. De
laatste dagen hebben zich bij bewoners
van de wijk ziekteverschijnselen geopen
baard, die men aan de stank wijdt. De
mensen klagen over hoofdpijn en tranen
de ogen.
„Is het Gedeputeerde Staten bekend of
er maatregelen in voorbereiding zijn die
aan deze toestand een einde kunnen ma
ken? Zo niet, zijn G.S. dan bereid alles
in het werk te stellen dat er zo snel mo
gelijk een einde komt aan deze ondrage
lijke toestand", aldus de heer Hakkert.
Volgens de directeur van de „destruc
tor" ir. J. Beijers, doet het bedrijf, dat
kadavers verwerkt, al het mogelijke om
de onaangename geur tegen te gaan. De di
rectie zegt dat de stank absoluut onscha
delijk is voor de gezondheid.
DEN HAAG De gang van zaken bij
de produktie van proefschriften en in som
mige opzichten ook bij de promotie, be
hoeft in hoge mate correctie. Dit heeft
Drs. Robert Arlman, die werkzaam is
bij het centraal beheer van de Prins
Mauritslaboratorium van de rijksverdedi
gingsorganisatie toegepast natuurweten
schappelijk onderzoek in Rijswijk ge
tracht aan te tonen. Hij doet dit in een
artikel „Het drukken van proefschriften:
geldverspilling" in het Chemisch Week
blad.
De afgelopen tien jaren verschenen in
ons land ongeveer 4.000 dissertaties of
1,6 miljoen boeken, waarbij de schatting
aan de lage kant is. Drs. Arlman houdt
alle schattingen bewust aan de lage kant.
Hij rekent voor, dat de dissertaties, die
in één jaar in ons land verschijnen voor
promoties aan universiteiten en hoge
scholen, tenminste 5 miljoen kosten
maar het kan ook wel het dubbele van
dit bedrag zijn. De promovendi betalen
hiervan in ieder geval maar 300.000
of wel drie tot zes percent. De overige
kosten draagt de overheid.
Drs. Arlman stelde een onderzoek in
op verzoek van de Koninklijke Neder
landse Chemische Vereniging. Het doel
was na te gaan in hoeverre de vereni
ging kon helpen bij de produktie van
proefschriften, zowel technisch als com
mercieel. De resultaten onderstreepten
evenwel de vraag: heeft het zin een sys
teem te ondersteunen, dat zich zelf
reeds lang heeft overleefd? Hij zocht
naar een efficiënter en goedkoper alter
natief. dat bovendien beter voldoet aan
de eisen van de informatie, die bij het
experimentele werk wordt verkregen.
Drs. Arlman stelde vast, dat afschaf
fing van de verplichting tot het leveren
van stellingen te overwegen zou zijn. De
stellingen vervullen geen wetenschappe
lijke, maar een folkloristische functie.
Tot slot zette Drs. Arlman de remmen
op de verbetering van de situatie op een
rijtje, te weten: het ministerie dringt niet
aan op een eenvoudige wijze van ver
menigvuldigen, de senaten eisen grote
aantallen dissertaties onder meer voor al
le leden van de desbetreffende faculteit,
de universiteitsbibliotheken houden vast
aan ruileewoontes die enige eeuwen ge
leden zijn ontstaan Allerlei particuliere
fondsen, stichtingen, instellingen, werk
gevers subsidiëren gedeeltelijk drukkosten
van dissertaties Er worden dissertaties
aan relaties als visitekaartjes van hun
laboratorium of instituut gezonden. De
promovendi dringen te weinig aan op
verandering in promotiegewoonten, aldus
Drs. Arlman.
