VAN DAG TOT DAG
Ondergrondse zenders zijn nu
vrijwel alle uit de lucht
U itgaansverbod opgeheven
Muskie kandidaat voor
vice-presidentschap
m
Springstof oorzaak van
vliegtu igongelu k
DANSLES
Dansschool Rien Knol
Dubcek en Cernik aan hoofd gewond
commentaar op actuele zaken
Roemenen stellen
zich weer
achter Tsjechen
Novotny was niet
van de invasie
op de hoogte
Plan voor centrale
hartbank
m
Staat van beleg
in Guatemala
Russen: „Zij zijn
uitgegleden in
de badkamer"
Bontmodehuis
DICK BARTELS
WAARSCHUWING
NU NOG 10% ZOMER.
KORTING
telegrammen
VRIJDAG 3 0 AUGUSTUS 196 8
3
Crisis over censuur
Radio gestoord
U.
Alleen met de Russen
Economische hulp
Marokko wil in Mexico
niet tegen Israel spelen
In Genève heeft een conferentie plaats
van regeringsafgevaardigden uit landen
die niet over de atoombom beschikken
Ongeveer tachtig delegaties nemen eraan
deel, waarbij het grote aantal uiteraard
zorgt voor een bont politiek patroon.
Tijdens de debatten zal ongetwijfeld
van vele kanten twijfel worden uitgespro
ken over de wenselijkheid van onderte
kening van het zogenaamde „nonprolife
ratie-verdrag", de Amerikaans-Russisch
Britse overeenkomst die gericht is op
voorkoming van een uitbreiding van het
aantal atoombommogendheden.
De recente ontwikkelingen in Oost
Europa zullen zonder twijfel grote invloed
op de houding van vele kleine landen uit
oefenen met betrekking tot dit atoombom
monopolie. In dat verband is het belang
wekkend wat de Franse minister van Bui'
tenlandse Zaken over de gebeurtenissen in
Tsjecho-Slowakije heeft verklaard, name'
lijk, dat de ongehinderde overval op dit
land mogelijk is gemaakt door de bestaan
de methode van verdeling van de wereld
in machtsblokken, een methode die door
president De Gaulle is afgezworen omdat
hij haar een gevaar voor de wereldvrede
acht.
Een gesprek over het atoombomvraag
stuk in politieke zin brengt onvermij de
lijk de vraag naar voren, of de huidige
situatie op de wereld het nog wel gedoogt
de grote mogendheden de veiligheid van
de kleine landen toe te vertrouwen. Het
nonproliferatieverdrag is niet zozeer een
verzoenend akkoord tussen de verdrag
sluiters, alswel de afspraak dat zij samen
zullen proberen de wereld te blijven be
heersen. Een dergelijke afspraak brengt
onvermijdelijk mee, dat zij elkander
méér zullen moeten toestaan dan ethisch
verantwoord is, om de vrije hand te hou
den bij de ordening en binding van hun
eigen machtsgebied.
De stabilisatie van machtsblokken als
„stralingsgebieden" rondom de bezitters
van de atoombom doemt de kleine mo
gendheden tot nog grotere machteloos
heid, niet alleen in militair maar ook in
economisch opzicht. Het monopolie van
de in wapens verwerkte atoomenergie
betekent ook een monopolie van kennis
en toepassing dezer energie op industrieel
gebied. Dat Frankrijk, zichzelf als een
van de grote mogendheden beschouwend,
zich nooit heeft willen neerleggen bij een
•ituatie die het land in een ondergeschik
te positie zou plaatsen, is niet louter een
gevolg van de hardnekkigheid waarmee
De Gaulle eigen denkbeelden verwezen
lijkte maar ook van de Franse nationale
geest die geen afhankelijkheid duldde.
Dat is in. eenvoudige woorden wellicht de
verklaring voor het feit, dat de Fransen
in meerderheid De Gaulle trouw zijn ge
bleven. ofschoon diezelfde meerderheid
een afkeer van dictatuur had. Haar af
keer van internationale dictatuur was
echter groter en zo is Frankrijk op eigen
kracht óók atoommogendheid geworden.
In Europa heeft zich een ontwikkeling
voltrokken, die door de Tsjechische ge
beurtenissen is geïllustreerd maar al veel
eerder was begonnen: De ontwikkeling
naar grotere willekeur der machtigste
mogendheid in dit werelddeel, de Sovjet
Unie, die gepaard ging met een even grote
vrijheid van handelen voor de Verenigde
Staten in een ander deel van de wereld
Er mag dan geen afspraak tussen deze
twee groten zijn, een feit is het dat zij
elkander al bijzonder weinig in de weg
leggen, zelfs in gevallen waarbij duidelij
ke inbreuken op de rechten van kleine
landen plaatshebben.
Voor Europa is de Sovjet-Unie echter
niet de enige macht van belang. Frank
rijk heeft, als atoommogendheid met een
zeer nadrukkelijke onafhankelijkheid op
het gebied van zijn buitenlandse politiek,
ADVERTENTIE
recht op belangstelling van de kleine
Westeuropese landen, die nooit atoommo
gendheden zullen kunnen worden maar
zich wel degelijk met Frankrijk samen op
een Westeuropese beheersing van de
vreedzame toepassing der atoomenergie
zouden kunnen toeleggen.
Een Westeuropees „machtsblok" onder
leiding van Frankrijk is weliswaar geen
aantrekkelijk idee, maar ook Engeland
is atoommogendheid en het zou de moeite
waard zijn nog eens met grote inspanning
te proberen die twee te doordringen van
hun gezamenlijk belang en aanzien. De
Tsjechoslowaakse geschiedenis heeft aan
getoond dat het voor Europese landen ge
vaarlijk kan zijn, willoos te aanvaarden
wat tussen de Sovjet-Unie en de V.S. stil
zwijgend schijnt te zijn overeengekomen
De aanwijzing van dat gevaar is trou
wens niet nieuw. De meeste politici van
West-Europa hebben echter ontstemd het
hoofd geschud, toen Charles de Gaulle het
al enkele jaren geleden signaleerde
„Frankrijk is te groot om als graankorrel
te worden vermalen tussen molenstenen'
dat was een treffende symboliek, maar
zij geldt voor iedere onafhankelijke, vrije
mogendheid ongeacht haar oppervlakte
aan vierkante kilometers.
MAWA/VVWVVVUVUVWWVVVVWWMnAmWVtWVWVWVVUW
BOEKAREST (AFP). Het uitvoerend
comité van de Roemeense partij heeft als
zijn overtuiging uitgesproken, dat party
en volk van Tsjecho-Slowakije de moei
lijkheden de weg van de socialistische op-
succes de weg van de socialistische op
bouw zullen kunnen voortzetten. De Roe
meense partij getuigt van haar warmi
sympathie met de Tsjechen.
Het is noodzakelijk, zo wordt gezegd,
niets te ondernemen dat de betrekkingen
in de socialistische wereld verder kan ver
slechteren en nieuwe bronnen van span
ning kan vormen, maar alle pogingen aan
te wenden om het klimaat van vertrou
wen en vriendschap tussen de socialis
tische landen te herstellen, in het be
lang van het socialisme en van de vrede.
,De executieve beschouwt het als van
het grootste belang dat de strijdkrachten
van de vijf socialistische landen zo spoe
dig mogelijk volledig teruggetrokken wor
den" aldus de verklaring. Alleen dat kan
de volledige onafhankelijkheid van Tsje
cho-Slowakije verzekeren en zijn onver
vreemdbare recht van nationale soeverei
niteit beschermen".
„De executieve bevestigt opnieuw het
standpunt van de Roemeense communis
tische partij dat het in deze moeilijke
periode volstrekt noodzakelijk is niets te
doen wat de toestand zou kunnen vererge
ren en de geschillen tussen de communis
tische landen dieper doen worden".
Dit deel van het communiqué schijnt
een waarschuwing te zijn aan de Sovjet-
Unie geen militaire druk te gaan uitoefe
nen op Roemenië.
Het regiem van president Nicolae
Ceausescu heeft duidelijk laten weten dat
het het land tegen elke invaller zal ver
dedigen.
Gratificatie. Paus Paulus VI heeft opdracht
gegeven dat alle leden van het perso
neel van Vaticaanstad een gratificatie
van 288 gulden zullen ontvangen aan het
eind van het „jaar van het geloof".
WENEN, (AFP) Vrijwel alle on
dergrondse zenders in Tsjecho-Slo
wakije zijn uit de ether verdwenen
Over hun golflengten werden donder
dag de officiële programma's van de
Tsjechoslowaakse radio uitgezonden,
hoofdzakelijk bestaande uit muziek
met daar tussendoor nieuwsberichten
en volledige herhalingen van toespra
ken van de leiders, die alle eindigden
met oproepen tot kalmte en discipline
In Wenen hoorde men nog slechts één
ondergrondse zender: „Radio Vrije Do-
nau", die uitzendt vanuit een geheime
studio in de omgeving van Bratislava. Het
enige ongunstige bericht over de bezet
ters dat donderdag door de oficiële radio-
werd omgeroepen betrof een communiqué
van de wereldfederatie van vakvereni-
LONDEN (AP) Volgens een Engelse
krant heeft de vroegere Tsjechoslowaakse
partijleider Antonin Novotny gezegd dat
hij niet van te voren op de hoogte was
van de Russische invasie van Tsjecho-Slo
wakije.
De Daily Mirror schreef dat haar ver
slaggever James Wilson en Roger Todd
Novotny hadden opgezocht in zijn huis in
de Smichov-wijk van Praag.
Novotny had tegen hen gezegd: „Ik
wist niet dat zij zouden komen. Ik ben nu
een gewone burger. Ik wil geen antwoord
geven op vragen over de Russen en de
huidige toestand. Ik wil er helemaal niet
bij betrokken worden."
Novotny, die eens in het grote paleis in
Praag woonde, moet nu genoegen nemen
met slechts een paar man personeel,
maar hij vertelde de verslaggevers: „Ik
heb de volledige vrijheid te gaan waar ik
wil."
HOUSTON, Texas (DAP) De eerste
Amerikaan met een ruilhart, de 47-jarige
C. Thomas, heeft gezegd dat er plannen
zijn voor een centrale „bank", waar lij
ken of organen bewaard kunnen worden
voor mogelijk gebruik na de dood van de
donor.
Thomas, die 3 mei in het St. Lukas-
ziekenhuis in Houston een nieuw hart
kreeg, verklaarde tegenover de Houston
Civic Club dat er gebrek bestaat aan
transplantatie-organen niet alleen har
ten, maar ook nieren, ogen, levers, huid
en beenderen.
gingen
keurd.
waarin de bezetting werd afge-
De autoriteiten in Praag hebben don
derdag Tsjechoslowaakse legereenheden
opdracht gegeven beslag te leggen op de
apparatuur van de ondergrondse radiosta
tions. Zij willen kennelijk voorkomen dat
dit gebeurt door Russische troepen, wat
door Moskou zou kunnen worden aange
grepen om de aanwezigheid van contra
revolutionaire krachten in Tsjechoslowa-
kije te onderstrepen.
Radio-Praag heeft bekendgemaakt, dat
in de Tsjechoslowaakse hoofdstad het uit
gaansverbod is opgeheven. De bevelheb
ber van de bezettingstroepen had de
Tsjechoslowaakse regering donderdag van
dit besluit op de hoogte gesteld.
De Tsjechoslowaakse regering heeft de
bevolking opgeroepen de opheffing van
het verbod niet als aanleiding te gebrui
ken tot provocaties. Zij heeft de bedrij
ven verzocht hun nachtarbeid te hervat
ten. Bovendien is aan de grensposten op
dracht gegeven alle zich in het buitenland
bevindende Tsjechoslowaken in de gele
genheid te stellen naar hun land terug
te keren, aldus radio-Praag.
In communistische kringen in Praag is
donderdagavond gezegd, dat er een crisis
is ontstaan over de benoeming van rege
ringsgevolmachtigden voor de uitvoering
van de nieuwe richtlijnen voor de pers,
waardoor elk voor de bezettingsmacht on
gunstig commentaar wordt voorkomen.
De Russische commandanten in Tsje-
choslowakije en hun politieke adviseurs
hadden hun veto uitgesproken over ver
scheidene door de Tsjechoslowaakse re
gering voorgestelde namen en dit had ge
leid tot vertraging in de aanstelling van
Tsjechoslowaken als „censors".
Het Russische persbureau „Tass" heeft
verklaard, dat „rechtse contra-revolutio
naire krachten" in Tsjechoslowakije
steeds actiever worden. In een bericht
over de toestand in Praag zegt het pers
bureau, dat deze krachten felle aanvallen
doen op het in Moskou tussen Rusland
en Tsjechoslowakije gesloten akkoord. Zij
proberen ook de eerste constructieve stap
pen van partijen regering van Tsjech-
slowakije te dwarsbomen zonder hun op
zet te verbergen de situatie dusdanig te
veranderen dat zij de macht in handen
zouden kunnen nemen, aldus Tass, dat
opmerkt, dat zij hierbij „actief door de
imperialistische machten worden ge
steund".
„Bepaalde Westerse radiozenders sto
ren bijvoorbeeld de Tsjechoslowaakse ra
dio, die een objectief verslag doet van
het leven in het land en zij helpen tege
lijkertijd klandestiene zenders". Tass
merkt verder op. dat bij de in Moskou
gehouden besprekingen de Sovjet-Unie
ermee akkoord is gegaan haar bezettings
troepen terug te trekken terwijl de toe
stand in het land wordt genormaliseerd.
Waarnemers zien in de verklaring een
zijdelingse waarschuwing aan partijleider
Dubcek meer haast te maken met het
herstel van het orthodoxe communisme
wanneer hij wil dat de bezettingstroepen
het land zullen verlaten.
ADVERTENTIE
SPECIAALZAAK IN
PELTERIJEN
In elke bontsoort is een grote ver
scheidenheid van kwaliteit en prijs.
Daarom kan de aankoop van een bont
mantel riskant zijn, tenzij deze met
een D3SKUNDIGE VOORLICHTING
in een BONTSPECIAALZAAK wordt
gekocht.
TOT 15 SEPTEMBER
Wagenweg 126rood - Haarlem
Telefoon 14360
GESLOTEN HUIS OP 1e ETAGE
Ruime parkeergelegenheid.
CHICAGO (AFP). De democrati
sche-partijconventie in Chicago heeft zich
akkoord verklaard met de keuze van de
54-jarige senator Edmund Muskie uit
LONDEN (AP). Het equivalent van
ongeveer 150 gram plastic springstof
heeft verleden jaar oktober het ongeluk
met een Brits straalvliegtuig boven de
ADVERTENTIE
HET ADRES VOOR
6ED. RAAMGRACHT 77 tsgenover de Schouwburg
HAARLEM - Telefoon 0 23 -17068 - Vraagt prospectus
Inschrijving voor: BEGINNERS en GEVORDERDEN: ook
OUDEREN en GEHUWDEN
Alle 66
leven ge-
Middellandse Zee veroorzaakt,
passagiers zijn toen om het
komen, aldus staat te lezen in een offi
cieel rapport over de ramp.
Schotland Yard onderzoekt nog steeds
de mogelijkheid dat de aanslag een poli
tiek tintje had en bedoeld was om een
einde te maken aan het leven van de
voormalige Grieks-Cypriotische legercom
mandant, generaal George Grivas.
Het toestel was een Comet van de
British European Airways. Het was op 12
oktober op weg van Athene naar Nicosia
en stortte van een hoogte van ongeveer
vijfduizend meter neer op honderdzestig
kilometer ten oosten van Rhodos.
Een der slachtoffers was een lijfwacht
van Grivas. doch de voormalige rebellen
leider reisde later met een ander toestel
naar Nicosia.
Volgens het rapport van de British
board of trade is het toestel neergestort
door een ontploffing in de cockpit.
Als de Russen bezwaar maken zeg
je gewoon dat ze jullie hebben ge
roepen, zegt Mao Tse Toeng tot zijn
troepen. (Een sportprent uit de Bild
zeitung.
CIUDAD DE GUATEMALA. (AFP)
In Guatemala is de staat van beleg afge
kondigd voor een periode van 31 dagen
De maatregel is genomen „om de auto
riteiten de gelegenheid te geven de open
bare orde te handhaven en de gevangen
neming van de verantwoor-delijken voor
de moord op de Amerikaanse ambassa
deur John Gordon Mein te vergemakke
lijken".
President Mendez zal in deze periode
optreden als bevelhebber en hoofd van
het leger door aan het ministerie van De
fensie opdracht te geven tot het nemen
van buitengewone maatregelen.
(Van onze reisredacteur)
PRAAG Alexander Dubcek, de Tsjecoslowaakse partychef, heeft
bij zyn overbrenging van Praag naar Moskou een flinke hoofdwond op
gelopen. Ook premier Cernik is tydens zijn gevangenneming gekwetst
geraakt en wel aan de mond. waardoor hij aanvankelijk niet kon spre
ken. Volgens de Russen zijn de beide liberale politici in hun badkamer
uitgegleden.
Tijdens de besprekingen met de Rus
sische leiders na de inval van vijf
Warchau-pactlegers zou Dubcek enke
le malen zijn ingestort. De terugkeer
van de complete delegatie naar Praag
zou vooral te danken zijn aan de on
verzettelijke houding van president
Ludvik Svoboda. Tijdens de eerdere
besprekingen in Cierna aan de Tisa
zou hij zelfs met zelfmoord hebben
gedreigd, wanneer de Russen niet op
sen normale wijze wensten te onder
handelen.
Deze onthullingen worden in Praag
toegeschreven aan Bohumils, die lid
is van het partij presidium en de be
sprekingen in Moskou meemaakte.
Gisteren heeft hij het centraal comité
van de C.P. in Tsjechoslowakije over
de gang van zaken in Moskou breed
voerig geïnformeerd. Later hebben di
verse leden van het centraal comité
gesproken op partijvergaderingen van
snkele Praagse districten. Het is niet
geheel vast te stellen hoe Dubceks
vrij ernstige verwondingen zouden
zijn ontstaan: sommigen beweren dat
dit gebeurde tijdens een worsteling
met een Russische officier die zijn ka
mer in het partijgebouw was binnen
gedrongen en poogde de telefooncon
tacten uit de muur te rukken, anderen
zeggen (en dat is waarschijnlijk de
juiste) dat Dubcek door de Russen
zeer ruw in hun auto werd geduwd
en dat hij daarbij zijn hoofd hevig
heeft gestoten.
In de Russische hoofdstad hebben
de Tsjechoslowaken uitsluitend met
de Sovjet-Unie onderhandeld. Zij wei
gerden de leiders van Polen, Oost-
Duitsland, Bulgarije en Hongarije te
ontmoeten, die ijlings naar Moskou
waren ontboden door hun Russische
broodheren. De Russische eisen aan de
Tsjechen omvatten als voornaamste
ounten: de ongeldigverklaring van het
veertiende buitengewone partijcon-
dat zich tijdens de Russische opmars
n alle geheimzinnigheid voltrok. Ver
ier het staken van de polemiek in de
Tsjechische kranten met daaraan ver-
ronden de kwestie van de censuur. De
'eitelijke bezetting van het land zou
der fasen kennen: volledige bezetting,
erugtrekken uit de grote steden en
voornaamste dorpen, alleen nog bewa
king van de westelijke grenzen en ten
slotte een volledige aftocht, wanneer
de Sovjet-Unie tevreden zou zijn over
de politieke ontwikkelingen.
De Russen hebben aangeboden eco
nomische hulp te leveren als schade
vergoeding voor de vernielingen die de
soldaten hebben aangericht. Voorts zou
via een samenwerkingsclausule aan de
bezetters een zekere mate van con
trole over het Tsjechoslowaakse leger
zijn toebedacht.
Hoewel in het hele land nog geen
uitdrukkelijke protesten tegen de gang
van zaken in Moskou tot uitdrukking
worden gebracht, heeft geen enkele
partij-afdeling zich tot nu toe tegen
Dubcek gekeerd.
Volgens zegslieden zouden de Rus
sen thans reeds hun waarnemers in
de belangrijkste staatsorganen hebben
geposteerd. Beha've Russische ge
vechtstroepen zijn sinds gisteren ook
anders geüniformeerde eenheden van
ie Russische veiligheidspolitie in de
stad op patrouille. De Tsjechische ra
dio speelt intussen voornamelijk treur
muziek.
Maine als de democratische kandidaat
voor liet vice-presidentschap. Vice-presi
dent Humphrey, die is gekozen als demo
cratisch kandidaat voor het president
schap, heeft Muskie voorgedragen.
Edmund Muskie wordt beschouwd als
„de politieke curiositeit" van Maine, een
traditioneel republikeinse staat, waarvan
Muskie de eerste democratische gouver
neur was in de periode van 1954 tot 1958.
In 1958 werd hij tot senator gekozen,
de eerste keer sedert 47 jaar, dat een
democraat deze zetel in Maine veroverde.
„Tijdens mijn campagne", zo heeft Mus
kie indertijd verklaard „bezocht ik men
sen, die vóór mij nog nooit een levende
democraat hadden gezien."
Muskie werd 28 maart 1914 geboren in
Rumford als zoon van een Poolse immi
grant, Marciszewski geheten. Edmund
Sixtus Muskie studeerde rechten op Bates
college, vervolgens aan de universiteit
van Cornell.
In 1946 begon hij zijn politieke carrière.
Hij werd toen gekozen in de Kamer van
Afgevaardigden. Edmund Muskie huwde
in 1948 Jane Francis Gray, een republi
keinse, die zich tot de democratische par
tij „bekeerde" uit liefde voor haar man.
CASABLANCA Marokko heeft zich
teruggetrokken uit het eindtoernooi om
het Olympische voetbalkampioenschap in
Mexico, daar de internationale voetbal
federatie (FIFA) het Marokkaanse ver
zoek om de indeling in de vier
groepen zodanig te wijzigen, dat Marok
ko niet met Israël in één en dezelfde
poule zit, heeft afgewezen. Behalve Ma
rokko en Israël komen in groep C uit
Hongarije en El Salvador.
1
Nalatigheid. Een speciaal militair gerechts
hof heeft in Cairode voormalige com
mandant van de Egyptische luchtmacht
veroordeeld tot levenslange gevangenis
straf wegens nalatigheid, hetgeen zou
hebben geleid tot de vernietiging van de
Egyptische luchtmacht in het begin van
de juni-oorlog van 1967.
Geld. De kruisiging van een Britse binnen
huisarchitect, die 25 juli half-naakt aan
een kruis genageld werd gevonden op
een afgelegen veld bij Londen, was geen
religieus ritueel, maar een manier om
geld te verdienen, zo is tijdens het pro
ces tegen drie verdachten in Londen ge
bleken.
Oproep. De confederatie van Joegoslavi-
scne jeugd heeft alle jeugdorganisaties
die met haar in contact staan opgeroe
pen tot „een grote actie tegen agressie
en voor rehabilitatie van de gedachten
en de praktijk van het socialisme".
Samenwerking. In Genève is een confe
rentie van niet-nucleaire landen begon
nen. Er werd een boodschap voorgelezen
van V.N.-secretaris-generaal Oe Thant,
waarin deze oproept tot samenwerking
tussen de nucleaire en niet-nucleaire
staten in het belang van een vreedzaam
gebruik van kernenergie.
Nederlandse hulp. Nederland heeft in het
kader van het programma voor techni
sche bijstand aan Tanzania ruim
533.000 beschikbaar gesteld voor de
bouw en inrichting van het .Rural Trai
ning Centre" in Buhemba in 't overwe
gend agrarische gedeelte van het Mara-
gebied in Tanzania. Het landbouw-oplei-
dingscentrum beoogt, door het geven van
korte cusussen in de toepassing van de
moderne landbouw-technieken, de land-
bouwproduktie te verhogen, alsmede jon
ge mensen op te leiden.
Dutschke. Mevrouw mr. H. Singer-Dek-
ker. lid van de tweëde kamer voor de
partij van de arbeid, heeft minister Po
lak van Justitie schriftelijk gevraagd
of het waar is, dat de studentenleider
Dutschke als ongewenste vreemdeling
is gesignaleerd. De volksvertegenwoor
digster zou, bij bevestigende beantwoor
ding. graag vernemen wat dit precies
inhoudt en waarom dit signalement
heeft plaatsgevonden.
